İçeriğe atla

İnnuca

İnnuca
Innu-Aimûn (Doğu), Nehilawewin/Leluwewn (Batı)
Ana dili olanlarKanada (Québec ve Labrador)
Konuşan sayısı8.480 (1987)[1]  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Varsayılan
  • İnnuca
Yazı sistemiLatin alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3moe

İnnuca ya da İnnu dili (kendilerince Nehilawewin [Batı, Piyekwâkamî], Leluwewn [Batı, Betsiamites], Innu-Aimûn [Doğu] ; İngilizce Innu, Montagnais, Nehirawewin), Kanada'da Québec ve Labrador'da yaşayan İnnular tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinden Kricenin lehçesi olan Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Naskapicedir. Kri dilleri konuşma sahasının en doğu ve güneydoğusunda yer alır. 1987 yılı rakamlarına göre 10.000 kişilik etnik nüfustan anadillerini konuşabilenlerin sayısı 8.480 kişidir.[1]

Proto-Algonkince arkaik r sesini y sesine dönüştüren Naskapice karşısında n (Doğu İnnucası) ya da l (Batı İnnucası) sesine dönüşmesiyle ondan ayrılır:

Lehçe Arkaik *r sesinin
günümüzdeki yansıması 		"yerli kişi"
← *elenyiwa		"sen"
← *kīla
Naskapiceyiyyūčīy
Doğu İnnucasıninnūčīn
Batı İnnucasılilnūčīl

Lehçeleri

  • Batı İnnucası (İng. Western Montagnais) —
  1. Nehlueun (İng. Pointe Bleue dialect) — Mashteuiatsh'de konuşulur
  2. Ilnu Aimun, Leluwewn (İng. Betsiamites dialect) — Betsiamites ve Essipit'te konuşulur.
  • Doğu İnnucası (İng. Eastern Montagnais) —
  1. Uashau Innu, Innu Aimun — Uashat-Maliotenam, Matimekosh ve Labrador'da Sheshatshiu'da konuşulur
  2. Lower North Shore, Innu Aiamûn — Mingan, Natashquan, Pakua-Shipi, La Romaine'de konuşulur

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012. 

Bibliyografya

  • Clarke, Sandra. 1982. North-West River (Sheshatshit) Montagnais: A grammatical sketch. National Museum of Man Mercury Series, 80. Ottawa: National Museums of Canada.
  • Clarke, Sandra, and Marguerite MacKenzie. 2005. Montagnais/Innu-aimun (Algonquian). In Geert Booij et al. (eds.), Morphology: An international handbook on inflection and word formation, vol. 2, 1411–1421. Berlin; New York: Walter de Gruyter.
  • Clarke, Sandra, and Marguerite MacKenzie. 2006. Labrador Innu-aimun: An introduction to the Sheshatshiu dialect. St. John's, Newfoundland: Department of Linguistics, Memorial University of Newfoundland.
  • Drapeau, Lynn. 1991. Dictionairre montagnais-français. Sainte-Foy, Québec: Presses de l’Université du Québec. PM1923.D72 1991. ISBN 2760506614
  • McNulty, Gerry E. and Marie-Jeanne Basile. Lexique montagnais-français du parler de Mingan. Québec: Centre d’études nordiques, Université Laval. PM 1923 .M3. ISBN 2920197436
  • Mushuau Innu Nation. 1995. Mamunitau Staianimuanu: Ntuapatetau Tshetshi Uitshiakuts Stuassiminuts/Gathering Voices: Finding Strength to Help Our Children. Vancouver: Douglas & McIntyre Ltd. E99.E7G25 1995. ISBN 1550544217
  • Siméon, Anne-Marie. 1997. Uikut shika tishun: ilnushkueu utipatshimun/Un monde autour de moi: témoignage d'une Montagnaise. Chicoutimi, Québec: Editions JCL. E99 .M87S55 1997. ISBN 2894311575

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut dilleri</span>

Eskimo - Aleut dil ailesi, Grönland, Kanada, Alaska ve Sibirya'nın belli bölgelerinde konuşulan dillerdir. Eskimo - Aleut halklarının ana dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kanada İnuitçesi</span>

Doğu Kanada İnuitçesi, Kanada'da Doğu Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.

<span class="mw-page-title-main">Krice</span>

Krice ya da Kri dili veya Kri dilleri, daha çok Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ve Alberta'dan Labrador'a kadar uzanan bölgede, biraz da Amerika Birleşik Devletlerinde Montana eyaletinin kuzey orta sınır bölgesinde Kriler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 2006 sayımına göre konuşanı 117.400 kişidir ve Kanada'daki konuşanı en fazla olan Amerika yerli dilleri içinde birinci sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">Kriler</span>

Kriler, daha çok Kanada'da Superior Gölünün kuzey ve batısında Ontario, Manitoba, Saskatchewan, Alberta ve Kuzeybatı Topraklarında, çok az bir kısmı da Amerika Birleşik Devletlerinde Montana eyaletinin kuzey orta sınır bölgesinde yaşayan Algonkin halklarından bir Kızılderili halkı. 200.000 kişilik nüfuslarıyla Kuzey Amerika'nın en büyük yerli halklarından biridir ve 2006 sayımına göre anadilini konuşan 117.400 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Toboggan</span>

Toboggan, tobogan ya da tobagan, genellikle kar ve buz gibi kaygan yerlerde ulaşım ve taşımayı sağlayan, tahta ya da plastikten yapılan, çekimsiz ya da köpek çekimli arazi aracıdır. Esas olarak Subarktik Kızılderilileri tarafından, Kanada'da Mikmaklar, İnnular, Kriler, Ojibvalar, Odavalar gibi Algonkin halklarınca ve Alaska'da ve Kanada'da Alaska Atabasklarınca kullanılan geleneksel ulaşım aracı olsa da, günümüzde daha çok çocuklarca eğlencelik kızak olarak kullanılmaktadır. Ucu içe doğru kıvrık olup altında kızak kaydırağı bulunmaz, doğrudan gövde altı kara temas eder. Bölgedeki yerli halklarca çekme kızağı olarak kullanılırken, sonradan gelen diğer halklar kayma kızağı olarak kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Kar gözlüğü</span>

Kar gözlüğü, kardan ve buzdan yansıyan güneş ışıklarından gözleri koruyup kar körlüğüne uğramamak için takılan koruma gözlüğü. Geleneksel olarak Kuzey Asya ve Kuzey Amerika'da Arktik bölgede Kuzey Kutup Dairesinde yaşayan Eskimolar, Çukçiler, Yukagirler, Samoyedler gibi yerli Arktika halklarınca kullanılır ve ışığın mümkün olduğunca az gelmesi için yatay çizgi biçiminde daracık görme yarığı bırakılır. Arktika'da özellikle yoğun seyahat ve avlanmanın yaşandığı ilkbahar aylarındaki kar yansımalarından ve soğuktan gözleri korur. Bu bölgelerde kullanılan güneş gözlükleri de kar gözlüğü adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Naskapiler</span>

Naskapiler, Kanada'da Doğu Québec ve Labrador'da yaşayan Algonkin halklarının Kuzey Algonkinleri grubundan Subarktik yerlisi bir Kızılderili halkı. Kendileri rengeyiği avcısı göçebe olsa da en yakın akrabaları olan İnnular yerleşiktir ve her iki halkın birlikte nüfusu 18.000 kişidir. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Naskapiler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

Naskapice ya da Naskapi dili, Kanada'da Doğu Québec ve Labrador'da yaşayan Naskapiler (ᓇᔅᑲᐱ) tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan Kricenin lehçesi olan Kızılderili dilidir. En yakın akrabası İnnucadır. Kri dilleri konuşma sahasının en kuzeydoğusunda yer alır.

Sinirdilbilimsel yaklaşım, okullarda ikinci ya da yabancı dillerin (İD/YD) öğretiminde/edinilmesinde kullanılan, hem sözlü hem de yazılı iletişim kurma becerisine öncelik veren pedagojik bir yöntemdir. Kanada'da "Yoğun Fransızca" (YF) olarak da bilinmektedir.

Yerli halkların soykırımı veya yerleşimci soykırımı, yerleşimci sömürgeciliği sürecinde yerli halk topluluklarının yok edilmesidir. Patrick Wolfe'a göre yerli nüfusun soykırımı özellikle yerleşimci sömürgecilik vakalarında muhtemeldir, bazı akademisyenler yerleşimci sömürgeciliğin doğası gereği soykırımcı olduğunu savunurken diğerleri soykırım teriminin geçerli olmadığını savunmaktadır.

Belirtilen kayda değer ölümler 2024'te gerçekleşmiştir. İsimler alfabetik sırayla, ölüm tarihinin altında bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.