İçeriğe atla

İniş takımı

Bir Boeing 777-300'nin iniş takımı

İniş takımı, havacılıkta uçağın yere inişini kolaylaştıran yapıya (genelde bu tekerlek olur) denir. İniş takımları uçak kalktıktan inene kadar geçen süre içinde kapalı tutulur.

Genel bakış

Havacılıkta iniş takımları, uçağın zemin üzerinde taxi yapmasını, kalkış ve iniş yapmasını sağlayan mekanik sistemlerdir. İniş takımları genel olarak tekerlekli olur, fakat iniş veya kalkış yapacağı yüzeye bağlı olarak tekerlek, kızak ve kayak tipi olmak üzere farklı kombinasyonlarda tipleri mevcuttur. Uçağın nasıl bir iniş takımına sahip olacağı, mühendisler tarafından uçağın hangi amaçla ve ne tür pistlerde uçuş gerçekleştireceğine göre belirlenir. Katı yüzeylerde (pist, yol, gemi güvertesi) uçuş gerçekleştirecek uçaklar iniş şok emici sistemlerle donatılmış tekellekli iniş takımları kullanılır. Günümüz havacılığında hemen hemen çoğu uçak tekerlekli iniş takımlarına sahiptir fakat karlı yüzeylere ve suya iniş kalkış gerçekleştiren uçaklar da vardır ve bunlar kayaklı, kızaklı iniş takımlarına sahiptirler. İniş takımları, uçağın nistepen ağır parçalarından birisidir ve uçağın ağırlığının %7'si kadar ağırlığa sahip olabilirler fakat tipik olarak %4-5 gibi bir ağırlığa sahiptirler.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Learjet 24</span>

Learjet 24 6-8 kişilik çift motorlu, yüksek hızlı, ticari jettir. Learjet firması tarafından Learjet 23'ün yerini alması için üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rule</span> Hava aracının kendi gücüyle yerde hareketi

Rule veya taksi; bir hava taşıtının kendi gücünü kullanarak yerdeki yolculuğu. Bu hareket genellikle tekerlekleri üzerinde olabileceği gibi bazı hava taşıtları için kızakları ya da dubaları üzerinde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-33</span> Sovyet yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

Suhoy Su-33 Rus firması olan Sukhoi tarafından 1982'de uçak gemileri için üretilmiş bir donanma savaş uçağıdır. Su-27 'Flanker' 'dan türetilmiş bir uçaktır ve Su-27K olarak da bilinir. Su-27'den başlıca farkı, Su-33'ün uçak gemileri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olmasıdır. Su-27'nin aksine Su-33 havada yakıt ikmali yapabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aletli iniş sistemi</span>

Aletli İniş Sistemi, pist başına yerleştirilmiş vericiler vasıtasıyla uçakların inişine yardımcı olan bir hassas yaklaşma sistemi. ILS, uçağın pist başına kadar hassas yaklaşmasını sağlayan bir seyrüsefer yardımcı sistemidir. Bulut tavanının alçak, görüş faktörlerinin kötü olduğu hava koşullarında, uçağın alçak bir biçimde piste yaklaşmasını ve piste elektronik cihazlarla emniyetli iniş yapmasını sağlar. Pilota istikamet ve süzülüş hattı bilgisi verir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azami kalkış ağırlığı</span> bir aracın kalkışına izin verilen maksimum ağırlık

Azami kalkış ağırlığı (MTOW) veya azami brüt kalkış ağırlığı (MGTOW) veya azami kalkış kütlesi (MTOM), yapısal veya diğer sınırlamalar nedeniyle pilotun kalkış yapmasına izin verilen en yüksek ağırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">EGPWS</span>

Yer yaklaşım ikaz sistemi uçak yere yakın veya bir arazi engeline doğru ani tehlike içine girmiş ise pilotu uyarmak için tasarlanmış ikaz sistemidir. Arazi Bilinirlik ve İkaz Sistemi ve yere çarpma ikaz sistemi benzer işelevlere sahip uyarı ve önleme sistemleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruk türbülansı</span>

Kuyruk türbülansı veya dümensuyu türbülansı, uçağın kanatlarının üstü ve altı arasındaki basınç farkı nedeniyle uçağın arkasında oluşan girdaptan kaynaklanan türbülans. İngilizce wake sözcüğü "bir hava veya deniz taşıtının geçtikten sonra havada veya suda bıraktığı iz" anlamına gelir. Bu nedenle kuyruk türbülansı bazen dümensuyu türbülansı olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Yakıt boşaltımı</span> uçakların acil iniş yapma durumunda kalması halinde uygulanan prosedür

Yakıt boşaltımı, uçakların genellikle kalkıştan kısa süre sonra acil iniş yapma durumunda kalması halinde uygulanan prosedürdür. Kalkışın ardından, varış noktasına ulaşmadan önce ve uçağın ağırlığı uçağın yapısal iniş ağırlığının altına inmediği durumlarda, uçakta "yakıt boşaltım sistemi" bulunması halinde yakıt boşaltımı yapılabilir. Bu sayede inişde yangın riski ve uçağın yapısal hasar görmesi önlenir.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik pilot</span>

Otomatik pilot, bir hava aracı, deniz aracı veya uzay aracının yolunu bir insan operatör tarafından sürekli manuel kontrol gerektirmeden kontrol etmek için kullanılan bir sistemdir. Otomatik pilotlar operatörlerin yerini almaz. Bunun yerine, otomatik pilot operatörün aracı kontrol etmesine yardımcı olarak operatörün operasyonların daha geniş yönlerine odaklanmasına imkan sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Pist (havacılık)</span> hava araçların iniş ve kalkış yaptığı alan

Pist, hava araçlarının iniş ve kalkış yapması için kullanılan dikdörtgen şeklindeki alan. Türkçeye Fransızca piste sözcüğünden geçmiştir. Asfalt, toprak veya çim gibi farklı yüzeylere sahip olabilir. Piste geliş-gidişlerde ve meydanın diğer kısımlarında hava taşıtlarının kendi motor gücü ile yerdeki hareketlerine (rule) tahsis edilmiş yollara taksi veya rule yolları denir. Pistler ve rule yolları, bir meydandaki manevra sahasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Meydan turu</span>

Meydan turu, herhangi bir hava meydanında görerek iniş-kalkış yapan hava araçlarının izledikleri dikdörtgen güzergâh. Uçakların inişe yönelik olarak, pist etrafında yerden belirli bir yükseklikte izledikleri trafik desenidir. VFR iniş-kalkış eğitimi yapan uçaklar aynı deseni art arda yinelerler. Meydan turunun her bir aşamasına "bacak" denir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz uçağı</span> suda giden uçak

Deniz uçağı; su yüzeyinde iniş, kalkış ve manevra yapabilen hava taşıtı. Yüzen uçak ve uçan bot olmak üzere başlıca iki tür deniz uçağı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Üç tekerli iniş takımı</span>

Üç tekerlekli iniş takımı, üç tekerlekli bisiklet şeklinde düzenlenmiş bir uçak iniş takımı konfigürasyonudur. Üç tekerlekli iniş takımı düzenlemesinde, önde bir burun tekerleği ve ağırlık merkezinin biraz arkasında iki veya daha fazla ana tekerlek vardır. Üç tekerlekli iniş takımı kalkış, iniş ve taksi için en kolay konfigürasyondur, bu sebeple uçaklarda en yaygın düzenlemedir.

<span class="mw-page-title-main">Ters itme</span>

Ters itme, revers veya itme tersindirme, bir uçak motorunun itme kuvvetinin geçici olarak saptırılmasıdır, böylece motorun itiş gücü uçağın önüne doğru yönlendirilerek uçağın yavaşlaması sağlanır. Ters itme sistemleri, iniş esnasında uçağın iniş takımının yere temasından hemen sonra yavaşlamaya yardımcı olmak, frenlerdeki aşınmayı azaltmak ve daha kısa iniş mesafeleri sağlamak için birçok jet uçağında bulunur. Bu tür cihazlar uçağı önemli ölçüde etkiler ve havayollarının güvenli operasyonları için önemli kabul edilir. Ölümcül olanlar dahil olmak üzere, itme geri dönüş sistemlerini içeren kazalar olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">TAROM'un 3107 sefer sayılı uçuşu</span> 2007 Havacılık Kazası

TAROM'un 3107 sefer sayılı uçuşu, Boeing 737-300 tarafından işletilen ve 30 Aralık 2007'de kalkış prosedürü sırasında kaza yapan bir çarter uçuşuydu. Uçak Otopeni, Romanya'da yer alan Henri Coandă Uluslararası Havaalanı'nın pistindeki aydınlatma ekipmanları için onarım çalışmaları yapan bir servis aracına çarpmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Katapult (havacılık)</span> Uçakları gemiden fırlatmak için kullanılan cihaz

Katapult veya başka bir deyişle mancınık, uçağın bir geminin güvertesi gibi çok sınırlı miktarda alandan havalanabilmesine imkan sağlayan bir cihazdır. En çok uçak gemilerinde kullanılmaktadır fakat nadir durumlarda kara tabanlı pistlere de monte edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">STOL</span>

STOL, İngilizce "Short Take-off and Landing"'in kısaltmasıdır. Havacılıkta çok kısa pistlerde kalkış ve iniş yapabilen uçakları belirtmek için kullanılır. Birçok STOL uçağı, çeşitli koşullarda bulunan pistlere iniş yapabilmek için kızaklar gibi farklı ekipmanlar bulundurabilir.

<span class="mw-page-title-main">Paramotor</span>

Paramotor, motorlu bir yamaç paraşütünün ("PPG") koşum takımı ve itici kısmının genel adıdır. İki temel tip paramotor vardır: ayakla fırlatma ve tekerlek fırlatma.