İçeriğe atla

İnhalasyon anesteziği

Yaygın olarak anestezide kullanılan Halojenli eterler sevofluran, izofluran, enfluran ve desfluranın şişeleri. Bu maddelerin şişeleri güvenlik amacıyla renk kodludur. Oda sıcaklığında kaynayan (K.N.: 23,5 °C) desfluran için özel kapağa dikkat edin.

İnhalasyon anesteziği, volatil/uçucu anestezik olarak da bilinen, inhalasyon (solunum) yoluyla verilen genel anestezik özelliklere sahip kimyasal bir bileşiktir. Anestezik buharlaştırıcıya ve anestezik dağıtım sistemine bağlı bir yüz maskesi, laringeal maske hava yolu veya trakeal tüp aracılığıyla uygulanırlar. Güncel klinik açıdan önemli ajanlar arasında izofluran, sevofluran ve desfluran gibi uçucu sıvı anestezik ajanların yanı sıra nitröz oksit ve ksenon gibi belirli anestezik gazlar yer alır.

İnhalasyon anestezikleri listesi

Günümüzde kullanılanlar

Geçmişte kullanılanlar

Bunlardan bazıları hâlâ klinik pratikte ve araştırmalarda kullanılıyor olsa da, aşağıdaki anestezik ajanlar öncelikle gelişmiş ülkeler için tarihi öneme sahiptir:

Hiç yaygınlaşmamış anestezikler

  • Alifluran
  • Halopropan
  • Norfluran
  • Rofluran
  • Synthan
  • Tefluran

Tarihçe

Paracelsus, 1540 yılında bir inhalasyon anesteziği geliştirdi.[3] Kümes hayvanlarına, Valerius Cordus tarafından hazırlanan ve Frobenius tarafından Aether adı verilen "tatlı vitriol yağını (dietil eter) verdi: “tavuklar bir süre onunla uykuya dalarlar, ancak daha sonra hiçbir zarar görmeden uyanırlar”. Daha sonra, yaklaşık 40 yıl sonra, 1581'de Giambattista Delia Porta, herhangi bir cerrahi anestezi türü için kullanılmamasına rağmen eterin insanlar üzerinde kullanımını gösterdi.[3]

Modern tıpta Dr. Horace Wells, 1844 yılında kendi diş çekimi için nitröz oksit kullanmıştır. Ancak bu sonuçları Massachusetts General Hospital'da (MGH) tekrarlama girişimi kısmî anestezi yaratmış ve başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

William T.G. Morton, 16 Ekim 1846'da MGH'de ilk kez cerrahi anesteziyi başarıyla gösterdiği için itibar kazandı. Bu olayın ardından Batı tıbbında eter ve diğer uçucu anesteziklerin kullanımı yaygınlaştı.[4]

Kaynakça

  1. ^ Tamburro CH (1978). "Health effects of vinyl chloride". Texas Reports on Biology and Medicine. Cilt 37. ss. 126-44, 146-51. PMID 572591. 
  2. ^ Oster RH, Carr CJ (July 1947). "Anesthesia; narcosis with vinyl chloride". Anesthesiology. 8 (4). ss. 359-61. doi:10.1097/00000542-194707000-00003. PMID 20255056. 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2024. 
  3. ^ a b Terrell, RC (1986). "Future Development of Volatile Anesthetics". ZAK Zürich. Anaesthesiologie und Intensivmedizin / Anaesthesiology and Intensive Care Medicine. 188. ss. 87-92. doi:10.1007/978-3-642-71269-2_12. ISBN 978-3-642-71269-2.  citing Fülöp-Miller R (1938) Triumph over pain. Literary Guild of America, New York.
  4. ^ "History of Anesthesia". 13 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tıp</span> hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesi için çalışma alanı

Tıp, bir hastaya bakma, teşhis, prognoz, önleme, tedavi, yaralanma veya hastalıklarının palyasyonunu yönetme ve sağlığını geliştirme bilimi ve uygulamasıdır. Tıp, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi yoluyla sağlığı korumak ve iyileştirmek için geliştirilen çeşitli sağlık uygulamalarını kapsar. Çağdaş tıp, yaralanma ve hastalıkları teşhis etmek, tedavi etmek ve önlemek için biyomedikal bilimleri, biyomedikal araştırmaları, genetiği ve tıbbi teknolojiyi, tipik olarak farmasötikler veya cerrahi yoluyla, ancak aynı zamanda psikoterapi, harici ateller ve traksiyon, tıbbi cihazlar, biyolojikler ve iyonlaştırıcı radyasyon gibi çeşitli tedaviler yoluyla uygular.

Zatürre, pnömoni ya da batar, akciğerde görülen yangılardır. Klasik pnömonilerde, akciğerlerin hava geçitlerindeki son bölüm ve hava kesecikleri (alveoller) etkilenir. İnterstisiyel pnömonilerde, hava kesecikleri (alveoller) arasındaki bölmeler yoğunlukla etkilenen alanlardır. Akciğerler günde 10.000 litre havayı süzer. Kan dolaşımına oksijen taşıyan solunum havasıyla birlikte çok sayıda katı ve sıvı partikül ile zararlı gazlar da akciğerlere ulaşır. Solunum havası içindeki zararlı etkilere verilen tepkilerin büyük bölümü canlı etkenlerden kökenli infeksiyon hastalıklarıdır. Toksik gazların ve sıvıların büyük bölümü “kimyasal pnömoniler” olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Düşük tansiyon</span> sistolik kan basıncının 90 mmHgdan az olması

Düşük tansiyon ya da hipotansiyon, düşük kan basıncı demektir; sistolik kan basıncının 90 mmHg'dan az olmasıdır.

Anestezi bilimi ya da Anesteziyoloji, herhangi bir cerrahi girişim öncesinde, esnasında ve sonrasında, hastanın güvenliğini gözeten; ağrı duyusunun giderilmesi dâhil olmak üzere tüm bakımına yoğunlaşan tıp ile alakalı bir bilim dalıdır. Köken olarak Eski Yunancadan an- olumsuz ön eki, duymak, algılamak anlamına gelen aisthánō fiili ve söz anlamına gelen ancak günümüzde bilim anlamında son ek olarak kullanılan logos kelimesinin birleşimiyle oluşmuştur. Ağırlıklı olarak cerrahi girişimlerde büyük yer tutan anestezi, farmakolojik maddelerin insanın duyu yollarına etkisini inceler ve ona göre uygulamalar sunar. Bu bilim dalının uygulamasından sorumlu temel olarak tıp eğitimi almış anesteziyolog, anestezi hemşiresi ve anestezi teknikeri vardır. Bu söylenen meslek grupları hastalara farmakolojik maddelerin verilmesi, etkilerinin araştırılması ve düzenlenmesi, fizyolojik değişikliklerin takibi ve bozukluklarında müdahale edilmesi, makinelerin kullanımı ve zaman zaman kalibrasyonundan sorumludur.

Kloroform veya triklorometan, CHCl
3
formülüne sahip bir organik bileşiktir. Oda sıcaklığında kolay buharlaşan, hoş kokulu, renksiz, yanıcı olmayan ağır bir sıvıdır. Çözücü olarak sıkça kullanılır. PTFE (Teflon) ve bazı soğutucuların üretiminde kullanılmak için bol miktarlarda üretilir.

Ksenon, Xe sembolü ile gösterilen 54 atom numaralı kimyasal elementtir. Renksiz, ağır, kokusuz bir soy gaz olan ksenon Dünya atmosferinde eser miktarda bulunur. Genellikle reaktif olmayan element, sentezlenen ilk soy gaz bileşiği olan ksenon heksafloroplatinatın oluşumu gibi birkaç kimyasal reaksiyona maruz kalabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dietil eter</span>

Dietil eter, (IUPAC adı etoksietan) kısaca eter olarak da bilinen (C2H5)2O formülüne sahip berrak, renksiz, uçucu, kolay yanan ve parlayabilen, oda sıcaklığında sıvı hâlde bir bileşiktir. Kaynama noktası düşük olup hoş, karakteristik bir kokusu vardır. Toksisitesi çok düşüktür. Eterler olarak bilinen kimyasal bileşik sınıfının en çok tanınan üyesidir. Bütanolün izomeridir. Yapısı bir oksijene iki etil grubunun bağlanması ile oluşur ve CH3-CH2-O-CH2-CH3 şeklindedir. Çözücü olarak çokça kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Vinil eter</span> Anestezik

Kısaca vinil eter olarak bilinen divinil eter, (CH=CH
2
)
2
O
formülüne sahip doymamış, simetrik bir eterdir. Kaynama noktası düşük, yüksek uçuculuğa sahip ve aşırı yanıcı bu sıvı geçmişte narkoz araştırmalarının odağı olmuştur. Anestezik özellikleri diğer bir simetrik eter olan dietil etere benzer. Özellikle kısa süreli ameliyatlarda ve diş cerrahisinde kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Vinil klorür</span> Kimyasal bileşik

Vinil klorür, CH2=CHCl formülüyle ifade edilen organik bir bileşiktir. Madde, Alman kimyacı Justus von Liebig tarafından keşfedilmiştir. Vinil klorür, oda sıcaklığında gaz hâlindedir ve yoğunlaşabilir keskin kokusuyla fark edilebilmektedir. Kanserojendir.

<span class="mw-page-title-main">Gırtlak kanseri</span> gırtlakta bulunan solunum sistemi kanseri

Gırtlak veya larinks kanserleri çoğunlukla skuamöz hücreli karsinomlardır ve gırtlak epitelinden kaynaklandıklarını gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Trikloroetilen</span> C2HCl3 formülüne sahip bileşik, yaygın endüstriyel yağ çözücü

Trikloroetilen (TCE), C2HCl3 formülüne sahip bir organoklorür. Renksiz bir sıvıdır ve Kloroform benzeri bir kokuya sahiptir. Düşük sıcaklıklarda yanıcı değildir. Sanayide özellikle metaller için yağ çözücü olarak kullanılır. Geçmişte Trilene adı altında inhalasyon anesteziği ve obstetrik analjezik olarak kullanıldı. Metal temizliği gibi benzer alanlarda kullanılan trikloroetan ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">İzopropil alkol</span>

İzopropil alkol (IUPAC ismi: propan-2-ol), CH3CH(OH)CH3 (bazen i-PrOH şeklinde de temsil edilir) kimyasal formülüne sahip organik bileşik. Renksiz ve yanıcıdır. Güçlü bir kokusu vardır. Alkol karbon atomunun diğer iki karbon atomuna ve propil grubunun hidroksil grubuna bağlı olduğu bu bileşik -bazen (CH3)2CHOH şeklinde de gösterilir- ikincil alkolün en basit örneğidir. 1-propanol'ün yapısal izomeridir. Evsel ve endüstriyel alanda çeşitli kullanımları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Karbon tetraklorür</span> CCl4, geçmişte çözücü ve yangın söndürücü olarak kullanılmış bileşik

Karbon tetraklorür ya da tetraklorometan, CCl4 formülüne sahip bir klorokarbon. Kokusu Kloroforma benzeyen, renksiz, yanıcı olmayan, sudan ağır bir sıvıdır. Suda çözünmezken birçok organik çözücü içinde çözünür. Geçmişte soğutucu gazların üretiminde, yangın söndürücülerde lav lambalarında, temizlik malzemesi ve kurt düşürücü olarak yaygın bir şekilde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halotan</span> kimyasal bileşik

Halotan; kimyasal ismi 2-bromo-2-kloro-1,1,1-trifloroetan olan, C2HBrClF3 formülüne sahip bir genel anestezik. Uçucu, tutuşmayan, az zehirli ve patlayıcı olmayan, halojenli bir anesteziktir. Brom içeren tek inhalasyon anesteziğidir. Meyve kokusunda, ışıkta kararsız bir sıvıdır. Renk kodu kırmızıydı.

<span class="mw-page-title-main">Grignard reaktifi</span> Organik sentezlerde kullanılan organometalik bileşik

Bir Grignard reaktifi veya Grignard bileşiği, X'in bir halojen ve R'nin normalde bir alkil veya aril olduğu organik bir grup olduğu genel formül R−Mg−X'e sahip kimyasal bir bileşiktir. İki tipik örnek, metilmagnezyum klorür Cl−Mg−CH
3
ve fenilmagnezyum bromür (C
6
H
5
)−Mg−Br
'dir. Organomagnezyum bileşiklerinin bir alt sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">James Young Simpson</span> Kloroformcu kadın doktoru

James Young Simpson, FRCPE İskoç kadın doğum uzmanı ve tıp tarihinde önemli bir figürdür. Kloroformun anestezik özelliklerini insanlar üzerinde gösteren ve tıpta kullanımının yaygınlaşmasına yardımcı olan ilk doktordur.

<span class="mw-page-title-main">İzofluran</span> kimyasal bileşik

Forane ticarî adıyla da bilinen İzofluran genel anestezi amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Anesteziyi başlatmak veya sürdürmek için kullanılabilir. Ancak izofluran ile oluşan hava yolu tahrişinden dolayı anesteziyi başlatmak için genellikle izofluran yerine başka ilaçlar kullanılır. İzofluran inhalasyon yoluyla kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sevofluran</span>

Diğerlerinin yanı sıra Sevorane markası altında satılan Sevofluran, genel anestezinin başlatılması ve sürdürülmesi için inhalasyon anestezisi olarak kullanılan, hoş kokulu, yanıcı olmayan, yüksek oranda florlanmış bir metil izopropil eterdir. Desflurandan sonra etkisi en hızlı ortaya çıkan volatil anesteziktir.

<span class="mw-page-title-main">Horace Wells</span>

Horace Wells, diş hekimliğinde anestezi kullanımına, özellikle de nitröz oksit kullanımına öncülük eden Amerikalı bir diş hekimiydi.

<span class="mw-page-title-main">Flurotil</span>

Flurotil (İndoklon), bir halojenli eter olan uçucu sıvı ilaçtır. Dietil eter gibi inhalasyon anestezikleriyle ilişkilidir ancak zıt etkilere sahiptir, uyarıcı ve konvülsan görevi görür.