İngilizcede dilsel saflık

Kimi insanlar İngilizcenin, özellikle 11. yüzyıldaki İskandinav işgalleriyle dili ele geçirmeye başlayan Yunan ve Latin kökenli kelimelerinden kurtulup sadece kendine has Anglo-Sakson ve biraz genişletilerek Cermen sözcüklerle konuşulmasını destekler. (Örneğin İngilizcede kelime bilgisi anlamına gelen vocabulary yerine Cermen kökenli wordstock'un kullanımı) Aynı zamanda bu düşünce akımı, İngilizcede artık kullanılmayan bazı arkaik kelimelerin de canlandırılmasını savunur. Tüm bunların uygulanması sonucu oluşan dile, Anglo-Saksonların kökeni olan Kuzey-Cermen topluluk Angluslardan hareketle Anglish veya Kök İngilizce denir.

İngilizce, diğer diller gibi yüzyıllarca yabancı dillerin etkisinde kalması sebebiyle, sadece var olan Cermen kelimelerle konuşmak imkânsıza yakındır. Bu sebeple oluşmuş bazı topluluklar kendilerini arı İngilizce kelimeler ve ekler kullanarak yabancı kökenli sözcüklere karşılıklar bulmaya adamışlardır. Bu akım aslında 16. yüzyıla kadar dayanır. Charles Dickens, Thomas Hardy ve William Barnes gibi 19. yüzyıl yazarları da kitaplarında sıkça kendi öz İngilizce kelimelerini türetmişlerdir. [ornitology yerine birdlore (kuş ilimi), flexible yerine bendsome (bükülebilir, esnek)].^[1]

Kök İngilizce ile yazılmış bazı örnekler

1989'da Poul Anderson tarafından yazılmış Uncleftish Beholding (Atom Teorisi), bu konuda verilebilecek en bilinen örnektir.

For most of its being, mankind did not know what things are made of, but could only guess. With the growth of worldken, we began to learn, and today we have a beholding of stuff and work that watching bears out, both in the workstead and in daily life.^[2]

Var oluşu boyunca insanoğlu, maddelerin neylerden oluştuğu konusunda bir tahminde bulunmaktan öteye gidemiyordu. Bilimin gelişmesi ile öğrenmeye, bilgi sahibi olmaya başladık ve bugün, hem günlük hayatımızda hem de çalışma ortamımızda etrafımızı saran maddeler ile ilgili teorilerimiz var.

Yazıda, günlük hayatta sık sık kullanılmamasına rağmen var olan kelimelerin yanı sıra;

Bilim anlamına gelen science yerine worldken,
Teori anlamına gelen theory yerine beholding kullanılmıştır.

The underlying kinds of stuff are the firststuffs, which link together in sundry ways to give rise to the rest. Formerly we knew of ninety-two firststuffs, from waterstuff, the lightest and barest, to ymirstuff, the heaviest.^[2]

Tüm maddeler, elementlerden oluşurlar. Bu elementler çeşitli yollarla birbirlerine bağlanıp yeni maddeleri meydana getirirler. Şimdiye kadar 92 elementin varlığından haberdardık. En hafif ve açık olan hidrojenden en ağır olan uranyuma kadar.

Element anlamına gelen element yerine firststuff, yani ilkmadde,
Hidrojen anlamına gelen hydrogen yerine waterstuff, yani su maddesi,
Uranyum anlamına gelen uranium yerine ymirstuff, yani ymir maddesi kullanılmıştır. Ymir adı, Cermen mitolojisine dayanır.

Kaynakça ve Ayrıca Bakınız

Anglish topluluğu ve sözlüğü: anglish.wikia.com

^ Linguistic purism in English: https://en.wikipedia.org/wiki/Linguistic_purism_in_English 22 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ ^a ^b Uncleftish Beholding: https://www2.warwick.ac.uk/fac/cross_fac/complexity/people/students/dtc/students2011/maitland/fun/ 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tanrı ya da ilah, Klasik teistik inanç sistemlerinde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik ve tüm varoluşun temel kaynağı olarak görülen varlık. Tek tanrılı inançlarda evrenin tek yaradanı ve yöneteni olarak kabul edilir. Çok tanrılı inançlarda genelde ilahların cinsiyeti bulunur ve eril olanlarına tanrı, dişi olanlarına tanrıça denir. Tektanrılı ve henoteistik inançlardaki Tanrı kavramını tanımlamak için ise sadece tanrı sözcüğü kullanılabilir.

Elf, Cermen mitolojisi′nde ve folklorunda yer alan doğaüstü varlık türüdür.

Almanlar, Almanya'nın yerlileri veya sakinlerine ve bazen daha geniş olarak Almanca kökenli bir dili veya Almanca dilini anadili olarak konuşan kişilere denir. Almanya anayasası Almanya'da yaşayanları Alman vatandaşı olarak tanımlar. Bugün, Alman dili, Alman kimliğinin birincil kriteri olarak görülmektedir. Dünyadaki toplam Alman sayısına ilişkin tahminler 100 ile 150 milyon arasında değişmektedir ve çoğu Almanya'da yaşamaktadır.

Anglosaksonlar, Anglus, Sakson ve Jüt karışımı bir Cermen halkı. 5. yüzyıldan itibaren Romalıların Britannia olarak isimlendirdiği adayı istila etmiş ve 865'teki Viking istilasına kadar adanın tamamını yönetmişlerdir; Viking istilasından Norman istilasına kadar geçen sürede ise bazen adanın bir kısmını, bazen tamamını yönetmiş ve bazen de adanın kontrolünü tamamen Vikinglere kaptırmışlardır. Vikinglerin gelişiyle İngiltere'deki Anglosakson kontrolü önemli ölçüde zayıflamış ve Normanların gelişiyle birlikte tamamen sona ermiştir.

Eski İngilizce şu anki İngiltere olan bölgenin belli bölümlerinde ve Güney İskoçya'da 5. yüzyılın ortalarından 12. yüzyılın ortalarına kadar konuşulmuş İngilizcenin eski şeklidir. Bu dil, Batı Cermen dillerinden birisiydi ve bu yüzden de Eski Frizce ve Eski Saksoncayla yakından ilgilidir. Ayrıca dil, Kuzey Cermen dil grubundan Eski Norsçanın da büyük etkisi altında kalmıştır.

İskoçlar, İskoçya'da yaşayan halkın adıdır.

İngilizler, İngilizce dilini konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış etnik grup ve millettir. Tarih boyunca İngiltere'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Anglo-Saksonlar, Vikingler, Bretonlar ve Normanlar İngiliz kimliğini oluşturan etnik gruplardır.

Fransızlar, Fransa'da yaşayan, Fransa'nın vatandaşlığına sahip veya bir Cermen kavmi olan Frank kökenli bir halktır. "Francia" sözcüğünün kökü de bu kelimeden gelmektedir, Frenklerin yurdu ve yaşadıkları bölge anlamına gelir. Fransız kimliğinin oluşmasında önemli bir faktör olan Cermen kökenli Franklar, Frankiya'yı (Fransa) fethettiklerinde kendi dillerini bırakıp Latin dilini benimsemişlerdir ve buna müteakip Fransızca dediğimiz Latin dili ortaya çıkmıştır. Tarih boyunca Franklar, Roma kültürünün etkisinde kalarak Galya'daki yerli halklar ile karışmış ve bugünkü Fransızların ataları olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Angluslar</span> Eski bir Cermen halkı

Angluslar, 5. yüzyılda, günümüzde İngiltere olarak bilinen bölgeye yerleşen, Saksonlar ve Jütlerle karışarak Anglosaksonları meydana getiren Cermen halkı.

Goblinler, kötü ruhlu, huysuz, zararlı, tuhaf-çirkin vücutlu, cin ahalisinden bir hayalet türüdür, boyu bir cüceninki ile bir insanınki arasında değişik uzunluklarda olabilir. Yer aldıkları hikâyeye ve kültüre göre, goblinlere değişik yetenekler ve şekiller atfedilir. Bunlardan bazılarında goblinler, Brownie benzeri küçük yaramaz yaratıklar olarak tasvir edilir.

Amiral veya genel amiral, bağımsız ülkelerin deniz kuvvetlerinde yüksek rütbeli deniz subaylarına verilen unvanın genel karşılığı. Kara ve hava kuvvetlerindeki general rütbesine eşdeğerdir. Türk Deniz Kuvvetleri'nde amirale direkt karşılık gelen rütbe olmamakla birlikte deniz albaydan sonra sırasıyla gelen tuğamiral, tümamiral, koramiral, oramiral ve büyük amiral rütbeleri vardır.

Oyuncu, dramatik bir yapımda rol alan ve sinema, televizyon, tiyatro veya radyoda bir karakteri canlandıran sanatçı. Aktör kelimesi Antik Yunancadaki ὑποκριτής (hypokrites) kelimesinden gelmektedir. Bu kelime, "oynayan, canlandıran kişi" anlamına gelir ve bu yüzden "aktör" kelimesi de oyunculuk yapan kişiyi temsil eder.

Batı Cermen dilleri, Cermen dillerinin üç kolundan en büyüğüdür ve Almanca, İngilizce, Felemenkçe, Afrikaanca, Frizce ve Yidiş gibi dilleri içerir. Cermen dillerinin diğer iki kolu ise Kuzey Cermen dilleri ve Doğu Cermen dilleridir.

Çoğu Avrupa dili Hint-Avrupa dil ailesine üyedir. 2018'le birlikte 744 milyonluk toplam Avrupa nüfusunun %94'ü bir Hint-Avrupa dilini ana dili olarak konuşmaktadır. Her biri 200 milyon konuşanla Latin, Cermen ve Slav dilleri Avrupalıların %90'ını oluşturarak en büyük grubu oluşturmaktadır. Daha küçük Hint-Avrupa dillerine Helenik, Baltık, Arnavutça, Hint-Aryan ve Kelt dilleri örnek verilebilir.

Llanito veya Yanito İngilizceden ve Ligurian gibi diğer dillerden sözcüklerle yoğun bir şekilde bağlanmış bir Endülüs İspanyolcası biçimidir; Britanya Denizaşırı Toprağı olan Cebelitarık'ta konuşulmaktadır. Yaygın olarak Endülüs İspanyolcası ile İngiliz İngilizcesi arasındaki büyük miktarda dil değişimi ve diğer Akdeniz dilleri ile lehçelerinden İngilizcelerin ve alıntıların kullanılmasıyla belirginleşir.

Wyrd, Anglo-Sakson kültüründe kabaca kadere veya kişisel talihe karşılık gelen bir kavramdır. Kelime, orijinal anlamını yalnızca diyalektik olarak koruyan Modern İngilizcedeki "weird" (tuhaf) kelimesinin atasıdır.

Germen mitolojisi de dahil olmak üzere Germen folklorunda cüce, dağlarda ve yeryüzünde yaşayan bir varlıktır. Bu varlık; bilgelik, demircilik, madencilik ve zanaatkarlık ile çeşitli şekillerde ilişkilidir. Cüceler bazen kısa ve çirkin olarak tanımlanırken bazı bilim insanları, bunun varlıkların komik tasvirlerinden kaynaklanan daha sonraki bir gelişme olup olmadığını sorgulamıştır. Cüceler; modern popüler kültürde, çeşitli medyada tasvir edilmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Saksonca</span>

Eski Saksonca veya Eski Aşağı Almanca, soyu tükenmiş bir Cermen dilidir. Anglo-Friz dilleri ile yakından ilişkili dil Aşağı Almancanın tarihte kaydedilmiş en eski formudur. Cermen dillerinin batı koluna mensuptur. 8. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar, yavaş yavaş Orta Aşağı Almanca'ya dönüştüğü belgelenmiştir. Saksonya olarak adlandırılan, günümüzde kuzeybatı Almanya ile doğu Hollanda'yı kapsayan alanın özellikle de kıyı bölgelerinde yaşamış Saksonlar tarafından konuşulmuştur. Eski Saksoncada, Eski Frizce ve Eski İngilizce ile birlikte Felemenkçe, Lüksemburgca ve Almanca gibi dillerde gözlemlenmeyen; bir sesliyi takip eden nazal ve sürtünmeli ünsüz kombinasyonlarında nazal ünsüzün düşmesinin gözlemlendiği bir ses evrimi meydana gelmiştir. Örneğin Eski Yüksek Almanca ve Eski Felemenkçede biz anlamına gelen uns, bu üç dilde de ūs olarak evrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dilbilimsel Saflık (Dilbilimsel Sadelik)</span>

Dilbilimsel saflık, Dilbilimsel sadelik veya dilbilimsel korumacılık, bir dilin bir çeşidini diğer çeşitlerden daha saf veya doğası gereği daha yüksek kalitede olarak tanımlamanın veya tanımanın kuralcı uygulamasıdır. Dilbilimsel saflık, dil akademileri aracılığıyla kurumsallaştırıldı ve kararları genellikle kanun gücüne sahiptir.

Anglosakson tanrıları genel olarak az belgelenmiştir ve Anglosaksonların dini hakkında çok şey, diğer Cermen halklarının dinlerinden bilinenlere dayanarak çıkarılmaktadır. Anglosaksonların Britanya Adaları'nı istilası ile Hristiyanlaşmaları arasındaki döneme ait yazılı kayıtlar oldukça kıttır ve bilinenlerin çoğu, Bede gibi tanımları diğer Cermen mitolojileri ve mevcut arkeolojik buluntularla karşılaştırılabilecek daha sonraki Hristiyan yazarlarından gelmektedir. Aşağıdaki liste eksiktir ancak söz konusu tanrıların belgelenme durumunun kısa bir tartışmasını da listeler ve eleştirel bir şekilde değerlendirilmelidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.