İçeriğe atla

İngiliz Milletler Topluluğu

İngiltere Topluluğu ile karıştırılmamalıdır.

İngiliz Milletler Topluluğu veya resmî adıyla Milletler Topluluğu (İngilizce: Commonwealth of Nations), geçmişte Britanya İmparatorluğu'nun (37 ülke), günümüzde de Birleşik Krallık'ın parçası olan (16 ülke) devletlerin oluşturduğu uluslararası bir koalisyondur. Üye ülkelerin 16’sı hâlen Britanya Kraliyet Ailesi yönetimindedir. Bu ülkelerde mevcut monark III. Charles; devlet başkanı görev ve yetkilerini, kendi tarafından atanan genel valiler aracılığı ile sürdürür. Kral aynı zamanda İngiliz Milletler Topluluğunun başkanıdır.

Ülkelerin tümünün nüfus toplamı 2,5 milyardır.[1]

Köken bilimi

III. Charles

Kelime kökeni olarak Eski İngilizcede "ortak çıkar, fayda" anlamına gelen commonwealth sözcüğü günümüz İngilizcesinde "bağımsız devlet" (genellikle demokratik cumhuriyet) anlamında kullanılır.[2]

Makale serilerinden
Antik Çağlar
Tarih öncesi Britanya
Keltler
Roma Çağı (43-410)
Britanya'da Roma hakimiyetinin sonu
Orta Çağ
Anglosakson İstilası (410-1066)
Yedi krallık
Norman İstilası (1066-1154)
Plantagenet Hanedanı (1154-1485)
Lancaster Hanedanı (1399-1471)
York Hanedanı (1461-1485)
Yeni Çağ
Tudor Hanedanı (1485-1603)
VIII. Henry
I. Elizabeth
Stuart Hanedanı (1603-1714)
Napolyon Savaşları
Victoria devri
20. Yüzyıl
I. Dünya Savaşı
İrlanda'nın bölünmesi
II. Dünya Savaşı
İngiliz Milletler Topluluğu
Yakın tarih
Diğer Konular
Anayasa
Ekonomik
Askeri
Sosyal
Denizcilik
İngiliz Milletler Topluluğu'na üye ülkeler haritada mavi renk ile gösterilmişlerdir

1648 İngiliz Devrimi sonrasında, I. Charles'ın idam edilmesi (1649) ve kraliyetin lağvedilmesi ile ortaya çıkan ve 1660 yılında II. Charles'ın kral olmasıyla son bulan cumhuriyetçi döneme "Commonwealth Dönemi" denir. İç savaşı bastıran general Oliver Cromwell önce parlamentonun başkanı, sonra da diktatör olarak hüküm sürmüştür. Kral olmayı reddetmiş, kendini İngiliz Cumhuriyeti'nin "Muhafız Efendisi" olarak tanımlamıştır. 1658'de Cromwell'in ölümünden sonra oğlu Richard yerini dolduramamış, 1659'da sürgüne gönderilmiştir. 1660 yılında da kraliyet yeniden kurulmuş ve II. Charles başa geçmiştir.

Günümüzde Commonwealth, Birleşik Krallık önderliğinde bir araya gelmiş, bağımsız devletleri nitelemek amacıyla kullanılır. İngiliz Milletler Topluluğu karşılıklı ekonomik etkileşime dayanan bir oluşumdur. Büyük çoğunluğu tarihte Britanya İmparatorluğu'nun eyaleti veya sömürgesi olmuş ülkelerdir ve günümüzde çoğu bağımsız olan bu ülkeler kendi rızalarıyla bu oluşumun bir parçası olarak kalmaya devam etmektedirler. Bu devletlerin bir kısmı geçmişte imparatorluğun parçası olmamakla beraber sonradan birliğe katılmışlardır. Zaman içerisinde bu topluluğu terk eden, topluluktan çıkarılan ve sonradan geri kabul edilen ülkeler olmuştur (Bkz. üye ülkeler listesi). Üye ülkelerin bir kısmı Birleşik Krallık hükümdarını sembolik olarak en üst düzey yöneticileri olarak tanırlar. Birbirlerinden farklı yönetim biçimleriyle (meşrutiyet, demokrasi, diktatörlük vs.) yönetilebilirler.

Bu milletlerin Birleşik Krallık'taki ayrıcalıkları

  • İngiliz Milletler Topluluğuna üye olan devletlerin halklarının, eğer Birleşik Krallık'ta ikâmet ediyorlarsa, her türlü yerel ve ulusal seçime katılma hakları vardır.

Birleşik Krallık genel valileri

Birleşik Krallık Kral/Kraliçesi tarafından Devlet Başkanı sıfatıyla temsilci atadığı genel valiler:

Genel valilerin görevleri

Devlet Başkanı ve hükümdar “III. Charles”tır. Kral'ın temsilcisi genel validir ve genellikle emekli olmuş eski politikacılar veya ilgili ülkenin başbakanının önerisiyle Kral tarafından atanır. Genel vali, siyaseten tarafsız olup Avam Kamarası ve Senatonun (üst meclisin) çıkardığı kararnamelere kral adına onay vermek, devlet başkanlığı düzeyinde imzalanması gereken belgeleri imzalamak ve onaylamak, parlamento toplantılarını resmen açıp kapatmak ve seçimler öncesi parlamentoyu feshetmek, başbakanı ve hükûmeti atamak veya görevden almak, büyükelçilerin güven mektuplarını teslim almak veya vermek görevlerinden birkaçıdır.

Genel sekreterin görevleri

1965 yılında İngiliz Milletler Topluluğu Başbakanları toplantısında Londra'da oluşturuldu. Genel Sekreterliğin merkezi, Kral III. Charles tarafından sekreterliğe kullanımına sunulan Londra'da bulunan Marlborough Sarayı'dır. Operasyon merkezi olarak Topluluğun her bir vatandaşına ulaşabilmesi kişisel bağlantılar için sıkı çalışmalarda bulunur. Bu görev Kral III. Charles'ın konumuyla karıştırılmamalıdır.

İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları

Ana madde: İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları

Her dört senede bir İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları adlı çok sporlu etkinlik düzenlenmektedir.

Üye ülkeler

Üyelik tarihine ve bölgelere göre sıralama:

Avrupa

Kuzey Amerika

Orta Amerika

Güney Amerika

Afrika

Asya

Avustralya veya Okyanusya

Eski üyeler

Kaynakça

  1. ^ "Topluluğun nüfusu". 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Oxford İngilizce Sözlük 2e, 2003, "commonwealth"
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  4. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antigua ve Barbuda</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Antigua ve Barbuda; Karayip Denizi'nin doğusunda, Küçük Antiller ada grubundaki bağımsız bir ada ülkesi. Ülkeye adını veren iki büyük ada ve çeşitli adacıklardan meydana gelir. Başkenti, Antigua adasındaki St. John's'tur. Resmi dili İngilizcedir.

<span class="mw-page-title-main">Bağlantısızlar Hareketi</span> uluslararası oluşum

Bağlantısızlar Hareketi, kendilerini hiçbir güç blokuna dahil veya hariç olarak addetmeyen 100 üzerinde ülkenin bir araya gelerek oluşturdukları bir uluslararası oluşumdur. Soğuk Savaş döneminde Batı İttifakı ve Doğu Bloku'nun yanı sıra üçüncü bir blok olmuştur. Bu hareket çoğunlukla Güney Amerika, Afrika, Ortadoğu ve Asya ülkelerinden oluşur. Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri ise aralarında Batı ittifakı ve Doğu Bloku olarak ikiye bölünmüşlerdir. Bunun sebebi ise I. Dünya Savaşı'ndan itibaren gelen ve II. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş ile devam eden Avrupalı devletlerin güç yarışı ve dünyadaki egemenlik yarışıdır. Bağlantısızlar Hareketi bir diğer tabirle doğu dünyasının batı dünyasındaki bölünmelere taraf olmamak istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Karayipler Futbol Birliği</span>

Karayipler Futbol Birliği, Karayipler ulusal futbol federasyonlarının çek çatı altında toplandığı bir organizasyondur. FIFA tarafından tanınan 25 ve tanınmayan 5 ülkeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Parish</span>

Parish, İngilizce konuşulan ülkelerde, bir bölgenin adının bir parçası olarak kullanılan, Türkiye'de köylere benzer bir idarî birimdir. Türkçeye birebir tercümesi "cemaat" ya da "kilise cemaati" olabilir. Buna bağlı olarak, civil parish terimi, Birleşik Krallık ve diğer ABD eyaletlerinde yaygın olan county veya borough (Alaska'da) yerine kullanılmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde parish terimini kullanan tek eyalet, Louisiana eyaletidir. Günümüzde genellikle idarî bağlamda kullanılmaktadır ve dinî bağlamını yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">UTC-04.00</span>

UTC−04:00, UTC'den 4 saat geri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Batı Hint Adaları Federasyonu</span> 1958-1962 arasında Karayiplerde kurulmuş Britanya denizaşırı bölgeleri birliği

Batı Hint Adaları Federasyonu, 1958-1962 yılları arasında Karayiplerdeki Britanya Denizaşırı Topraklarına dâhil adalarda hüküm sürmüş kısa ömürlü politik birliktir. Federasyon, Trinidad ve Tobago, Barbados, Jamaika, Rüzgâraltı ve Rüzgârüstü adalarının bir araya gelmesiyle oluşturulmuştu. Başkenti bugün Trinidad ve Tobago'nun da başkenti olan Port of Spain kentiydi. Federasyon fikrinde asıl amaç adaların tek bir ülke halinde Britanya'dan bağımsızlığını ilan etmesiydi ancak bağımsızlık ilanından önce iç politik çekişmeler nedeniyle bu birliktelik çöktü. Neticede federasyon toprakları, hâlen Britanya Denizaşırı Toprakları bünyesinde olan Anguilla, Montserrat, Cayman Adaları ve Turks ve Caicos Adaları haricinde, Antigua ve Barbuda, Barbados, Dominika, Grenada, Jamaika, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Trinidad ve Tobago olmak üzere Birleşik Krallık'tan ayrılarak dokuz ayrı bağımsız ülke haline gelmiştir.

Grenada ziyaretçilerinin, Grenada'nın diplomatik temsilciliklerinden vize almaları gerekmektedir veya bazı durumlarda Birleşik Krallık'ın diplomatik temsilciliklerinden, vizeden muaf 103 ülkeden birinden gelinmediği sürece ya da 13 ülke vatandaşı ülkeye varışta vize alabilirler. Tüm vizeden muaf ülkenin vatandaşları vizesiz 3 aya kadar Grenada'da kalabilirler. Antigua ve Barbuda, Dominika, Saint Kitts and Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler ve Birleşik Krallık vatandaşlarına 6 aylık konaklama izni verilir. Tüm uluslardan Kruvaziyer gemisi yolcuları vizesiz 24 saat kadar süreyle Grenada'yı ziyaret edebilirler.

<span class="mw-page-title-main">1998 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları</span>

1998 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları, 11-21 Eylül tarihleri arasında, Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen 16. İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları. Oyunlar tarihinde bir etkinlik ilk defa Asya'da düzenlendi.

1970 Britanya Milletler Topluluğu Oyunları, 16-25 Temmuz tarihleri arasında, İskoçya'nın Edinburgh şehrinde düzenlenen 9. İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları.

1978 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları, 3-12 Ağustos tarihleri arasında, Kanada'nın Edmonton şehrinde düzenlenen 11. İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları.

2006 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları, 15-26 Mart tarihleri arasında, Avustralya'nın Melbourne şehrinde düzenlenen 18. İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları.

2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri CONCACAF İkinci Tur maçları, Kuzey, Orta Amerika ve Karayipler'den turnuvaya katılacak takımları belirleyen elemelerin ikinci aşamasıdır.

Batı Hint Adaları millî kriket takımı, aynı zamanda Windies de denir, birçok ülkenin birleşmesiyle oluşan ve uluslararası maçlar yapan kriket takımıdır. Bu takımı Batı Hint Adaları Kriket Kurulu idare etmektedir. Bu takım 15 Karayip ülkesinden oluşuyor. Bunların içinde İngiltere'ye bağımlı ya da bağımlı olmayan takımlar vardır. Uluslararası Kriket Konseyi'nin tam üyesidir. 1970 ve 1990 yılları arasında Batı Hint Adaları, Test ve ODİ kriketinde en güçlü takımdı. Batı Hint Adaları; iki kez Kriket Dünya Kupası (1975,1979), iki kez Kriket Dünya Twenty20 Kupası (2012,2016) kazanmıştır. 5 Ekim 2016 tarihi itibarıyla Batı Hint Adaları, Test'te sekizinci, ODİ'de dokuzuncu ve Twenty20'de dördüncüdür. Batı Hint Adaları 2007 Kriket Dünya Kupası ve 2010 Kriket Dünya Twenty20 Kupası turnuvaları için ev sahipliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz Milletler Topluluğu bölgesi</span>

Commonwealth bölgesi Milletler Topluluğu'na üye olan ve devlet başkanı olarak III. Charles'ı kabul eden, dolayısı ile anayasal monarşi ile yönetilen egemen devlettir. Diğer bölgelerden farklı bir şekilde kraliyeti sürdürür. 2021 yılı itibarıyla 15 Commonwealth bölgesi bulunmaktadır. Bunlar: Antigua ve Barbuda, Avustralya, Belize, Kanada, Grenada, Jamaika, Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Solomon Adaları, Bahamalar, Tuvalu ve Birleşik Krallık.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Rüzgâraltı Adaları</span> Rüzgâraltı Adalarında varlığını sürdüren Britanya sömürgesiydi

Britanya Rüzgâraltı Adaları, Rüzgâraltı Adaları'nda varlığını sürdüren Britanya sömürgesiydi. 1671'de Anguilla, Antigua, Barbuda, Montserrat, Nevis, Saint Kitts ve Virjin Adaları sömürgelerinin birleştirilmesiyle oluşturuldu. Atanan bir valinin yönettiği adaların ayrıca kendi vali vekilleri, konseyleri ve meclisleri vardı. 1816'da, Antigua merkezli Barbuda ve Montserrat ile Saint Kitts merkezli Anguilla, Nevis ve Virjin Adaları olmak üzere ikiye ayrıldı. 1833'te tekrar kurulurken 1871'de Dominika da dâhil edildi. 1940'ta Dominika ayrılırken Rüzgâraltı Adaları da 1958'de kurulan Batı Hint Adaları Federasyonu'nun bir parçası oldu. 1960'ta ise varlığı tamamen sonlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Saint Kitts ve Nevis genel valisi</span>

Saint Kitts ve Nevis genel valisi, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen ve Milletler Topluluğu'na üye olarak devlet başkanı olarak III. Charles'ı kabul eden Saint Kitts ve Nevis'te kralın temsilcisi olarak bu ülkede bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

İngiliz Batı Floridası, 2005 yılında "gerçek tarihi olayların eksantrik bir yorumu üzerine" kurulmuş ve Amerika Birleşik Devletleri Körfez Kıyısı'nda bulunan ayrılıkçı bir mikronasyondur. ABD'nin şu anda Alabama, Louisiana, Mississippi ve Florida eyaletlerinin bölümleri arasında böldüğü araziyi içeren 18. yüzyıl Batı Florida kolonisinin topraklarında hak iddia ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Saint Kitts ve Nevis-Türkiye ilişkileri</span>

Saint Kitts ve Nevis–Türkiye ilişkileri, Saint Kitts ve Nevis ile Türkiye arasındaki ikili ilişkileri ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Saint Kitts ve Nevis monarşisi</span>

Saint Kitts ve Nevis monarşisi, Karayipler ülkesi Saint Kitts ve Nevis'in yönetildiği monarşidir. Saint Kitts ve Nevis, İngiliz Milletler Topluluğu bölgesine dâhil olup mevcut hükûmdar 8 Eylül 2022 tarihinden bu yana Kral III. Charles'tir.

<span class="mw-page-title-main">Rüzgârüstü Adaları (Antiller)</span>

Rüzgârüstü Adaları, Küçük Antiller'in kuzey kısmına verilen addır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.