İçeriğe atla

İndrigiller

İndrigiller
İndri (Indri indri)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Strepsirrhini
Üst familya:Lemuroidea
Familya:Indriidae
Burnett, 1828
Tip cins
Indri
É. Geoffroy & G. Cuvier, 1796
Cinsler
  • Indri
  • Avahi
  • Propithecus
Türler için metne bakınız.
Sinonimler
  • Lichanotina Gray, 1825
  • Indrisina Geoffroy Saint-Hilaire, 1851
  • Indrisidae Alston, 1878
  • Indrisinae Mivart, 1864
  • Indriidae Hill, 1953
  • Indriinae Hill, 1953
  • Propitheci Winge, 1895
  • Propithecinae Trouessart, 1897
İpekli sifaka

İndrigiller (Indriidae) makimsiler (Lemuriformes) grubundan bir primat familyası. Familya üç yaşayan cinsten oluşmakta: Yünlü makiler, sifakalar ve indriler.

Yaşayan bütün türler İndriinae alt familyasına aittir. Palaeopropithecinae ve Archaeolemurinae, familyanın soyu tükenmiş alt familyalarıdır.

Özellikleri

Bu familyanın üyeleri arasında büyük ölçü farkları vardır. Yünlü makiler sadece 25 - 30 uzunluğa ve 0,6 - 1,6 Kg ağırlığa varırken, indri 90 cm'ye varan boyu ve 10 Kg'ya varan ağırlığı ile tüm makimsiler grubunun yaşayan en büyük türüdür. Ancak familyanın Archaeoindris gibi bazı soyu tükenen türleri 200 Kg ağırlığa varmaktaydı.

Postları uzun ve yumuşak olur, renkleri beyaz, gri-kahverengi ve siyah arası değişir. Vücutları yaşam şekillerine göre uyum sağlamıştır; İndriinae alt familyası üyelerinin çok uzun bacakları uzun mesafeleri atlayarak aşabilmelerini sağlar. Ayaklarda başparmak diğerlerinden büyüktür. Diğer parmaklar ise deri ile birbirlerine bağlıdır. Böylece dallara daha rahat tutunabilir. Elleri uzun ve ince olur. Yünlü makilerde ve Sifakalarda kuyruk vücuttan daha uzun iken, indri tüm makimsiler grubunun tek kuyruksuz türüdür.

Soyu tükenmiş iki alt familyanın birisi olan Palaeopropithecinae grubunun üyeleri çok uzun kolları ve vücut yapıları ile tembel hayvanlara benzetilir. Diğer soyu tükenen alt familya Archaeolemuridae'de bazı türler yerde yaşardı ve Paviyanlara benzerdi.

Yayılım

İndrigiller tüm diğer makimsiler gibi sadece Madagaskar adasında yaşar. Batı kıyılarındaki kuru ormanlarda ve doğuda bulunan tropik ormanlarda yaşarlar. Ancak adanın ormansız, dağlık merkezinde raslanılmazlar.

Yaşam şekli

Yaşayan tüm türler (İndriinae alt familyası) ağaçta yaşar ve nadir yere iner. Ağaçta dört ayak üstünde tırmanarak ve atlıyarak ilerler, yerde ise zıplayarak ilerlerken kollarını havaya uzatırlar. Yünlü makilerin haricinde tüm türler gündüz aktiftir. Türlerin hiçbiri yuva inşa etmez; dalların üstünde uyurlar. 2 ila 15 bireyden oluşan gruplar içerisinde yaşarlar.

Beslenme

İndrigiller otoburdur ve ağırlıklı olarak yaprak ile beslenirler. Farklı derecede meyve, tomurcuk, çiçek ve başka bitki bölümleri ile beslenirler. Yaşam alanlarına göre daha değişik beslenmeleride mümkündür. Bazı popülasyonlar bazen yere inip toprak yer. Bunun sebebi, toprakta bulunan maddelerin bazı zehirli yaprakların zehirinin noytralize etmesidir.

Üreme

Dişi ile erkek yıllarca birlikte kaldıkları bir ilişki kurar. Kuraklık zamanının sonuna doğru 4 - 5 ay süren bir gebelik sonrası tek bir yavru doğururlar. Yavru ilk aylarını başta annesinin karnına daha sonra sırtına tutunarak geçirir. Birkaç ay içinde sütü bırakır ama bir müddet grubun içinde yaşamaya devam eder.

Tehdit

Çoğu türün soyu tehdit altındadır. Bunun sebepleri ormanların yok edilmesi ve avlanılmasıdır. Bazı türler yerel halkın Tabu inancından dolayı avlanmazdı. Ancak geleneklerin zamanla kaybolmasından dolayı bu koruma da artık yok olmaktadır.

Palaeopropithecinae ve Archaeolemurinae alt familyalarının yok olması büyük ihtimalle insanların adaya gelmesi ile bağlantılıdır. Adaya insanların ilk ayak basması yaklaşık 1500 yıl önce gerçekleşmiş ve kısa bir zaman içinde birçok büyük hayvan (megafauna) türü yok olmuştur.

Sınıflandırma

Coquerel'in sifakası (Propithecus coquereli)

İndrigiller makimsiler infra takımında yer alır. En yakın akrabaları, kardeş familyaları denilebilecek makigillerdir.

İkisi soyu tükenmiş üç familyaya bölünürler:

  • Alt familya Indriinae
    • Yünlü makiler (Avahi)
      • Batı yünlü maki (Avahi occidentalis)
      • Kuzey yünlü maki veya Sambirano yünlü makisi (Avahi unicolor)
      • Cleese yünlü makisi (Avahi cleesei)
      • Doğu yünlü maki (Avahi laniger)
      • Moore yünlü makisi (Avahi mooreorum)
      • Betsileo yünlü makisi (Avahi betsileo)
      • Peyrieras yünlü makisi (Avahi peyrierasi)
      • Ramanantsoavana yünlü makisi (Avahi ramanantsoavani)
      • Güney yünlü maki (Avahi meridionalis)
    • Sifakalar (Propithecus)
      • İpekli sifaka (Propithecus candidus)
      • Diadem sifakası (Propithecus diadema)
      • Edwards sifakası (Propithecus edwardsi)
      • Perrier sifakası (Propithecus perrieri)
      • Coquerel sifakası (Propithecus coquereli)
      • Van-der-Decken sifakası (Propithecus deckenii)
      • Taçlı sifaka (Propithecus coronatus)
      • Larva sifakası (Propithecus verreauxi)
      • Altın taçlı sifaka veya Tattersall sifakası (Propithecus tattersalli)
    • Indri
      • Indri (Indri indri)
  • Alt familya Palaeopropithecinae („Tembel hayvan lemurları“) †
    • Mesopropithecus †
    • Babakotia †
    • Palaeopropithecus †
    • Archaeoindris †
  • Alt familya Archaeolemurinae („Paviyan lemurları“) †
    • Archaeolemur †
    • Hadropithecus †

Kitaplar

Wikimedia Commons'ta İndrigiller ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te İndrigiller ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guanako</span>

Guanako, devegiller (Camelidae) familyasının vahşi bir türü olup lamalar ile akrabadır. Güney Amerika'nın güney ve batı kesimlerinde yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Makigiller</span> primat familyası

Makigiller (Lemuridae), makimsiler (Lemuriformes/Lemuroidea) grubunun en çok tanınan primat familyası. Tüm makimsiler gibi sadece Madagaskar'da bulunurlar. Eskiden bu familya'ya koyulan kedi makisigiller ve oyuncu makigiller artık ayrı familyalara ayrılmaktalar. Böylece makigiller familyası artık 20 yaşayan ve 2 soyu tükenmiş türden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Primat</span> memeli takımı

Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Güvercingiller</span> kuş familyası

Güvercingiller ya da Columbidae, Columbiformes takımında sınıflandırılan 300'e yakın güvercin ve kumru türü ile dodo (Raphus cucullatus) ve Pezophaps solitaria gibi soyu tükenmiş türleri içeren bir tek kuş familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Önmaymunlar</span> Eski primat taksonu

Önmaymunlar ya da prosimiyenler (Prosimii), çağdaş zooloji'de artık kabul edilmeyen bir sınıflandırmaya göre primatlar (Primates) takımının bir alt takımı. Makimsileri, lorisleri, galagoları, ay-ayları ve cadı makileri kapsar. Parafiletik bir grup olan önmaymunlar, kladistik sınıflandırmaya göre insansıları ve maymunları (simiyenler) da kapsar. Simiyenlere göre daha ilkel özelliklere sahiplerdir.

<span class="mw-page-title-main">Tehlikedeki tür</span>

Tehlikedeki türler, neslinin tükenme riski çok yüksek olan türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Memeli sınıflandırması</span>

Mammalia (Memeliler), Chordata (Omurgalılar) şubesi içinde yer alan bir hayvan sınıfıdır. Carl Linnaeus'un ilk olarak bu sınıfı tanımlamasından beri memeli sınıflandırması çeşitli gözden geçirmeden geçmiştir. Evrensel olarak kabul edilen bir sınıflandırma sistemi yoktur; McKenna & Bell (1997) ile Wilson & Reader (2005) son zamanlarda yararlı özetle sunmuşlardır. Linnaeus ve diğerlerinin öne sürdüğü fikirlerin çoğu artık günümüz taksonomistleri tarafından tamamen terkedilmiştir; bunların arasında yarasaların kuşlarla akraba oldukları ya da insanların diğer yaşayan varlıklardan farklı bir grup oluşturduğu fikirleri de bulunmaktadır. Memeli takımları arasındaki ilişkileri tanımlayan birbirinden farklı fikirler çatışmaya devam etmekte ve bu konuda yeni çalışmalar sürmektedir. Son zamanların en önemli gelişmesi kladistik düşüncenin tüm taksonomik tanımlamaların monofiletik grupları tanımlamasını sağlamak olmuştur. Moleküler filojeninin sonuçları neticesinde bu alan son zamanlarda ilgi çekmiş ve değişikliğe uğramaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Keseli porsuğumsular</span>

Keseli porsuğumsular 21 türden oluşan bir keseli takımı. Çoğu kez İngilizce adından (Bandicoots) kaynaklanan bandikutlar adı'da kullanılır. Kelimenin kökeni Telugu dilinde bulunmakta ve domuz sıçanı anlamına gelmektedir. Bu ad eskiden Bandikut sıçanları (Bandicota) cinsi için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Halka kuyruklu maki</span>

Halka kuyruklu maki ya da halka kuyruklu lemur, Makigiller (Lemuridae) familyasından iri bir maki türü.

<i>Cryptoprocta ferox</i> Madagaskarın en büyük etçili

Cryptoprocta ferox, Madagaskar'a endemik, monotipik bir kedimsi cinsi. Madagaskar'daki en büyük etçil memelidir.

<span class="mw-page-title-main">Karıncayiyengiller</span> Memeli ailesi ve alt takımı

Karıncayiyengiller (Myrmecophagidae), dişsiz memeliler takımına ait 4 türden oluşan bir memeli familyası ve alt takımı. Orta ve Güney Amerika'da yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kolugo</span> memeli takımı

Kolugolar ya da uçarmakiler, ağaçlarda yaşayan ve havada süzülerek ağaçtan ağaca hareket eden, Güneydoğu Asya'da bulunan ve en yakın akrabası primatlar olan memeli. Soyu tükenmeden günümüze gelmiş ve yaşayan yalnızca iki türü bulunan Cynocephalidae (Uçarmakigiller) familyasını ve Dermoptera takımını oluşturur. Havada süzülerek hareket eden memeliler içinde en beceriklileridir ve yüksek bir noktadan alçak bir noktaya ayakları arasındaki fazladan deri perdelerini kullanıp havada süzülerek ulaşır. Aynı zamanda uçarmaki adı da verilmesine karşın gerçek maki değildir.

<span class="mw-page-title-main">Islak burunlu primatlar</span> primatların alt takımı

Islak burunlu primatlar, Madagaskar'ın makimsileri, Afrika'nın galagoları ve pottoları ile Hindistan ve Güneydoğu Asya'da yaşayan lorislerden oluşan bir primat alt takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Makimsiler</span> Madagaskarlı gececil primatlar

Makimsiler veya lemursular, nemli burunlu maymunların yaklaşık 100 türünü kapsayan bir infra takımı. Bu taksonun üyeleri yalnızca Madagaskar adası ve çevresinde bulunan küçük adalarda yaşarlar. Bilimsel adını Roma Mitolojisi'nde yer alan lemures adlı hayaletlerden almıştır. Bu ad, makilerin gece etkin olup, iri gözleriyle bakışları ile tüyler ürpertici çığlıklarından dolayı onlara yakıştırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kedi makisigiller</span> primat familyası

Kedi makisigiller (Cheirogaleidae) makimsiler (Lemuriformes) grubundan bir primat familyası. Madagaskar adasının farklı orman türlerinde çoğu ağaçta yaşayan, gece aktif, küçük boy hayvanlardır. Şu an familyanın 30 türü tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lorisiler</span> primat üst familyası

Lorisiler, primatlar (Primates) takımının bir infra takımı veye üst familyası. Lorigiller ve Galagogiller familyalarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Cadı makigiller</span> gececil, uzun bacaklı primatlar

Tarsiidae bir primat familyasıdır. Güneydoğu Asya'nın adalarında yaşayan, küçük, gece faal hayvanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Dünya maymunları</span> mevcut tüm (insan hariç) Amerikalı primatlar

Yeni Dünya maymunları veya yassı burunlu maymunlar (Platyrrhini), bir maymun grubudur. Bu grup Amerika kıtasında yaşayan insan hariç tüm primatları kapsar. Eski Dünya maymunları ve cadı makigiller ile birlikte kuru burunlu maymunlar grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Küçük dişli oyuncu maki</span>

Küçük dişli oyuncu maki, Lepilemuridae familyasında yer alan Madagaskar'a endemik bir primat türü. Ranomafana ve Andringitra Milli Parklarında bulunabilen tür, güneydoğudaki sık yağmur ormanlarında yaşar. 1894 yılında bir alt tür veya Lepilemur mustelinusun taksonomik kuzeni olarak tanımlandı. Filogenetik araştırmalar bir tür olarak sınıflandırılmasını destekledi fakat batıyla daha çok akrabalığı olan doğudaki tek Malagasy sportif lemuru olduğunu söylüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Makimsilerin evrimi</span>

63 milyon yıldan kısa bir süre önce diğer primatlardan ayrılan Strepsirrhini alt takımına ait olan makimsiler (Lemuroidea), en az 40 milyon yıl boyunca Madagaskar adasında evrimleşmiştir. Kök pramitlerle bazı özellikleri paylaşırlar ve bu nedenle çoğu zaman modern maymunların ve insansı maymunların ataları sanılır. Bunun yerine, sadece ilkel primatlara benzedikleri söylenebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.