İçeriğe atla

İndira Gandi

İndira Gandhi
Hindistan Başbakanı
Görev süresi
14 Ocak 1980 - 31 Ekim 1984
Yerine geldiğiCharan Singh
Yerine gelenRajiv Gandhi
Görev süresi
24 Ocak 1966 - 24 Mart 1977
Yerine geldiğiGulzarilal Nanda (Geçici)
Yerine gelenMorarji Desai
Kişisel bilgiler
Doğum 19 Kasım 1917(1917-11-19)
Allahabad, Britanya Hindistanı
Ölüm 31 Ekim 1984 (66 yaşında)
Yeni Delhi, Hindistan
Partisi Hindistan Ulusal Kongresi
Evlilik(ler) Feroze Gandhi
Dini Hinduizm
İmzası

İndira Priyadarşini Gandhi (d. 19 Kasım 1917, Allahabad, Britanya Hindistanı - ö. 31 Ekim 1984, Yeni Delhi, Hindistan), Hindistan'da 2 defa (1966-77, 1980-84) başbakanlık yapmış politikacı. Hindistan tarihindeki tek kadın başbakan olan Gandhi, ayrıca en uzun süre görev yapan ikinci başbakandır.

Yaşamı

Mahatma Gandhi ile herhangi bir akrabalığı olmayan İndira Gandhi, Kongre Partisi başkanı Motilal Nehru'nun torunu, Bağımsız Hindistan'ın ilk başbakanı olan milliyetçi önder Cavaharlal Nehru'nun tek çocuğudur. Gandhi, Batı Bengal'deki Visva-Bharati Üniversitesi ve Oxford Üniversitesi'nde öğrenim gördü. 1942'de, Oxford'da tanıştığı bir Parsi öğrenci olan, Hindistan Ulusal Kongresi'nin (INC, Kongre Partisi) üyesi Feroze Gandhi (ö. 1960) ile evlendi. Rajiv(1944) ve Sanjay (1946) isimli iki oğlu oldu.

Siyasi kariyeri

Ana madde: İndira Gandi suikasti

Üniversite eğitiminden sonra Hindistan'a döndüğünde babasının aktif siyaset içerisindeki rolüne destek olmak amacıyla ona danışmanlık yapmaya başladı. 1947 ile 1964 arasında, 1936'dan beri dul olan babasının yanında siyaset mesleğini öğrendi. 1938'de Kongre Partisi üyesi olan Gandhi, 1955'ten sonra partinin yürütme komitesinde yer aldı. 1959'da parti başkanlığına seçildi. 1964'te Nehru'nun yerine geçen Lal Bahadur Shastri'nin hükûmetinde enformasyon ve yayın bakanı oldu.

Shastri'nin ani ölümü (Ocak 1966), Kongre'yi güç durumda bıraktı. Bunun üzerine, Kongre Partisi'nin sağ ve sol kanatlarının vardığı uzlaşma sonucunda başbakanlığı üstlendi (Ocak 1966). Ama başbakanlığı sırasında eski bakanlardan Morarci Desai'nin önderliğindeki sağ kanadın sürekli muhalefetiyle karşılaştı. 1967 seçimlerinde mutlak çoğunluğu sağlayamayınca Desai'yi başbakan yardımcılığına getirmek zorunda kaldı.[1] Ağustos 1969'da, Kongre Partisi'nin resmi adayına karşın "kendi" adayı V. V. Giri'nin cumhurbaşkanlığına seçilmesini sağlayarak parti içinde bir bölünmeye yol açtı. Kendisi de "Kongre-R" adı verilen sol kanadın başına geçti. 1971 erken genel seçimlerinde eski Kongre Partisi'nin yasal ardılı olarak ortaya çıktı ve tutucu partilerin oluşturduğu koalisyona karşı ezici bir zafer kazandı.

Seçimlerden kısa süre sonra ayrılıkçı bir ayaklanmanın patlak verdiği Doğu Pakistan'a giren Hindistan birlikleri Pakistan kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Birkaç hafta sonra Doğu Pakistan'da Bangladeş adıyla bağımsız bir devlet kuruldu (Aralık 1971).

Bu arada Kongre Partisi'nin ikiye ayrılması nedeniyle Mart 1972'de yapılan genel seçimlerde Gandhi'nin önderliğindeki "Yeni Kongre Partisi" ezici bir zafer kazandı.

Bunun üzerine Gandhi, Temmuz 1969'da açıklanan reformlara girişti: büyük bankaları ve sigorta şirketlerini millileştirdi, hükümdar ödeneklerini ve mihrace ayrıcalıklarını kaldırdı. Ama gerçek bir tarım reformuna girişilemedi; enflasyon oldukça yüksekti. Şubat ve Mart 1974'te fiyat artışları ve işsizlik nedeniyle Gucerat ve Bihar'da ciddi ayaklanmalar meydana geldi.

1972 seçimlerinde yenilgiye uğrayan sosyalist muhalefet Gandhi'yi seçim yasalarını çiğnemekle suçlayarak mahkemeye verdi. Allahabad Yüksek Mahkemesi'nin Haziran 1975'te aleyhinde karar vermesi üzerine Parlamento'daki koltuğunu yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Gandhi, olağanüstü durum ilan ederek siyasi muhaliflerini tutuklattı ve kişisel özgürlükleri kısıtlayan bir dizi yasa çıkardı

Oğlu Sanjay'ın "halk otomobili" girişiminin başarısızlığıa uğraması, doğum kontrolü uygulamasının halkın kısırlaştırılması olarak algılanması[] Gandhi'yi 1977'de erken seçime gitmeye zorladı. Canata Partisi'nin (JD) çevresinde toplanan, Morarci Desai'nin yönetimindeki muhalefetin Mart 1977 genel seçimlerini kazanması olağanüstü duruma son verdi. Morarci Desai de başbakan oldu.

Richard Nixon ve İndira Gandhi (1971)

1978 başlarında Kongre Partisi'nden ayrılarak Hindistan Ulusal Kongresi-İndira (INC-I) adıyla yeni bir parti kurdu. Başbakanlığı sırasında görevini kötüye kullanmakla suçlanarak hakkında dava açılmasına karşın, Kasım 1978'de milletvekili seçilmeyi başardı. Ama bir ay sonra, milletvekillerinin kararıyla Parlamento'dan uzaklaştırıldı ve bir hafta hapiste tutuldu.

Janata Partisi ve lideri Morarci Desai'nin sadece Kongre Partisi'ni yenilgiye uğratacak kadar gücü olduğu, ülke yönetiminde başarısız kalmasıyla anlaşılmıştır.[2] Buna ek olarak Janata Partisi içinde baş gösteren çekişmeler Ağustos 1979'da hükûmetin düşmesine yol açtı. Ocak 1980'de yapılan Lok Sabha (Halk Meclisi) seçimlerinde, Gandhi'nin yeni partisi sandalyelerin üçte ikisini kazandı. Yıl boyunca güçlü bir kampanya yürütmüş olan Gandhi, iki bölgeden milletvekili seçilmeyi başardı ve siyasi danışmanlığını üstlenmiş olan oğlu Sancay Gandhi'nin de meclise girmesini sağladı. 14 Ocak'ta yemin ederek başbakanlık görevine başlamasından sonra, kendisinin ve oğlunun aleyhine açılmış bütün davalar da düştü.

Sancay Gandhi'nin Haziran 1980'de bir uçak kazasında ölmesinden sonra ortaya çıkan siyasi tartışmalara karşın hükûmet üzerindeki denetimini sürdüren Gandhi, Hindistan'ın Üçüncü Dünya'daki önderlik konumunu güçlendirmeye çalıştı. Aynı dönemde içeride Hindistan'ın siyasi bütünlüğüne yönelik ayaklanmalar ve şiddet eylemleriyle karşı karşıya kaldı. Bazı eyaletler merkezi yönetim karşısında yetkilerini artırmaya çalışırken, başta Sihler olmak üzere çeşitli gruplar da özerklik elde etme amacıyla şiddete başvurmaya başladı. Hindistan birliklerinin Haziran 1984'te Sihlerin kutsal tapınağı olan Amritsar'daki Altın Tapınak'a (Harimandir) saldırmasıyla karışıklıklar doruğuna çıktı. Bu saldırı sırasında 500'e yakın Sih yaşamını yitirdi.

Bu olaydan beş ay sonra başbakanlık konutunun bahçesinde, kişisel koruması olan iki Sih'in açtığı yaylım ateşiyle vurularak öldürüldü. Ölümünden sonra oğlu Rajiv Gandhi başbakan olmuştur. Rajiv'in 1991'de suikasta kurban gitmesi üzerine parti yönetimini gelini Sonya Gandhi üstlenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Belgesel 11: Extraordinary Women - Indira Gandhi - 9/13 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://oceanlandtoo.blogspot.com 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  2. ^ İndira Gandi Dönemi 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., hindistangezi.com.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mahatma Gandi</span> Hint bağımsızlık aktivisti (1869–1948)

Mohandas Karamçand Gandi, Hindistan'ın ve Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin siyasi ve ruhani lideri. Görüşleri Gandizm olarak anılır. Kötülüğe karşı aktif ama şiddetsiz direniş ve gerçek ile ilgili olan Satyagraha felsefesinin öncüsüdür. Bu felsefe Hindistan'ı bağımsızlığına kavuşturmuş ve dünya üzerinde vatandaşlık hakları ve özgürlük savunucularına ilham kaynağı olmuştur. Gandi, Hindistan'da ve dünyada, Tagore tarafından verilen ve yüce ruh anlamına gelen Mahatma ve baba anlamına gelen bapu adlarıyla anılır. Hindistan'da resmî olarak "Ulusun Babası" ilan edilmiştir ve doğum günü olan 2 Ekim Gandhi Jayanti adıyla ulusal tatil olarak kutlanır. 15 Haziran 2007'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oybirliği ile 2 Ekim gününü "Dünya Şiddetsizlik Günü" olarak ilan etmiştir. Gandi, hakkında en fazla eser yazılan kişiler listesinde 8. sırada yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali Cinnah</span> Pakistanın kurucusu olarak görülen siyasetçi (1876-1948)

Muhammed Ali Cinnah, Pakistanlı 20. yüzyıl hukukçusu, politikacısı ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Parti (Türkiye)</span> Türkiyede eski bir siyasi parti

Demokratik Parti, 1970-1980 yılları arasında faaliyet göstermiş Türk siyasi partisi. Demokrat Parti'nin gerçek siyasal mirasçısı olma iddiasıyla ortaya çıktı. Celâl Bayar'ın desteğiyle 1973 seçimlerinde başarı sağlayan parti, 1975 yılında çözülmeye başladı. 1977 seçimleri ile birlikte siyasi arenadaki gücünü kaybettiyse de 1978 yılında Bülent Ecevit başkanlığında kurulan 42. Türkiye Hükûmetinde yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Güven Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1967–1981)

Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP), Millî Güven Partisi (MGP) ile Cumhuriyetçi Partinin birleşmesinden doğmuş ve 12 Eylül Darbesi'ne (1980) kadar faaliyetini sürdürmüş siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Zülfikar Ali Butto</span> 4. Pakistan cumhurbaşkanı

Zülfikar Ali Butto, 1973'ten 1977'ye kadar Pakistan'ın dokuzuncu Başbakanı, 1971'den 1973'e kadar Pakistan'ın dördüncü Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Pakistanlı bir avukat ve politikacı. Aynı zamanda Pakistan Halk Partisi'nin (PPP) kurucusudur. 1979'da idam edilinceye kadar partinin başkanlığını üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cevahirlal Nehru</span> Hindistanın ilk başbakanı

Pandit Cevahirlal Nehru Hint politikacı ve devlet adamıdır. Hindistan Ulusal Kongresi'nin önemli siyasi üyelerinden biridir. Hindistan'ın Bağımsızlık hareketi sırasında önemli bir figür olmuştur. Hindistan'ın ilk başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rajiv Gandhi</span> 6. Hindistan başbakanı

Rajiv Gandhi, İndira Gandhi ve Feroze Gandhi'nin oğlu, Jawaharlal Nehru'nun torunu. 9. ve en genç Hindistan başbakanı. Annesinin öldürülmesinden sonra Başbakan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bal Gangadhar Tilak</span>

Bal Gangadhar Tilak, Hint bilim insanı, hukukçu, matematikçi, düşünür ve milliyetçi önderdir. 1914'te Hint Yönetsel Özerklik Birliği'ni kurarak başkanlığını üstlenmiş, 1916'da Muhammed Ali Cinnah'la bağımsızlık mücadelesinde Hindu-Müslüman birliğini sağlayan Lucknow Paktı'nı imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Millet Partisi (1948)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1948–1954)

Millet Partisi, 1948-1954 yılları arasında etkin olan Türk siyasi partisi. Partinin kurulmasının en önemli nedenlerinden biri Demokrat Parti'nin Cumhuriyet Halk Partisi'ne sert muhalefet yapmamasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Nikola Pašić</span>

Nikola Pašić, 1891 ve 1918 yılları arası toplam 5 kez Sırbistan Başbakanlığı yapmış ve 1918-1926 yılları arasında da 3 defa Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın başbakanı olarak görev yapmış Sırp siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Inder Kumar Gujral</span> 12. Hindistan başbakanı

Inder Kumar Gujral Hindistan Cumhuriyeti'nin 12. Başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atal Bihari Vajpayee</span> 10. Hindistan başbakanı

Atal Bihari Vajpayee Hindistan Federal Cumhuriyeti'nin 11. Başbakanıdır. 1998-2004 yılları Başbakan olarak görevde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pranab Mukherjee</span> 13. Hindistan cumhurbaşkanı

Pranab Kumar Mukherjee, Hint siyasetçi. Mukherjee, Asya ülkesi Hindistan'da 2012 ile 2017 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Narendra Modi</span> 14. Hindistan başbakanı

Narendra Damodardas Modi,, 2014 Hint genel seçimlerinde belirleyici bir zafer ile Bharatiya Janata Partisi (BJP) lideri olduktan sonra Hindistan Başbakanı olan Hint bir siyasetçi. Lok Sabha'nın üyesi olup Varanasi ve Vadodara seçmenleri arasından seçilmiştir. Gucerat Eyaletinin 14. başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsızlık Günü (Hindistan)</span>

Bağımsızlık Günü, 15 Ağustos 1947'de Hindistan'nın Britanya İmparatorluğu'ndan ayrılması anısına kutlanan bir millî bayramdır. Hindistan, bağımsızlığını Hindistan Ulusal Kongresi önderliğinde büyük ölçüde şiddetsiz direniş ve sivil itaatsizlik ile elde etti. Bağımsızlıktan sonra dinlerin çakışması ile Britanya Hindistanı, Hindistan ve Pakistan olmak üzere ikiye bölündü. Bu bölünme nedeniyle mezhepsel ayaklanmalar ve kitlesel zayiat ile 15 milyon kişiyi yerinden etti. 15 ağustos 1947'de Hindistan başbakanı Jawaharlal Nehru Delhi Red Fort Lahori kapısı üzerinde Hindistan bayrağı'nı kaldırdı. Bundan sonra her Bağımsızlık Günü'nde başbakan bayrak kaldırır ve bir konuşma yapar.

<span class="mw-page-title-main">Janata Partisi</span>

Janata Partisi, Hindistan Ulusal Kongresi'nde dönemin Hindistan başbakanı Indira Gandhi tarafından 1975-1977 yılları arasında empoze edilen Olağanüstü Hal'e karşı çıkan Hint siyasi partilerinin karışımı olarak kurulmuştur. 1977 Hindistan Genel Seçimleri'nde parti Kongre'yi mağlup etti ve Janata lideri Morarji Desai, bağımsız modern Hindistan tarihinde Kongre dışı ilk başbakan oldu.

<span class="mw-page-title-main">İndira Gandi suikastı</span> suikast girişimi

İndira Gandi suikasti X, Hindistan'ın ilk kadın başbakanı İndira Gandi'ye karşı 31 Ekim 1984 tarihinde Sih mensubu iki koruması tarafından yapılmış olan ve Gandi‘nin ölümüyle sonuçlanan suikast girişimi.

<span class="mw-page-title-main">Rajiv Gandi suikasti</span> 1991 yılında Rajiv Gandiye yapılan suikast

Rajiv Ratna Gandi suikasti X, Hindistan Başbakanı Rajiv Gandi’ye karşı 21 Mayıs 1991 tarihinde Tamil Kaplanları mensubu Nalini Shiran tarafından yapılan ve Gandi’nin ölümüyle sonuçlanan suikast girişimi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.