İçeriğe atla

İnci Nehri Deltası

Koordinatlar: 22°32′K 113°44′D / 22.533°K 113.733°D / 22.533; 113.733
Deltanın uydudan görünümü
İnci Nehri Deltası haritası

İnci Nehri Deltası (Çince: 珠江三角洲; pinyin: Zhūjiāng Sānjiǎozhōu), Çin'in güneydoğusunda İnci Nehri'nin Güney Çin Denizi'ne aktığı İnci Nehri ağını çevreleyen alçak bir bölgedir. Bölge, Guangdong eyaletinin ortası ile Hong Kong ve Makao'yu kapsamakta olup dünyanın en yoğun kentleşmiş bölgelerinden ve Çin'in en önemli ekonomik ve sanayi merkezlerinden biridir. Bölge Dünya Bankası Grubu verilerine göre yüzölçümü ve nüfus bakımından dünyanın en büyük kentsel alanıdır.[1]

Doğu Çin'deki Yangtze Nehri Deltası ve Kuzey Çin'deki Jingjinji ile birlikte halen Güney Çin'in en zengin bölgesi ve Çin'in en zengin bölgelerinden biridir. Bölgenin ekonomisi İnci Nehri Deltası Ekonomik Bölgesi olarak anılır. Aynı zamanda Guangdong-Hong Kong-Macau Büyük Körfez Alanı'nın bir parçasıdır.

İnci Nehri Deltası'nın (İngilizcesi: Pearl River Delta, kısaca PRD) en büyük dokuz şehri 2013 sonunda 57,15 milyonluk birleşik nüfusa sahipti ve eyalet nüfusunun %53,69'unu oluşturuyordu.[2]Dünya Bankası Grubu'na göre PRD hem kara alanı hem de nüfus bakımından dünyanın en büyük kentsel alanı haline geldi.[1]

Bir megalopol olan PRD gelecekteki mega metropol alanına dönüşecektir ancak kendisi Çin'in güney kıyılarınca uzanan ve Chaoshan, Zhangzhou-Xiamen, Quanzhou-Putian ve Fuzhou gibi metropolislerini kapsayan daha büyük bir megalopolisin güney ucundadır.

Bu bölgenin batısı Kaoshan ile birlikte 19. yüzyıldan 20. yüzyılın ortalarına kadar birçok Çin göçünün kaynağıydı, Batı dünyasında birçoklarını oluşturdukları Çin mahalleleride buna dahildir. Bugün ABD, Kanada, Avustralya ve Latin Amerika ‘daki Çin diasporası'nın çoğunluğu ile Güneydoğu Asya ‘nın çoğunluğunu atalarının izini bu bölgenin batı yakasına kadar izler.

En çok konuşulan dil Kantonca’dır.

İnci Nehri Deltası 1979'da Çin'in ekonomik reformu programının başlangıcından bu yana ülkenin en hızlı büyüyen bölgesidir[3] ve 2001 yılı itibarıyla Çin'in GSYİH'inin %8.7'sini, toplam ticaretin yüzde %35,8'ini ve yabancı sermayenin %29,2'sini oluşturur. Bölgedeki sanayi kentleri, yabancı yatırımlardan gelen fabrikalarla dolu endüstriyel parkların varlığı nedeniyle "Dünya'nın Fabrikası" olarak anılır.[4]

Coğrafya

Guangdong'un Altın Deltası olarak da bilinen nehir deltası[5] başlıca üç nehirden oluşur: Xi Jiang (Batı Nehri), Bei Jiang (Kuzey Nehri) ve Dong Jiang (Doğu Nehri). Deltanın düz arazileri İnci Nehri'nin kolları ve dağıtıcı ağıyla kesişir. İnci Nehri Deltası aslında İnci Nehri'nin çekirdek koluyla ayrılmış iki alüvyal deltadır. Bei Jiang ve Xi Jiang batıdaki Güney Çin Denizi ve İnci Nehri'ne akmak üzere birleşirken Dong Jiang yalnızca doğudaki İnci Nehri'ne akar. Xi Jiang Zhaoqing kadar batıya kadar delta benzeri özellikler sergilemeye başlar ancak bu şehir genellikle PRD bölgesinin bir parçası olarak görülmez. Lingyang Boğazı 'nı geçtikten ve Bei Jiang ile birleştikten sonra Xi Jiang açılır ve Nansha Qu kadar doğuya ve Xinhui kadar batıya akar. Xi'nin başlıca dağıtıcıları arasında Donghui Shuidao, Jiya Shuidao, Hutiaomen Shuidao, Yinzhou Hu ve Xi Jiang'ın ana şubesi bulunur. Jiangmen ve Zhongshan deltanın batısındaki büyük şehirlerdir.

Bei Jiang Qingyuan 'da delta ovalarına girer ancak Sanshui yakınına kadar bölünmeye başlamaz. Buradan iki ana dağıtımcı İnci Nehri halicinin batı yakasında çok sayıda ağız oluşturan Tanzhou Shuidao ve Shunde Shuidao'dur. Diğer iki dağıtımcı Lubao Yong ve Xinan Yong, Bei'den daha kuzeyden ayrılır ve Liuxi He ile birleşerek Guangzhou'nun kuzeyindeki İnci Nehri'nin ana kolunu oluşturur. Deltanın kuzey kesimindeki diğer büyük şehir Foshan'dır.

Dong Jiang Huizhou üzerinden deltaya doğru akar. Dongguan 'ın kuzeydoğusundaki Dongguan Shuidao da dahil olmak üzere birçok dağıtıcıya ayrılmaya başlar. Dağıtıcılar İnci Nehri'ne Luogang kadar kuzeyde ve Hu Men (Kaplan Kapısı) kadar güneyde girerler.

Antik çağda İnci Nehri halicinde Tuzlu su timsahları yaşardı.

Yer ve demografi

İnci Nehir Deltası deltanın kendisinin yanı sıra Guangdong eyaletinin dokuz ilini kapsayan yoğun şehir ağı anlamına gelir yani Dongguan, Foshan, Guangzhou, Huizhou, Jiangmen, Shenzhen, Zhaoqing, Zhongshan ve Zhuhai ve Hong Kong ve Makau Özel İdari Bölge (ÖİB) 'dir. Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı tarafından yayınlanan 2010/2011 Dünya Şehirleri Durum raporu delta bölgesi nüfusunun 120 milyon kişi olduğunu tahmin etti; bölge hızla kentleşmektedir.[6]

PRD'nin yabancı sermayenin hakim olduğu doğu tarafı (Shenzhen, Dongguan) ekonomik olarak en gelişmiş yerleridir. Yerel özel sermayenin hakim olduğu batı bölgeleri (Foshan, Zhuhai, Zhongshan, Jiangmen) gelişime açıktır. PRD'de Hong Kong, Makao ve Zhuhai arasındaki yeni ulaşım bağlantılarının kalkınma için yeni alanlar açması şehirleri daha da bütünleştirmesi ve bölgedeki ticareti kolaylaştırması beklenmektedir. Planlama aşamasında olan Hong Kong – Zhuhai-Macau Köprüsü ve önerilen Shenzhen-Zhongshan Köprüsü toplam uzunluğu yaklaşık olarak her biri 50 km (31 mi) olacaktır.

[[Dosya:Situationskärtchen von Kanton, Makao, Hongkong.jpg|küçükresim|1888’de İnci Nehir Delta ağzının Macau ve Hong Kong konumlarını gösteren haritası 1985'e kadar PRD'ye esas olarak çiftlikler ve küçük kırsal köyler hâkim olmuştu ancak ekonomi yenilenip açıldıktan sonra bir yatırım seli onu toprağın ekonomik gücü haline getirdi. PRD'nin şaşırtıcı büyümesi büyük ölçüde faaliyetlerini PRD'ye taşıyan Hong Konglu üreticilerinden gelen yabancı yatırım ‘ı tarafından tetiklendi. 2003 yılında Hong Kong şirketleri PRD operasyonlarında 11 milyon işçi çalıştırdı. Son zamanlarda son iki yılda ücretlerin yaklaşık yüzde 20 ila 30 artmasına neden olan ekonomik büyümeden kaynaklanan aşırı işgücü kıtlığı yaşandı.[7]

Ekonomi

İnci Nehri Deltası 1979'da Çin'in reform programının başlatılmasından bu yana Çin Halk Cumhuriyeti'nin ekonomik açıdan en dinamik bölgelerinden biri oldu. 1978'den bu yana otuz yılda yüzde 13,45'lik yıllık gayri safi yurtiçi hasıla büyümesi ulusal ortalamadan yüzde 3,5 puan daha yüksektir. 1978'den bu yana Çin'deki tüm yabancı yatırımların neredeyse % 30'u PRD'ye yapıldı.[8] 2007'de GSYİH 448 milyar ABD dolarına yükseldi ve bu da ekonomisini Tayvan'ınki[9] kadar yaptı ve 2019'da bu rakam ABD $ 2.0 trilyondu[10] veya İtalya ile aynı büyüklüğe yükseldi. İstihdam fırsatlarının bolluğu onları Çin'in en zenginleri arasına yerleştiren yıllık kişi başına gelire sahip, zengin, orta gelirli, profesyonel tüketicilerden oluşan bir havuz yarattı.[11] Çin'in reform programının başlangıcından bu yana İnci Nehri Deltası Ekonomik Bölgesi dünyanın en hızlı büyüyen büyük ekonomisinde en hızlı büyüyen eyaletin en hızlı büyüyen bölümü oldu.[12]

Kaynakça

  1. ^ a b World Bank Report Provides New Data to Help Ensure Urban Growth Benefits the Poor 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The World Bank Group, 26 Jan 2015
  2. ^ "Archived copy" 广东男性比女性多了500万 人口总量增长放缓_新浪广东城事_新浪广东 (Çince). 26 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2014. 
  3. ^ "Introducing the Pearl River Delta". 25 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2017. 
  4. ^ Rahul Jacob, 30 November 2011, Talk is cheap in the world’s factory, http://www.ft.com/cms/s/2/3fe09222-19cf-11e1-9888-00144feabdc0.html#axzz2p3wRsHjJ 16 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Atlas of China, page 123. SinoMaps Press, 2007.
  6. ^ Vidal, John (22 Mart 2010). "UN report: World's biggest cities merging into 'mega-regions'". guardian.co.uk. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2010. 
  7. ^ "Labor shortage to affect Pearl River Delta hardest". 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "A Stronger Pearl River Delta" (PDF). 9 Eylül 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  9. ^ "Achievements, challenges in China's Pearl River Delta plan". 4 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "National Data". 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Economic Backdrop of the PRD" (PDF). 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2012. 
  12. ^ "Introducing the Pearl River Delta". 25 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2012. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta İnci Nehri Deltası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de :en:Pearl River Delta ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guangdong</span> Güney Çin denizi kıyısında bulunan, Çinin en kalabalık eyaleti.

Guangdong, Güney Çin'de, Güney Çin Denizi'nin kuzey kıyısında Çin'in 23 eyaletinden (sheng) biridir. Eyalet başkenti Guangzhou'dur. Toplam yaklaşık 179,800 km2 (69,421 sq mi), alanda 126,84 milyon nüfusuyla Guangdong, Çin'in en kalabalık eyaleti ve bölgeye göre 15'inci en büyük ve aynı zamanda dünyanın en kalabalık üçüncü ülke alt bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Guangzhou</span> Çinde şehir, Guangdongun başkenti

Guangzhou ya da Guanco, Çin'in güneyindeki Guangdong Eyaleti'nin merkezi ve en büyük şehridir. Çin Hanedanı'na kadar dayanan 2,200 yıllık tarihi vardır; tarihi boyunca da Güney Çin'in siyasi, askerî, ekonomik, kültürel, bilim ve eğitim merkezi olarak işlev göstermiştir. Günümüz Guangzhou şehri, Çin'in birinci kademe şehirlerinden biridir. Lingnan kültürünün doğduğu ve geliştiği yer olup Modern Çağ'da devrimlere patlak verildiği bir yer olmuştur ve günümüzde çağdaş Çin kültürünün önemli bir beşiğidir. Guangzhou belediye dairesi, 1921 yılında Çin anakarasındaki ilk belediye yönetimi olarak açıldı. 2010 Yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı verilerine göre Guangzhou şehrinin 10,641,400 kişilik nüfusu vardı. Komşu şehir Foshan ile beraber sayıldığında nüfus açısından Çin'in en büyük ikinci ve Dünya'nın en büyük 10. metropol alanını teşkil eder.

<span class="mw-page-title-main">Shenzhen</span> Guangdong, Çinde bir şehir

Shenzhen, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Guangdong eyaletine bağlı, İnci Nehri Deltası üzerinde yer alan bir il düzeyi şehir. Aynı zamanda eyalet altı şehir ve özel ekonomik bölge statülerine sahip olan bölge, Çin'in borsa pazarı merkezi ve önemli bir uluslararası pazar olarak kurulmasının öngörülmesiyle Ocak 1979'da eski Bao'an İlçesi'nin temelleri üzerinde kuruldu. Shenzhen şehrinin tamamı Shenzhen Özel Ekonomik Alanı'nın içinde bulunur. Şehir, güneyinde Hong Kong, kuzeyinde ise Huizhou ve Dongguan şehirleri ile komşudur. Shenzhen ayrıca Çin'de başta kurumsal yenilik ve ülkenin açılmasını yaygınlaştırmak olmak üzere birçok açıdan önemli deneysel ve örneksel roller üstlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnci Nehri</span>

İnci Irmağı, İnci Nehri, Guangdong Nehri ya da eskiden Kanton Nehri Çince adıyla "Zhujiang" olarak da bilinen nehir aslında Güney Çin'deki geniş bir nehir sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Dongguan</span>

Dongguan, Çin'in güneyinde Guangdong eyaletinde bulunan il düzeyi şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Zhuhai</span>

Zhuhai, Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Şehir, İnci Irmağı Deltası'nda yer almakta olup eyalet merkezi Guangzhou'dan 100 km uzaklıktadır ve kuzeybatıda Jiangmen ve kuzeyde Zhongshan il düzeyi şehirleri ile güneyde Makao ile komşudur. Yüzölçümü 1,724.32 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 1,562,530'dur.

<span class="mw-page-title-main">Foshan</span>

Foshan, Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Yüzölçümü 3,848.49 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 7,197,394'tür.

<span class="mw-page-title-main">Zhongshan</span>

Zhongshan, Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Şehir, İnci Irmağı Deltası'nın güneyinde yer almakta olup kuzeyde Guangzhou ve Foshan ve güneyde Zhuhai ve doğuda Jiangmen il düzeyi şehirleri ile komşudur. Yüzölçümü 1,783.67 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 3,121,275'tir.

<span class="mw-page-title-main">Jiangmen</span> Çinin Guandong eyaletinde bulunan bir şehir.

Jiangmen, Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Şehir Xi Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 9,505.42 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 4,450,703'tür. Jiangmen, Guangzhou-Shenzhen metropol alanının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yangtze Nehri Deltası</span>

Yangtze Nehri Deltası, Çin'in doğusunda Yangtze Nehri ile Doğu Çin Denizi'nin bulunduğu yerde genellikle Şanghay, Jiangsu eyaletinin güneyi ve Zhejiang eyaletinin kuzeyini kapsayan bir bölgedir. Bölge yaklaşık 100.000 km²'lik bir alanı kapsar ve 2013 yılı itibarıyla tahminen 140 milyondan fazla nüfusa sahip olup dünyanın en yoğun nüfuslu bölgelerden biridir ve ülke nüfusunun %10'undan fazlasını barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Xi Nehri</span>

Xi Nehri, Çin'in güneyinde bulunan bir nehirdir. Nehir, İnci Nehri'nin batı kolu olup Wuzhou'da Gui ve Xun nehirlerinin birleşmesiyle oluşmaktadır ve İnci Nehri Deltası üzerinden Güney Çin Denizi'ne dökülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kaiping</span>

Kaiping, Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan bir şehirdir. Şehir, İnci Nehri Deltası'nda yer almakta olup Jiangmen il düzeyi şehrine bağlıdır. Yüzölçümü 1,659 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 699,242'dir.

<span class="mw-page-title-main">Heshan, Guangdong</span> Guandgongun bir ilçesi, Çin Halk Cumhuriyeti

Heshan, Çin'in Guangdong eyaletinde bulunan bir şehirdir. Şehir, İnci Nehri Deltası'nın kıyısında yer almakta olup Jiangmen il düzeyi şehrine bağlıdır. Yüzölçümü 1.083 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 494.935'tir.

<span class="mw-page-title-main">Panyu Bölgesi</span>

Panyu, Punyu ve Pwan-yu olarak da yazılır. Çin'in Guangdong Eyaleti’nin başkenti Guangzhou'nun 11 kentsel bölgesinin vilayet düzeyi şehirlerindendir. 2000 yılında modern Guangzhou'ya dahil edilmeden önce il düzeyindeydi. Mevcut bölgenin alanı yaklaşık 530 km²‘dir.

İnci Nehir Deltası Ekonomik Bölgesi, Çin'in güneydoğu kıyısında özel ekonomik bir bölgedir. İnci Nehri Deltası'nda yer alan bölge Çin'in Guangzhou, Shenzhen, Zhuhai, Foshan, Dongguan, Zhongshan, Jiangmen şehirlerinden ve Huizhou ve Zhaoqing'in bölümlerinden oluşur. Komşu Hong Kong ve Makao bu ekonomik bölgenin parçası değildir.

<span class="mw-page-title-main">Guangzhou Güney Garı</span>

Guangzhounan Garı Shibi, Panyu Bölgesi, Guangzhou, Guangdong Eyaleti, Çin'dedir. Guangzhou'nun merkezinin 17 kilometre güneyinde büyük ve modern bir demiryolu terminalidir. 2010 yılının başlarında resmen faaliyete geçtiğinde kısa süreliğine Asya'nın en büyük tren istasyonuydu. TFP Farrells tarafından tasarlanan istasyon halen Guangzhou'daki en büyük istasyondur. Çin'deki en büyük dört demiryolu yolcu taşımacılığı merkezinden biridir. Guangzhou-Shenzhen-Hong Kong XRL, Guangzhou- Maoming Demiryolu, Guangzhou-Zhuhai şehirlerarası demiryolu ve Pekin-Guangzhou HSR arasında hem aktarma istasyonu ve hem de terminaldir. Bu istasyonun Guangzhou'daki mevcut çok kullanılan Guangzhou tren istasyonunun yerini alması amaçlandı. Guangzhou ana istasyonu, Guangzhou Doğu ve Guangzhou Kuzey tren istasyonlarıyla birlikte Çin Demiryolları Bakanlığı tarafından planlanan altı Ulusal Demiryolu Yolcu Taşımacılığı Merkezinden birini ortaklaşa oluşturacaktır.

Nansha Feribot Terminali, Hong Kong'un hemen kuzeyinde bulunan Güney Çin'in Guangdong eyaletindeki Nansha Bölgesi'inde İnci Nehri kıyısında bir feribot terminalidir. Çin anakarasındaki Nansha Bölgesi'ni Zhuhai ve Hong Kong ile bağlayan yüksek hızlı feribotlar için yolcu terminali içerir.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong Çin Feribot Terminali</span>

Hong Kong Çin Feribot Terminali bir feribot terminali olup, Hong Kong, Kowloon, Tsim Sha Tsui, 33 Canton yolu, China Hong Kong City'dedir. Hong Kong'daki üç sınır feribot terminalinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Guangzhou–Zhuhai şehirlerarası demiryolu</span>

Guangzhou–Zhuhai Şehirlerarası Demiryolu, Çin'in Guangdong eyaletinde yer alan Guangzhou ve Zhuhai şehirlerini birbirine bağlayan bir yüksek hızlı şehirlerarası demiryolu hattıdır. Pearl River Delta bölgesinde bulunan hat, Guangzhou, Foshan, Zhongshan ve Zhuhai gibi şehirlerde hızlı ve verimli ulaşım sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Guangdong-Hong Kong-Makao Büyük Körfez Bölgesi</span>

Guangdong–Hong Kong–Makao Büyük Körfez Bölgesi Büyük Körfez Bölgesi (GBA) da denilir, Güney Çin'de dokuz şehir ve iki özel idari bölge'den oluşan bir megapol'dür. 2035 yılına kadar küresel olarak lider bir rol üstlenmeyi amaçlayan entegre bir ekonomik alan olarak tasavvur edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.