İçeriğe atla

İnceki Deniz Muharebesi

İnceki Deniz Muharebesi
1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı

Karadeniz coğrafyası (1720)
Tarih9-10 Temmuz 1737
Bölge
İnceki (bugün Heniçesk), Azak Denizi
Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğuRus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Süleyman Paşa
Osmanlı İmparatorluğu Kızılhisarlı Mustafa Bey		Rus İmparatorluğu ??
Güçler
30.000 asker, 400 şayka
Kayıplar
Çok az ~500-1.000 ölü
~300 esir
10 şayka ve 2 keç

İnceki Deniz Muharebesi, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Süleyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması Azak Denizi'nin batısındaki İnceki Boğazı'nda (bugün Ukrayna'da Heniçesk) 9-10 Temmuz 1737'de Rus donanmasını mağlup etti ve karadaki Rus ordusuna ağır kayıplar verdirdi.[1]

Muharebe öncesi

1737 yılında Rus ordusu bir koldan (bir önceki yıldaki gibi) Kırım'ı istila ederken diğer bir koldan Özi kalesine taarruz etti. Süleyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması bölgeye hareketle sözkonusu istilalara karşı koymaya çalıştı.

Muharebe

Osmanlı donanması 29 Haziran 1737'de Yenikale'den hareketle ertesi gün Azak Denizi'ne girerek Arabat Kalesi önlerine ulaştı. Kale halkı Rus ordusunun ve donanmasının İnceki Boğazı tarafından kaleye doğru ilerlediklerini donanmaya iletti. Bunun üzerine Süleyman Paşa, firketelerin komutanı Kızılhisarlı Mustafa Bey'i keşif için gönderdi.

7 Temmuz'da Rus ordusunun 3.000 kişilik öncü birliği göründü. Osmanlı firketeleri ile bu Rus birliği arasında çarpışma başladı. Ardından ise Osmanlı kadırgaları muharebeye dahil olurken denizin sığlığı nedeniyle kalyonlar muharebeye girecek mesafeye yaklaşamadı. Aynı günün akşamı Rus ordusu yaklaşık 30.000'e ulaşırken, İnceki’de deniz kenarında 400 şayka belirdi. 8 Temmuz'da Osmanlı donanması bu donanma ve karadaki Rus ordusunun karşısında demirledi. 9 Temmuz'da ise Azak tarafından yeni Rus gemileri geldi. Kızılhisarlı Mustafa Bey komutasındaki Osmanlı firketeleri Rus donanmasının üzerine doğru ilerledi ve kaçmaya çalışan Rus şaykalarına yetişince muharebe başladı. Osmanlı donanması bir gemi ve dokuz şayka'yı ele geçirerek 200'ü aşkın Rus askerini esir aldı.[2]

10 Temmuz'da muharebe devam etti ve Osmanlı kalyonları Gazâl-i Bahri, Tonbaz ve Şehbâz-ı Bahri karadaki Rus siprelerini bombardımana tuttu. Rus ordusu ağır kayıplara uğrarken, tedricen bütün donanma Rus ordusunun karşısına konumlandı. Öğle vaktine kadar süren bombardımanda Rus ordusu büyük zayiata uğradığı için yanan çadırlarını da terkederek daha içerilere doğru çekildi. Bunun üzerine Osmanlı kadırgaları iyice kıyıya yanaşarak bombardımanlarını sürdürdüler. Rusların karşı top ateşi ise etkisiz kaldı.

Rus ordusunun kıyıdan iyice içeri çekilmeleriyle muharebe sona erdi. Osmanlı donanması 14 Temmuz'da Arabat Kalesi'ne dönerken bir Rus şaykası ve bir keç'i (70 asker ve 10-12 top taşıyan savaş gemisi) daha ele geçirdi.[3]

Muharebe sonrası

Osmanlı donanmasının zaferiyle biten muharebenin ardından, bir Rus ordusunun Özi'ye doğru ilerlediğinin öğrenilmesi üzerine, bölgeye 40-50 firkete gönderilmesi emredildi.

Osmanlı donanması Ağustos ayında Lori Burnu Deniz Muharebesi'nde Rus donanmasını daha büyük bir yenilgiye uğrattı.

Kaynakça

  1. ^ II. Dünya Savaşı Sonrası Türk Dış Poltikasının Türk Donanmasına etkisi", Murat Güney, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2020), s.36
  2. ^ "Keyfiyet-i Rusya der Sal-i 1122"/1736-1737 Seferine İştirak Eden Bir Türk Denizcisinin Hatıraları", Fevzi Kurtoğlu, Deniz Mecmuası (1935), s.52-60
  3. ^ 1736-1739 Savaşlarında Karadeniz'de Osmanlı Donanması", İlhami Danış, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2007), s.70

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1787-1792 yılları arasında yapılmış savaş

1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı; Osmanlı Devleti'nin 1774 yılında imzalamış olduğu Küçük Kaynarca Antlaşması'yla kaybettiği toprakları, özellikle de Kırım'ı Ruslardan geri almak amacıyla başlattığı bir savaştır.

Murtaza Paşa, 17. yüzyıl'ın ikinci yarısında görev yapmış ünlü bir Osmanlı paşasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azak</span> Rusyada şehir

Azak Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı il ve ilin merkezi şehir. Coğrafi konumu nedeniyle değerli olan Azak Kalesi ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Azak Kuşatması (1736)</span>

Azak Kuşatması, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Niş Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin 3 Ekim 1739 tarihinde de Rusya'yla imzalamış olduğu Belgrad Antlaşması'nın eki niteliğinde 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nı sona erdiren barış antlaşmalarının sonuncusudur. Bu sebeple bu antlaşma da Belgrad Antlaşması olarak da bilinir. Avusturya'nın savaştan çekilmesiyle yalnız kalan Rusya'da, 3 Ekim 1739'da, savaş beklentilerinin çok gerisinde bir barış antlaşması yaptı. Rusya'ya Azak Kalesi yıkılıp verildi. Rusya; Azak Kalesi'ni askerden arındırmayı, burada bir tahkimat kurmamayı, Azak Denizi ve Karadeniz'de savaş gemisi bulundurmamayı, Karadeniz'deki ticaretini Osmanlı gemileriyle yürütmeyi, Orta Kafkaslarda önemli dağ geçitlerini kontrol eden ve koruması altında tuttuğu Kabarda'dan çekilmeyi ve burasını tarafsız bir bölge olarak tanımayı kabul etti.

Birinci Çanakkale Deniz Muharebesi, Kaptan-ı Derya Kara Dev Murat Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'nın 16 Mayıs 1654'te bir Venedik Cumhuriyeti Donanması ile Çanakkale Boğazı önlerinde yaptığı deniz muharebesi. 1645–1669 döneminde Girit'in Fethi sırasında Osmanlı-Venedik Savaşları'nın bir evresidir.

<span class="mw-page-title-main">Karaharman Deniz Muharebesi</span>

Karaharman Deniz Muharebesi, Osmanlı Devleti'nin Karadeniz sahillerini yağmalayan Kazaklar'a karşı 1625 yılında yürüttüğü ve Osmanlı Donanması'nın zaferiyle sonuçlanan deniz harekâtı.

<span class="mw-page-title-main">Azak Seferi (1641-1642)</span>

Azak Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklar ve Rusya Çarlığı ile askerî mücadelelerinde evre.

<span class="mw-page-title-main">Andıra Deniz Muharebesi (1696)</span>

Andıra Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bibercik Deniz Muharebesi</span>

Bibercik Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Paşa Adası Deniz Muharebesi</span> Osmanlı-Venedik Savaşında Muharebe

Paşa Adası Deniz Muharebesi, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Azak Seferi (1711)</span>

Azak Seferi, 1710-1713 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çoçka Burnu Muharebesi</span>

Çoçka Burnu Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklarla askerî mücadelelerinde evre.

Kaplan Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamı ve asker

<span class="mw-page-title-main">Midilli Deniz Muharebesi</span>

Midilli Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Anabolu Deniz Muharebesi</span>

Anabolu Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Toprakada Deniz Muharebesi</span>

Toprakada Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Lori Burnu Deniz Muharebesi</span>

Lori Burnu Deniz Muharebesi, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1807)</span>

Çanakkale Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Özi Deniz Muharebesi</span>

Özi Deniz Muharebesi, 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.