İçeriğe atla

İmralı Cezaevi

Koordinatlar: 40°33′21″K 28°32′35″D / 40.55583°K 28.54306°D / 40.55583; 28.54306
İmralı Cezaevi
İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı C.İ.K (Ceza İnfaz Kurumu)
Cezaevinin giriş kısmı
Cezaevinin giriş kapısı
Harita
Konumİmralı,Bursa
Koordinatlar40°33′21″K 28°32′35″D / 40.55583°K 28.54306°D / 40.55583; 28.54306
Güvenlik seviyesiF Tipi Yüksek Güvenlikli
Açılış tarihi11 Ağustos 1935
Üst kuruluşCeza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı

İmralı Cezaevi ya da resmi adıyla İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı C.İ.K (Ceza İnfaz Kurumu), Türkiye'nin Marmara Denizi'ndeki İmralı Adası'nda bulunan yüksek güvenlikli bir cezaevidir. Burada Kürdistan İşçi Partisi'nden (PKK) tutuklular ve Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'ten (TKP/ML) bir tutuklu bulunuyor.[1] Cezaevi tesisi ordu tarafından korunuyor ve aynı zamanda uzaydan alınan uydu görüntüleri üzerinden de izleniyor.[2]

Konum

Cezaevi, İstanbul'un güneyinde, Marmara Denizi'ndeki İmralı Adası'nda yer alıyor. Adaya, Marmara Denizi'nin güney kıyısındaki Mudanya'dan tekneyle ulaşılabilir.[3]

Tarih

Adada bir tarım kolonisi kurma fikri 1933'ten beri vardı.[4] 1935'e gelindiğinde Cumhuriyet Gazetesi'nde yarı açık cezaevinin kurulması tartışıldı.[4] Ocak 1936'da hapishane tesisinin yatakhanelerini inşa etmekle görevlendirilen ilk elli mahkûm adaya ayak bastı.[4] Bu mahkûmlar daha sonra balıkçılık ve tarımla uğraşmak üzere görevlendirildiler.[4] Sonraki yıllarda cezaevinin nüfusu önemli ölçüde arttı ve 1937'de dört yüze, 1941'de dokuz yüze ulaştı.[4] 1947 yılına kadar beş bine yakın kişi cezaevi tesisinde mahkûm oldu ve bunların 443'ü disiplin cezaları nedeniyle başka cezaevlerine gönderildi.[5] Hapishane örnek bir hapishane olarak tanındı [5] ve mahkûmların tarım ve madenlerde çalıştırıldığı diğer hapishanelerin kurulmasına ilham kaynağı oldu.[4] 1953 yılına kadar birçok Adalet Bakanı adayı ziyaret etmiş ve yüzlerce hukuk öğrencisi araştırma yapmak üzere adayı ziyaret etmiştir.[5]

1960 yılındaki askeri darbenin ardından eski Başbakan Adnan Menderes adaya hapsedildi.[6] Yassıada'daki Yassıada duruşmalarında verilen idam cezalarının ardından 15 Eylül 1961'de eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve eski Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi, Menderes ise iki gün sonra asıldı.[7] Şubat 1999'dan sonra Kürdistan İşçi Partisi (PKK) lideri Abdullah Öcalan yakalanmış, ada boşaltılarak askeri bölgeye dönüştürülmüştür.[8] Kasım 2009'da, Öcalan ve Türkiye'den gelen diğer beş mahkûmun nakledildiği yeni bir gözaltı tesisi açıldı.[9]

Gözaltı koşulları

1999 yılına kadar cezaevindeki mahkûmlar sabun üretiyordu ve bazıları hayvan çobanlığı yapıyordu.[10] Abdullah Öcalan'ın Şubat 1999'da yakalanmasının ardından, güvenlik personeli ve Öcalan'a yer açmak için hayvanlar ve hapishane halkı Türkiye ana karasına nakledildi.[10] 1999 ile 2009 yılları arasında tek mahkûm oydu. Kasım 2009'da kendisine beş mahkûm daha katıldı.[2] 1999'dan bu yana gözaltı koşulları İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) tarafından birçok kez kontrol edildi.[11] Mahkûmlar adadaki sağlık tesislerine erişim hakkına sahiptir ve haftada altı saat birbirleriyle etkileşime girebilmektedirler.[12][13]

Hapishane firarları

1937 ile 1945 yılları arasında ada hapishanesinden on dokuz kez kaçma girişiminde bulunulduğu bildirildi.[5] Bunlardan on altı kaçak yakalandı ve üçü öldü.[5] Türkiye'den esrar kaçakçılığı yaptığı gerekçesiyle hapsedilen Billy Hayes, 1975 yılında adadan kaçtı.[14] 1997 yılında adada hapsedilen çok sayıda Çeçen de kaçmayı başardı.[10]

Popüler kültürde

  • Türk oyun yazarı Vedat Nedim Tör, 1940'lı yıllarda mahkûmların yaşadığı iyi gözaltı koşullarından esinlenerek İmralı'da Erkekler adlı oyunu yazdı.[5]
  • Hayes'in aynı adlı kitabından uyarlanan, Alan Parker'ın yönettiği Geceyarısı Ekspresi filminde Billy Hayes'in İmralı'da kalması ve hapishaneden kaçışı anlatılıyor.[14]
  • Yılmaz Güney'in Yol filminde mahkûmlar ev ziyaretine hazırlanırken görülüyor.[8][15]

Önemli mahkumlar

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta İmralı Cezaevi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "Öcalan'ın İmralı'dan gönderilmesini istediği 5 mahkûmun isimleri". T24. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 
  2. ^ a b "PKK leader Ocalan gets company in prison". United Press International (İngilizce). 17 Kasım 2009. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  3. ^ "Ocalan Affecting Turkish Town". AP NEWS. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  4. ^ a b c d e f Sipahi, Ali (2016). "Convict Labor in Turkey, 1936-1953: A Capitalist Corporation in the State?". International Labor and Working-Class History (90): 246. ISSN 0147-5479. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2024. 
  5. ^ a b c d e f Sipahi, Ali (2016), p.248
  6. ^ "May 27: A dark military coup in Turkey". May 27: A dark military coup in Turkey (İngilizce). 27 Mayıs 2020. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  7. ^ a b "Turkey's first coup still a raw nerve". BBC News (İngilizce). 28 Mayıs 2010. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  8. ^ a b Morris, Chris (20 Şubat 1999). "Turkey makes sure its prison island is deserted for a new Kurdish inmate" (İngilizce). 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  9. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe. 9 Temmuz 2010. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  10. ^ a b c King, Laura (1 Mart 1999). "Ocalan Affecting Turkish Town". Associated Press. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  11. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe. 20 Mart 2018. s. 3. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2024. 
  12. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe, p. 5
  13. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe. p.4
  14. ^ a b c Romero, Frances (26 Nisan 2011). "Top 10 Prison Escapes – TIME". Time (İngilizce). ISSN 0040-781X. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  15. ^ Schultz, Deanne (2007). Filmography of World History (İngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 177. ISBN 978-0-313-32681-3. 
  16. ^ Hudgins, Graven (18 Eylül 1960). "Turks hang ex-Premier Menderes". The Atlanta Constitution. s. 3. 
  17. ^ Silverman, Reuben (6 Eylül 2014). "The Realm of the Ugly King". Jadaliyya – جدلية (İngilizce). 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">PKK</span> Kürt milliyetçisi ayrılıkçı silahlı örgüt

PKK veya tam adı ile Partiya Karkerên Kurdistanê, Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Irak'ın kuzeyi, Suriye'nin kuzeydoğusu ve İran'ın kuzeybatısını kapsayan bölgede öz yönetim kurmayı amaçlayan ve bu amaçla söz konusu topraklara sahip olabilmek için askerî hedeflere, köy korucularına ve sivillere karşı saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt. PKK; Avrupa Birliği ülkeleri, NATO, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Japonya, Kanada, Kazakistan ve bölgedeki Türkiye, Suriye, Irak ve İran'ın da aralarında bulunduğu çeşitli ülke ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır. Rusya, Çin, Hindistan, İsviçre, Mısır, İsrail, Tunus, Suudi Arabistan, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri ise PKK'yı terör örgütü olarak kabul etmeyen ülkelerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">İmralı</span> Marmara Denizinde bir ada

İmralı adası, Marmara Denizi'nde ada. Tümüyle askerî alandır ve uçuşa yasak olmakla birlikte sivil girişe kapalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Öcalan</span> PKKnın kurucusu ve militanı (1978–1999)

Abdullah Öcalan veya zaman zaman kullanılan kısa adıyla Apo, yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Kesire Yıldırım</span>

Kesire Yıldırım, PKK üyesi, örgütün kurucusu ve lideri Abdullah Öcalan'ın 1978'de evlendiği eşi. 10 yıl süren beraberlik, Yıldırım'ın 1988'de Öcalan'la yollarını ayırarak onu "diktatör" olmakla suçlamasıyla noktalandı. Çiftin resmî olarak boşanmadığı iddia edilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-PKK çatışması</span> PKK ve TSK arasında 1984ten beri süren savaş

Türkiye-PKK çatışması, PKK ve Türk Silahlı Kuvvetleri arasında örgütün 1978'de yılında kurulması ile beraber başlayan ve hâlen devam eden çatışmaları kapsamaktadır. 1984 yılına kadar küçük ölçekli silahlı çatışmalar yaşanmışsa da Türk güvenlik güçleri ve PKK mensupları arasındaki topyekün silahlı mücadele 1984 yılında PKK'nın gerçekleştirdiği Eruh ve Şemdinli saldırıları ile başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Pir</span> PKK kurucu militanı

Kemal Pir, Türk asıllı PKK kurucu militanı. PKK'nın ilk kadrolarındandır ve iki defa cezaevinden firar etmiştir. Lakabı "Laz Kemal" idi.

Şemdin Sakık, kod adı ile Parmaksız Zeki, eski üst düzey PKK militanı. 1993 Bingöl saldırısı olmak üzere PKK'nın gerçekleştirdiği çeşitli eylemleri planlamış ve yönetmiştir. Ergenekon davasında ise ''Deniz'' kod adı ile gizli tanıklık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çözüm Süreci</span>

Çözüm süreci, açılım süreci, demokratik açılım veya Kürt açılımı, uzun yıllardır süren Türkiye-PKK çatışmasını çözmeye yönelik olarak Adalet ve Kalkınma Partisi Hükûmeti tarafından başlatılan sürecin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik konfederalizm</span> ideoloji ve hükûmet yapısı

Kürt komünalizmi veya Apoculuk olarak da bilinen demokratik konfederalizm, İmralı Cezaevi'nde PKK lideri Abdullah Öcalan tarafından teorize edilen ve devletsiz bir topluma dayanan siyasi paradigmadır. Özerklik, doğrudan demokrasi, siyasi ekoloji, feminizm, çok kültürlülük, öz savunma, öz yönetim kooperatif ekonomisi unsurlarına dayanan konfederasyon özelliklerine sahip bir demokratik öz örgütlenme sistemine ilişkin siyasi bir kavramdır. Toplumsal ekoloji, özgürlükçü belediyecilik, Orta Doğu tarihi ve genel devlet teorisinden etkilenen Öcalan, bu konsepti Kürt ulusal özlemlerinin yanı sıra sınıflı topluma kök salmış bölge ülkelerindeki diğer temel sorunlara siyasi bir çözüm ve dünyanın dört bir yanındaki halklar için özgürlük ve demokratikleşmeye giden bir yol olarak sunmaktadır.

<i>Bir Halkı Savunmak</i>

Bir Halkı Savunmak, PKK lideri Abdullah Öcalan tarafından yazılan ve ilk kez 2004 yılında basılan kitap. Aynı zamanda Öcalan'ın yakalanmasından sonra mahkemeye verdiği savunma metni olarak da bilinmektedir.

<i>İmralıda Bir Tiran: Abdullah Öcalan</i>

İmralı'da Bir Tiran: Abdullah Öcalan eski üst düzey PKK militanı Şemdin Sakık'ın 2012 yılında Togan Yayıncılık tarafından yayımlanan deneme türündeki kitabı.

<i>Serhildan</i>

Serhildan, Kürt siyasi hareketi kapsamında 1990'dan beri Türkiye'de meydana gelen Kürt siyasi isyanlarını tanımlayan politik terim.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Zeydan</span> Van Büyükşehir belediye başkanı

Abdullah Zeydan, Kürt asıllı Türk mimar, siyasetçi, Hakkâri eski milletvekili ve mevcut Van Büyükşehir Belediye başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Osman Öcalan</span> PKK militanı (1958–2021)

Osman Öcalan, Kürt politikacı ve PKK'nın eski liderlerindendir.

Türkiye'deki 2011–2012 Kürt protestoları, ülkedeki Kürt azınlık haklarının kısıtlanmasına karşı BDP liderliğinde Türkiye'de yapılan protestolardır. Türkiye'deki Kürtlerin uzun protesto eylemlerin sonucu olarak, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da da protestolar olmuştur. Hürriyet gazetesi, Mısır ve Tunus'ta devrimlere neden olan ve "Arap Baharı" olarak adlandırılanın kalkınmanın, Ortadoğu'nun kuzey kesimlerinde bir "Kürt Yazı"na yol açabileceğini öne sürdü. Protestocular hem İstanbul'da hem de Türkiye'nin güneydoğusunda sokaklara döküldü. Bazı gösteriler de Anadolu ve İzmir'de yapıldı.

Öcalan Davası; Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı 1984'ten beri isyan eden ve Avrupa Birliği, NATO, ABD ile Türkiye gibi çeşitli devlet ve kuruluşlar tarafından bir terör örgütü olarak kabul edilen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu Abdullah Öcalan'ın, "silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek" suçuyla Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından idama mahkûm edilmesiyle sonuçlanan yargı sürecidir.

Abdullah Öcalan, 1999 yılının Şubat ayından bu yana Marmara Denizi'ndeki İmralı Adası'nda, Türk Ceza Kanunu'nun 125. maddesini ihlal suçundan müebbet hapis cezasını çekiyor. Başlangıçta ölüm cezasına çarptırıldı, ancak mahkûmiyeti Ekim 2002'de ömür boyu hapis cezasına çevrildi. Abdullah Öcalan'ın tutukluluk koşulları, Türk-Kürt siyasetinde sürekli sıkıntılara neden olan ve Türkiye ile uluslararası kuruluşlar arasındaki ilişkileri de etkileyen bir konudur.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Öcalan'ın sorgulanması</span>

Abdullah Öcalan'ın sorgulanması, PKK'nın kurucu lideri Abdullah Öcalan'ın İmralı adasında Albay Hasan Atilla Uğur tarafından gizli kayıt yöntemi ile sorgulanmasıdır.

Haki Karer Türk asıllı solcu aktivist. PKK için merkezi bir figür olan Karer, Abdullah Öcalan'ın yakın arkadaşlarından birisiydi.

Şubat 1999 Kürt protestoları, PKK lideri Abdullah Öcalan'ın Yunanistan büyükelçiliğinden ayrıldıktan sonra Kenya'daki Nairobi havaalanında yakalanması ve bölücülüğü teşvik eden terörizm ve vatana ihanet suçlarından yargılanmak üzere Türkiye'ye getirilmesinin ardından Türkiye, İran ve dünya çapındaki Kürt diasporası tarafından düzenlendi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.