İçeriğe atla

İmha kampı

Auschwitz-Birkenau'daki ölüm geçidi
Holokost haritası: Nazi imha kampları, siyah karelerdeki beyaz kafataslarıyla işaretlenmiş, SS tarafından Almanya ve işgal edilmiş Polonya’da kurulmuşlardır, 1942

İmha kampları (ayrıca bilinen diğer adlarıyla ölüm kampları veya öldürme merkezleri), II. Dünya Savaşı dönemindeki Holokost sırasında Nazi Almanyası tarafından milyonlarca Yahudiyi sistematik bir şekilde öldürmek için inşa ettirilmiştir. Polonyalılar, savaştaki Sovyet esirleri ve Çingeneler gibi diğer etnik gruplar da imha kamplarında öldürülmüştür. İmha kamplarındaki kurbanlar en çok gaz odalarında öldürülmüştür. Öldürülmeler ya bu özel amaç için yapılmış kalıcı tesislerde ya da gaz kamyonetlerinde gerçekleşmiştir.[1] Auschwitz-Birkenau ve Majdanek gibi bazı Nazi toplama kampları, 1945 yılında savaşın bitiminden önceki dönemde ikili bir amaca hizmet etmiştir: zehirli gazla imha ve açıktan ölmek üzere olan insanları çok yoğun bir şekilde çalıştırma.[1][2]

Kurbanları trenle sabit tesislere götürüp topluca imha etme fikri, Nazilerin T4 ötanazi programı sırasında zihinsel ve fiziksel engelli hastalara karşı yapılan deneylerle ortaya çıkmıştır. Bu deneyler, Nazilerin kimyasal olarak ürettiği zehirli gazlarla yapılmıştır.[3][a] Gazla öldürme teknolojisi savaş koşullarına göre uyarlanmış, geliştirilmiş ve birçok farklı etnik gruptan insana karşı uygulanmıştır; Yahudilerin öldürülmesi öncelikli amaçtı ve kamplarda öldürülenlerin %90'ını Yahudiler oluşturmaktaydı.[9] Avrupa'daki Yahudilere karşı yapılan bu soykırım, Nazi Almanyası'nın Yahudi sorununa Nihai Çözümüydü.[10] 11 milyon insanın öldürüldüğü bu soykırım günümüzde Holokost olarak bilinir.[1][11]

İmha kampları aynı zamanda Almanya'nın kukla devleti olan Bağımsız Hırvatistan Devleti tarafından da kullanılmıştır. 1941-1945 yıllarında arasındaki faşist Ustaşa rejimi sırasında Sırplar, Yahudiler ve Çingeneler ile muhalif Hırvat ve Müslüman Boşnaklar bu kamplarda öldürülmüştür.[12]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Öldürücü gaz odalarının geliştirilmesi, tarihçiler tarafından Alman Ceza Polisinin baş kimyagerlerinden Dr. Albert Widmann'a atfedilmektedir.[4] Berlin'de üretilen ilk gaz kamyoneti, 21 Mayıs - 8 Haziran 1940 tarihleri arasında Polonya'da bulunan Soldau toplama kampında, Lange Komandoları tarafından Sanatoria'dan getirilen 1.558 akıl hastasını öldürmek için kullanılmıştır.[5][6] Lange, daha sonra Chelmno İmha Kampını kurmak için egzoz gazlarıyla ilgili tecrübelerini kullanmıştır.[7] Widmann, ilk gazla zehirleme deneylerini Eylül 1941 tarihinde Mogilyov'de gerçekleştirmiştir ve başarılı bir şekilde yerel hastanedeki hastaları kamyonetin moturundan çıkan egzoz gazıyla öldürmüştür. Bu şekilde suçun “Einsatzgruppe” üzerindeki psikolojik etkisini en aza indirgemiştir.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b c Yad Vashem (2012). "The Implementation of the Final Solution: The Death Camps". The Holocaust. Yad Vashem, The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority. 15 July 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 June 2019 – Internet Archive, 4 November 2013 vasıtasıyla.  Also in: Wolf Gruner (2004). "Jewish Forced Labor as a Basic Element of Nazi Persecution: Germany, Austria, and the Occupied Polish Territories (1938–1943)" (PDF). Forced and Slave Labor in Nazi-Dominated Europe. Center for Advanced Holocaust Studies, United States Holocaust Memorial Museum. ss. 43-44. 21 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  2. ^ Robert Gellately; Nathan Stoltzfus (2001). Social Outsiders in Nazi Germany. Princeton University Press. s. 216. ISBN 978-0-691-08684-2. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  3. ^ Holocaust Encyclopedia (20 Haziran 2014). "Gassing Operations". United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  4. ^ Christopher R. Browning (2007). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939-March 1942. Germany and Europe. U of Nebraska Press. ss. 188-189. ISBN 0-8032-0392-6. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2015. 
  5. ^ The Simon Wiesenthal Center (2006). "Responses to Revisionist Arguments". 3 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  6. ^ Jewish Virtual Library (2006). "The Development of the Gas-Van in the Murdering of the Jews". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  7. ^ Christopher R. Browning (2011). Remembering Survival: Inside a Nazi Slave-Labor Camp. W. W. Norton & Company. ss. 53-54. ISBN 0393338878. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  8. ^ Laurence Rees (2006). Auschwitz: A New History. Public Affairs. ss. 53, 148. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  9. ^ Russell, Shahan (12 Ekim 2015). "The Ten Worst Nazi Concentration Camps". WarHistoryOnline.com. 1 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2019. 
  10. ^ " Die Endlösung der Judenfrage" – Adolf Hitler (In English, "The final solution of the Jewish problem"). Furet, François. Unanswered Questions: Nazi Germany and the Genocide of the Jews 9 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Schocken Books (1989), p. 182; 978-0-8052-4051-1
  11. ^ Doris Bergen, Germany and the Camp System 18 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., part of Auschwitz: Inside the Nazi State, Community Television of Southern California, 2004–2005.
  12. ^ Holocaust Encyclopedia. "The Jasenovac camp complex". Washington, DC: United States Holocaust Memorial Museum. 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016. It is presently estimated that the Ustaša regime murdered between 77,000 and 99,000 people in Jasenovac between 1941 and 1945. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dachau toplama kampı</span> nazi almanyasında masum sivillerin ve esirlerin sistematik olarak yok edilmesi için kurulan ilk yerleşke

Dachau toplama kampı, Nazi Almanyası tarafından 22 Mart 1933'te inşa edilen ve en uzun süredir devam eden toplama kampıdır. Kamp başlangıçta Hitler'in komünistler, sosyal demokratlar ve diğer muhaliflerden oluşan siyasi muhaliflerini tutuklamayı amaçlıyordu. Almanya'nın güneyinde, Bavyera eyaletindeki Münih'in kuzeybatısına, yaklaşık 16 km uzaklıkta olan Orta Çağ kenti Dachau'nun kuzeydoğusunda, terk edilmiş bir mühimmat fabrikasının arazisinde bulunuyor. Heinrich Himmler tarafından açıldıktan sonra amacı, önce zorla çalıştırma ve daha sonra Yahudilerin, Romanların, Alman ve Avusturyalı suçluların ve son olarak Almanya'nın işgal ettiği veya istila ettiği ülkelerden gelen yabancı uyrukluların hapsedilmesini kapsayacak şekilde genişletildi. Dachau kamp sistemi, çoğu çalışma kampı olan yaklaşık 100 alt kampı içerecek şekilde büyüdü. Güney Almanya ve Avusturya'nın her yerinde bulunuyorlardı. Ana kamp 29 Nisan 1945'te ABD güçleri tarafından kurtarıldı.

Bielski partizanları, Nazi Almanyası'nın Yahudilere yönelik kıyımından sağ kalan Yahudilerin onlara ve işbirlikçilerine karşı direnişini örgütleyen partizan bünye. Bielski soyadlı kardeşlerin 1941 yılında Białowieża Ormanı'nda başlattığı bu hareket ile birlikte çoğunluğunu yaşlı ve çocukların oluşturduğu 1,236 Yahudi, başlarını Tuvia Bielski, Alexander Bielski, Asael Bielski ve Aron Bielski'nin çektiği partizan grup tarafından koruma altında kalmıştır. Koruma altında tuttukları Yahudilere Almanların soykırım yapmasını engelleme amacı gütmüşlerdir.

Holokost ile ilgili önemli araştırmalar;

<span class="mw-page-title-main">Porajmos</span>

Porajmos, Roman Kırımı veya Çingene Soykırımı, II. Dünya Savaşı'nda Nazi yönetimince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Kelime anlamı olarak yok etme ve yıkım anlamına gelen Porajmos veya Pharrajimos ve yine toplu katliam anlamındaki Samudaripen kelimeleri bu soykırımı ifade etmede kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hiwi</span>

Hiwi, Almanca Hilfswilliger kelimesinin kısaltmasından türetilen, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Sovyetler Birliği'ni işgal girişimi sırasında Mihver Devletleri ile işbirliği yapan Sovyet grupları tanımlayan terim. Daha sonra işgal edilen Doğu Avrupa bölgelerindeki yerli halklardan için de kullanıldı. Adolf Hitler, işgal girişimi sırasında Sovyet vatandaşlarının Nazi tarafına ait geri bölgelere çalıştırılmasına izin vermeye gönülsüzce karar verdi. Kısa bir süre içinde birçoğu savaş birimlerine taşındı.

Westerbork Kampı II. Dünya Savaşı sırasında Hollanda'nın kuzeydoğusundaki Drenthe ilinde kurulan transit kamp. 1939 yazında Hollanda hükûmeti tarafından Hollanda'ya yasadışı yollardan giren Yahudiler için bir mülteci kampı olarak inşa edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz Albümü</span> Yahudi albüm

Auschwitz Albümü, Holokost'un fotografik bir kaydıdır. Bu ve Sonderkommando fotoğrafları, işgal Polonyası'ndaki Alman imha kampı olan Auschwitz II-Birkenau'daki imha sürecinin bilinen tek resimli ispatıdır.

Bir gaz vagonu veya gaz minibüsü, sabit olan gaz odalarının aksine taşınabilir olan ve toplu cinayetler için tasarlanmış bir kamyonlardı. Holokost sırasında Nazi Almanyası tarafından, işgal altındaki Polonya'ya, Belarus'a, Yugoslavya'ya, Sovyetler Birliği'ne, Alman işgali altındaki Avrupa'nın diğer bölgelerine; Polonyalıları, Romanları, Yahudileri, mahkûmları ve akıl hastalarını öldürmek için büyük çapta gaz kamyonetleri geliştirdi ve kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'da Holokost</span>

Litvanya'da Holokost, Nazi işgâli altındaki Litvanya SSC'nde kurulmuş Reichskommissariat Ostland'a bağlı Generalbezirk Litauen alanında yaşayan Litvanya (Litvak) ve Polonya Yahudileri'nin neredeyse tümünün imha edilmesine sebep oldu. Yaklaşık 208.000-210.000 Yahudinin arasında tahminen 190.000-195.000'i, çoğu Haziran ile Aralık 1941 arasında öldürülmek üzere İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan önce öldürüldü. Üç senelik Alman işgâli boyunca Litvanya'daki Yahudi nüfusunun %95'inden fazlası katledildi; bu, Holokost'un yer aldığı tüm diğer ülkelerden daha eksiksiz bir yıkımdı. Tarihçiler, bu imha oranını Yahudi olmayan yerel paramiliter oluşumlarının soykırımda Nazilerle kitlesel oranda işbirliklerinde bulunmalarına bağlamıştır, ancak bu işbirliklerinin nedenleri tartışılmaya devam etmektedir. Holokost, Litvanya tarihinde bu kadar kısa bir sürede şimdiye kadarki en büyük can kaybıyla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da Holokost</span>

Polonya'da Holokost, Nazi Almanyasının Avrupa çapında çoğunlukla 101.Yedek Ordnungspolizei Taburu eliyle işlediği Holokost'un o dönem Alman işgâlinde bulunan Polonya'daki tezahürlerini kapsar. Bu soykırım kapsamında üç milyon Polonya Yahudisi, yani Holokost'ta katledilmiş tüm Yahudilerin yarısı, öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da Holokost</span>

Holokost'un Macaristan'daki tezahürleri, başta Mart 1944'te Macaristan'ın Nazi Alman işgâline girmesinin ardından yer almak üzere Macaristan Yahudilerinin yarısından fazlasının mülksüzleştirilmesi, tehcir edilmesi ve katledilmesini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Maly Trostenets</span>

Maly Trostenets, eski Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olan Beyaz Rusya'da Minsk kenti yakınlarındaki bir köydür. Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında bölgeyi işgali sırasında, köy bir Nazi imha alanı haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Holokost için ispatlar ve belgeler</span>

Nazi Almanyası'nın 1941 ve 1945 yılları arasında yaklaşık altı milyon Yahudi'yi öldürmesi olan Holokost, tarihte en iyi şekilde belgelenmiş soykırımlardan biridir. Tüm Yahudi kurbanlarını listeleyen bir belge olmamasına rağmen yaklaşık altı milyon Yahudi'nin öldürüldüğüne dair kesin kanıtlar vardır. Ayrıca; Nazilerin, Yahudileri imha kamplarında ve gaz vagonlarında öldürdüğüne ve bunu Nihai Çözüm planı altında sistematik olarak yaptığına dair kanıtlar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Nazi gettoları</span>

İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya'nın işgaliyle başlayan Nazi rejimi, Yahudileri ve bazen de Romanları, sömürülerini daha da artırmak için kasaba ve şehirlerin küçük bölümlerine ayırmak ve hapsetmek amacıyla Alman işgali altındaki Doğu Avrupa'da gettolar kurdu. Alman belgelerinde ve getto girişlerindeki tabelalarda, Naziler onlardan genellikle Jüdischer Wohnbezirk veya Wohngebiet der Juden olarak bahsediyordu ve her ikisi de Yahudi Mahallesi olarak tercüme ediliyordu. Holokost tarihçilerinin tanımladığı şekliyle açık gettolar, kapalı gettolar, çalışma, geçiş ve yıkım gettoları dahil olmak üzere birçok farklı tür vardı. Bazı durumlarda, topluca getto ayaklanmaları olarak bilinen, Alman işgaline karşı Yahudi yeraltı direnişinin mekanıydılar.