İmamzade Türbesi (Berde)

İmamzade Türbesi

Yerel ad
Konum	Berde, Azerbaycan
En Yakın Şehir	Berde
Kuruluşu	XIV-XIX yüzyıllar
Mimar	Kerbelayı Sefihan Karabaği

Berde İmamzade Türbesi, Berde şehrinin merkezinde yer alan tarihi bir dini-mimari eserdir.^[1] Başlangıçta türbe olarak inşa edilen Berde imamzadesi, zamanla hac yeri haline geldiğinden çevresine cami yapılmış, böylece bir dini anıtlar külliyesi oluşmuştur.

Berde imamzadesinin inşası sırasında, Arran mimarlık ekolünün figürlü duvarcılık ve taş-tuğla düzenlemesi geleneği cesurca ve başarıyla kullanılmıştır. Binanın inşası sırasında, daha önce Mümine Hatun Türbesi ve Berde Türbesi mimarisinde bulunan cephenin farklı elemanlarının aynı profil veya çizgi ile çerçevelenmesi yöntemi kullanılmıştır.

Tarihi

Abbasgulu Ağa Bakıhanov 1841'de yazdığı ünlü eseri Gülüstani-İrem'de bundan bahsetmiştir.

“

Şamahı, Gence ve Berde şehirlerindeki yüksek rütbeli üç İmamzade ve Bülbüle köyündeki İmamzade'nin mezarları, köy harabeleri, bu ülkenin her zaman dini liderlerin yurdu olduğunu birçok yönden göstermektedir.^[2]

”

Edinilen bilgilere göre, İsmaili ve Caferi Şiilerinin 5. imamı Muhammed el-Bakır'ın torunu İsmail, buradaki türbeye defnedilmiştir. Muhammed el-Bakır'ın 3. oğlu İbrahim İsa (739'da) Gence şehrinin 7. km'sinde bulunan Göy İmamzade'ye defnedilmiştir.

1891'de Berde'deki imamzade türbesini inceleyen akademisyen Boris Dorn şöyle yazar:

“

Hakkında bazı bilgilerin korunmadığı eski bir İbrahim imamzadesi de vardır. Ancak ibadet yeri olarak işlev görmektedir. Eski binanın onarımı sahibine 3000 gümüş rubleye mal oldu. ^[3]

”

A. Salamzadeh, ilk başta bu binanın muhtemelen sadece bir mezar olduğunu yazıyor.^[4] İç mekanda mihrap olmaması da bununla bağlı olmamasını açıklamak mümkündür. Araştırmacıya göre Dorn'un onarım çalışmaları ile ilgili bilgileri doğrudan mezar binası için de geçerlidir. Çünkü türbe binasını çevreleyen cami 1868 yılında inşa edilmiş, yani Dorn'un ziyaretinden sonra yapıya eklenmiştir.^[4]

1886 tarihli "Kafkas Takvimi"nde de caminin yapılışı hakkında bilgi verilmektedir:"İmamzade türbesi (piri), Yelizavetpol vilayetinin Cavanşir ilçesine bağlı Berde kasabasında bulunmaktadır. Türbenin üzerine 1868 yılında cami yapılmıştır."^[5]

Mimari özellikleri

A. Salamzade, başlangıçta türbe olarak inşa edilen Berde İmamzadesinin zamanla hac yeri haline geldiğini ve etrafına cami inşa edilerek dini anıtlardan oluşan bir külliye oluşturduğunu belirtiyor.^[6] Araştırmacıya göre, inşaat işlerine öncülük eden mimar, "dört minareli ve ilginç bir hacim-mekansal çözümle ayrıntılı bir mimari eser yaratmayı başardı".^[6]

Berde imamzadesinin inşasında, Arran mimarlık ekolünün figürlü duvarcılık ve taş-tuğla düzenleme geleneği cesurca ve başarıyla kullanılmıştır. Binanın inşası sırasında, daha önce Mümine Hatun Türbesi ve Berde Türbesi mimarisinde bulunan cephenin farklı elemanlarının aynı profil veya çizgi ile çerçevelenmesi yöntemi kullanılmıştır.^[6]

Ek okuma

Саламзаде, А. (1964). Архитектура Азербайдана XVI-XIX вв. Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР.

Dış bağlantılar

Bərdə - Qafqaz Albaniyasının paytaxtı qədim Portav (vizual səyahət, ELTV, 2015) 26 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

Kaynakça

^ Bərdə İmamzadəsi: layihənin icrası başa çatır //İki sahil.- 2015.- 19 mart.- S.21.
^ Gülüstani İrəm 15, s.35-37
^ Дорн, Б. (1875). Каспий. СПб.
^ ^a ^b Саламзаде 1964, s. 31
^ Кавказский календар на 1886 г.
^ ^a ^b ^c Саламзаде 1964, s. 32

İlgili Araştırma Makaleleri

Fatih Camii ve Külliyesi, İstanbul'un Fatih ilçesinde II. Mehmed tarafından yaptırılmış olan cami ve külliyedir. Külliye içinde 16 adet medrese, darüşşifa (hastane), tabhane (konukevi) imaret (aşevi), kütüphane ve hamam bulunmaktadır. Şehrin yedi tepesinden birinde inşa edilmiştir. Cami 1766 depreminde yıkıldıktan sonra onarılarak 1771'de bugünkü halini almıştır. 1999 Gölcük Depreminde zemininde kaymalar tespit edilen camide 2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından zemin güçlendirme ve restorasyon çalışmalarına başlandı ve 2012 yılında tekrar ibadete açılmıştır.

Cami, İslam dininin ibadet mekanıdır. Genellikle minaresiz küçük camilere veya bazı kurum ve kuruluşlarda ibadet için ayrılmış ufak mekanlara ise mescit denir.

Eyüp Sultan Camii, İstanbul'un Konstantinopolis Surları dışındaki, Haliç kıyısında yer alan ilçesi Eyüpsultan'daki bir camidir. Külliyede, İslam peygamberi Muhammed'in sancaktarı ve sahabesi Ebu Eyyûb el-Ensarî'nin gömüldüğü türbe de yer almaktadır. Çok daha eski bir alanda bulunan mevcut yapı 19. yüzyılın başlarından kalmadır.

Yeni Cami ya da Valide Sultan Camii, İstanbul'da 1597 yılında Sultan III. Murad'ın eşi Safiye Sultan'ın emriyle temeli atılan ve 1665'te zamanın padişahı IV. Mehmed'in annesi Turhan Hatice Sultan'ın büyük çabaları ve bağışlarıyla tamamlanıp ibadete açılan camidir.

Zengîler, 12. ve 13. yüzyıllarda Mezopotamya ve Suriye'de hüküm sürmüş Türk devletidir. İlk hükümdarı İmâdüddin Zengî'dir.

Maarifî Camii ya da Muhammed Maarifî Camii, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, Kartal ilçesi Kordonboyu mahallesinde bulunan tarihî bir camidir. Eskiden bir Rufai tekkesi olan cami, Rufailiğin Maarifiye kolunun kurucusu Şeyh Seyit Muhammet Maarifi tarafından inşa edildi. Yapının ilk önceleri şeyhin özel eviyken, daha sonraları kendi tarafından tam teşekküllü bir tekkeye çevrildiği sanılmaktadır.

Kerbelayı Sefihan Karabaği (Azerice: Kərbəlayı Səfixan Sultanhüseyn oğlu Qarabaği;, Azerbaycanlı mimar. O zaman Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde Şuşa kentinde dünyaya gelmiştir ve orada da ölmüştür. Kerbelayı Sefihan Karabaği, özellikle Karabağ'daki mimari eserleriyle ün kazanmışır.

Muradiye Külliyesi, Sultan II. Murad'ın Bursa'da 1425-1426 yıllarında yaptırdığı külliye. Bulunduğu semte de ismini verir.

İçerişehir ya da Eskişehir, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün tarihî çekirdeği olarak bilinmektedir. Haydar Aliyev Vakfı'nın çalışmaları sonucunda UNESCO'nun Dünya Miras Komitesi'nin 2000 yılında Avustralya'nın Cairns kentinde yaptığı 24. oturumda Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile birlikte Dünya Mirası olarak kabul edilen İçerişehir, Azerbaycan'dan listeye dahil olan ilk yapıdır. Bakü'nün en eski kısmı olan İçerişehir, iyi korunmuş kale duvarları ile çevrilidir. 221.000 m² alana sahip olan koruma alanında 1300'den fazla aile yaşamaktadır.

Cem Sultan Türbesi, başta Sultan II. Murad'ınki olmak üzere Muradiye Camii'nin içinde bulunan pek çok türbeden biridir. Çoğu sanat açısından üstün bir değerde olan bu türbeler arasında Cem Sultan Türbesi diye anılan yapı iç süslemesi bakımından en zariflerindendir. Kitabesi olmayan türbe, kubbe içindeki nakışlarda bulunan "Sultan Mustafa" ve "rahmetullah" yazılarından anlaşıldığına göre Fâtih Sultan Mehmed'in büyük oğlu Şehzade Mustafa için yaptırılmıştır. Ancak maceralı bir sürgün hayatından sonra 1495'te İtalya'da ölen Cem Sultan'ın cenazesi 1499'da yurda getirildikten sonra buraya defnedilmiş ve türbe, daha ünlü olduğu için onun adıyla anılır olmuştur.

Nizami Anıt mezarı, 12. yüzyıl şairi Nizami Gencevi'ye şerefine kurulmuş olan Gence, Azerbaycan'ın hemen dışında duruyor. Türbesi aslında 1947 yılında eski bir çökmüş türbenin yerine inşa edilmiş ve 1991'de bugünkü şekliyle yeniden inşa edilmiştir. Nizami mezarı, yüzyıllar boyunca adanmış bir hac yeri olmuştur. Tarihçi Wilhelm Barthold'a göre 1606 yılında tarihi tarihçelerde anıtkümeye ilk sayım yapıldı. Safevî mahkeme sicili İskender Bey Münşi 1606 Şubat'ının sonlarına doğru Safevi hanedanı I. Abbas'ın Gence'ye ulaştığını ve Şeyh Nizami'nin mezarının yanında kamp yaptığını, martda Nevruz tatilini kutladığını bildirdi.

Azerbaycan mimarisi Azerbaycan'daki mimari gelişmeyi ifade eder.

Bu liste; Ankara'daki camiler hakkında bir listedir.

Barda Türbesi, Barda, Azerbaycan'da bulunan anıt mezar. Günümüze sağlam bir şekilde ulaşan nadir anıtlardan biridir. Bir kerpiç duvar ile çevrili küçük kare şeklinde bir bölge içinde almaktadır. Türbenin mimarı Ahmed Nahçıvanidır.

Şuşa Devlet Tarihi ve Mimari Koruma Alanı, bir Azerbaycan devlet koruma alanıdır. Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinin Şuşa Rayonu sınırları içinde yer alan koruma alanı Azerbaycan'ın geçici Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

Sâmâni Türbesi, Özbekistan'ın Buhara ilinin kuzeybatı kesiminde, tarihi merkezin hemen dışında yer alan, 10. yüzyılda inşa edilmiş bir türbedir. Türbe erken İslam mimarisinin ikonik örneklerinden biri olarak kabul edilir ve Orta Asya mimarisinin en eski mezar binası olarak bilinir. Yaklaşık olarak 900'den 1.000'e kadar hüküm süren güçlü ve etkili İslami Samani aile hanedanının mezar alanı olarak inşa edilmiştir. Samaniler fiilen bağımsızlıklarını Bağdat merkezli Abbasi Halifeliği'nden elde etti ve günümüzün Afganistan, İran, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan'ını kapsayan bazı bölgelere hükmetti. Mükemmel simetrik, boyutu açısından karmaşık, ancak yapısı ile anıtsal olan türbe, sadece Soğd, Sasani, Fars ve hatta Klasik gibi çok kültürlü bina dekoratif gelenekleri birleştirmekle kalmadı, aynı zamanda yenilikçi kubbe destek sistemi ve geleneksel Orta Çağ İslami bina özellikleri - dairesel kubbe ve mini kubbeler, sivri kemerler, ayrıntılı kapılar, sütunlar ve karmaşık geometrik tasarımları da sergilemiştir.

Hüdavendigar Külliyesi, üçüncü Osmanlı padişahı I. Murad tarafından Bursa'da yaptırılan yapı topluluğu.

Gence İmamzadesi veya Mavi İmam Türbesi, Gence şehri yakınlarında, Eski Gence topraklarında bulunan ve Gence Eyaleti Tarihi-Kültürel Arazisine dahil olan dini bir mimari komplekstir. Külliye, 8. yüzyılda vefat eden İmam Muhammed Bakır'ın oğlu İbrahim'in mezarı üzerine dikilen türbenin etrafında oluşmuştur.

Sahip Ata Külliyesi, Konya Karatay ilçesinde bulunan bir külliyedir.

Ordubad medresesi, Ordubad şehrinin tarihi merkezinde yer alan 18. yüzyıldan kalma medresedir. Azerbaycan topraklarında erken dönem mimarisinin özelliklerini koruyan ve günümüze kadar ayakta kalan az sayıdaki binadan biri olarak bilinir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.