İlyas Salman
İlyas Salman | |
---|---|
Doğum | 1950 (73-74 yaşında)[1] Asar, Arguvan,[2] Malatya, Türkiye[3] |
Meslek | Oyuncu, senarist, yönetmen |
Etkin yıllar | 1977-günümüz |
Önemli eser(ler) | Talihli Amele, Çiçek Abbas, Fikrimin İnce Gülü - Sarı Mercedes |
Siyasi parti | Türkiye Komünist Partisi |
Din | Ateist |
Evlilik | Gülser Salman (e. 1975) |
Çocuk(lar) | 2 |
Ödüller | Tüm Liste |
İlyas Salman[4] (1950, Malatya[3]), Türk sinema, tiyatro, dizi oyuncusu[5] ve yönetmen.
Hayatı
Malatya ili Arguvan ilçesi Asar köyündendir ve orada dünyaya gelmiştir.[2] Nüfus cüzdanında doğum tarihi 14 Ocak 1954 olarak yazmaktadır ama 3-4 yıl önce doğmuştur.[6] Arguvan ilçesi Asar mahallesi nüfusuna kayıtlıdır. Uzun yıllardır oynadığı Kürt tiplemeleri nedeniyle Kürt olarak kabul edilmiş ve bunu açıkça yazanlar da olmuştur.[7][8] Ancak 2007 yılında kendi yazısında[9] ve kitabında[10] Alevi Türkmen bir aileden gelen bir ateist olduğunu belirtti.
Malatya Turan Emeksiz Lisesi'nden mezun oldu. Ankara Devlet Konservatuvarı'nı son sınıfta bıraktı. Oyunculuğa İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu'nda başladı. Uzun yıllar sinema oyunculuğunda, köylü tiplemeleri ile tanındı. Sinema oyunculuğunun yanı sıra yönetmenliğini yaptığı iki sinema filmi bulunmaktadır. Ayrıca çeşitli tarzda şiirleri ve türkü albümleri bulunmaktadır. Ankara Birlik Tiyatrosu'nda 1997'den 2000 yılına kadar sahneye çıkmıştır. Son olarak Hasretim Sansürlüdür isimli bir şiir kitabı ve Türksolu dergisindeki makalelerinden oluşan Kırmızı Beyaz isimli bir kitabı çıkmıştır.
Kendisi sol görüşlüdür. Türkiye Komünist Partisi üyesidir. Türkiye Komünist Partisi'nin Kartal'da yaptığı 1 Mayıs mitingine katılmıştır.[11] Türksolu dergisinde yazılar yazmıştır.[12] 2023 Cumhurbaşkanlığı ve Parlamento seçimleri için kurulan Sosyalist Güç Birliği'nin kuruluşunda yapılan ortak açıklamaya aralarında kamuoyunun yakından tanıdığı akademisyen, sanatçı, gazeteci, hukukçu, siyasetçi gibi isimlerin bulunduğu 226 isimle birlikte imzasının yer aldığı metne imzasını atmıştır.[13]
Gülser Salman ile evlidir ve Devrim adında bir kızı, Temmuz Ali adında bir oğlu vardır.
31 Mart 2023 tarihinde "Söz veriyorum: Sarayın dalkavuğu değil, halkın soytarısı olacağım" diyerek Türkiye Komünist Partisi'nden İstanbul milletvekili adayı olduğunu açıklamıştır.[14]
Çalışmaları
Son Çalışması: Karanfil Kokuyor Cıgaram
1 Ekim 2009 tarihinden itibaren Bakırköy Sanat Merkezi'nde Ahmed Arif'in "Hasretinden Prangalar Eskittim" kitabından şiirler okuyacağı "Karanfil Kokuyor Cıgaram" isminde bir gösteri sahnelemeye başlamak istemişti. Gösterinin görsel yönetmeni oğlu Temmuz Salman'dı. Kızı Devrim Salman ise gösteride solistlik yapacaktı. Ancak İlyas Salman'ın bazı geçici sağlık sorunları sebebiyle bu çalışma bahsi geçen sanat merkezinde sunulamayıp bir süre ertelenmiştir.[15]
Oyuncu[16] olarak
- 1977: Baskın
- 1977: Çöpçüler Kralı
- 1978: Hababam Sınıfı Dokuz Doğuruyor
- 1978: Kibar Feyzo
- 1978: Sultan
- 1979: Erkek Güzeli Sefil Bilo
- 1980: Banker Bilo
- 1980: Beş Parasız Adam
- 1980: İbişo
- 1980: Talihli Amele
- 1981: Hababam Sınıfı Güle Güle
- 1982: Çiçek Abbas
- 1982: Dolap Beygiri
- 1982: Çirkinler de Sever
- 1983: Şekerpare
- 1983: Aptal Kahraman
- 1983: Şaşkın Ördek
- 1984: Kızlar Sınıfı
- 1985: Ekmek Elden Su Gölden (video filmi)
- 1985: Ya Ya Ya Şa Şa Şa
- 1985: Köfteci Holding (video filmi)
- 1985: Para Babası (video filmi)
- 1985: Uyanıklar Dünyası
- 1985: Deliye Hergün Bayram
- 1985: Sarı Öküz Parası
- 1986: Paketteki Adam (video filmi)
- 1986: Sen de mi Şakir (video filmi)
- 1986: Fakir Milyoner (video filmi)
- 1986: Ava Giden Avlanır
- 1986: Sahtekar (video filmi)
- 1986: Arap Bilo (video filmi)
- 1986: Anahtarı Bendedir (video filmi)
- 1986: Sen Neymişsin Be Abi (video filmi)
- 1986: Karaman'ın Koyunu
- 1986: Ben Milyoner Değilim
- 1986: Türkücüler Kralı / Dündar İle Canan (video filmi)
- 1987: Gönlü Bol (video filmi)
- 1987: Banko Altılı Ganyan / Gönüllü Kahraman (video filmi)
- 1987: Aşk Peşinde
- 1987: Şam Fıstık
- 1988: Keklik Ali
- 1988: Aptal Aşık
- 1989: Afacan
- 1989: Kınalı Hanzo
- 1990: Aile Bağları (Yaşanan Dünya, Deli Fişek - video filmi)
- 1990: Zavallı
- 1992: Fikrimin İnce Gülü - Sarı Mercedes
- 1994: Talihsiz Bilo
- 1994: Kızlar Sınıfı (tv dizisi)
- 1995: Avantacılar (Tek Ayaklı Kuşlar)
- 1995: Naylon Karı
- 1995: Antika Kabadayı
- 1995: Karımı Aldatamam
- 1995: Rambo Ramiz
- 1996: Yoksa Yaşlandım mı?
- 1996: Sarhoş
- 1997: Tatil Belası
- 1997: Yasemince (TV dizisi)
- 1997: Taksim - Sarıyer (tv dizisi)
- 1998: Gülerken Ağladık (tv dizisi)
- 2003: Sen Hiç Güneşte Üşüdün mü?
- 2003: Güneş de Karanlığa Düşer
- 2006: Adressiz Sorgular
- 2006: Sis ve Gece
- 2008: Şeytanın Pabucu
- 2008: Ölüm Çiçekleri-Saraybosna (TV dizisi)
- 2008: Sevgilim Babam
- 2009: Çıngıraklı Top
- 2010-2011: Akasya Durağı (TV dizisi)
- 2012: Lal Gece
- 2012: Seni Seviyorum Tülsü (Kısa film)
- 2014: Mısır Adası
- 2014: Gece
- 2015: Ve Panayır Köyden Gider
- 2017: Dört Zait (Kısa film)
- 2022: Duran (dizi)
- 2022: Elif Ana
Oynadığı Klipler
- 2015: Arpak Kardeşler
- 2015: Tolga Sağ - Dilo
Senarist[16] olarak
- 1990: Aile Bağları
- 1990: Yaşanan Dünya
- 1990: Zavallı
Eser[16]
- 1990: Zavallı
Yönetmen[16] olarak
- 1990: Aile Bağları
- 1990: Yaşanan Dünya
- 1990: Zavallı
Tiyatrocu olarak
- Canavar Cafer: Refik Erduran - Ankara Birlik Tiyatrosu - (2000)
- Gurbet Kuşları Sławomir Mrożek - Ankara Birlik Tiyatrosu - (1999)
- Bin Yıl Önce Bin Yıl Sonra: - Şan Tiyatrosu - 1985
- Bir Neşe-i Muhabbet: Şan Tiyatrosu - 1982
- Yedi Kocalı Hürmüz: Sadık Şendil - Şan Tiyatrosu 1980
- Aslan Aser Şvey Hitlere Karşı: Bertolt Brecht - İstanbul Şehir Tiyatrosu 1978
- Ay Işığında Şamata: Haldun Taner - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1977
Müzik-Şiir albümleri
- Aramayın Beni Başka Yerde
- Dağların Ardı Nazlıdır
- Doğdukları Yerde Doymayanlar
- İnadına Türküler
- Söze Güneş Doğdu
- Türkülerimiz Var Söylenecek
- Yaram Sızlar
Kitapları
- 2006: Hasretim Sansürlüdür
- 2018: Faşo Ağalara Karşı Birleşelim!
Yazıları
- 2007: Kırmızı Beyaz/Türksolu
- 2009: Hem Sosyalistim Hem de Kemalist
Ödülleri
- 1977: Avni Dilligil Tiyatro Yarışmaları - En İyi Tiyatro Oyuncusu
- 1993: 5. Ankara Uluslararası Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Fikrimin İnce Gülü - Sarı Mercedes
- 2007: 18. Ankara Uluslararası Film Festivali - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Sis ve Gece
- 2012: 19. Altın Koza Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu Ödülü - Lal Gece
- 2012: 49. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "İLYAS SALMAN "MEZARA GİDEN FİKRİN KİMSEYE FAYDASI YOK!" 163s". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ a b "Sinema sanatçısı İlyas Salman, kökeniyle ilgili paylaşımlara tepki gösterdi". 30 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2023.
- ^ a b "İLYAS SALMAN "MEZARA GİDEN FİKRİN KİMSEYE FAYDASI YOK!" 116s". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ "T.C. YÜKSEK SEÇİM KURULU Karar No: 2023/643" (PDF). 19 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "TSA' da İlyas Salman". tsa.org.tr. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2023.
- ^ "İLYAS SALMAN "MEZARA GİDEN FİKRİN KİMSEYE FAYDASI YOK!" 170s". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ Metin Sever, Kürt Sorunu: Aydınlarımız Ne Düşünüyor, Cem Yayınevi, 1992, s. 125.
- ^ "Kürtçü bilinen hangi ünlü sanatçı Türk milliyetçisi bir dergide yazıyor?". Oda TV. Erişim tarihi: 25 Eylül 2009.
"[...] ve Kürt kimliğiyle tanınıyor
[] [] - ^ Niye soldayım? 2 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türksolu dergisinde yazdığı bir metinde: "İnsanlık elbisesinin yanına Türkmen olduğumdan dolayı Türk elbisesi giyindim."
- ^ Kırmızı Beyaz 2 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İleri Yayınları'ndan çıkan kitabının 22. sayfasında şöyle der: "Emeksiz yemek olmaz anlayışına ulaştığım zaman bu merhemin solda olduğunu gördüm. Bunu gördüğüm an baktım ki bir keşmekeş yaşanıyor. Kimi Türk ırkçılığının kimi Kürt ırkçılığının peşine düşmüş. Yalpalayıp duruyor. Hangi rüzgâr onları nereye götürürse oraya gitmeye çalışıyorlar. Ben yerimi seçmek zorundayım. Seçme zorunluluğum olmamasına rağmen. Ya Türk olacaktım ya da Kürt... Halbuki ben dünyaya gelmeden önce anneme babama mektup yazmadım. Faks çekmedim. Telefon etmedim. Telgrafla bildirmedim. Alevi, Sünni, Türk, Kürt olarak dünyaya geleyim diye. Ben çırılçıplak bir insan olarak dünyaya gelmiştim. Sonradan bana bir takım elbiseler giydirmeye çalıştılar. Alevi, Sünni, Türk, Kürt, Laz, Çerkez... Ben bütün bu elbiseleri yırttım. İnsanlık elbisesi giydim. İnsanlık elbisesinin yanına Türkmen olduğumdan dolayı Türk elbisesi giyindim. Aslımı inkâr edemezdim."
- ^ Hürriyet[] 1 Mayıs yine olaylı (01/05/2006)
- ^ "Türksolu Dergisi". 8 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2007.
- ^ Gazetesi, Evrensel. "Sosyalist Güç Birliği kuruluşunu ilan etti". Evrensel.net. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "İlyas Salman TKP adaylığı". 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Bakırköy Sanat Merkezi internet sitesi". 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020.
- ^ a b c d "Sinematürk' te İlyas Salman". sinematurk.com. 22 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2023.
Dış bağlantılar
- Beyazperde'de İlyas Salman
- IMDb'de İlyas Salman
- Sinemalar.com'da İlyas Salman
- SinemaTürk'te İlyas Salman
- TSA´de İlyas Salman 1 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İlyas Salman Resmi Web Sitesi
- İlyas Salman: "Ülkenin %90'ı Bilo, %10'u Maho'dur" 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | Meltem Yılmaz - İlyas Salman | Haftanın Rengi