İçeriğe atla

İlhami Bekir Tez

İlhami Bekir Tez (1906, Trablus - 1984, İstanbul), Türk şair, romancı.

Türk edebiyatında serbest şiirin ve toplumcu gerçekçi edebiyat anlayışının önemli temsilcilerinden birisidir. Daha çok da şair kimliği ile tanınır. “Çocuk Şiirleri” adlı kitabındaki şiirler, Türk edebiyatında cumhuriyet döneminin ilk çocuk şiirleri arasındadır. Çalışan kesimin sesi olan, özgürlük temasını işleyn şiirler yazan İlhami Bekir Tez üç roman yayımlamıştır.

Yaşamı

1906 yılında Trablus'ta doğdu. Babasını ve annesini küçük yaşta kaybetti. Subay dayısıyla birlikte 1911'de İstanbul'a geldi, dayısının ölümü üzerine Dârüleytâm (Öksüzler Yurdu)na verildi. Mütareke yıllarında 9 yaşındayken aruz ölçüsüyle şiir yazmaya başladı.[1] Gençlik yıllarında önce Mehmet Emin Yurdakul'un, sonra Ahmet Haşim'in etkisinde kaldı. “Sessiz Ağlayış” adıyla aruz ölçüsüyle yazdığı ilk şiiri 1924 yılında Milli Mecmua dergisinde yayınlandı.

Darülmuallimin (İstanbul Öğretmen Okulu)'nda okudu. 1926 yılında mezun oldu ve Bolu'da öğretmenliğe başladı. 1954 yılında emekli oluncaya kadar değişik yerlerde ilkokul öğretmenliği yaptı. İlk kitabı olan "Çocuk Şiirleri" (1927) adlı eseri Cumhuriyet döneminin ilk çocuk şiirlerini barındırdı.

Tevfik Fikret'ten Nâzım Hikmet'ten etkilenen şair, 1927 yılından sonra serbest koşakla şiir yazdı.[1] Eserleri Milli Mecmua, Meşale, Varlık, Resimli Ay, Servet-i Fünûn, Yeni Adam, Yeni Türk dergilerinde yayınlandı. Kendi adının yanı sıra "Vecdi Ahmet" ve "Herhangi Biri" imzalarını da kullandı.

İlk romanı Asfalt'ı 1928 yılında yayımladı. Bu kısa romanda İstanbul'un Suadiye semti çevresindeki sosyal değişimleri konu edindi. İlk önemli kitabı, bir işçinin yirmi dört saatini anlattığı 24 Saat (1929) adlı eserdir. Ardından Birinci Forma A (1930) ve Herhangi Bir Şiir Kitabıdır (1931) adlı şiir kitaplarını yayımladı. Nâzım Hikmet'in dostları arasında yer alan şair; onunla birlikte, sosyalist düşünceyi benimsedi. 1930 yılında Nazım Hikmet'le Çocuklara Mavi Kitap adıyla şiir ve öykülerden oluşan ortak bir kitap yayımladı. Kitapta İlhami Bekir'in "B.", Nazım Hikmet'in "N." adıyla imzalı masalları yer aldı.[2] Döneminde ve daha sonraki değerlendirmelerde serbest şiirlerinin hep Nâzım Hikmet'in gölgesinde kaldığı öne sürüldü.[3]

Savaşın insanlar ve toplum üzerindeki psikolojik etkilerini anlattığı ikinci romanı Taşlı Tarla'daki Ev 1939 yılında Yeni Adam dergisinde 14 sayı süresince tefrika edildikten sonra 1944 yılında kitaplaşto. Son romanı Herhangi Bir Roman Kitabıdır (1965) adını taşır. 1965 yılında yayımlanan bu kitabını yazar formalar halinde bastırıpe sokak sokak gezerek bir liraya satmış; sonra ciltletip kitap haline getirmişti.[4]

Uzun süre Kadıköy’deki Elif Otel'de yaşadı. Hayatının son dönemlerini İstanbul Bağcılar Huzurevi’nde geçirdi. 29 Mart 1984 tarihinde vefat etti.[5][6][7]

Refik Durbaş, hayatı ve eserlerine dair kapsamlı incelemesini "Mektup Var İlhami Bekir’den/ Hayatı, Şiiri, Anılarıyla İlhami Bekir Tez (1997) adlı kitapta yayımlamıştır.

Eserleri

Şiir
  • Birinci Seans (1956)
  • İskambil (1956)
  • En Güzel Şarkı (1960)
  • Küba (1962)
  • Papaz Haluk (1962)
  • İşte Hürriyet (1968)
  • Şiirler (1971)
  • Altın Destan Mustafa Kemal (1973)
  • Yetmiş Yaşın Melankolisi (1975)
  • Unuttum (1979)
Deneme
  • Küba ve Bir Şairin Mektupları (1962)

Kaynakça

  1. ^ a b "İlhami Bekir Tez". Turkedebiyatı.org sitesi. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  2. ^ Altınkaynak, Hikmet. "Nâzım Hikmet'ten 'Çocuklara Mavi Kitap'". cumhuriyet.com.tr, 8 Ağustos 2019. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  3. ^ Kurt, Mustafa. "İlhami Bekir Tez'in "Herhangi Bir Roman İlhami Bekir Tez'in "Herhangi Bir Roman Kitabıdır" Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme". Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergis, Cilt 1, Sayı 9. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  4. ^ Soyşekerci, Hülya. "İlhami Bekir Tez ve gölgede kalmış romanları". t24.com.tr, 30 Mart 2017. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  5. ^ "İlhami Bekir Tez: Hayatı, Biyografisi, Eserleri ." Antoloji.com. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "ŞİİR PARKI - İLHAMİ BEKİR TEZ". www.siirparki.com. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "İlhami Bekir Tez Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri | Türk Dili ve Edebiyatı". 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Hamdi Tanpınar</span> Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçii

Ahmet Hamdi Tanpınar ; Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Seyfi Orhon</span> Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı

Orhan Seyfettin Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

Ahmet Oktay asıl adı ile Ahmet Aktay Börtecene Türk şair, yazar, gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Peyami Safa</span> Türk yazar ve gazeteci

Peyami Safa, Türk yazar ve gazeteci. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Matmazel Noraliya'nın Koltuğu ve Yalnızız gibi psikolojik türdeki eserleriyle Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında ön plana çıktı. Yaşamı ve fikrî hayatındaki değişimlerini eserlerine de yansıttı. Server Bedi takma adıyla birçok roman kaleme aldı. Cingöz Recai tiplemesini Fransız yazar Maurice Leblanc'ın Arsen Lüpen karakterinden esinlenerek yarattı. Aynı zamanda çeşitli kurumlarda gazetecilik mesleğini sürdürdü ve ağabeyi İlhami Safa ile birlikte Kültür Haftası gibi çeşitli dergiler çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Halit Fahri Ozansoy</span> Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (1891-1971)

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Memet Fuat</span> Türk yazar ve eleştirmen

Memet Fuat , Türk eleştirmen, yazar, yayıncı ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Muallim Naci</span> Türk tanzimat dönemi yazarı ve şairi

Muallim Naci, Türk yazar, şair, öğretmen ve eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Enis Behiç Koryürek</span> Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat (1891- 1949)

Enis Behiç Koryürek, Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Faruk Nafiz Çamlıbel</span> Türk şair, siyasetçi, öğretmen (1898 - 1973)

Ahmet Faruk Çamlıbel, Türk şair, siyasetçi, öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mithat Cemal Kuntay</span> Türk yazar, şair ve hukukçu

Mithat Cemal Kuntay, Türk yazar, şair ve hukukçu. Yazdığı vatanseverlik şiirleri onu Türk edebiyatının en tanınmış hamaset şairlerinden birisi yaptı. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılış dönemini konu edinen, Üç İstanbul (1938) adlı ilk ve tek romanı ile ünlendi. Biyografi yazarlığı yönüyle de tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan İzzettin Dinamo</span> Türk yazar (1909-1989)

Hasan İzzettin Dinamo, Türk yazardır.

A. Kadir ya da tam adıyla İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, 1940 kuşağı toplumcu şairleri arasında yer alan Türk şair. Çeviri çalışmalarıyla dünya şiirinin tanınmasına katkıda bulunmuştur.

Necmettin Halil Onan, Türk şair, öğretmen, akademisyen ve edebiyat tarihçisidir. Türk edebiyatının artık klasikleşmiş eseri olan ve Türk ordusunun Çanakkale Savaşı'ndaki savunmasını anan "Bir Yolcuya" şiirini kaleme alan şairdir.

Salih Zeki Aktay, Türk öğretmen, şair ve yazar.

Peyami Safa kronolojisi, Türk yazar ve gazeteci Peyami Safa'nın yıllara göre verilmiş yaşamını içerir. Kronoloji Beşir Ayvazoğlu'nun Peyami Safa hakkındaki eserinin kaynak alınmasıyla oluşturulmuştur. Tarih ve olaylar için ayrıntılı kaynaklar Peyami Safa maddesinde verilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.