İçeriğe atla

İlham Tohti

İlham Tohti
Doğum25 Ekim 1969 (54 yaşında)
Artuş, Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Çin
İkametPekin, Çin
MilliyetUygur
VatandaşlıkÇin Halk Cumhuriyeti
MeslekEkonomist, blogger
Tanınma nedeniEkonomist, Minzu Üniversitesi

İlham Tohti (Uygurca: ئىلھام توختى; Çince: 伊力哈木·土赫提; pinyin: Yīlìhāmù Tǔhètí; d. 25 Ekim 1969) Çin'de, bölücülük suçlamasıyla müebbet hapis cezasına çarptırılmış Uygur ekonomist ve aktivist.[1][2] Uygur-Han ilişkileri üzerine yaptığı araştırmalarla tanınmaktadır. Bunun yanı sıra, Çin'de bölgesel özerklik konusunda yasal düzenlemelerin tam olarak uygulanması için mücadele etmektedir. Ayrıca Uygurlarla ilgili konuların tartışıldığı Uyghur Online adlı internet sitesinin sahibidir. 2009'da Urumçi'deki ayaklanmadan kısa bir süre sonra, Çin hükûmetinin, Sincan'da Uygurlara karşı yürüttüğü politikalara getirdiği eleştiriler gerekçe gösterilerek gözaltına alınmıştır. Sonrasında serbest bırakılmış, ancak Ocak 2014'te tekrar hapsedilmiştir. Çalışmaları ve çektiği sıkıntılar sebebiyle Barbara Goldsmith ödülüne layık görülmüştür (2014). İlham Tohti, Uygurların haklarını savunan çalışmalarıyla 2019 yılında Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü'ne layık görüldü.[3]

Hayatı

Tohti, 25 Ekim 1969 tarihinde, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin Atuş İlçesi'nde, Mahmud Tiernan Tohti ve Burhanduht Meryem Ehlin Tohti çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi.[4] Kuzeydoğu Normal Üniversitesi ve Minzu Üniversitesi'nde ekonomi eğitimi aldı.[4]

2006 yılında Çince ve Uygurca, çeşitli sosyal ve siyasal konularda yayın yapan Uyghur Online isimli internet sitesini kurdu.[4][5] 2008 yılının ortalarında, Uygur diasporasındaki aşırı unsurlarla ilişkili olduğu iddia edilerek, site kapatıldı.[5] Tohti Mart 2009'da, Radio Free Asia'da yaptığı söyleşide, Çin hükûmetinin Sincan Bölgesine göçmen işçi yerleştirmesini ve Uygur kadınlarının çalışmak için Çin'in doğu bölgelerine götürülmeleri konusunda yürüttüğü politikalrı eleştirdi.[5] Uygur Özerk Bölgesi Valisi Nur Bekri'yi, Uygurların durumuyla hiç ilgilenmemekle suçladı. Yerel yönetimin, halkın çıkarları yerine, bölge güvenliği ve stabilitesiyle daha çok alakadar olduğunu belirtti.[5] Çin'de 1984 yılında yürürlüğe giren Bölgesel Etnik Özerklik Kanunu'ndaki maddelerinin uygulanmasını talep etti.[4] Aynı ay içinde, bölücülük suçlamalarıyla gözaltına alınarak sorgulandı.[4] 2014 yılında müebbet hapis cezasına çarptırıldıktan sonra, Wang Lixiong yazdığı twitter mesajında, Çin devletinin Tohti'yi hapsederek yeni bir "Uygur Mandela" yarattığını yazdı.[6] Çin resmi haber ajansı Xinhua bu tweet üzerine yazdığı yazıda, Mandela'nın uzlaşı çağırıları yaptığını, İlham Tohti'nin söylemlerinin ise nefret ve cinayet çağrıştırdığını belirtti.[7]

Gözaltına alınması ve hapsedilmesi

5 Temmuz 2009 tarihinde, Sincan Bölgesinin başkenti Urumçi'de Uygurlar ve Hanlar arasında etnik çatışma ortaya çıktı. Hükûmet yetkilileri, çatışmalar sırasında çoğu Han Çinlisi 150 kişinin hayatını yitirdiğini bildirdi.[4] Uyghur Online sitesinde 6 Temmuz tarihinde yayınlanan makalede, Vali Bekri, söylentilerin yayılmasına yol açarak, isyan körüklemekle suçlandı.[4][8]

8 Temmuz 2009 tarihinde Radio Free Asia, Tohti'nin Beijing'teki evinde gözaltına alındığını, nerede olduğu konusunda hiçbir bilgiye ulaşılamadığını haber verdi.[4] Çinli muhaliflerden Wang Lixiong ve Tibetli aktivist eşi Woeser, Tohti'nin serbest bırakılması için internet üzerinden imza kampanyası başlattılar.[9][10] Bu kampanyaya Ran Yunfei gibi diğer muhalifler de katıldı.[8] PEN American Center,[11] Amnesty International,[12] ve Reporters Without Borders bu tutuklamayla ilgili endişelerini belirten açıklamalarda bulundulur.[13]

Tohti, 23 Ağustos tarihinde,[14] ABD başkanı Barack Obama'nın da girişimleriyle, Xu Zhiyong ve Zhuang Lu isimli diğer iki Çinli muhalifle birlikte serbest bırakıldı.[15][16] Tohti, gözaltında olduğu süre boyunca, kaldığı otelde ve evinde bazı polislerin insanlık dışı uygulamalarına maruz kaldığını söyledi.[17][18] serbest bırakıldıktan sonra, hükûmet yetkililerince, devletin isyanda parmağa dolduğuna dair iddialarda bulunmaktan vazgeçmesi konusunda tehdit edildiğini,[17][18] ayrıca kendisinin ve ailesinin Beijing'den ayrılmalarına izin verilmediğini söyledi.[19]

Çinli yetkililer, Ocak 2014'te Tohti'yi tekrar gözaltına alıp tutukladılar. Tutuklama esnasında bilgisayarını da el konuldu.[20] Uygur Özerk Bölgesi'nde, Beijing'den binlerce km ötede bir yerde gözaltında tutuldu.[21]

1 Nisan 2014'te, Dünya'nın herhangi bir terinde ifade özgürlüğü için mücadele edenlere verilen, ABD insan hakları ödüllerinden biri (PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Award) Tohti'ye verildi.[21] Pen tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler yer almaktadır; Çin'deki Müslüman Uygur azınlığın hakları için sesini yükselten Tohti, yetkililer tarafından zalimce cezalandırılmaktadır. Tohti, sosyal medyayı kullanarak baskıya karşı mücadele eden, yapılan haksızlıkları tüm Dünya'ya duyurmaya çalışan, tehlike altındaki yeni nesil yazarlardan birisidir. Umuyoruz ki Çinli otoriteler yapılmakta olan adaletsizliğin farkına varırlar. Tüm Dünya'da Tohti'nin serbest bırakılması için kampanyalar başlar[21] Çin Dışişleri Bakanlığı, verilen ödüle sert tepki göstererek, ödülün bir suçluya verildiğini söyledi.[22]

Eylül 2014'te Urumçi'de kurulan bölgesel halk mahkemesinde, iki günlük yargılama sonucunda, Tohti bölücülükten suçlu bulundu ve ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Tüm mal varlığına da el konulmasına karar verildi. Uluslararası Af Örgütü, Tohti'nin avukatlarının delillere ulaşımının engellendiğini, altı ay boyunca avukatların Tohti ile görüşmesine izin verilmediğini, bu sekilde yapılan yargılamanın hukuku katletmekten öteye geçmediğini söyledi.[1] Tohti'nin hapis cezası, Dünyanın her yerinde Electronic Frontier Foundation gibi insan hakkı savunucusu örgütlerce tepkiyle karşılandı.[23]

24 Eylül 2014'te, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Tohti'ye verilen cezanın aşırı olduğunu belirtti ve derhal serbest bırakılması gerektiğini söyledi.[21]

Kaynakça

  1. ^ a b "BBC News - China jails prominent Uighur academic Ilham Tohti for life". BBC News. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2014. 
  2. ^ "Uighur scholar Ilham Tohti sentenced to life in jail by Chinese court". The Sydney Morning Herald. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2014. 
  3. ^ "Avrupa insan hakları ödülü Sakharov, İlham Tohti'ye verildi". Karar. 24 Ekim 2019. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  4. ^ a b c d e f g h "Outspoken Economist Presumed Detained". Radio Free Asia. 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2009. 
  5. ^ a b c d "Uyghur Scholar Calls for Jobs". Radio Free Asia. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009. 
  6. ^ "Uighur scholar in China to appeal life sentence". ABC News. 1 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2014. 
  7. ^ "China Voice: Mandela analogy shows ignorance of history". xinhuanet. 9 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2014. 
  8. ^ a b Wong, Edward (15 Temmuz 2009). "Intellectuals Call for Release of Uighur Economist". The New York Times. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2009. 
  9. ^ "Chinese intellectuals call for release of Uighur". Associated Press. 14 Temmuz 2009. 
  10. ^ "Petition for Ilham Tohti under detention presented by Wang Lixiong". Boxun News. 2009. 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  11. ^ "PEN Appeal: Ilham Tohti". PEN American Center. 2009. 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  12. ^ "Ilham Tohti" (PDF). Amnesty International. 2009. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  13. ^ "A month without word of detained blogger Ilham Tohti". Reporters Without Borders. 2009. 9 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  14. ^ Wines, Michael (23 Ağustos 2009). "Without Explanation, China Releases 3 Activists". The New York Times. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  15. ^ John Garnaut (25 Ağustos 2009). "Obama behind release of Chinese activists". The Age. Melbourne. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  16. ^ Gady Epstein (24 Ağustos 2009). "China's Welcome Gift for Obama?". Forbes. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 
  17. ^ a b "Uyghur Economist Freed, Warned". Radio Free Asia. 2009. 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2009. 
  18. ^ a b "RFA专访:伊力哈木•土赫提透露被软禁经历". Radio Free Asia. 2009. 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2009. 
  19. ^ "Travel Ban Extends to Family". Radio Free Asia. 10 Şubat 2011. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2011. 
  20. ^ "China police detain Uighur scholar Ilham Tohti". BBC News. 16 Ocak 2014. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2014. 
  21. ^ a b c d "Tohti to Receive PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Award". Publishers Weekly. 31 Mart 2014. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "pw" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  22. ^ "China angered as detained Uighur academic wins rights prize". Reuters. 1 Nisan 2014. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014. 
  23. ^ "Ilham Tohti, Online Voice of China's Uyghurs, Sentenced to Life in Prison". Electronic Frontier Foundation. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi</span> Çin Halk Cumhuriyetinde özerk bölge

Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.

<span class="mw-page-title-main">Uygurlar</span> Doğu Türkistanda yaşayan Türk soylu halk ve bu halktan olan kimse

Uygurlar veya Uygur Türkleri, Orta ile Doğu Asya'dan kaynaklanan ve kültürel olarak bu bölgelerle bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur. Uygurlar Çin'in resmî olarak tanıdığı 55 etnik azınlıktan biridir. Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Uygurların memleketi olarak tanınır. Bununla birlikte, Çin Hükûmeti, Uygurları yalnızca çok kültürlü bir ulusa ait olan bölgesel bir azınlık olarak tanır ve Uygurların yerli bir halk olduğu yönündeki kavramı reddetmektedir.

Tohti Tunyaz, kalem adı Tohti Muzart olan bir Uygur tarihçisi ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Temmuz 2009 Urumçi başkaldırıları</span> Sincan Uygur Özerk Bölgesinin başkenti Urumçide 5 Temmuz 2009 günü başlayan olaylar

Temmuz 2009 Urumçi başkaldırıları, Çin'e bağlı, Doğu Türkistan adıyla da bilinen, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'de 5 Temmuz 2009 günü başlayan olaylardır. Başkaldırının ilk gününde en az 1.000 Uygur'un katıldığı protesto olayları şiddetlenerek Çin'in en büyük etnik grubu olan Han halkına karşı bir şiddet eylemi haline gelmiştir. Polisin devreye girmesine rağmen yüzlerce Han Uygur'ların yanı sıra polisle de çatışmıştır. Başkaldırılar sonucunda resmi kaynaklara göre en az 197 kişi ölmüş, 1.721 kişi yaralanmış, birçok araç ve bina hasar görmüş olmakla birlikte Uygurlar tarafından ölü sayısının çok daha fazla olduğu ifade edilmiştir. Başkaldırıların arkasından polis tarafından yapılan operasyonlar sonucunda birçok kişi kaybolmuştur. İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından 43 kayıp kayda geçirilmiş, gerçek kayıp sayısının ise çok daha fazla olduğu belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan Kurtuluş Örgütü</span>

Doğu Türkistan Kurtuluş Örgütü, Sincan'da "Doğu Türkistan" adlı bağımsız bir devlet kurma amacındaki ayrılıkçı bir örgüt idi. Örgüt, çoğunlukla Uygur, Han, Kazak ve diğer Türki topluluklarının yaşadığı Sincan bölgesinde Çin yönetimine karşı savaşmak amacıyla 1990'larda Türkiye'de kurulmuştur. DTKÖ, Çin, Kazakistan ve Kırgızistan hükümetleri tarafından terör örgütü ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Woeser</span>

Woeser, Tibet asıllı Çinli aktivist, yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Sincan yeniden eğitim kampları</span>

Sincan yeniden eğitim kampları ya da Çin Hükûmeti'nin resmi / örtmeceli tanımıyla "Mesleki Beceri Eğitim Merkezleri", Çin Hükûmeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 2014 yılından bu yana işlettiği ve başta Uygur Türkleri olmak üzere çoğunluğu Müslümanlardan oluşan çeşitli etnik gruplara ait insanları tuttuğu kamplardır. Çeşitli devletler ve sivil toplum kuruluşları tarafından "toplama kampları", "enterne kampları" ve "endoktrinasyon kampları" olarak tanımlanan bu kamplar ilk kez Genel Sekreter Şi Cinping'in yönetimi altında 2014 yılında kuruldu. Sert tutumuyla bilinen parti sekreteri Chen Quanguo'nun Ağustos 2016'da özerk bölgenin başkanlığına getirmesinden beri kampların sayısı ve kapsamı görülmemiş bir şekilde yoğunlaştı. Bu kampların gizlice ve yasal sistemin dışında işletildiği, birçok tutuklunun herhangi bir yargılama veya suçlama yapılmadan kamplara alındığı bildirilmiştir. Raporlara göre yerel makamlar bu kamplarda yüzbinlerce Uygur ve diğer etnik azınlıklara ait Müslümanları tutmuştur; bu tutuklamaların amacının aşırılık ve terörizmle mücadele etmenin yanı sıra Çinlileştirme (中国化) olduğu belirtilmektir.

Abdurehim Heyit, Uygur halk sanatçısı ve bestekâr. Şubat 2019'da Türkiye hükûmet kaynakları, Heyit'in vefat ettiğini bildirmişti, ancak bu iddia sonradan Çinli kaynaklar tarafından yalanlandı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan bağımsızlık hareketi</span>

Doğu Türkistan bağımsızlık hareketi veya Uygur bağımsızlık hareketi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin Doğu Türkistan adıyla Uygur halkının anavatanı olarak bağımsızlığını isteyen siyasi ve sosyal bir harekettir. Sincan bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti tarafından Çin Cumhuriyeti'nin Sincan Eyaleti'ni Çin Halk Cumhuriyeti yönetimine geçmesinden bu yana sürekli kontrol edilmektedir.

Kazakistan'daki Uygurlar, öncelikle İslam'ı uygulayan bir Türk etnik grubudur. 1999 nüfus sayımına göre, Uygurlar ülkenin yedinci en büyük etnik grubunu oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Uygur mutfağı</span>

Uygur mutfağı, Sincan dışında da tüketilen Uygur halkının yemekleri bütünüdür. Ağırlıklı olarak kullanılan malzemeler arasında kavrulmuş koyun eti, kebaplar ve pirinç bulunur. Müslüman nüfus nedeniyle, yiyecekler ağırlıklı olarak helaldir.

Doğu Türkistan Millî Uyanış Hareketi (DTMUH) (Uygur : Haziran 2017'de kurulan Washington DC merkezli kâr amacı gütmeyen bir insan hakları ve siyasi haklar grubu. Grup, Doğu Türkistan bağımsızlık hareketini destekliyor. Uygur Amerikalı danışman ve yüksek lisans öğrencisi olan Salih Hudayar, önceden kurulmuş Uygur örgütlerinin Doğu Türkistan'ın bağımsızlığını etkin bir şekilde çağırmadığı için grubu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Uygur Soykırımı</span> Xi Jinping yönetimi altında kuzeybatı Çinde etnik ve dini azınlıklara yönelik devam eden zulüm

Uygur Soykırımı, Çin Hükûmeti tarafından Uygurlar'a karşı uygulanan şiddet ve İnsan hakları ihlallerine verilen genel isimdir. Bu politika çoğunluğu Uygur olan bir milyondan fazla Türk Müslümanın herhangi bir yasal işlem olmaksızın, gizli gözaltı kamplarında tutulmasına yol açtı. Söz konusu politikayı eleştirenler genel olarak bunu Çin hükûmetinin Sincan'ı Çinlileştirme çabasının bir sonucu olarak tanımladılar ve bunu bir Kültürel soykırım olarak nitelendirdiler. Bu politikalar, Sincan yerel Komünist Parti sekreteri Chen Quanguo tarafından uygulanmıştır. Birçok aktivist, bağımsız STK, insan hakları uzmanı, hükûmet yetkilileri ve Sürgündeki Doğu Türkistan Hükümeti bu olayları bir Soykırım olarak adlandırdı. Uygurlulara karşı uygulanan şiddet, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana etnik ve dini kimlikleri nedeniyle en fazla kişinin tutuklandığı, şiddet gördüğü ve öldürüldüğü olay oldu.

<span class="mw-page-title-main">Rahile Davut</span>

Rahile Davut, Çin'e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan Sincan Üniversitesi'nin bir profesörüdür; Uygur folkloru ve geleneklerinde bir uzman olarak uluslararası alanda tanınmaktadır. Çin'in Kültür Bakanlığı'ndan ödüller ve burslar kazanmıştır ve bir folklor enstitüsü kurmuştur. 2017 yılından beri görülmemiştir; Çin Hükûmeti'nin işlediği zorla kaybolmanın bir kurbanı olduğu ve devlet yetkilileri tarafından gizli bir yerde gözaltında tutulduğu düşünülmektedir.

Taşpolat Teyip, Uygur asıllı Çin vatandaşı coğrafyacı. 2010 ile 2017 yılları arasında Sincan Üniversitesi başkanıydı. Gizli bir duruşmada idam cezasına çarptırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi tarihi</span>

Sincan tarihsel olarak farklı tarihsel isimlere sahip iki ana coğrafi, tarihsel ve etnik olarak farklı bölgeden oluşuyordu: Tanrı Dağları'nın kuzeyindeki Çungarya; ve günümüzde çoğunlukla Uygurların yaşadığı Tanrı Dağları'nın güneyindeki Tarım Havzası. Her iki bölge de Dungan Ayaklanması'ndan (1862-1877) sonra Çin Çing hanedanı tarafından yeniden ele geçirildiğinde, 1884'te "yeni sınır" anlamına gelen Sincan olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ruşen Abbas</span>

Ruşen Abbas, Uygur asıllı Amerikalı aktivist. Kâr amacı gütmeyen Uygur Hareketi'nın kurucusu ve yönetici müdürüdür. Abbas, kız kardeşi Gülşen Abbas'ın 2018'de Çin hükûmeti tarafından gözaltına alınmasının ardından uluslararası aktivizmin en önde gelen Uygur seslerinden biri haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Gülçehre Hoca</span>

Gülçehre Hoca, 2001'den beri Özgür Asya Radyosu'nda çalışan Uygur-Amerikalı gazeteci. Kasım 2019'da Hoca, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde devam eden insan hakları krizine ilişkin haberciliği nedeniyle Magnitski İnsan Hakları Ödülü'nü aldı ve 2020'de Uluslararası Kadın Medya Vakfı'nın Gazetecilikte Cesaret Ödülü'nü aldı. ve vakfın En Etkili 500 Müslüman listesi arasında yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Çin Kabloları</span>

Çin Kabloları , sürgündeki Uygurlar tarafından ICIJ'a sızdırılan 2017'ye ait bir dizi gizli Çin hükûmeti dosyalarıdır ve bu dosyalar 24 Kasım 2019'da yayımlanmıştır. Belgeler arasında Sincan toplama kamplarının işletilmesi için bilinen ilk operasyon kılavuzunu detaylandıran bir telgraf ve Çin'in Entegre Ortak Operasyonlar Platformu olarak bilinen merkezi veri toplama sistemi ve kitlesel gözetim aracının, insanları sorgulama ve potansiyel gözaltı için belirlemek üzere yapay zekayı nasıl kullandığını gösteren bültenler yer alıyor.

Barın Ayaklanması, 4-10 Nisan 1990 tarihleri arasında Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin Barın beldesinde Uygur militanlar ve Çin güvenlik güçleri arasında meydana gelen çatışmalardı. Ayaklanma, 4 Nisan akşamı, 200 ila 300 kişilik bir Uygur protestocunun, Uygur kadınlarına yönelik zorla kürtaj yapıldığı iddialarını ve Sincan'daki Çin yönetimini protesto etmek amacıyla yerel hükûmet ofisinin kapılarını ihlal etmeye çalışmasıyla başladı. Olayları bastırmak için 130 kişilik Halkın Silahlı Polisi birliğinin gelişi, kalabalık arasındaki militanların silahlı direnişiyle karşılaştı. O akşam ilk çatışmalarda altı polis öldü ve 13 polis yaralandı. Militanlar ayrıca beş polisi esir alırken, silahlı polis 19 militanı yakaladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.