İçeriğe atla

İletişim protokolü

İletişim protokolü veya ağ protokolü, iki ya da daha fazla cihaz arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla verileri düzenlemeye yarayan, standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisidir.

İki sistem arasında iletişim için kullanılan dili, yani mesajlaşma kurallarını belirtir. "Dil" yerine "protokol" kelimesinin seçilmiş olmasının sebebi, bu kelimenin programlama dili terimleri arasında, daha önceden yer alıyor olmasından kaynaklanır.

Sistemler iletişim için tek bir protokol kullanmazlar. Bunun yerine, protokol ailesi ya da diğer bir deyişle protokol takımı kullanırlar. Protokollerin birbirleriyle iletişiminin koordinasyonu için, konsept bir yapı gereklidir. Bunu sağlayacak yazılım hem protokolü, hem de 'xfer-mekanizmasını' sağlamak zorundadır. Bilgisayar iletişimi programlamaya benzetilebilir. 'Xfer-mekanizması' da işlemci'ye benzer gibi bir analoji de bu benzetim üzerine doğru olur; 'Xfer-mekanizması' iletişimi sağlar ve CPU işler, sistem de protokollere, diğer protokollerle olan iletişimler için bağımsız bir çalışma çevresi tanımlar. Önemli bir tanım da, protokollerin bilgisayar iletişim için, programlamanın ise işlem için olduğudur.

Popüler iletişim protokolleri örnekleri: GSM, GPRS, TCP/IP, HTTP veya ISDN olabilir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yerel alan ağı</span>

Yerel alan ağı, ev, okul, laboratuvar, iş binaları gibi sınırlı coğrafi alanda bilgisayarları ve araçları birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır.

<span class="mw-page-title-main">UDP</span>

UDP, TCP/IP protokol takımının iki aktarım katmanı protokolünden birisidir. Verileri bağlantı kurmadan yollar.

Telnet, Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel isimdir. Telnet iki bileşenden oluşur: (1) iki tarafın nasıl iletişim kuracağını belirleyen protokolün kendisi ve (2) hizmeti sağlayan yazılım uygulaması.Kullanıcı verileri, İletim Kontrol Protokolü (TCP) üzerinden 8 bitlik bayt yönlendirmeli bir veri bağlantısında Telnet kontrol bilgisi ile bant içi serpiştirilir. Telnet, 1969'da RFC 15 ile başlayarak geliştirildi, RFC 855'te genişletildi ve ilk İnternet standartlarından biri olan İnternet Mühendisliği Görev Gücü (IETF) İnternet Standardı STD 8 olarak standartlaştırıldı. encryption sağlayan bazı Telnet eklentileri geliştirilmiştir. Bağlanılan makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (İng:username) ve bağlantının gerçekleşebilmesi için bir telnet erişim programınızın olması gereklidir. Fakat bazı kütüphane ve herkese açık telnet bazlı web servisleri, bağlantı sırasında kullanıcı ismi (numarası) istemeyebilirler; ya da, kullanıcı isim ve parola olarak ne yazmanız gerektiği bağlandığınızda otomatik olarak karşınıza çıkar. Telnet, BBS sistemlere İnternet üzerinden erişimde günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Telnet erişim programları, günümüzdeki işletim sistemlerinin çoğunda işletim sistemi ile birlikte gelmektedir. Çok kullanıcılı işletim sistemleri genellikle kullanıcılara metin tabanlı bir arayüz sunar ve bu sistemlerde tüm işlemler klavye vasıtası ile komut isteminden gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">İnternet iletişim kuralları dizisi</span>

İnternet protokol takımı, bilgisayarlar ve ağ cihazları arasında iletişimi sağlamak amacıyla standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisidir. Bu kurallar dizisi temel olarak verinin ağ üzerinden ne şekilde paketleneceğini ve iletilen veride hata olup olmadığının nasıl denetleneceğini belirlemektedir.

Protokol bir olayı, gerçeği veya anlaşmayı kaydeden bir belge. Protokol şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Sanal özel ağ</span> Uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan internet teknolojisi

Sanal Özel Ağ, uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan bir internet teknolojisidir. VPN, sanal bir ağ uzantısı oluşturarak, ağa bağlanan cihazların fiziksel olarak bağlıymış gibi veri alışverişinde bulunmasına olanak tanır. Basitçe, İnternet veya diğer açık ağlar üzerinden özel bir ağa bağlanmayı mümkün kılan bir bağlantı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">SIP</span>

Oturum başlatma Protokolü (SIP), ses, video ve mesajlaşma uygulamalarını içeren gerçek zamanlı oturumları başlatmak, sürdürmek ve sonlandırmak için kullanılan bir sinyal protokolüdür. VoIP gibi IP üzerinden üzerinden ses, görüntü ve anlık mesaj iletişimi yanı sıra LTE (VoLTE) üzerinden cep telefonu araması için multimedya iletişim oturumlarını sinyalize etmek ve kontrol etmek için kullanılır. Günümüz IP Telefonlarının çoğunluğu SIP Protokolü ile çalışmaktadır. Cisco gibi bazı üreticiler SIP kullanmakla beraber bazı telefon modellerinde SCCP tercih etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Web 2.0</span>

Web 2.0, O'Reilly Media tarafından 2004'te kullanılmaya başlayan bir sözcüktür ve ikinci nesil internet hizmetlerini - toplumsal iletişim sitelerini, vikileri, iletişim araçlarını, folksonomileri- yani internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. Kelimenin tam anlamı tartışmaya açıktır, Tim Berners-Lee gibi teknoloji uzmanları da kelimenin manasını sorgulamıştır.

Adres Çözümleme Protokolü ağ katmanı adreslerinin veri bağlantısı katmanı adreslerine çözümlenmesini sağlayan bir telekomünikasyon protokolüdür. 1982 yılında RFC 826 aracılığıyla tanımlanmıştır. STD 37 kodlu bir internet standardıdır.

<span class="mw-page-title-main">Point-to-Point Protokol</span>

Bilgisayar ağlarında Point-to-Point Protokolü, iki ağ geçidi arasında doğrudan bağlantı kurmaya yarayan veri köprüleme protokolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Müzik Enstrümanları Dijital Arabirimi</span>

Müzik Enstrümanları Dijital Arabirimi ya da kısaca MIDI, elektronik müzik aletleri ve bilgisayarlar arasında gerçek zamanlı veri alışverişini sağlayan, endüstri standardı haline gelmiş yaygın bir iletişim protokolü.

HDLC : OSI 2. katmanında yer alan bir iletim protokolüdür. HDLC, PPP gibi WAN iletişiminde paketlerin yerine nasıl ulaştırıldığını belirleyen yaygın protokollerden birisidir. HDLC Ethernet protokolüne göre çok basittir. Temel noktadan noktaya iletişim protokolü olarak da kabul edilebilir. Temel fonksiyonları; fiziksel ortamın kullanılabilir olup olmadığını denetlemek, doğru alıcının veriyi alıp işleme koyduğunu doğrulamak ve verinin hatasız bir şekilde hedefe ulaşıp ulaşmadığını denetlemek olarak açıklanabilir.

<span class="mw-page-title-main">OSI modeli</span>

Open Systems Interconnection (OSI) modeli ISO tarafından geliştirilmiştir. Bu modelle, ağ farkındalığına sahip cihazlarda çalışan uygulamaların birbirleriyle nasıl iletişim kuracakları tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">ARPANET</span> Dünyanın ilk paket dağıtımı ağı

ARPANET,, bir bilgisayar ağıdır ve ilk olarak 1968'den itibaren Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri adına Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve ABD Savunma Bakanlığı liderliğindeki küçük bir araştırmacı grubu tarafından geliştirilmiştir. Günümüz internetinin öncüsüdür. Paul Baran ve Donald Watts Davies, ARPANET'in geliştirilmesinde iletişim için temel olarak kullanılan kısmî ağ düzeni ve paket şifreleme ağlar alanında önemli bulgular sağlamıştır.

İnternet Protokolü Güvenliği (IPsec), Internet Protokolü (IP) kullanılarak sağlanan iletişimlerde her paket için doğrulama ve şifreleme kullanarak koruma sağlayan bir protokol paketidir. IPsec, içinde bulundurduğu protokoller sayesinde, oturum başlarken karşılıklı doğrulama ve oturum sırasında anahtar değişimlerini gerçekleştirme yetkisine sahiptir. İki bilgisayar arasında (host-to-host), iki güvenlik kapısı arasında(network-to-network), bir güvenlik kapısı ve bir bilgisayar arasında(network-to-host) sağlanan bağlantıdaki veri akışını korumak için kullanılır. IPsec kriptografik güvenlik servislerini kullanarak IP protokolü ile gerçekleştirilen bağlantıları korumak için kullanılır. Ağ seviyesinde doğrulama veri kaynağı doğrulama,veri bütünlüğü, şifreleme ve replay saldırılarına karşı koruma görevlerini üstlenir.

Uzak yordam çağrısı (ya da uzak prosedür çağrısı; İngilizce: Remote Procedure Call , bir diğer adres uzayı üzerinde programcı açıkça bu uzaktan etkileşim detayları kodlama olmadan çalıştırmak için bir alt yordam veya prosedürü sağlayan bilgisayar programına izin veren süreçler arası iletişim teknolojisidir. Sunucu üzerindeki servisleri kontrol ettiğimizde karşımıza çıkan RPC, arka plânda birçok şeyi gerçekleştiren bir servistir. RPC, temelde istemci ve sunucu arasında yapılan işlemlerin iletişimi için tasarlandı. Bir işlemin gerçekleşmesi için bir gönderici ve bir de istemci vardır.. Yani programcı, alt prosedür ister çalışan programın yerelinde ister uzağında olsun, temelde aynı kodu yazar. Bu bir tür istemci-sunucu etkileşimidir ve tipik olarak bir istek-yanıt mesaj geçirme sistemi aracılığıyla uygulanır. Nesne yönelimli programlama modelinde, RPC'ler uzaktan yöntem çağırma ile temsil edilir. RPC modeli bir konum şeffaflığı seviyesini ifade eder, yani çağrı prosedürleri yerel ya da uzak olsun büyük ölçüde aynıdır, ancak genellikle aynı değildirler, bu nedenle yerel çağrılar uzak çağrılardan ayırt edilebilir. Uzak çağrılar genellikle yerel çağrılardan çok daha yavaş ve daha az güvenilirdir, bu nedenle bunları ayırt etmek önemlidir.

Ağ'a bağlı aygıtların birbirleri ile haberleşmesi için kullanılan bir API 'dir. NetBIOS, Network Basic Input/Output System 'in kısaltmasıdır. Bu, ayrı bilgisayarlarda yerel alan ağı üzerinden iletişim kurmak için OSI Modelini sağlayan uygulamaların oturum katmanı ile ilgili hizmet vermektedir. NetBIOS bir ağ protokolü değildir sadece bu protokol üzerinde çalışan bir API'dir.

TCP/IP, yapı olarak iki katmanlı bir haberleşme protokolüdür. Üst Katman TCP verinin iletimden önce paketlere ayrılmasını ve karşı tarafta bu paketlerin yeniden düzgün bir şekilde birleştirilmesini sağlar. Alt Katman IP ise, iletilen paketlerin istenilen ağ adresine yönlendirilmesini kontrol eder.

Bilgisayar ağlarında, İnternetin ağ mimarisinde genellikle TCP/IP olarak bilinen, İnternet iletişim kuralları dizisinde en düşük tabaka bağlantı katmanıdır. Bu tabaka RFC 1122 ve RFC 1123 ile tanımlanmıştır. Bağlantı katmanı metodların grubudur ve İletişim protokolleri sadece konağa fiziksel olarak bağlantı ile çalışmaktadır. Bağlantı, ağda konak ve düğümler arasında fiziksel ve mantıksal bileşenler kullanılmasıdır ve bir bağlantı protokolü metodların bir takımıdır ve standartlar sadece Yerel alan ağı parçalarında ya da bir Geniş alan ağı bağlantılarında sadece komşu ağ bileşenleri arasında geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Wayland (görüntü sunucusu protokolü)</span>

Wayland, bir görüntü sunucusu ile bunun istemcileri arasındaki iletişimi belirten bir bilgisayar protokolüdür. Weston ise bu protokolün C programlama dili ile yazılmış referans uygulamasıdır.