İçeriğe atla

İlerici Gençler Derneği

İlerici Gençler Derneği
KısaltmaİGD
SloganYolumuz İşçi Sınıfının Yoludur
Kuruluş5 Ocak 1976 (48 yıl, 290 gün önce.)
Kapanış6 Kasım 1979
TürGençlik ve Öğrenci Örgütü
Merkezİstanbul
Üyeler20.000 ~
Genel BaşkanAhmet Muhtar Sökücü
Genel SekreterAlaiddin Taş
Ana organİGD Merkez Yürütme Kurulu
Ana kurumİGD Genel Yönetim Kurulu

İlerici Gençler Derneği (ya da kısaca İGD) 1975 yılında Türkiye Komünist Partisi (TKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) gençlik temsilcileri arasında yapılan birlik görüşmelerinin başarıyla sonuçlanamaması üzerine TKP çizgisini benimseyen gençler tarafından 5 Ocak 1976 tarihinde İstanbul'da kurulan gençlik ve öğrenci örgütüdür.[1]

Derneğin yayın organları İlerici Yurtsever Gençlik,[2] Gençlik Dünyası ve Gençlik Haberleri dergi ve gazeteleriydi.

Yolumuz İşçi Sınıfının Yoludur sloganını benimseyen İGD, faaliyetlerini özellikle işçi sendikalarında ve üniversitelerde sürdürmüştür. Öncelikli olarak üniversitelerde akademik sorunları dile getirerek çalışmalar yürüten dernek, özellikle 1975-1978 yılları arasında büyük ölçüde TKP'li kadrolar tarafından yönetilen DİSK ile de yakın ilişkiler geliştirmiş, sendikal alanda da çalışmalar yürütmüştür.

İGD 1. Kongresi 15-17 Mayıs 1978'de İstanbul'da gerçekleşmiş, yurt dışından Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu (DDGF) ve üye örgütleri temsilcilerinin de katıldığı kongrede Ahmet Muhtar Sökücü yeniden genel başkanlığa seçilmiştir.[3] Derneğin 1978 yılında 53 şubesi ve 20 bine yakın üyesinin bulunduğu belirtilmektedir. Ayrıca dernek, ortaöğrenim büroları aracılığıyla liselerde de örgütlenmiş, daha sonra bu çalışmalar Ekim 1977'de kurulan İlerici Liseliler Derneği (İLD) tarafından yürütülmüştür.[4] Benzer şekilde gençliğin bu kesimine önce İYG içinde (özel sayfalar, çek-al) yer verilirken Şubat 1978'den itibaren Liseli Gençlik dergisi yayınlanmaya başlamıştır.[5]

Bu dönemde Çin-Sovyet ayrılığı sonucu olarak Sovyetler Birliği çizgisindeki İGD ile Çin ve Arnavutluk çizgisindeki Maocu gruplar arasında sıkça ölümlü çatışmalar yaşanmıştır. Ayrıca, silahlı mücadeleyi ön planda tutan Devrimci Yol gibi grupları "goşist" ve "maceracı küçük burjuva akımlar" olarak değerlendiren İGD ile bu gruplar arasında da bazı ölümlü çatışmalar meydana gelmiştir.

İGD, merkezi Prag'da bulunan Uluslararası Öğrenciler Birliği (UÖB) ve merkezi Budapeşte'de bulunan Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu (DDGF) üyesiydi. DDGF ve UÖB tarafından 28 Temmuz - 5 Ağustos 1978'de Küba’nın başkenti Havana’da düzenlenen 11. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali'ne Türkiye'den de 30 kişilik bir delegasyonun katılmasına öncülük etmiştir.[6][7]

İGD Dış Bürosu tarafından 1980'li yıllarda yayınlanan haber bülteni Türkçenin yanı sıra İngilizce ve Fransızca olarak da çıkmıştır.

6 Kasım 1979’da İGD, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından, “kamu yararına aykırı” çalışmalar yaptığı gerekçesiyle kapatılmış fakat fiiliyatta dernek faaliyetlerine devam edilmiştir.[8][9] 12 Eylül 1980 askerî darbesi ile birlikte ise üyelerinin bir kısmı yurt dışına kaçmak zorunda kalmış, birçoğu da tutuklanmıştır.

12 Eylül 1980 askerî darbesinden sonra İGD'nin faaliyetleri artık yerini farklı yapılanmalara bırakarak sona ermiş, sadece yurt dışında 10 yıla yakın bir süre Genel Başkan Ahmet Muhtar Sökücü yönetimindeki İGD Dış Bürosu aracılığıyla uluslararası dayanışma faaliyetlerinde bulunulmuştur. Bunların en önde gelenlerinden biri 27 Temmuz – 3 Ağustos 1985'te tarihlerinde Moskova’da yapılan 12. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali idi.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "iyg sayi 5" (PDF). 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. 
  10. ^ "Şarkımızı kimse durduramaz" (PDF). Türkiye Postası (64). Duisburg, F. Almanya. 23 Ağustos 1985. s. 6. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. Moskova Festivali'ne Türkiye ve Türkiye Kürdistanı gençlik örgütleri (DHKD, GEB, Genç-Öncü, İGD, SGB) oluşturdukları Hazırlık Komitesiyle katıldılar. Delegasyonda yer alan sanatçıların katılımıyla Moskova'da bir dayanışma gecesi düzenlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmail Bilen (1902 doğumlu siyasetçi)</span> Türk politikacı

İsmail Bilen, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin 1973-1983 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist İktidar Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1993–2001)

Sosyalist İktidar Partisi (SİP), Türkiye'de faaliyet yürüten siyasi parti. İsim değiştirerek Türkiye Komünist Partisi adını aldı.

Tüm İlerici Gençler Derneği, 23 Eylül 2002'de kurulan dernek. Kuruluş adı "Tüm İlerici Gençlik Derneği'dir. (TÜM-İGD) TÜM-İGD, İlerici Gençler Derneği'nin fikirsel mirasını sahiplenir ve gençliğin sosyalist yığın örgütü olarak tanımlar. Daha önceki örgütlenme yapısında olduğu gibi "Yolumuz İşçi Sınıfının Yoludur" sloganıyla işçi sınıfının yanında olduğunu belirtir. Öte yandan derneğin diğer gençlik yapılarından farklı olduğu yan; hem işçi hem öğrenci hem de köylü gençleri kendi bünyesinde barındırmak amacıyla ortaya çıkmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emek Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Emek Partisi, 25 Kasım 1996 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren Marksist-Leninist bir siyasi parti. Parti, işçi sınıfının (proletarya) iktidarıyla kurulacak proletarya diktatörlüğünü ve halk demokrasisini savunmaktadır. TBMM'de 2 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Seyit Aslan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist</span> 1972de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı Maocu komünist parti

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML), 24 Nisan 1972'de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı komünist parti. Partinin siyasi düşünceleri doğrultusunda askeri kolu Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) ve gençlik örgütü Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği'dir (TMLGB).

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu</span>

Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu (DDGF) sol eğilimli uluslararası bir gençlik örgütüdür. Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası hükûmet dışı gençlik örgütü olarak tanınmıştır. Kendini "antiemperyalist, sol kanat" olarak tanımlayan DDGF 1945 yılında Londra'da kuruldu. II. Dünya Savaşı sonrasının tarihsel koşullarında geniş bir yaygınlığa ulaştı. Ancak Soğuk Savaş'ın başlamasıyla Batılı örgütlerin önemli bir kısmı federasyondan ayrıldı. Federasyon genellikle Genç Komünist Enternasyonalin ardılı olarak görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Demet Demir</span> Türkiyede yaşayan LGBTQ+ aktivisti

Demet Demir, Türkiye'de LGBT hareketinin en önemli temsilcilerinden transseksüel lider. Türkiye'de ilk kez LGBT bireylerine tüzüğünde yer veren Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nden 1999 yılında yerel seçimlere katılan ilk LGBT bireyidir. 2007 genel seçimlerinde ise Isparta milletvekili adayı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Komünist Parti, Türkiye'de 17 Temmuz 2014'te Arif Hikmet Basa tarafından kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Marksizm-Leninizmi benimsemiş olan ve komünizmi hedefleyen bir komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">Beria Onger</span>

Bakiye Beria Onger, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu avukat, Türkiye ilerici kadın hareketinin öncülerinden, Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi.

Uluslararası Demokratik Kadınlar Federasyonu (UDKF) kadınlara eşit haklar sağlanması adına faaliyette bulunan uluslararası bir kuruluş olarak 1945 yılında Paris'te kurulmuştur. Soğuk savaş yılları boyunca Sovyet destekli komünist bir organizasyon olarak tanımlanmıştır. Paris'te Fransa hükûmetince faaliyetten men edilmesi üzerine genel merkezi Doğu Berlin'e taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Barış Derneği</span> dernek

Barış Derneği, 18 Nisan 1977'de İstanbul'da kurulan, amacı tüzüğünde "adil ve kalıcı bir barışın gerçekleşme koşullarının araştırılması, geliştirilmesi, savunulması ve tanıtılması" olarak belirtilen dernek. 3 Nisan 1977'de İstanbul Barosu'nda yapılan, bilim insanları, yazarlar, hukukçular, aydınlar ve sanatçılardan oluşan 100 kişinin katıldığı konferansta alınan kararla kuruldu. Başkanlığa emekli büyükelçi Mahmut Dikerdem seçildi. 12 Eylül Darbesi sonrası kapatılana kadar nükleer silahların yasaklanmasını savundu, Birleşmiş Milletler kararlarına ve Helsinki Nihai Senedi'ne saygı gösterilip uyulması, aynı zamanda Türkiye'nin NATO'dan çıkması için faaliyetlerde bulundu.

Sosyalist Emekçiler Partisi, 21 Nisan 2016 tarihinde Güneş Gümüş liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Genel başkanı Ankara Üniversitesi'nden ihraç barış akademisyeni sosyolog Güneş Gümüş'tür.

<span class="mw-page-title-main">İlerici Kadınlar Derneği</span>

İlerici Kadınlar Derneği (İKD), İstanbul’da 3 Haziran 1975’te kurulmuş, tüzüğünde amacı “Ülkemiz kadınlarına tanınmış sosyal ve ekonomik hak ve özgürlüklerin kağıt üzerinde kalmaması, günlük yaşamda somut olarak uygulanması ve geliştirilmesi” olarak ifade edilmiştir.

12. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali, 27 Temmuz - 3 Ağustos 1985 tarihleri arasında Moskova'da düzenlenen bir festivaldi. Festivale 157 ülkeden 26.000 kişi katıldı. Festivalin sloganı "Antiemperyalist Dayanışma, Barış ve Dostluk İçin" idi.

<span class="mw-page-title-main">3. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali</span>

3. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali 5-19 Ağustos 1951 tarihlerinde Doğu Almanya'nın başkenti Doğu Berlin'de yapıldı ve Dünya Demokratik Gençlik Federasyonu tarafından düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">11. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali</span>

11. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali, 28 Temmuz - 5 Ağustos 1978 tarihleri arasında Havana'da düzenlenen bir festivaldi. Festivale 145 ülkeden 18.500 kişi katıldı. Festivalin sloganı "Antiemperyalist Dayanışma, Barış ve Dostluk İçin" idi.

10. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali, 28 Temmuz - 5 Ağustos 1973 tarihleri arasında o zamanki Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin başkenti Berlin'de düzenlendi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.