İl Kağan'ın Birinci Çin Seferi (621)

Tarih	621
Bölge	Kuzey Çin
Sonuç	Kesin Göktürk Zaferi

Taraflar

Doğu Göktürk Kağanlığı

Tang Hanedanı

Komutanlar ve liderler

İl Kağan

Li Shu-liang
Wang Hsiao-chi

Güçler

Bilinmiyor

İl Kağan'ın Birinci Çin Seferi, İl Kağan tarafından 621 yılında Tang Hanedanı'na karşı gerçekleştirilmiş bir seferdir. Sefer, Göktürk zaferiyle sonuçlanmıştır.

Öncü Göktürk Akınları

621 yılının üçüncü ayında Göktürk kuvvetleri, Çin'in Fen-yin ve Shih eyaletlerini istila ettiler.^[1] Bu akınlar küçük çaplı akınlar olup bir kısmı Shih eyaleti askeri valisi Wang Chi tarafından önlenmişti.^[2] Ancak asıl büyük akın arkadan geliyordu, Nisan ayında Çin seddini aşan İl Kağan Yen-men'a kadar olan Çin topraklarını işgal etti. Biraz sonra Ping eyaleti de Göktürk akınlarından kurtulamadı.

İl Kağan'ın seferi

Göktürk akınlarının ardı arkası kesilmiyordu. Beşinci ayda İl Kağan tekrardan bir harekâta girişti, Li Shu-liang, emrindeki beş Çin ordusuyla karşı çıkmaya çalıştıysa da Göktürkler tarafından çok ağır bir mağlubiyete uğratıldı.^[3] Hatta savaş sırasında Li Shu-liang'a bir ok saplandı ve bir ay sonra da öldü.^[4] Aynı yılın sekizinci ayında Tai eyaletine giren Göktürkler, kendilerine karşı koymaya çalışan Çin harekât orduları başkumandanı Wang Hsiao-chi'yi bozguna uğrattılar.

Kaynakça

^ Ahmet Taşağıl, Göktürkler, s. 88.
^ Tsu-chih Tung-chien, 189, s. 5906-5908.
^ Ahmet Taşağıl, Göktürkler, s. 89.
^ Tsu-chih Tung-chien, 189, s. 5193.

İlgili Araştırma Makaleleri

Göktürk Kağanlığı, asıl ismiyle Türk Kağanlığı Göktürkler tarafından kurulmuş ve 552-744 yılları arasında Orta ve İç Asya'da hükümdarlık sürdürmüş bir Türk imparatorluğudur ve bozkırların ilk model devletidir. Asya Hun İmparatorluğu'ndan sonra 2. Büyük Devlet lakabını almıştır.

İşbara Kağan, 582- 587 tarihleri arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk hükümdarıdır.

A-shih-na Chieh-she-erh ya da A-shih-na Chieh-she-shuai veya Ashina Jiesheshuai, Geleneksel: 阿史那結社率 / Basit.: 阿史那结社率 , Pinyin: āshǐnà jiēshèshuai, Wade-Giles: ashihna chieh-she-shuai, Orta Çağ Çincesi: (Guangyun): ʔɑ-ʃĭə˥-nɑ˩ kiet-ʑĭa˥-ʃĭuĕt, d. ? - ö. 19 Mayıs 639), Doğu Göktürk Kağanlığında Aşina ailesinin mensuplarından ve Çin Tang Hanedanında Chunglangchiang lığa kadar yükseltilen Fan-chiang lardandır. Şipi Kağan'ın oğullarından olup "Tuli Kağan" unvanını kullanan Ashina Shihpopi 'nin kardeşidir. Türk tarihçiliğinde, ilk kez Nihal Atsız tarafından kullanılan Kürşad adıyla bilinmektedir.

Yami Kağan veya Yamı Kağan, soyadı ve ad: Ashina Jankan, Tolis Qaghan olarak da bilinir ve daha sonra unvanını aldı. 600-609 yılları arasında hükümdarlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kağanlarındandır. İşbara Kağan ya da Baga Kağan'ın oğludur.

Şipi Kağan, Serbi Kağan veya Sibir Kağan 609-619 tarihleri arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı hükümdarıdır. Yami Kağan'ın oğullarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Li Shimin</span>

Li Shimin, İmparator Taizong ya da Tai Tsung, 626-649 yılları arasında Çin imparatoru.

Li Simo, Çelebi Kağan(Çince tam unvanı: Geleneksel: 乙彌泥熟俟利苾可汗 / Basit.: 乙弥泥熟俟利苾可汗, Wade-Giles: Iminishu Ch'ilipi K'ohan, Pinyin: yǐmíníshú qílìbié kěhàn, Orta Çağ Çincesi: : dʐʰĭə˥-lĭək-bʰĭĕt kʰɑ˥-ɣɑn˩˥, aslı adı: 阿史那思摩 Ashina Simo, Çince adı: 李思摩 Li Simo, d. 583 - ö. 647; Changan), İl Kağan'ın babası olan Yami Kağan'ın kuzeni Tuğluk Şad (咄六設)'ın oğlu. Doğu Göktürklerin Çin Tahakkümü Devri (630-681)'nde, önce Tang Hanedanı'nın generali ve daha sonra 639 - 644 yılları arasında Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kağanı.

Tulan Kağan ya da Tou-lan Kağan 588-600 yılları arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı hükümdarıdır.

Ch'u-lo Kağan (Çince: 處羅可汗/处罗可汗, : chùluo kěhàn, : ch'u-lo k'o-han, : ,diğer adları: Ilteber Shad. 619- 621 tarihleri arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı hükümdarıdır. Yami Kağan' ın oğludur.

İl ya da İllig Kağan, Pinyin: xiélì kěhàn, Wade-Giles: hsieh-li k'o-han, Baghatur Shad, kişisel adları; Ashina Duobi/To-pi, 621-630 yılları arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı’ nın son hükümdarıdır. Yami Kağan' ın oğludur.

Kara Kağan (K'o-lo), İ-hsi-chi (İlci) Kagan, Kara Issık Kağan. 552-553 yılları arasında I. Göktürk Kağanlığı'nın kağanı.

Tang'ın Batı Türklerine Seferi, Çin kaynaklarında Batı Tujue olarak bilinen Batı Göktürk Kağanlığı topraklarına 7. yüzyılda Tang Hanedanı tarafından düzenlenen seferdir. Tang Hanedanlığı, henüz sefere karar kılmadan önce; Doğu ve Batı Göktürk devletleri arasındaki rekabetten yararlanarak; bu iki devletin gücünü ciddi şekilde zayıflatmıştır. İmparator Taizong, Çin ordusunu Göktürklerin batı kanadında bulunan topraklar olan; 640'ta Karahoca, 644'te Karaşehir ve 648'de Kuçar'a sevk etmiştir.

Tang Hanedanlığı tarafından tehdit olarak algılanan İllig Kağan'a karşı; Seyanto Hanlığı ile kurulan ittifak ordusuyla Doğu Göktürk Kağanlığı üzerine yönelen askerî seferdir.

Tang'ın Sir-Tarduş Seferi, Tang imparatoru Li Şimin'in 641'de Sir-Tarduşlar'a düzenlediği seferdir.

Bayırku seferi, Kapgan Kağan'ın Dokuz Oğuzlardan Bayırkular üzerine düzenlediği ve zaferle sonuçlandırdığı son seferidir.

Göktürk-Cücen Savaşı, 552-555 yılları arasında Göktürkler ile Cücenler arasındaki bir dizi askeri çatışmadır. Bu savaşlar sonucunda Cücenler tarih sahnesinden çekilirken Göktürk Kağanlığı kurulmuştur.

Pai-Tao Muharebesi, 583 yılının haziran ayında, Doğu Göktürk Kağanlığı ile Çin'in Sui Hanedanı arasında cereyan eden muharebedir.

İl Kağan'ın İkinci Çin Seferi, İl Kağan tarafından 622-623 yılında Tang Hanedanı'na karşı gerçekleştirilmiş bir seferdir. Sefer, Göktürk zaferiyle sonuçlanmıştır.

Hsiao Ssu-ye'nin Türk Seferi, A-shih-te Feng-chih'ın bağımsızlık mücadelesi sırasında Çin'in Tang Hanedanı'na karşı yapılmış bir muharebedir. Muharebe, Türkler'in Hsiao Ssu-ye adlı Çinli komutanı ağır bir mağlubiyete uğratmasıyla sonuçlanmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.