İçeriğe atla

İkincil sektör

İkincil sektör (ya da sanayi sektörü), makroekonomide üç sektör teorisinde üretimin rolünü tanımlayan ekonomik sektördür. Ekonominin ikincil sektörü, bitmiş, kullanılabilir bir ürün üreten veya inşaatla uğraşan endüstrileri kapsar.

Bu sektör genellikle birincil sektörün (hammaddelerin üretildiği sektör) çıktısını alıp yerel işletmelerle tüketicilere satılmaya ve ihracata (üçüncül sektörün dağıtım yollarıyla) uygun nihai ürünler yaratır. Bu endüstrilerin çoğu büyük miktarlarda enerji tüketir, fabrikalar ve makineleri kullanır; kullandıkları enerji miktarına göre hafif veya ağır olarak sınıflandırılırlar. Bu endüstriler aynı zamanda çevre sorunlarına veya kirliliğe neden olabilecek atık madde ve atık ısı üretmektedirler (bkz. olumsuz dışsallıklar). Örnek olarak tekstil üretimi, otomobil üretimi ve el sanatları verilebilir.[1]

Üretim, ekonomik büyümeyi ve gelişmeyi teşvik etmede önemli bir faaliyettir. İmal edilmiş ürünleri ihraç eden ülkeler, marjinal gayri safi yurt içi hasılalarını büyütme eğilimindedir ve bu durum da söz konusu ülkelerin daha yüksek gelirler elde etmesini destekler. Daha yüksek gelirler de bu ülkelerin, sağlık ve altyapı gibi devlet harcamalarını finanse etmek için gereken marjinal vergi gelirlerini karşılar. İkincil sektör, gelişmiş ülkelerde ekonomide birbirini izleyen nesiller için daha fazla toplumsal hareketlilik sağlamak adına orta sınıf için iyi ücretli işlerin (örneğin mühendislik) önemli bir kaynağıdır. 2019'da, ABD'deki işgücünün tahmini %20'si ikincil sektörde yer almaktaydı.[2]

İkincil sektör, üretim için gerekli hammaddelerin temin edilmesine birincil sektöre bağlıdır. Ana olarak tarım ve diğer hammaddeleri üreten ülkeler (yani birincil sektör) ekonomik olarak yavaş büyüme eğilimindedir ve az gelişmiş ya da gelişmekte olan birer ekonomi olarak kalmaktadırlar. Hammaddelerin nihai ürünlere dönüştürülmesi yoluyla elde edilen katma değer, güvenilir bir şekilde daha fazla kârlılık yaratır. Bu da gelişmiş ekonomilerin daha hızlı büyümesindeki temeli oluşturur.

IMF ve CIA World Factbook'a göre endüstriyel üretime göre en büyük ülkeler (SAGP açısından) (2020 itibarıyla en yüksek seviyeler) []
Ekonomi
Endüstriyel üretime göre ülkeler (SAGP açısından) (2020 itibarıyla en yüksek seviyeler) (milyar USD)
(01)  Çin
11,261
(—)  Avrupa Birliği
5,729
(02)  ABD
4,093
(03)  Hindistan
2,604
(04)  Japonya
1,719
(05)  Endonezya
1,549
(06)  Rusya
1,422
(07)  Almanya
1,364
(08)  Güney Kore
912
(09)  Suudi Arabistan
840
(10)  Meksika
835
(11)  Türkiye
763
(12)  Brezilya
720
(13)  Birleşik Krallık
639
(14)  Fransa
597
(15)  İtalya
587
(16)  İran
578
(17)  Kanada
537
(18)  Polonya
517
(19)  Tayland
499
(20)  Mısır
490

The twenty largest countries by industrial output (in PPP terms) at peak level as of 2020, according to the IMF and CIA World Factbook.[]

Kaynakça

  1. ^ "Archived copy". 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020. 
  2. ^ "Secondary Industry: Meaning, Types, Characteristics, and Examples". 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Tekel veya monopol, bir pazarda belirli bir ürün için üretici ya da dağıtımcı olarak tek bir firmanın bulunması durumudur. Bir monopol, rakip firmaların daha düşük fiyat koyması korkusu olmadan kendi fiyatını belirleme gücüne sahiptir. Monopoli, serbest rekabeti ortadan kaldırarak kaynakların verimli kullanımını önleyen bir durum yaratır.

Singer-Prebisch tezi, uzun dönemde ticaret hadlerinin, tarım ürünü ihraç eden gelişmekte olan ülkeler aleyhine ve sanayi ürünü ihraç eden sanayileşmiş ülkeler lehine değişeceğini savunan tez.

<span class="mw-page-title-main">Tuğla</span> yapı malzemesi

Tuğla, harç gibi karışımlar ile birbirine tutturularak duvar inşasında kullanılan, pişmiş veya kurutulmuş kil bazlı topraktan elde edilen ses ve ısı yalıtımı için ana yapı malzemelerindendir. Çoğunlukla dikdörtgenler prizması şeklinde yapılmaktadır. Ev ve iş yeri yapımında, birden fazla alanda kullanılır. Örnek: Duvar oluşturma, havalandırma, soba ve ocak bacaları.

<span class="mw-page-title-main">Sanayi</span> devamlı veya belli zamanlarda, makine ve benzeri araçlar kullanarak bir madde veya gücün niteliğini veya biçimini değiştirerek toplu üretimde bulunan faaliyet dalı

Sanayi, endüstri veya işleyim devamlı veya belli zamanlarda, makine ve benzeri araçlar kullanarak bir madde veya gücün niteliğini veya biçimini değiştirerek toplu üretimde bulunan faaliyet dalı ve ekonominin ana sektörlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kojenerasyon</span>

Kojenerasyon, tercihen ısı tüketimi olan yerlerde kullanılan ve aynı zamanda bölge ısıtma ağını yararlı ısıyla besleyebilen elektrik enerjisi ve ısı üretebilen modüler yapılı bir sistemdir. Bu sistem kombine ısı ve güç sistemi ilkesine dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Otomotiv endüstrisi</span> Motorlu araçları tasarlayan, geliştiren, üreten ve pazarlayan iş sektörüdür

Otomotiv endüstrisi, terim anlamı olarak, motorlu taşıtları tasarlayan, geliştiren, üreten ve pazarlayan iş sektörüdür. 2007 yılı itibarıyla, tüm dünyada 73 milyondan fazla motorlu araç üretildi. Otomotiv sanayii, tüm sanayileşmiş ülkelerde ekonominin lokomotifi olarak kabul edilmektedir. Sektörün ekonomideki sürükleyici-lokomotif etkisinin nedeni, diğer sanayi dalları ve ekonominin diğer sektörleri ile olan çok yakın ilişkisidir. Otomotiv sanayii demir-çelik, petro-kimya, lastik gibi temel sanayi dallarında başlıca alıcı ve bu sektörlerdeki teknolojik gelişmenin de sürükleyicisidir. Turizm, altyapı ve inşaat ile ulaştırma ve tarım sektörlerinin gerek duyduğu her çeşit motorlu araçlar sektör ürünleri ile sağlanmaktadır. Bu sektördeki değişimler, ekonominin tümünü yakından etkilemektedir. Otomotiv sektörü Motorlu Taşıt Aracı üreten bir sanayidir. Dünyada toplam motorlu taşıt seri üretiminin yaklaşık %70'ini otomobil üretimi oluşturmaktadır. Türkiye'de de bu oran geçerlidir. Otomobil üretimi, diğer motorlu taşıtlara göre çok daha yüksek adetlerde yapılır. Bu suretle otomobil üretimi, güçlü bir yan sanayiini oluşturarak diğer taşıtların üretimine de destek olur. Bu nedenle otomobil üretimi, otomotiv sanayiinin temelidir..

<span class="mw-page-title-main">Karbon ayak izi</span>

Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür ve iki ana parçadan oluşur: doğrudan (birincil) ayak izi ve dolaylı (ikincil) ayak izi. Birincil ayak izi, evsel enerji tüketimi ve ulaşım (söz gelimi araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2 emisyonlarının, ikincil ayak izi ise kullandığımız ürünlerin tüm yaşamın döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Biyoenerji</span> Yakın zamanda yaşamış organizmalardan elde edilen enerji

Biyoenerji, biyolojik kaynaklardan elde edilen malzemelerden sağlanan yenilenebilir enerjidir. Biyokütle, güneş ışığını kimyasal enerji şeklinde depolayan herhangi bir organik malzemedir. Yakıt olarak odun, odun atıkları, saman ve diğer mahsul artıkları, gübre, şeker kamışı ve çeşitli tarımsal işlemlerden elde edilen diğer birçok yan ürünü içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan ekonomisi</span>

Azerbaycan, doğal kaynakları, gelişmiş sanayisi ve coğrafyası itibarıyla önemli bir ülkedir. Azerbaycan'da özellikle büyük petrol ve doğalgaz rezervleri bulunmaktadır. Hacim ve çeşit bakımından hammadde yatakları ile dünyanın sayılı ülkelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ekonomik coğrafya</span> ekonomik faaliyetlerin yeri, dağılımı ve mekansal organizasyonlarının incelenmesi

Ekonomik coğrafya, ekonomi ve ticaret konularını inceleyen Beşeri coğrafya dalıdır. Ekonomik etkinliklerin mekan olarak neden belli alanlarda gerçekleştiği, toplandığını inceler.

<span class="mw-page-title-main">Elektrik üretimi</span>

Elektrik üretimi, elektrik ve diğer kaynaklardan birincil enerji üretme sürecidir. Elektrik üretiminin temel ilkeleri İngiliz bilim insanı Michael Faraday tarafından 1820'lerde ve 1830'ların başında keşfedildi. Onun temel yöntemi bugün hâlâ kullanılmaktadır: Elektrik, bakır gibi iletken bir telin manyetik bir alan içinde hareket ettirilmesi ile üretilir. Elektrik jeneratörü, bir mıknatıs içinde dönen sarılı iletken tellerin bulunduğu ve bu tellerin mıknatıs içinde dönmesiyle elektrik akımı üreten bir makinedir. Evlerimizde, işyerlerimizde, endüstride gereksinim duyduğumuz büyük miktardaki elektrik enerjisini elde etmek için, elektrik jeneratörlerini döndürecek büyük güç santrallarına ihtiyaç duyarız. Çoğu güç santrali, jeneratörü döndürmek için ısı üretiminde bulunurlar. Fosil yakıtlı santrallar ısı üretimi için doğal gaz, kömür ve petrol yakarlar. Nükleer santrallar da uranyum yakıtını parçalayarak ısı üretirler. Ancak bütün bu değişik tip santrallar ürettikleri ısıyı, suyu buhar haline dönüştürmek için kullanırlar. Oluşan buhar ise elektrik jeneratörüne bağlı olan türbine verilir. Su buharı, türbin şaftı üzerinde bulunan binlerce kanatçık üzerinden geçerken daha önce üretilen ısıdan almış olduğu enerjiyi kullanarak, türbin şaftını döndürür. İşte bu dönme, jeneratörün elektrik üretmek için gereksinim duyduğu mekanik harekettir. Jeneratörde oluşan elektrik ise iletim hatları denilen iletken teller ile kullanılacağı yere gönderilir. Türbinden çıkan, enerjisi diğer bir deyişle basınç ve sıcaklığı azalmış buhar ise yoğunlaştırıcı (kondenser) denilen bölümde soğutulup su haline dönüştürüldükten sonra, tekrar kullanılmak üzere santralın ısı üretilen bölümüne geri gönderilir. Yoğunlaştırıcıda soğutma işini sağlayabilmek için deniz, göl veya ırmaklarda bulunan su kullanılır. Su kaynaklarından uzak bölgelerde ise santralın hemen yanında bulunan ve uzaktan bakıldığı zaman geniş dev bacalara benzeyen soğutma kuleleri kullanılır. Bu kulelerin üzerinde görülen beyaz duman ise su buharıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</span> 2030 için Birleşmiş Milletlerin 17 küresel hedefi

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre ekonomisi</span> İsviçre sınırları içerisinde uygulanan ekonomik modeller

İsviçre ekonomisi dünyanın en stabil ülke ekonomilerinden biridir. İsviçre, Dünya'nın gayrisafi yurt içi hasılası sıralamasında 20., kişi başına düşen milli gelir sıralamasındaysa 2. ülkesidir. Ülkede en çok insan, ticaret ve finans başta olmak üzere hizmet sektörlerinde çalışır. İsviçre ekonomisinin diğer iki önemli sektörünü ise turizm ve endüstri oluşturur. INSEAD ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü tarafından çıkarılan Global Innovation Index'te ise 1. sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye ekonomisi</span> Ulusal ekonomi

Suriye ekonomisi, tarım, petrol, endüstri ve hizmete dayanmaktadır.

Yaratıcı Yıkım, Schumpeter'in fırtınası olarak da bilinir, 1950'li yıllardan itibaren Avusturyalı-Amerikan ekonomist Joseph Schumpeter'in Karl Marx'ın çalışmalarından türettiği ve bir ekonomik inovasyon ve iş döngüsü teorisi olarak popülerize ettiği ekonomideki bir konsepttir.

Estonya, Avrupa Birliği üyesidir, Euro bölgesi ülkesidir ve IMF verilerine göre gelişmiş ülke sayılmaktadır. Estonya ekonomisi Finlandiya ve İsveç ekonomilerindeki gelişimlerden çok etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yeniden kullanım</span>

Yeniden kullanım, atıl duruma gelmiş bir ürünün benzer veya tamamen farklı ve yaratıcı bir düşünüşle yeniden kullanımına verilen addır. Yeniden kullanım atıl duruma gelen ürünün hammaddede dönüştürülüp yeniden ürün hâline getirilmesini içermez. Bu yönüyle geri dönüşümden ayrılır. Dünyada yeniden kullanım hususunda en çok yararlanılan maddelerden biri sudur. Bunun dışında atık bir kavanozdan kumbara yapmak gibi sanatsal tasarımlar da buna örnek olarak verilebilir. Çünkü bu işlem esnasında kavanoz hammadde olarak kullanılmaz. Doğrudan farklı bir tasarımın bir parçası olarak yeniden işlev kazanır. Yeniden kullanım önceden kullanılmış ögeleri alarak; ancak yeniden işlemeyerek, zamandan, paradan, enerjiden ve kaynaklardan tasarruf edilmesine yardımcı olur. Ekonomik bir tabirle, ekonomiye katkıda bulunan iş ve ticari faaliyetler yaratırken, sınırlı imkânlara sahip kişi ve kuruluşların kaliteli ürünler sunabilmesini sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Endüstri (ekonomi)</span> benzer ürün veya hizmet üreten şirketler grubu

Bir endüstri, makroekonomide yakından ilişkili bir dizi ham madde, mal veya hizmet üreten bir ekonomi koludur. Örnek olarak ahşap endüstrisi veya sigorta endüstrisi verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Weber</span>

Alfred Weber, çalışmaları modern ekonomik coğrafyanın gelişiminde etkili olan bir Alman ekonomist, coğrafyacı, sosyolog ve kültür teorisyenidir.