İçeriğe atla

İkinci Dünya Savaşı sırasında direniş

5 Ağustos 1944'te Gęsiówka'da Varşova Ayaklanması sırasında Polonya İç Ordusu'nun Zośka Taburu askerleri. Erkekler, çalıntı Alman üniformaları giymiş ve el konulan Alman silahlarıyla silahlanmış durumda.

II. Dünya Savaşı sırasında direniş hareketleri, işgal edilen her ülkede, işbirliği yapmamaktan propagandaya, düşen pilotları saklamaya ve hatta doğrudan savaşa ve kasabaların yeniden ele geçirilmesine kadar çeşitli yollarla meydana geldi. Birçok ülkede direniş hareketleri bazen Yeraltı olarak da anılırdı.

II. Dünya Savaşı'ndaki direniş hareketleri, siyasi olarak kutuplaşmış iki temel kampa ayrılabilir: dünyanın hemen hemen her ülkesinde var olan enternasyonalist ve genellikle Komünist Parti liderliğindeki anti-faşist direniş; ve Nazi veya Sovyet işgali altındaki ülkelerde yabancı faşistlere ve komünistlere karşı çıkan çeşitli faşist/anti-komünist milliyetçi direniş grupları, genellikle savaşın iniş çıkışlarına ve sürekli hareket eden askeri cephelerin hangi tarafında olduklarına bağlı olarak taraf değiştirirler. üzerinde buldular.

En dikkate değer direniş hareketleri arasında Polonya Direnişi (Polonya Ana Ordusu, Leśni, Halk Ordusu ve daha büyük Polonya Yeraltı Devleti dahil ); Yugoslav Partizanları, Sovyet partizanları [a], Çin direnişi, İtalyan Direnişi (esas olarak İtalyan CLN liderliğindeki ); Nazi işgali altındaki çeşitli bölgelerdeki Yahudi Direnişi ; Japonya İşgalindeki Kore ve Çin Bölgesindeki Kore Direnişi, Yunan Direnişi, Fransız Direnişi, Belçika Direnişi, Norveç Direnişi, Danimarka Direnişi, Çek Direnişi, Arnavut Direnişi, Hollanda Direnişi (özellikle "LO" (ulusal saklanma örgütü)) ve Almanya'nın kendisinde siyasi olarak zulüm gören muhalefet (16 ana direniş grubu vardı ve Hitler'e suikast düzenlemek için en az 27 başarısız girişim vardı ve çok daha fazlası planlandı): kısacası, Alman işgali altındaki Avrupa çapında direniş gösterildi.

Pek çok ülkede Mihver işgalcilerle savaşmaya veya onları baltalamaya adanmış direniş hareketleri vardı ve Nazi Almanya'sının kendisi de Nazi karşıtı bir harekete sahipti İngiltere savaş sırasında işgal edilmemiş olsa da, İngilizler bir İngiliz direniş hareketi için karmaşık hazırlıklar yaptı. Ana organizasyon, Gizli İstihbarat Servisi (SIS, diğer adıyla MI6 ) tarafından oluşturuldu ve şu anda Bölüm VII olarak biliniyor.[1] Ayrıca Yardımcı Birimler adı verilen kısa süreli gizli bir komando kuvveti de vardı.[2] Yabancı direniş hücreleri kurmak veya mevcut direniş hareketlerini desteklemek için İngiliz Özel Harekât İdaresi ve Amerikan Stratejik Hizmetler Ofisi (Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın öncüsü) gibi çeşitli örgütler de kuruldu.

Müttefik işgalcilere karşı savaşan direniş hareketleri de vardı. İtalyan Doğu Afrika'sında, İtalyanlar Doğu Afrika Seferi sırasında yenildikten sonra, bazı İtalyan askerleri ve yerleşimciler 1941'den 1943'e kadar Müttefiklere karşı bir gerilla savaşına katıldı. Kurtadam Nazi Alman direniş hareketi hiçbir zaman fazla bir şey ifade etmemiş olsa da, Alman Volkssturm Berlin Savaşı'nda geniş bir rol oynadı. Estonya, Letonya ve Litvanya'nın " Orman Kardeşleri ", 1960'larda Baltık Devletlerinin Sovyet işgaline karşı savaşan birçok savaşçıyı içeriyordu. Savaş sırasında veya sonrasında Romanya, Polonya, Bulgaristan, Ukrayna ve Çeçenya gibi yerlerde benzer Sovyet karşıtı direnişler yükseldi.

Bazı Avrupa ülkelerinin tarihçileri ve hükûmetleri, Nazi işgaline karşı direnişin kendi halkları arasında yaygın olduğunu göstermeye çalışırken,[3] Batı Avrupa'daki ülkelerin nüfusunun yüzde bir ila üçü olduğu tahmin edilen, yalnızca küçük bir azınlık örgütlü direnişe katıldı. . Nazi yönetiminin daha baskıcı olduğu Doğu Avrupa'da, insanların daha büyük bir yüzdesi, örneğin Polonya nüfusunun tahminen yüzde 10-15'i, organize direniş hareketlerindeydi İşgalcilerle işbirliği yapmayarak pasif direniş çok daha yaygındı.[4]

Kaynakça

  1. ^ Fighting Nazi Occupation: British Resistance 1939-1945. Barnsley: Pen and Sword. 2015. ss. Chapter 11. ISBN 978-1-47383-377-7.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "British Resistance Archive – Churchill's Auxiliary Units – A comprehensive online resource". www.coleshillhouse.com. 16 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Rosbottom, Ronald C. (2014), When Paris Went Dark, New York: Little, Brown and Company, pp. 198-199
  4. ^ Wieviorka, Olivier and Tebinka, Jacek, "Resisters: From Everyday Life to Counter-state," in Surviving Hitler and Mussolini (2006), eds: Robert Gildea, Olivier Wieviorka, and Anette Warring, Oxford: Berg, p. 153

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enver Hoca</span> Komünist eski Arnavutluk lideri

Enver Halil Hoca, Arnavut komünist politikacı. 1941'den 1985'te ölümüne kadar Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri'ydi. Aynı zamanda Arnavutluk Emek Partisi Politbüro üyesi, Arnavutluk Demokratik Cephesi Başkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıydı. 1944'ten 1985'te ölümüne kadar ülkeyi yönetti. Ayrıca 1944'ten 1954'e kadar 22. Arnavutluk Başbakanı ve çeşitli zamanlarda Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin hem dışişleri bakanı hem de savunma bakanı oldu.

Partizan, yabancı bir güç veya bir ordu işgali ya da idaresi altında bulunan bir bölgenin kontrolüne direnmek için teşekkül etmiş düzensiz askerî kuvvetlerin üyesi.

Leopold Trepper, II. Dünya Savaşı sırasında Batı Avrupa’da faaliyet gösteren geniş bir casusluk teşkilatını organize eden ve yöneten Sovyet casusudur. Bu teşkilat haberalma jargonunda Kızıl Orkestra – Trepper Grubu olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Antifaşizm</span>

Anti-faşizm; her türlü faşist ideoloji, politik hareket ve organizasyona karşı olan görüş. Aşırı sol hareketler -anarşizm, sosyalizm ve komünizm gibi- bu hareketin içinde yoğunlukta olur.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Direnişi</span> II. Dünya Savaşı sırasında Fransanın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan direniş

Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ile 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet partizanları</span>

Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Armia Krajowa</span> 2.Dünya Savaşı sırasında Alman işgalindeki Polonyadaki direniş hareketi

Armia Krajowa, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Polonya’da bir direniş hareketi. 1942 yılı Şubat ayında Związek Walki Zbrojnej adıyla kuruldu. İki yıl içinde çoğu direniş grubunu kapsayacak şekilde genişledi. Polonya Sürgün Hükûmetine bağlıydı ve bu hükûmetin silahlı kuvvetine evrildi. 1944 yılında bünyesinde 200 ila 600 bin kişinin bulunduğu öne sürülür. Yugoslav Partizanları ve Sovyet partizanlarının ardından Avrupa’daki savaş sırasında en büyük üçüncü direniş örgütüydü. Örgütün varlığına, 20 Ocak 1945 tarihinden itibaren işgal altındaki Polonya topraklarının ilerleyen Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi üzerine son verilir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Emek Partisi</span> 1946-1991 yılları arasında Arnavutluk’daki tek yasal siyasi parti

Arnavutluk Emek Partisi 1946-1991 yılları arasında Arnavutluk’da yasal tek siyasi parti olarak iktidarda olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Direnişi</span>

Yunan Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında 1941-44 yılları arasında Mihver Devletleri işgali altında bulunan Yunanistan’da işgale karşı faaliyet gösteren silahlı ve silahsız farklı siyasi görüşlere sahip grupları içeren terimdir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden az önce Almanların ülkeden atılmasının ardından direnişin farklı unsurları iktidarı almak için birbirleriyle mücadeleye girişmiş ve sonunda Yunan İç Savaşı patlak vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Ayaklanması</span>

Varşova Ayaklanması, Polonya'daki Armia Krajowa birliklerinin Varşova'yı Alman işgalinden kurtarmak için gerçekleştirdiği, II. Dünya Savaşı'nın önemli operasyonlarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Belçika direniş hareketi</span>

[[Dosya:Belgian res.jpg|küçükresim|upright=1.14|sağ|Scheldt Savaşı sırasında bir Kanadalı asker ile Belçikalı direnişçi arasındaki konuşma{{efn|Both resistance members (left) wear the white overalls and armband adopted by the Fransızca: Armée Secrète in 1944 as an official uniform of the movement.]] Belçika direniş hareketi II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından gerçekleşen Belçika'nın işgali'ni sona erdirmek amaçlı oluşturulmuş direniş hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan direniş hareketi</span> II. Dünya Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyasına karşı verilmiş mücadele

İtalyan direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında ve savaşın son dönemlerinde patlak veren İtalyan İç Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyası'na ve onun işgali sonucunda kurulan kukla İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne karşı verilmiş mücadeleye verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar direniş hareketi</span>

Bulgar direniş hareketi, Bulgaristan'ın müttefiki Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ni işgal etmesine tepki gösteren komünistlerin oluşturduğu direniş hareketi. Bazı bölgelerde Rus göçmenlerde bu harekete katıldı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz Rus partizanlar</span>

Bölge çok sık ormanlar ve bataklıklar içeren coğrafi yapısı ve Batı ile iletişimi sağlayan stratejik yapısı nedeniyle önemlidir. Belarusu komünistler Barbarossa Harekâtının ilk günlerinden hemen sonra direniş örgütlemeye başlamışlardır. Partizanların iddialarına göre işgal sırasında yapılan eylemler sonucunda 500.000 Alman ve işbirlikçi öldürülmüştür. Belarus'un Nazi işgali altında olduğu dönemde partizanların komutanlığını Panteleymon Ponomarenko yapmıştır.

İkinci Dünya Savaşı dönemi Nazi Almanyası tarafından işgal edilen ve ikiye bölünen Üçüncü Fransız Cumhuriyeti'nin topraklarında, işgalci güçlere karşı gerilla savaşı yürüten sivil ve askerî güçlerin genel adı.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan İç Savaşı</span> Mussolini ve Anti-faşist güçler arasındaki çatışma

İtalyan İç Savaşı İkinci Dünya Savaşı'nın son döneminde 9 Eylül 1943 ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İtalya'da yaşanan iç savaştır. İtalyan direniş hareketi ve Müttefik saflarındaki İtalyan Ordusu, İtalyan faşistlerine ve Naziler tarafından İtalya'nın kuzeyinde kurulmuş olan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kukla devletine bağlı birlikler arasında yaşanmıştır. İtalyan direnişçiler, Mussolini rejiminin çökmesinin ardından bölgeyi işgal eden Nazilerle de savaşmıştır. Faşizm karşıtı güçlerin mücadelesiyle zafer kazanılmış, Naziler ülkeden kovulmuş, Mussolini infaz edilmiştir. Ayrıca ülkenin 1946 yılında monarşiden cumhuriyete geçişinde de iç savaş süresince kral III. Vittorio Emanuele başta olmak üzere krallık yanlılarının ülkeye karşı sorumluluklarını gereğince yerine getirmemelerinin de payı büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

II. Dünya Savaşı'nın ardından Orta ve Doğu Avrupa'daki Sovyet işgallerine karşı bir takım antikomünist isyanlar ve direniş hareketleri patlak verdi. Bu isyanlar, Sovyetler Birliği ve uydu devletleri tarafından bastırıldı. Önemli isyanlar ve direniş hareketleri şunlardır: