İçeriğe atla

İkinci Artvin Muharebesi

Artvin Muharebesi
Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi
Tarih20 Nisan 1919
Bölge
Batum, Gürcistan
Sonuç Gürcü zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
? Giorgi Kvinitadze

Artvin Muharebesi, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 20 Nisan 1919'da Artvin'de meydana gelen askeri çatışmadır. Savaş Gürcülerin zaferi ve Artvin ile Ardahan'ın Gürcistan'a devredilmesiyle sonuçlandı.

Arkaplan

Birinci Artvin Muharebesi, 1918'de Türk birliklerinin, I. Dünya Savaşı'nın sonundan bu yana Gürcü kontrolü altında olan Artvin'i işgal etmesiyle gerçekleşti. Türkler ayrıca, savaştan önce Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan yakındaki Ardahan kasabasını da ele geçirdi. Gürcüler Türk işgalini protesto ettiler ve yardım için Milletler Cemiyeti'ne başvurdular. Lig, her iki tarafı da statükoya saygı göstermeye ve barışçıl bir çözüm için müzakere etmeye çağırdı.[1]

Bu arada General Giorgi Kvinitadze komutasındaki Gürcü ordusu da Artvin ve Ardahan'ı geri almak için karşı saldırı başlattı. Kvinitadze daha önce 20 Nisan 1919'da eski Rusya ili Kars'ın Ahıska ve Ahılkelek kasabalarını işgal etmişti.[2][3]

Muharebe

20 Nisan 1920'de Kvinitadze'nin Kuvvetleri Artvin'e ulaştı ve kasabadaki Türk kuvvetleriyle bir çatışmaya girdi. Gürcüler sürpriz saldırdıkları için ve sayı olarak üstünlük kurdukları için avantajlı taraf oldular ve Türk mevzilerini hızla aştılar. Türkler Artvin'den çekilerek Ardahan'a doğru yola çıktılar ve burada yeniden toplanıp Gürcü ilerlemesine direnmeyi umdular. Ancak Gürcüler onların peşine düşerek Ardahan'ı da ele geçirdiler.[4][5]

Muharebe sonrası

İkinci Artvin Muharebesi, Artvin ve Ardahan'ı kontrol altına alan Gürcüler için kesin bir zaferdi.[6] Türkler bölgeden çekilmeyi ve eski Rus toprakları üzerindeki Gürcü egemenliğini tanımayı kabul etti. Gürcüler, Türklerin daha önce tarafsız ilan ettiği Batum Limanı'na da her iki ülkenin ekonomik çıkarlarını güvence altına almak şartıyla erişim sağladı.[1]

Savaş, kısa süre sonra kuzeyden gelen Kızıl Ordu işgali tehdidiyle karşı karşıya kalan Gürcü ordusunun az sayıdaki başarısından biriydi. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali Şubat 1921'de patlak verdi ve Gürcistan'ın Sovyetler tarafından işgal edilmesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sona erdi.[7] Artvin ve Ardahan, Ekim 1921'de Kars Antlaşması ile Türkiye'ye Verilerek bölgedeki Gürcü varlığına son verildi.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b "Askeri Tarih Belgeleri Dergisi" (PDF). 1999. ss. 3-4. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  2. ^ ""Giorgi Kvinitadze"" (İngilizce). 10 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  3. ^ ""ტაო-კლარჯეთის მხარის ისტორია"" (ge). 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  4. ^ ""93 Harbi ve Sonrasında Artvin"". 27 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  5. ^ "Milli Mucadele doneminde artvin". 27 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  6. ^ ""Surveys in Ardahan on the Turkish-Georgian Borderline in 2013 and 2014"" (İngilizce). 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Hille, C. State Building and Conflict Resolution in the Caucasus (İngilizce). ISBN 978-90-474-4136-6. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  8. ^ Badem, Candan. "Forty Years of Black Days"? The Russian Administration of Kars, Ardahan and Batum" (İngilizce). 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Artvin</span> Türkiyenin bir ilçesi ve Artvin ilinin merkezi

Artvin ; Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin, doğu ucunda yer alan ve Artvin ilinin idari merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Ardahan</span> Ardahan ilinin merkezi olan şehir

Ardahan, Türkiye'nin kuzeydoğu kısmında, Gürcistan sınırı yakında yer alan bir kenttir. 1992'den bu yana Türkiye'nin Karadeniz ikliminin Kafkaslar üzerinde hakim olduğu Ardahan ilinin merkezidir. 2012 yılı itibarıyla 19.075 olan nüfusuyla Türkiye'deki en küçük il merkezidir. Ardahan Merkez ilçesinin güneyinde Göle, kuzeyinde Hanak, doğusunda Çıldır ve batısında Artvin'in Şavşat ilçesi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Acara Özerk Cumhuriyeti</span> Gürcistana bağlı özerk bölge.

Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde yer alan özerk cumhuriyet. Yönetim merkezi Batum'dur. Türkiye'nin hemen kuzeydoğusunda Artvin ve Ardahan illeri sınırında yer alır. Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde bulunan Sarp Sınır Kapısı Batum'a açılır. Bir süre Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kalmış olan Acara Özerk Cumhuriyeti, 1921'de imzalanan Kars Antlaşması'nın bir sonucu olarak Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kurulmuş, Sovyetler Birliği'nin dağılıp Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bugünkü adını almıştır. Gürcistan'ın merkezî yönetimine tabi olan Acara Özerk Cumhuriyeti, Türkiye ile tarihî, dinî ve kültürel yakınlığa sahiptir. 1921 Kars Antlaşması metnine göre Türkiye, bölgeyi dinî toplulukların bütün haklarını garanti altına alan geniş bir yönetimsel özerkliğe sahip olması ve Batum limanından vergisiz şekilde serbest ticaret yapabilmesi koşuluyla Gürcistan'a bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi</span> Türk Kurtuluş Savaşının bir cephesi

Doğu Cephesi, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 1919-1921 yılları arasında Türk-Ermeni Savaşı dahil olmak üzere, Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya'da gerçekleşen muharebelerden meydana gelen cephe.

<span class="mw-page-title-main">Taşkıran, Posof</span> Posofda bir köy

Taşkıran, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-Türkiye ilişkileri</span>

Gürcistan-Türkiye ilişkileri, geçmişi Osmanlı dönemine ve daha eskilere dayanan Gürcü-Türk ilişkileri.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali</span>

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali, Rus–Gürcü Savaşı ya da Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali olarak da bilinir, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kızıl Ordu'nun Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Menşevik hükûmetinin yerine Bolşevik rejimini kurmak amacıyla giriştiği askerî işgaldir. İşgal, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sulakyurt, Ardahan</span>

Sulakyurt, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ardahan Okrugu</span>

Ardahan Okrugu, Rus İmparatorluğu'nun 1878-1918 yılları arasında Kars Oblastı'na bağlı bir idari bölümdü. Okrugun merkezi Ardahan kasabasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü-Ermeni Savaşı</span>

Gürcistan-Ermenistan Savaşı, 1917'de Ekim Devrimi yani Bolşevik Devrimi'nden sonra başlamıştır. 7 ilâ 31 Aralık 1918 tarihleri arasında sürmüştür. Yeni kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Kvemo Kartli ve Lori'nin kontrolünü ele geçirmek için verdikleri savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Kazbegi</span>

Giorgi Kazbegi, Rus ordusunda görev yapmış Gürcü general ve coğrafyacıdır. Tao-Klarceti ve Lazeti bölgelerine 1874 yılında yaptığı seyahatın günlükleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Mazniaşvili</span>

Giorgi Mazniaşvili, Gürcü general ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin (1918–1921) önde gelen askeri şahsiyetlerinden biridir. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Bolşeviklerle birlikte hareket ederek Türkleri Batum'dan çıkarmış ve kenti Kızıl Ordu güçlerine teslim etmiştir. 1937'de Büyük Temizlik sırasında Stalin rejimi tarafından kurşuna dizilmiştir.

Pançureti, tarihsel Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesinde yer alır ve adı Pançarlı olarak değiştirilmiştir. Pançarlı köyü daha sonra Demirciler köyünün bir mahallesine dönüştürülmüş ve adı Pancarlı olarak yerleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Timur'un Gürcistan'ı işgali</span> 1386-1403 Gürcistan Krallığına Timurun istilaları

Kafkasya'da Hristiyan bir krallık olan Gürcistan, 1386-1403 yılları arasında, büyük imparatorluğu Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar uzanan Türk-Moğol fatihi Timur'un orduları tarafından birçok felakete maruz kaldı. Bu çatışmalar, Timur (Tamerlane) ile Altın Orda'nın son hanı ve Timur'un İslam dünyasını kontrol eden en büyük rakibi Toktamış Han arasındaki savaşlarla yakından bağlantılıydı. Timur, işgallerinin bölgedeki gayrimüslimlere karşı cihat olduğunu resmen ilan etti. Timur, Gürcistan'ın bazı bölgelerini işgal edebilmesine rağmen ülkedeki insanları Müslüman yapamadı ve hatta Gürcistan'ı bir Hristiyan devlet olarak tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Alaçam, Hanak</span>

Alaçam, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallenin eski adı Aşağıdikan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Kvinitadze</span>

Giorgi Kvinitadze, Rus İmparatorluğu subaylığından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti başkomutanlığına yükselmiş Gürcü askeri komutan. Gürcistan'ın Sovyetleştirilmesinden sonra Fransa'ya sürgün edilen Kvinitadze, Paris'teyken Gürcistan'daki 1917-1921 olaylarıyla ilgili anılarını yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Partshisi Muharebesi</span>

Partshisi Muharebesi, Gürcistan Krallığı ve Büyük Selçuklu İmparatorluğu orduları arasında yapılan muharebedir. Saatler süren yoğun muharebenin ardından Gürcüler, Türklere karşı kesin bir zafer kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Antlaşması (1920)</span>

Moskova Antlaşması, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Sovyet Rusya arasında 7 Mayıs 1920'de Moskova'da imzalanan antlaşmadır. Bolşevik Rusya, düşman güçlerin birliklerini Gürcistan topraklarında tutmayacağı sözü karşılığında Gürcistan'ın bağımsızlığını tanımıştır. Bu antlaşma kapsamında Sovyet Rusya, Türkler ile Gürcüler arasında o tarihte tartışmalı olan Batum, Ardahan ve Artvin bölgelerini de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nın bir parçası kabul etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Artvin Okrugu</span>

Artvin Okrugu, Rus İmparatorluğu'nun 1878-1918 yılları arasında Batum Oblastı'na bağlı bir idari bölümdü. Okrugun merkezi Artvin kasabasıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.