İçeriğe atla

İkinci Aliyah

İkinci Aliyah (İbranice: העלייה השנייה, HaAliyah HaShniya), 1904 ile 1914 yılları arasında gerçekleşen ve çoğu Rus İmparatorluğu'ndan,[1] bazıları Yemen'den olmak üzere yaklaşık 35.000 Yahudi'nin Osmanlı yönetimindeki Filistin'e göç ettiği bir aliyah (Filistin'e Yahudi göçü) idi.

İkinci Aliyah, 1870'lerden 1920'lere kadar süren Doğu Avrupa'dan Yahudilerin daha büyük göçünün küçük bir parçasıydı. Bu süre zarfında, iki milyondan fazla Yahudi Doğu Avrupa'dan göç etti. Bu göçmenlerin çoğu, en büyük ekonomik fırsatın olduğu Amerika Birleşik Devletleri'ne yerleşti. Diğerleri Güney Amerika, Avustralya ve Güney Afrika'ya yerleşti ve göç eden Yahudilerin yalnızca küçük bir kısmı Filistin'e gitti.[2]

Doğu Avrupa'dan bu kitlesel göçün birçok nedeni var ve en çok konuşulanı Rusya'da artan antisemitizm ve Çit Yerleşimi. Bu antisemitizmin tezahürleri, başta Kişinev pogromu ve 1905 Rus Devrimi'ne eşlik eden pogromlar olmak üzere çeşitli pogromlardı. Göç için diğer önemli faktör ekonomik zorluktu. Doğu Avrupa'daki Yahudi nüfusunun çoğunluğu fakirdi ve daha iyi bir yaşam arayışıyla ülkeyi terk ettiler. Yahudiler, çoğunluğun Amerika Birleşik Devletleri'nde bulduğu daha iyi bir ekonomik durum arayışıyla Doğu Avrupa'yı terk etti.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Israeli government site on the Second Aliyah". 13 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2023. 
  2. ^ [Gur Alroey, Galveston and Palestine: Immigration and Ideology in the Early Twentieth Century, American Jewish Archives Journal 56 (2004): 129]
  3. ^ [Gur Alroey, Journey to Early-Twentieth-Century Palestine as a Jewish Immigrant Experience, Jewish Social Studies, 9 (2003) 28]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Siyonizm</span> Yahudilerin ana vatanına dönüş projesi

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik fikir hareketidir. Modern Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa'da ulusal bir canlanma hareketi olarak hem şiddetlenen antisemitizm dalgalarına tepki olarak hem de "Yahudi Aydınlanması" olarak da bilinen Haskala'ya bir cevap olarak ortaya çıktı. Kuruluşundan çok kısa bir süre sonra varlıklı Yahudi soyluların ilgisini çeken hareket, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrol ettiği Filistin'de sürdürülebilir bir Yahudi devletini, 1900 yıl sonra tekrar yaratmayı amaçlıyordu.

Haganah, Birleşik Krallık Filistin Mandası'ndaki Yahudi yerleşimlerini korumak amacıyla kurulan ve 1920–48 yılları arasında faaliyeti gösteren Yahudi paramiliter örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi tarihi</span> Geçmiş

Yahudi tarihi, Yahudi halkının, inancının ve kültürünün tarihidir. Yahudi tarihi yaklaşık altı bin yıllık bir süreyi ve yüzlerce farklı topluluğu kapsadığından, burada ancak genel bir şekilde ele alınabilmektedir. Aşağıda sıralanan ana maddelerde ve bu maddede belirtilen her ülkedeki Yahudi topluluklarının ayrı tarihlerine ek bilgiye ulaşılabilir.

Arjantin'deki Yahudilerin tarihi İspanyol ve Portekiz engizisyonlarına kadar dayanır. Río de la Plata Kral Vekilliğindeki birçok Portekizli tüccar Yahudi idi, fakat organize bir Yahudi topluluk Arjantin bağımsızlığını İspanya'dan 1810 yılında aldığı zaman kuruldu. Bu zamanlarda Fransa ve Batı Avrupa'nın diğer ülkelerindeki Yahudiler Arjantin'e yerleşmeye başladı. Bugünkü Arjantin Yahudilerinin %80'i Aşkenaz'dır.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

Küba'daki Yahudilerin tarihi, Küba'da yaşayan Yahudi kökenli topluluk. Bazı Yahudi asıllı Kübalılar atalarını, İspanyol Engizisyonundan kaçan Marrano'lara kadar dayandırırlar. 20. yüzyılının başında Küba'ya önemli ölçüde bir Yahudi göçü gerçekleşti. Birçok Kübalı gibi ülkedeki Yahudilerin çoğu da Fidel Castro başa geçince Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçtı ve Güney Florida'da büyük bir cemaat oluşturdular. Modern Küba'da Yahudiler ve Lübnanlılar gibi Orta Doğu kökenli halklar bulunmaktadır.

Malezya Yahudileri Malezya'da yaşayan veya Malezya kökenli Yahudilere denir. Başta Penang olmak üzere ülkenin Kuala Lumpur ve Malacca gibi diğer şehirlerinde de yaşarlar. Yahudilerin çoğu Doğulu olmakla birlikte Avrupa (Aşkenaz) ve Çin (Kaifeng) Yahudileri de bulunur. Çin Yahudileri Çin'den Malezya'ya 1949'da Milliyetçi Çin komünistler tarafından ele geçirildiği zaman kaçmıştır.

Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi, bazı bakış açılarına göre Christopher Columbus'un İspanya'dan yola çıkıp Atlantik Okyanusu'nu geçtiği tarih olan 3 Ağustos 1492'de başlar. Onun yola çıktığı tarih, Katolik Monarklar olan I. Isabel ve II. Fernando'nun İspanya'daki Yahudilere ya Katolisizm'e geçmelerini ya da ülkeyi terk etmelerini emreden bildirgeyi yayınladığı tarihe denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Nikaragua'daki Yahudilerin tarihi</span>

Nikaragua Yahudileri, Nikaragua'da doğmuş veya oraya göç etmiş Yahudilere veya onların nesillerinden gelenlere denir. Yahudi diyasporasının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Yahudi Ajansı</span>

İsrail Yahudi Ajansı, Dünyanın en büyük kâr amacı gütmeyen Yahudi kuruluşudur. Görevi, "tüm dünyadaki Yahudi halklarının, mirası ve topraklarıyla bağlantı kurmalarını sağlamak ve gelişen bir Yahudi geleceği ile güçlü bir İsrail'i inşa etmek için onları güçlendirmektir".

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu'nda pogromlar</span>

Rus İmparatorluğu'ndaki Yahudi pogromları ya da Rus İmparatorluğu'ndaki pogromlar.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu'nda antisemitizm</span>

Rusya İmparatorluğunda antisemitizm, çok sayıda pogrom ve Rus Ortodoksluğuna geçmedikleri sürece Yahudilerin Rusya'nın içine göç etmesinin yasak olduğu Soluk Yerleşiminin belirlenmesini içeriyordu.

Rusya'daki antisemitizm, Rusya'daki Yahudi kartşıtlığını ve Rusya Federasyonu'nda antisemitik hareketleri ifade etmektedir. Bu makale Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonraki dönemde yaşanan olayları kapsamaktadır. Önceki dönemler Rus İmparatorluğu'nda antisemitizm ve Sovyetler Birliği'nde antisemitizm makalelerinde ele alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Pogromu (1881)</span>

1881'deki Kiev pogromu üç gün sürdü. 26 Nisan 1881'de Kiev kentinde başladı ve çevresinde yer alan köylere yayıldı. Sporadik şiddet kışa kadar devam etti. Kiev pogromu, 1881'de güneybatı Rus İmparatorluğu'nda görülen pogromların en kötüsü olarak kabul edilir. Pogromlar yaz boyunca devam etti ve Podolya Guberniyası, Volhinya Guberniyası, Çernigov Guberniyası, Yekaterinoslav Guberniyası ve diğer Guberniyalar da dahil olmak üzere modern Ukrayna topraklarına yayıldı. Özellikle, çarlık makamları pogromları durdurmak adına hiçbir girişimde bulunmadı.

<span class="mw-page-title-main">Mayıs Yasaları</span>

Mayıs Kanunları İçişleri bakanı Nikolay Pavloviç Ignatyev tarafından önerildi ve 15 Mayıs 1882'de III. Aleksandr tarafından kabul edildi. Başlangıçta, 1882 Mayıs düzenlemeleri Yahudilerle ilgili yasaların gelecekteki bir revizyonuna kadar sadece geçici önlemler olarak düşünülmüş, ancak otuz yıldan fazla bir süre yürürlükte kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Yahudilerin tarihi</span>

Belarus'taki Yahudilerin tarihi, 8. yüzyılın başlarından itibaren başlar. Yahudiler, modern Belarus topraklarının her yerinde yaşadılar. Yahudiler, 20. yüzyılın ilk yarısında ülkedeki üçüncü en büyük etnik gruptu. 1897'de Belarus'un Yahudi nüfusu 910.900 kişiydi ve toplam nüfusun %14.2'sine eşitti. Polonya-Sovyet Savaşı'nın (1919-1920) ardından, Riga Antlaşması hükümlerine göre Belarus, Doğu Belarus ve Batı Belarus olarak ikiye bölündü ve 350.000-450.000 Yahudinin Polonya tarafında kalmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Filistin'de Yahudilerin toprak satın alması</span> 1880lerden 1948e kadar Yahudilerin Filistin mandasının topraklarını kazanması

Yahudilerin Filistin'de toprak satın almaları, 1880'lerden 1948'de İsrail Devleti'nin kuruluşuna kadar Yahudilerin Osmanlı ve Filistin Mandasından toprak satın almalarıydı. Şimdiye kadar bu tür en büyük satış Sursock Satın Alımları olarak biliniyordu. 1944 itibarıyla Yahudiler Filistin topraklarının %6'sını satın almıştı.

Birinci Aliyah, 1881-1903 yılları arasında Osmanlı Suriyesi'nin Filistin bölgesine yapılan Yahudi göçüydü. Bu göçte göç eden Yahudiler çoğunlukla Doğu Avrupa'dan ve Yemen'den geldi. Tahminen 25.000 Yahudi göç etti. 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında Avrupalı Yahudi göçmenlerin çoğu birkaç ay sonra pes etti ve genellikle açlık ve hastalıktan muzdarip olarak geldikleri ülkelere geri döndüler. Daha önceki yıllarda da Filistin'e göç olduğu için "Birinci Aliyah" teriminin kullanımı tartışmalıdır. Doğu Avrupa'daki Yahudilerin neredeyse tamamı geleneksel Yahudi ailelerden geliyordu. Birinci Aliyah'ın bir parçası olan göçmenler, daha çok atalarının topraklarıyla olan bağlarından dolayı gittiler.