İçeriğe atla

İkinci Çeçen Savaşı

İkinci Çeçen Savaşı
Çeçen-Rus çatışması

2000 Zhani-Vedeno pususu sırasında militanlar tarafından devre dışı bırakılan bir BTR-80 zırhlı personel taşıyıcısı
TarihSavaş Aşaması:
26 Ağustos 1999-31 Mayıs 2000 (9 ay,5 gün)
İsyan Aşaması:
1 Haziran 2000-16 Nisan 2009 (8 yıl,10 ay,15 gün)[3]
Bölge
Çeçenistan, Rusya
Sonuç

Rus zaferi

  • Çeçen İçkerya Cumhuriyeti tamamen işgal edildi ve Hükûmet lağvedildi.
  • Rus yanlısı Çeçenistan hükûmeti kuruldu.
  • Küçük çaplı isyan 2017'ye kadar devam etti.
Taraflar

 Rusya

Çeçen İçkerya Cumhuriyeti
(1999-2007)

Kafkasya Emirliği
(2007-2009)

Yabancı mücahitler

Ülkü Ocakları[1][2]
Komutanlar ve liderler
Vladimir Putin
Gennady Troşev
Aleksander Baranov
Valentin Korabelnikov
Ahmet Kadirov  (ölü)
Ramazan Kadirov
Ruslan Yamadayev  (ölü)
Sulim Yamadayev  (ölü)
Said-Magomed Kakiyev
 Aslan Mashadov (ölü)
Şeyh Abdul Halim (ölü)
Dokka Umarov
Ruslan Gelayev (ölü)
Şamil Basayev (ölü)
Ahmed Yevloyev
Emir Hattab (ölü)
Abu al-Walid (ölü)
Abu Hafs al-Urduni (ölü)
Muhannad
Güçler
93.000 22.000
Kayıplar
3,536–3,635 asker[4][5]
2,364–2,572 İçişleri Bakanlığı birimi[6][7][8]
1,072 Çeçen polisi[5]
106 Rusya Federal Güvenlik Servisi elemanı öldü[9]
Toplam Kayıp:7,217–7,425		 16.299 savaşçı öldü[10][11]
Çatışmalarda 50.000 masum sivil öldü.

İkinci Çeçen Savaşı, 29 Eylül 1999 tarihinde Rus ordusunun Çeçenistan'a girmesiyle başlayan ve Nisan 2009'a kadar süren savaş. Rusya'nın Çeçenistan'a girme nedeni, Çeçenistan'daki Mashadov hükûmetinin Uluslararası İslami Barış Tugayı adlı örgütün Dağıstan'ı işgal etmeye başlayıp burada Radikal İslamcı bir yönetim kurmasını engellemekte başarısız olmasıydı. Rusya Çeçenistan'ın ana hatlarına hava saldırısı düzenledikten sonra askeri kara operasyonlarına başladı. Rus ordusu teçhizat, sayı,askeri araç ve hava gücü bakımından çok daha üstündü,yaklaşık 1,5 yıl içinde Çeçen yerleşimleri Rusların eline geçti. Şehirlerdeki direnişçiler ve Yabancı Mücahitler dağlarda gerilla savaşı vermeye başladı. Çeçen savaşçılar ve Mücahitler Rus ordusuna vurkaç taktikleri ve pusular ile kayıp verdirmeye başladı. 2009 yılında Rusya savaşın bittiğini[3] açıkladı. 2017 yılında da çatışmalar sona erdi ve silahlı Çeçenler ve Yabancı savaşçıların sayısı sıfırlandı.[12]

Etkileri

Savaşın başlamasıyla Çeçen mülteciler, Gürcistan'ın sınır köylerine kaçmak zorunda kalmıştır. Rusya’nın Gürcistan topraklarını bombalaması sonucu bu bölgeyi de terk etmek zorunda kalan göçmenlerin bir kısmı Cenevre Sözleşmesi kapsamında kendilerine “mülteci” statüsü veren Avrupa ülkelerine giderken, 10 bini aşkın Çeçen, Türkiye'ye gelmiştir.[13]

Kaynaklar

  1. ^ Goltz, Thomas (9 Şub 2003). "Chechnya diary : a war correspondent's story of surviving the war in Chechnya". New York : Thomas Dunne Books – Internet Archive vasıtasıyla. 
  2. ^ "CNN.com - Istanbul: Gateway to a holy war - September 6, 2000". web.archive.org. 17 Ekim 2014. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  3. ^ a b "BBC News - Russia 'ends Chechnya operation'". 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  4. ^ "Thousands of Russian killed in Chechnya". 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  5. ^ a b "Defense and Security / PressPATROL / Media Monitoring Agency WPS". 4 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  6. ^ "Chechnya War, Casualties - Johnson's Russia List 2-19-03". web.archive.org. 5 Eki 2013. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  7. ^ "S. Russia police foiled 30 terrorist acts since Jan. -prosecutor - 21.06.2007, Sputnik International". 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  8. ^ "Interior Ministry Releases Casualties in Chechnya - SRB Podcast". 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  9. ^ "The History Guy: The Second Chechen War". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  10. ^ "No Title". 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  11. ^ "Russia put 750 militants out of action in 2009 - Interior Ministry - 07.10.2009, Sputnik International". 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  12. ^ " ВЗГЛЯД / Глава ФСБ объявил о ликвидации бандподполья на Северном Кавказе". 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  13. ^ "Çeçenler, Fenerbahçe'den gönderildi". Gazete Kadıköy. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şamil Basayev</span> Çeçen komutan

Şamil Salmanoviç Basayev, Çeçen direniş lideri ve Çeçen İçkerya Cumhuriyeti silahlı kuvvetleri komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Grozni</span> Rusyaya bağlı Çeçenistanın başkenti

Grozni Rusya'nın Çeçen Cumhuriyeti'nin başkentidir. Şehir Sunja Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin ismi Rus çarı Korkunç İvan'a ithafen Grozni olarak seçilmiştir. Eski isimleri ise Süncekale ve Cevherkale'dir. Yüzölçümü 324,16 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarıyla 271.573'tür. 2010 nüfus sayımına göre, nüfusu 271.573 olan nüfusu, 2002 nüfus sayımına göre 210.720 olan nüfusuna kıyasla artmış olsa da, 1989 nüfus sayımına göre 399.688 olan nüfusun sadece üçte ikisi kaydedilmiştir. 1870'e kadar Rusça: Groznaya olarak bilinirdi.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan</span> Rusya Federasyonunda idari bir bölge

Çeçenistan, resmî adıyla Çeçen Cumhuriyeti, yaygın olarak bilinen şekliyle Çeçenya, Rusya Federasyonu'nun federal bölgelerinden (cumhuriyet) birisidir.

Çeçenler, Kafkasya’nın kuzeydoğu kesiminde, Sunja ve Argun ırmakları civarında yaşayan yerli Kafkasya halkı. Kendilerini Nohçi olarak adlandırırlar. Bu ad, Çeçenlerin Nohçmekhahoi adlı kabilesinden ve bu kabilenin topraklarından gelir.

Rusya Federasyonu, 85 federe yapıya, birliğe dahil birime, bölünmüştür. Bu yapılanmanın 22 tanesi cumhuriyetlerden oluşur. Cumhuriyetlerde, toplumun çoğunluğunu etnik kökeni Rus olmayan halk oluşturur, fiziki sınırlar bu şekilde belirlenmiştir. Bir cumhuriyette yerel halkın etnik kökeni cumhuriyete isim veren milliyet olarak bilinir. On yıllarca süren Rusya içi göçler nedeniyle artık bu milliyet o cumhuriyetin nüfusunda çoğunluğu temsil etmeyebilir ama yine de o belirli etnik milliyetin cumhuriyeti olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Dağıstan</span> Rusyaya bağlı özerk ülke

Dağıstan, resmî adıyla Dağıstan Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'nın Kuzey Kafkasya kısmında, Hazar Denizi kıyısında bulunan Rusya'ya bağlı, özerk bir cumhuriyettir. Kuzey Kafkasya Federal bölgesinin bir parçasıdır ve Büyük Kafkas Dağları'nın kuzeyinde konumlanır. Rusya'nın en güneyinde yer alan Dağıstan, güney ve güneybatıda Gürcistan ve Azerbaycan ile, batı ve kuzeyde Rusya'ya bağlı cumhuriyetler olan Çeçenistan ve Kalmukya ile kuzeybatıda ise Stavrapol Krayı ile sınır komşusudur. Mahaçkale, başkenti ve en büyük kentidir. Diğer büyük kentleri ise Derbent, Kizlyar, İzberbaş, Kaspiysk, Buynaksk'tır.

<span class="mw-page-title-main">Anna Politkovskaya</span>

Anna Stepanovna Politkovskaya ; Rus gazeteci ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">İnguşetya</span> Rusyaya bağlı federe cumhuriyet

İnguşetya, İnguşya ya da resmî adıyla İnguşetya Cumhuriyeti Kuzey Kafkasya’da, Rusya Federasyonu’na bağlı federe cumhuriyet. Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’ne dâhil olan İnguşetya’nın güney sınırı; Rusya Federasyonu’nun Gürcistan sınırının parçasıdır. Doğusunda Rusya’nın özerk cumhuriyetlerinden Çeçenya; batısında ise yine aynı statüdeki cumhuriyetlerden Kuzey Osetya-Alanya bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ramazan Kadirov</span> Çeçen siyasetçi

Ramazan Ahmetoviç Kadirov, Rusya Federasyonu'na bağlı Çeçenistan'ın üçüncü devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çeçen Savaşı</span> Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti arasındaki, Aralık 1994ten Ağustos 1996ya kadar süren savaş

Birinci Çeçen Savaşı, diğer adıyla Çeçenistan Savaşı, Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti arasındaki, Aralık 1994'ten Ağustos 1996'ya kadar süren savaştır. 1994–1995 yıllarında, özellikle Grozni Muharebesi'nde zirveye ulaşan başlangıç harekâtından sonra Rus kuvvetleri, Çeçenistan'ın dağlık bölgelerinin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı ancak daha üst konumda olduğu asker sayısı, silah gücü, yakın hava desteği gibi faktörlere rağmen, Çeçen gerilla savaşı ve düz arazilere yapılan baskınlar nedeniyle geri çekildi. Bunlar sonucunda oluşan Rus kuvvetlerindeki geniş çaplı demoralizasyon ve Rus kamuoyunun savaşa yönelik yaygın karşıtlığı, Boris Yeltsin hükûmetinin 1996'da Çeçenlerle ateşkes ilan etmesine ve bundan bir yıl sonra barış antlaşması imzalamasına neden oldu.

Dağıstan Operasyonu, Dağıstan Savaşı veya Dağıstan'ın İşgali, 1999'da Uluslararası İslami Barış Tugayı adlı örgütün Çeçenistan topraklarından Dağıstan'da bazı köyleri işgal etmeye başlamasının ardından Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafından Dağıstan'da İslami bir devlet kurulmasını engellemek ve kaybedilen bölgeleri geri almak için başlatılan operasyondur.

Emir İbnü'l-Hattâb, Suudi savaşçı ve mücahit. Çeçen savaşlarına katılımıyla ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">İçkerya Çeçen Cumhuriyeti</span>

İçkerya Çeçen Cumhuriyeti, yahut farklı kullanım tarzlarıyla Çeçen İçkerya Cumhuriyeti, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya, Kuzey Kafkasya'da 1991-2000 yılları arasında varlığını sürdürmüş tanınmamış bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya'da çatışmalar</span>

Kuzey Kafkasya'da çatışmalar, Rusya'nın Kuzey Kafkasya bölgelerinde hükûmet güçleri ile İslamcı militanlar arasında gerçekleşen çatışmalardır. Çatışmalar, resmî olarak 16 Nisan 2009 tarihinde sona eren İkinci Çeçen Savaşı'nın devamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ruslan Yamadayev</span>

Ruslan Halit Bekmirzayeviç Yamadayev Çeçen askerî lider ve siyasetçi. 2008'de Moskova'da kendisine düzenlenen bir suikast sonucu öldü. Yamadayev, Kremlin'in en sadık müttefiklerinden biriydi.

Sulim Bekmirzayeviç Yamadayev Birinci Çeçen Savaşı'nda ayrılıkçı tarafın komutanı olarak görev alan; 1999 yılında İkinci Çeçen Savaşı'nın patlak vermesi sırasında da kardeşleri Cebrail, Badrudi, İsa ve Ruslan ile birlikte taraf değiştiren Çeçen savaş ağası. Yamadayev, Çeçenistan'a dönmeden önce Moskova'da işletme okudu. Hayalinin savaşçı olmak olduğunu ve bir süre Afganistan'da antrenman yapmaya karar verdiğini söyleyen Yamadayev, dönemin Çeçen cumhurbaşkanı Aslan Mashadov yönetiminde komutan olarak görev yaptı ve 1998 yılında Gudermes'te radikal Vehhabî milislerini bozguna uğratan özel kuvvetler müfrezesini komuta etti. GRU'ya ait Rus Vostok Özel Taburu komutanıydı. Bu nedenle, 2008 yılına kadar mevcut Çeçen cumhurbaşkanı Ramzan Kadirov'un kontrolü dışındaki en büyük Moskova yanlısı milislerin başı olma özelliğine sahipti. 1 - 22 Ağustos 2008 tarihleri arasında Yamadayev, federal bir tutuklama emriyle Rusya'da arandı. Aynı dönemde Yamadayev kardeşlerin taraf değiştirmesiyle birlikte Rusya'nın Gürcistan ile savaşında Rus komutanlarından biri olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan'daki Arap mücahitler</span>

Çeçenistan'daki Arap Mücahitler, Çeçenistan'a savaşmaya gelen Araplar tarafından oluşturulan İslamcı bir Mücahid oluşumu. Fethi el-Ürdüni tarafından oluşturulan mücahit taburu, Birinci ve İkinci Çeçen Savaşında önemli rol oynadı.

Grozni Muharebesi veya Çeçenlerin verdiği adla Cihad Operasyonu 6 Ağustos'ta Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ne bağlı savaşçıların Rus işgali altında olan, Çeçenistan'ın başkenti Grozni diğer adıyla Caharkale'ye başlattığı saldırı sonrası 2 hafta içinde kendilerinden çok daha güçlü olan Rus Ordusu'nu mağlup edip Grozni'yi yeniden ele geçirmesiyle sonuçlanan muharebe. Çeçen zaferi sonrası Hasavyurt Anlaşması imzalandı, Rusya'nın Çeçenistan'dan çekilmesi bu mağlubiyet sonrası yapılan anlaşmalarla kararlaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kadirovtsı</span>

141. Özel Motorlu Alay veya gayriresmi adıyla Kadirovtsi, Rusya'nın Çeçen Cumhuriyeti'nde bulunan ve Çeçenistan cumhurbaşkanını koruyan paramiliter bir örgüttür. Terim, daha çok Çeçenistan'da cumhurbaşkanı Ramazan Kadirov'a bağlı silahlı Çeçen birliklerine atıfta bulunmak için yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline Çeçen katılımı</span>

Yaygın olarak Çeçenya olarak bilinen Çeçen Cumhuriyeti, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında çeşitli rollerde yer alan Rusya'nın federal bir cumhuriyetidir. Kadirovcu güçler Rus istila güçlerinin yanında savaştı. Dzhokhar Dudayev Taburu ise Ukraynalı savunucuların yanında savaştı. Bu sebeple uluslararası güçlerin istila ile Birinci ve İkinci Çeçen Savaşı arasında bir takım karşılaştırmaları var.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.