İçeriğe atla

İki Soylu Akraba

İki Soylu Akraba
The Two Noble Kinsmen
The Two Noble Kinsmen
YazarWilliam Shakespeare ile John Flecther
İlk gösterim1613-1614
Ülkeİngiltere
Orijinal dilİngilizce
TürTrajedi-komedi

İki Soylu Akraba (İngilizce özgün adı: The Two Noble Kinsmen) İngiliz Kralı I. James çağında 1613-1614'te yazılmış, 1634'te basılmış bir trajedi-komedi oyunudur. Bu oyunun zamanın İngiliz yazarlarından John Flecther ile daha ünlü William Shakespeare tarafından birlikte yazıldığı edebiyat otoriteleri tarafından genel olarak kabul edilmektedir.[1] Araştırmacılar çok geniş kapsamlı testler ve teknikler uygulayarak hangi kısımların Shakespeare hangilerinin Fletcher tarafından yazıldığını şöyle tahmin etmektedirler:[2][3] Shakespeare -

I.Perde, 1.-3.Sahneler;
II.Perde, 1.Sahne;
III.Perde, 1.Sahne;
V.Perde, 1.Sahne 34-173 satirlar ve 3.-4. Sahneler
Fletcher -
Prolog;
II.Perde, 2.-6. sahneler;
III.Perde, 2.-6. sahneler;
IV.Perde, 1. ve 3.sahneler;
V.Perde: 1.Sahne, 1-33 satırlar, 2.Sahne ;
Epilog.
Bilinmeyen-
I.Perde, 4.-5. sahneler;
IV.Perde 2.Sahne[4]

Yazılma kaynağı, zamanı ve sahnede oyun

İki Soylu Akraba ondördüncü yüzyıl İngiliz yazarı ve ozanı Geoffrey Chaucer'ın Canterbury Hikâyeleri adlı eserinde bulunan Şövalyenin Hikayesi adlı hikâyeden alınmış; fakat bunun yanına bir alt-hikâye de eklenmiştir. Bu eser Shakespeare ve Fletcher'in oyunu hazırladıkları sırada Londra sahnelerinde temsil edilen diğer oyunlardan da etkilenmiş bulunmaktadır. Özellikle 1613de sahneye Francis Beaumont tarafından sahneye konulan bir Masque ve 1614de Ben Jonson tarafından yazılan Bartholemew Fair adlı oyunların bazı kısımları İki Soylu Akraba oyununda da bulunmaktadır.

Oyunun basılabilmesi için Stationer's Company (basımcıların esnaf loncası) tarafından tescil edilmesi 8 Nisan 1634dür. O yılın sonunda matbaacı Thomas Cotes ve kitap satıcısı John Waterson İki Soylu Akrabanin kitabını yayına koymuşlardır. Bu oyun Shakespeare'in bütün eserlerini kapsayan 1623 Birinci Folyo ve sonraki Shakespeare eserleri edisyonları içinde bulunmamaktadır; ancak 1679 Beaumont ve Fletcher eserleri antolojileri içinde basılmıştır.

Tiyatrolarda ilk sahneye konulmasının 1613-1614 yıllarında olduğu bilinmektedir. 1619da da Court (Saray) Tiyatrosunda da oynandığına dair belgeler bulunmaktadır. Oliver Cromwell'in devrimiyle kapanan Londra tiyatroları 1664de kraliyet Restorasyonu ile açılmış ve İki Soylu Akraba 1664de Thomas Devenant tarafından Rakipler adı ile adapte edilip sahneye konulmuştur. Ünlü İngiliz gündelikçisi Samuel Pepysin 19 Eylül 1664 gündeliğinde mükemmel bir oyun olmamakla beraber iyi oyuncular bulunmakta diye bir yorum bulunmaktadır.[5]

Karakterler

  • Theseus - Atina Dükü
  • Palamon - Thebes Kralının yeğeni
  • Arcite - Thebes Kralının yeğeni
  • Pirithous - Bir Atinalı general
  • Artesius - Bir Atinalı subay
  • Valerius - Thebes'li bir asilzade
  • Altı Şövalye
  • Herald
  • Başgardiyan
  • Başgardiyanın kızının aşıkı
  • Bir Doktor
  • Başgardiyanın erkek kardeşi
  • Başgardiyanın arkadaşları
  • Bir Centilmen
  • Gerrold - Bir öğretmen
  • Hippolyta - Theseus'un karısı
  • Emilia - Hippolyta'nın kız kardeşi
  • Üç Kraliçe
  • Başgardiyanın Kızı
  • Emilia'nin Uşağı
  • Köylü kızlar ve bir erkek çocuk Hymen'in elbiselerini giyinmiş kadınlar
  • Bir İşçi
  • Köylüler, Ulaklar
  • Bir adam- Erkek çocuk olan Hymen'in elbiseleri giyinmiş
  • Cellatlar, Emniyet gorevlileri, Askerler, Hizmetkarlar

Konu özeti

Palamon ve Arcite, iki kuzen ve yakın arkadaştırlar ve şehirleri olan Thebes'in Atinalılar tarafından savaşta yenilmesinden sonra Atina'da zindana atılmışlardır. Zindan penceresinden Prenses Emilia'yı görürler ve her ikisi de ona aşık olurlar. Bu aşk onları yakın arkadaşlıktan aşk rakiplerine dönüştürür. Arrcite hapishaneden çıkarılıp Atina'dan sürgüne gönderilir. Ancak bir zaman sonra Atina'ya döner ve Prenses Emilia'ya bakmakla görevlendirilir.

Bu arada başgardiyanın kızı Palamon'a âşık olmuştur. Bu kızın yardımı ile Palamon hapisten kaçar ve hemen Arcite ile tekrar karşılaşır. Prenses Emelia'ya olan aşkları dolayısıyla rekabetlerini herkese açık bir turnuvada kırankırana döğüş yaparak sona erdirmeye karar verirler. Aşkına karşılık bulamayan başgardiyanın kızı delilik emareleri gösterir ama bir eski aşıkı kıza kendisini Palamon olarak kabul ettirip buna bir çare bulmuş olur.

Turnuva başlamadan taraflar tanrılardan isteklerde bulunmak için adak adayıp dua ederler. Arcite dövüşü kazanmak için Tanrılardan yardım ister; Palamon ise Emelia'yı kazanmak için tanrılarin yardım bekler; Emilia ise rakiplerden hangisi galip gelirse onunla evlenmek ister. Tanrılar bu isteklerin hepsine de uyan bir sonuc çırirlar. Arcite'de dövüşü kazanır ama atından düşer ve ölür; rakibi ölen Palamon ise böylelikle Emilia ile evlenmek fırsatını bulur.

Uyarlamalar

İki Soylu Akraba ne beyazperdeye ne de televizyona adapte olmuştur ne de müzik için bir ilham sağlamıştır.. Shakespeare'in oyunları arasında hiçbir uyarlama sağlamayan tek oyundur.[6]

Türkçeye çeviri

  • İki Soylu Akraba. Çev. Özdemir Nutku. İstanbul: Alkım Yayınları, 2004.

Dipnotları

  1. ^ Erdman and Fogel, Evidence for Authorship, pp. 486-94; see also pp. 433-35, 467-69.
  2. ^ Haley Smith, Evans,G.B., Genel Editor, The Riverside Shakespeare. Boston, Houghton Mifflin, 1974.
  3. ^ Erdman, David V., and Ephim G. Fogel, eds. Evidence for Authorship: Essays on Problems of Attribution. Ithaca, N.Y., Cornell University Press, 1966.
  4. ^ Hallet Smith, in The Riverside Shakespeare, p. 1640.
  5. ^ Halliday, Shakespeare Companion, say. 416, 507.
  6. ^ "Find". IMDb. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 

Dışsal kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">William Shakespeare</span> İngiliz oyun yazarı ve şair (1564–1616)

William Shakespeare, İngiliz şair, oyun yazarı ve oyuncu. Genellikle İngilizce dilinin en büyük yazarı ve dünyanın en iyi dram oyunu yazarı olarak anılır. İngiltere'nin ulusal şairi ve "Avon'un Ozanı" olarak da bilinir. Günümüze ulaşan eserleri, bazı ortaklaşa yazılanlarla birlikte 38 oyun, 154 sone, iki uzun öykü şiir ve birkaç kaynağı belirsiz şiirden oluşur. Oyunları bütün önemli dillere çevrildi ve diğer bütün oyun yazarlarından daha çok sergilendi.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<i>Romeo ve Juliet</i> William Shakespeareın trajedisi

Romeo ve Juliet, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. İngiliz edebiyatının klasiklerinden biri olan eser, yazarın en iyi bilinen oyunlarından birisidir. 1591-1596 arasında yazıldığı düşünülür. Dünya edebiyatlarında klasik bir konu olan iki düşman ailenin birbirini seven gençlerinin aşk macerasını işler. Eser, ilk kez 1594 yılında sahnelenmiş; defalarca operaya, baleye ve sinemaya uyarlanmıştır.

<i>On İkinci Gece</i>

On İkinci Gece Shakespeare'in 1599 ile 1601 arasinda yazdığı düşünülen 5 perdelik bir komedisidir. Tam adı Onikinci Gece ya da Siz Nasıl İsterseniz diye çevrilebilir. Alternatif bir başlığı olan tek Shakespeare oyunudur. Onikinci Gece başlığının Shakespeare döneminde kutlanan Noel'in Onikinci Günü şenlikleriyle bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bu şenliklerde her şey "tepetaklak" ya da "tersyüz" olurmuş. Bu da oyunun konusuyla yakından bağlantılıdır. Diğer birçok Shakespeare eseri gibi bu oyunun da birkaç farklı film uyarlaması bulunmaktadır.

<i>Othello</i>

Othello, William Shakespeare'in yazdığı trajedilerden biri ve aynı zamanda oyunun baş erkek kahramanıdır. Shakespeare'in bu oyunu Cinthio tarafından yazılan "Moor of Venice" adlı kısa hikâyesine dayanarak, yaklaşık 1603 yılında yazdığı sanılıyor.

<i>Hırçın Kız</i> ilk temsili 1593 olan Shakespearein komedisi

Hırçın Kız, William Shakespeare'in komedilerinden biridir. 1590-1591 yıllari arasinda yazıldığı varsayılır ve ilk temsili 1593'tedir.

<i>Size Nasıl Geliyorsa</i> Shakespearein oyunu

Size Nasıl Geliyorsa ya da Nasıl Hoşunuza Giderse veya Beğendiğiniz Gibi,, William Shakespeare'in komedilerinden biridir. 1600'lerin ilk yıllarında yazıldığı varsayılmaktadır. Paul Czinner ve Laurence Olivier tarafından 1936'da filme çekilen oyunun farklı film uyarlamaları bulunmaktadır. Yazarın ünlü repliği "Dünya bir sahnedir ve biz de oyuncuları" bu oyunda geçmektedir.

<i>Titus Andronicus</i> Shakespeare oyunu

Titus Andronicus tanınmış İngiliz yazar William Shakespeare'in ilk trajedi eseridir. Bu oyunun ilk yazılma tarihinin 1590'lı yılların başlarında olduğu sanılmaktadır. İlk basılmış biçiminin 1594'te olduğu bilinmektedir.

<i>Bir Yaz Gecesi Rüyası</i>

Bir Yaz Gecesi Rüyası, William Shakespeare'in erken dönem romantik komedya oyunu. İlk basımı 1600 olmakla beraber yazımı ve ilk sahnelenişinin 1594 ya da 1595 yıllarında gerçekleştiği sanılmaktadır. Ana teması aşk ve evliliktir. Karışık ilişkiler üzerinden bu iki kavramın komikliğine vurgu yapmıştır. Olaylar Antik Yunanistan'da bir düğün çevresinde geçmektedir.

<i>Veronalı İki Centilmen</i>

Veronalı İki Gentilmen, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından tiyatro yazarlığı mesleğinin başlarında yazılmış komedi janrında bir oyundur. Shakespeare'in oyunları arasında en az sayıda oyuncu ile oynananıdır ve bir kadın kahramanın erkek çocuk elbiseleri ile sahneye çıkması ilk defa bu oyunda olmuştur. Oyunda işlenen ana temalar arkadaşlık ve sadakatsizliktir. Bazı yazarlar, oyunun en önemli olayının Proteus'un uşağı olan Launce'ın, köpeği ile birlikte sahnede soytarılık yapması ve böylelikle bir bakıma oyunu esas kahramanlarından çalmaları olduğunu iddia ederler.

<i>Aşkın Çabası Boşuna</i>

Aşkın Çabası Boşuna İngiliz yazar William Shakespeare tarafından yazılmış bir komedi oyunudur. Bu eser yazarın ilk komedileri arasında olup 1590'lı yılların ortalarında yazılmış olduğu sanılmaktadır. İlk defa basılıp yayınlanması 1598'dedir. Bu eser ilk defa 1598'de Kraliçe I. Elizabeth huzurunda sahneye konulmuş; ikinci defa yıllarca sonra 1605'te bir büyük malikanede oynamıştır. Sonra 1839'da Covent Garden Tiyatrosunda oynanıncaya kadar tiyatro repertuvarlarına hiç girmememiştir.

<i>Perikles</i> (oyun)

Perikles, Sur Prensi ünlü İngiliz oyun yazarı ve ozanı William Shakespeare tarafından yazılmış bir tiyatro oyunudur. Bu eser Shakespeare'in ilk yayınlanan tüm eserlerini kapsayan Birinci Folyo edisyonunda bulunmaktadır.

<i>Bir Yaz Gecesi Rüyası</i> (film, 1935) 1935 filmi

Bir Yaz Gecesi Rüyası 1935 ABD yapımı fantastik komedi filmidir. Özgün adı A Midsummer Night's Dream dir.

<i>Kış Masalı</i>

Kış Masalı ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir tiyatro eseridir. 1611'de ilk defa I. James'in sarayında sahnelenmiştir. İlk yazılı baskısı, 1623'te William Shakespeare'in toplu eserlerini ıhtivâ eden "Birinci Folyo" baskısında kaydedilmiştir. Oyun ilk sahnelendiğinde komedi olarak tanımlanmakla beraber, bazı modern eleştirmenler eseri "romans" türüne dahil etmektedir. Birtakım eleştirmenler ve araştırmacılar da eseri bir "problem oyun" olarak görmektedirler; çünkü oyunun başındaki üç perde çok güçlü psikolojik dram türünde fakat son iki perde de komedi unsuru ağırlık kazanmakta ve oyun nihâyetine mutlu sonla sona ermektedir.

<i>VIII. Henry</i> (oyun) Shakespeare oyunu

VIII. Henry, ünlü İngiliz oyun yazarı ve ozanı William Shakespeare tarafından (kısmen) yazılmış ve İngiltere Kralı VIII. Henry'nin yaşam hikâyesini dramatik olarak temsil eden bir tarihsel janr tiyatro oyunudur. Zamanının belgelerinde bu oyunun ismi Her şey Gerçek olarak geçmektedir. Bu eserin ilk basılışı 1623'te yayımlanan Birinci Folyo edisyonundadır ve burada ilk defa oyunun ismi Henry VIII olarak verilmektedir. Oyunun bünyesi Shakespeare'in yazım hayatının sonlarına hazırladığı diğer romans janrlı eserlere çok benzemektedir. Fakat oyunun dilinin stilini inceleyen araştırmacılar bu eserin Shakespeare'in takipçisi olan oyun yazarı John Fletcher ile birlikte yazıldığına dair çok inandırıcı deliller bulunduğunu bildirmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Otello</span> Verdinin bestelediği 4 perdelik bir opera eseri

Otello Giuseppe Verdi'nin bestelediği 4 perdelik bir opera eseridir. Libretto "Arrigo Boit" tarafından ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in Othello oyunundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Verdi'nin en son eserinden bir öncekidir. Verdi 71 yaşında iken bestelenmiş olup birçok kişi tarafından Verdi'nin en güzel eseri olarak kabul edilmektedir. Prömiyer sahnelenmesi 5 Şubat, 1887de Milano'da La Scala Operaevi'nde yapılmıştır.

<i>VI. Henry, Bölüm 2</i>

VI. Henry Bölüm 2, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yaklaşık olarak 1588-1592 yılları arasında yazıldığı kabul edilen bir tarihsel oyundur. Bu oyun üç bölüm olan VI. Henry oyunları ile birlikte III. Richard oyunlarından oluşan Shakespeare'in bir tarih oyunlar dörtlemesinin ikincisidir.

<i>VI. Henry, Bölüm 3</i>

VI. Henry Bölüm 3 1591'de yazıldığı kabul edilen ve konusunun zamanının İngiltere Kralı VI. Henry'nin hayat dönemini olan bir Shakespeare tarihsel oyunudur. Bu oyun üç bölüm olan VI. Henry oyunları ile birlikte III. Richard oyunlarından oluşan Shakespeare'in bir tarih oyunlar dörtlemesinin üçüncüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hippolit ve Aricie</span>

Hippolit ve Aricie Fransız besteci Jean-Philippe Rameau tarafından 50 yaşında iken Fransa "Palais-Royale Tiyatrosu" ve "Academie Royale de Musique " için hazırlanmış "lirik trajedi" janrında bir opera.

<span class="mw-page-title-main">Otello (Rossini)</span>

Otello Gioacchino Rossini tarafından bestelenen 3-perdelik operatik müzikli dram janrında bir operadır. Salsa Markisi Francesco Mario Berio tarafından İtalyanca olarak yazılan opera librettosu, 1792'de Jean François Ducis'in Fransızca çevirisi Othello ou Le More du Venise oyununa ve 1813'te Giovanni Carlo Baron Cosenzas'ın İtalyanca çevirisi olarak hazırladığı Othello oyununa dayandırılmıştır. Bu Fransızca ve İtalyanca oyun eserlerinin orijinali ise tanınmış İngiliz oyun yazarı William Shakespeare'in 1603 basımlı İngilizce yazılmış Othello, the Moore of Venice tregedyasıdır.