İki Klavsen için Konçerto BWV 1062 do minör (Johann Sebastian Bach)

İki klavsen, Yaylılar ve Sürekli bas için BWV 1062 eser sayılı do minör konçerto, Johann Sebastian Bach'ın 1735-1736 yıllarında Leipzig'de yazdığı bir eseridir. Bestecinin Köthen yıllarında yazdığı BWV 1043 eser sayılı re minör iki keman için konçertosunun Leipzig yıllarında bir ton aşağı (do minöre) aktarılıp iki klavsen için yeniden düzenlemiş versiyonudur. İki klavsen ve yaylılar için yazdığı üç konçertonun sonuncusudur.

Eser Hızlı - Ağır - Hızlı şeklinde üç bölümden oluşur;

• [Tempo belirteci yoktur]
• Andante e piano
• Allegro assai

İki klavsenin solo çalgı olarak kullanıldığı do minör ikili konçertoda solo partileri önceki versiyonun (BWV 1043) solo keman partilerinin klavye çalımına uygun biçimde bir ezgisel anlayışla işlendiği, sol el partisinin de viyolonsel ve bas çalgıların partilerinden yola çıkarak müziğe katıldığı bir biçimde işlenmiştir. Orijinal partisyonda tempo belirteci bulunmayan, fakat genellikle Allegro moderato gibi orta hızlı bir tempoda icra edilen birinci bölümün girişinde, orkestra ana konuyu (ritornello) bir füg niteliğinde sergiler. Orkestranın solistlere bıraktığı üç ayrı solo bölümde iki klavsen sırayla birbirini taklit ederek müziğe katılırlar, diğer solo bölümlerde kimi zaman birinci kimi zaman ikinci klavsenin ön plana çıkar. Güçlü ana konu en son dört ölçülük kısa özetiyle bölümü tamamlar.

Andante e piano başlıklı ikinci bölüm, ilgili Majör tonda (Mi-bemol Majör), siciliano tarzında huzur dolu pastoral havası, iki dış bölüme karşıtlık oluşturur. Üç bölmeli bir yapıdadır. On beş ölçüden oluşan A bölmesi en sonda beş ölçülük özeti ile tekrarlanırken, aradaki B bölmesi yirmi beş ölçü uzunluğunda tutulmuştur. Bu bölüm baştan sona bas çalgıların taşıdığı ve sürekli tekrarlanan bir motif üzerine önce ikinci, sonra dominant tonda (Do Majör) birinci klavsenin girişi ile başlar. Karl Richter'in Hedwig Bilgram ve Münchener Bach-Orchester ile kaydının yavaş bölümü Stanley Kubrick'in Barry Lyndon filminin müziklerinde de yer almaktadır.

Son bölüm Allegro assai, sonat allegrosuna da benzerlik göstermektedir. Tekrarlanan müzik (ritornello) başta yirmi bir ölçüden oluşurken aradaki ikinci ve üçüncü tekrarlanışında on iki ölçü, üçüncü tekrarlanışında on ölçü ve son kez tekrarlanışında otuz iki ölçü gibi farklı uzunluktadır. Aradaki dört kesim ise ana temadan yola çıkarak iki farklı konu içerir. Sonuncusunda ilk solo ezgisinin fa minör tondan duyulması bir sonat allegrosundaki yeniden serime benzetilebilir. Bu ara kesimin sonunda ton tekrar ana ton olan do minöre döner ve ritornello, son bölümü kararlı bir şekilde bitirir.

• İki Klavsen ve Yaylılar için do minör Konçerto, BWV 1062: Eserin International Music Score Library Project (IMSLP) adresindeki notaları.