İçeriğe atla

İkdam

İkdam
İkdam'ın Talat, Enver ve Cemal Paşaların yurt dışına kaçışını "Üç Paşa Daha Kaçtı" başlığı ile duyuran ilk sayfası, 4 Kasım 1918.
TürGünlük siyasi
Format60x42 cm
SahibiAhmet Cevdet Oran
İmtiyaz sahibiAhmet Cevdet Oran
Kuruluş tarihi5 Temmuz 1894
DilOsmanlı Türkçesi (1 Aralık 1928 öncesi)
Türkçe (1 Aralık 1928 sonrası)
Son yayım tarihi31 Aralık 1928
Genel merkezReşid Efendi Hanı, Bâb-ı Âli Caddesi, Cağaloğlu, Fatih, İstanbul
Tiraj50 bin

İkdam, 5 Temmuz 1894 ve 31 Aralık 1928 tarihleri arasında İstanbul'da yayınlanmış günlük siyasal gazetedir.

Sahibi ve başyazarı Ahmet Cevdet Oran'dı. Türkiye'de rotatif baskı tekniği ile basılan ilk gazete olan İkdam, II. Abdülhamid döneminde birkaç kez kapatıldı.

Sabah gazetesi sahibi Mihran Efendi ile anlaşan Ahmet Cevdet, II. Meşrutiyet'in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 gecesi, gazete provalarını görmeye gelen sansür memurlarını kovmuştu. Bu olay, günümüzde de kutlanan 24 Temmuz Gazeteciler Bayramı’nın doğmasına vesile oldu.[1] Gazete, İkinci Meşrutiyet sonrasında İttihat ve Terakki yönetimine karşı eleştirel bir tutum aldı. Tirajı 40 bine kadar yükseldi. 14 Mart 1910'da Yeni İkdam adını aldı. 26 Şubat 1912'den sonra da İktiham adıyla yayımlandı. 10 Ağustos 1912'den itibaren yeniden İkdam adını alan gazetenin başyazarlığını 5 Eylül 1912'de Ali Kemal Bey üstlendi.

Gazete mütareke döneminde Yakup Kadri'nin yönetiminde yayımlandı. Bu yıllarda Millî Mücadele'yi destekleyen yazılar yayımladı. Ahmet Rasim, Cenab Şahabeddin, Halit Ziya Uşaklıgil, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Hüseyin Cahit Yalçın ve Ahmet Emin Yalman gibi tanınmış yazarlar İkdam'ın yazı kadrosu içinde yer aldılar.

1923'te gazetenin yönetimi Ahmet Cevdet'in sağlık sorunları yüzünden Mecdi Sadrettin'e geçti.

1 Aralık 1928'den itibaren Latin harfleriyle basılan İkdam, yayın hayatının ilk yıllarından başlayarak dilde sadeleşme akımının öncülerinden ve Türkçülük akımının etkin savunucularından biri olmuştur.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Karaarslan, Mehmet (24 Temmuz 2009). "Türk Basın Bayramı". Indigo Dergisi. 4 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2015. 
Genel
  • İbar, Gazanfer (Ağustos–Eylül 2018). "Ahmet Cevdet'in yenilikçi gazetesi İkdam". Atlas Tarih, 54. s. 46. ISSN 1309-7342. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Cumhuriyet</i> (gazete) Türkiyede yayımlanan günlük gazete

Cumhuriyet, Türkiye'de yayımlanan günlük bir gazetedir. 7 Mayıs 1924 tarihinde kurulan gazete, 30 Temmuz-5 Ağustos 2018 tarihleri arasındaki 37.412 adet tirajı ile 24. sırada yer almaktadır.

<i>T.C. Resmî Gazete</i> Türkiye Cumhuriyetinin resmî gazetesi

T.C. Resmî Gazete, Türkiye'nin 7 Ekim 1920 günü kurulan ve 7 Şubat 1921 tarihinden itibaren çıkmaya başlayan resmî gazetesidir. Amacı, TBMM, cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından çıkarılan kanun, kararname, yönetmelik, genelge ve sair mevzuatı yayımlamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Nadi Abalıoğlu</span> Türk gazeteci ve siyasetçi

Yunus Nadi Abalıoğlu, Cumhuriyet gazetesini kuran Türk gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Kemal</span> Şair, yazar, gazeteci ve siyaset adamı

Ali Kemal Bey, Türk yazar, gazeteci ve siyaset adamı. İkinci Meşrutiyet ve Mütareke döneminde İttihat ve Terakki karşıtı görüşleriyle tanınmıştır.

Yeni Adana, Adana’da 1918-2023 yılları arasında yayınlanan günlük yerel gazete.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Cahit Yalçın</span> Türk gazeteci ve politikacı

Hüseyin Cahit Yalçın, Türk gazeteci, yazar, çevirmen, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet İhsan Tokgöz</span> Türk bürokrat, siyasetçi, yazar, çevirmen ve spor yöneticisi

Ahmet İhsan Tokgöz, Türk gazeteci, tercüman, matbaacı, yayımcı, siyasetçi ve spor yöneticisi.

<span class="mw-page-title-main">Jön Türkler</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal reform hareketi

Jön Türkler veya Genç Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ortaya çıkan meşrutiyetçi ve II. Abdülhamid Dönemi'nde muhalif olan "genç ve aydın" kuşağa verilen isimdir.

Tanzimat edebiyatı, Tanzimat döneminin kültürel ve siyasi hareketlerinin sonucu olarak ortaya çıkmış edebiyat akımı. 3 Kasım 1839'da Mustafa Reşid Paşa tarafından ilan edilen Gülhane Hattı Hümayunu da denilen yenileşme beratının yürürlüğe konmuş olmasından doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak adlandırılacak, gerek siyasi alanda gerek edebî ve gerekse toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi bir belgesi sayılacaktır. Şinasi ile Agah Efendi'nin birlikte çıkarmış olduğu Tercüman-ı Ahval bu edebiyatın başlangıcı olarak kabul edilir.

<i>Ulus</i> (gazete)

Ulus, 10 Ocak 1920 tarihinden beri Türkiye'de yayımlanan haftalık gazete.

<i>Vakit</i> (gazete) 1875-1959 yıllarında İstanbulda yayımlanan günlük gazete

Vakit gazetesi, ilk defa 15 Mayıs 1875'te Diyarbakırlı Filip Efendi İstanbul'da Kemalzade Lastik Said Bey başyazarlığı altında yayınlanmaya başladı. Gazetenin yönetimi önce Ketenciler başındaki Han-ı Halil'de iken, sonraları Bab-ı Ali caddesindeki 54 numaraya taşınmıştı. Gazete o dönemde 30 paraya satılırdı. Yayınlanan makaleler imzasız olup yazıların altında "Muharriri evvel" imzası vardı. Vakit mücadeleci gazete olarak kısa zamanda en çok okunan gazetelerden biri oldu. Gazetenin yayınlanmasına bir süre göz yumuldu fakat daha sonra Padişah Abdülaziz'in ve hükûmetin tahammülü kalmadı, Vakit kapatıldı.

Emrullah Efendi, Osmanlı eğitimcisi, siyasetçi, felsefeci.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Cevdet</span> Kürt asıllı doktor, ideolog ve çevirmen

Abdullah Cevdet Karlıdağ, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında ve cumhuriyetin kuruluş döneminde yaşamış siyasetçi, düşünür, göz doktoru, şair ve tercümandır.

<span class="mw-page-title-main">Açıksöz</span>

Açıksöz, 15 Haziran 1919 – 14 Aralık 1931 tarihleri arasında Kastamonu'da yayımlanmış, başından sonuna kadar Millî Mücadele'ye destek vermiş yerel gazete.

Ahmet Cevdet Oran, Türk yayıncı, yazar ve gazeteci.

Sabah, 1875 yılında yayın hayatına giren, I. Dünya Savaşı yıllarında Peyam gazetesi ile birleşip "Peyam-ı Sabah" adını alan ve 1922'de kapanan günlük gazetedir.

<i>Tanin</i> 1908-1947 arasında İstanbulda yayımlanan İttihatçı bir gazete

Tanin, II. Meşrutiyet'ten sonra İstanbul'da yayınlanan İttihatçı bir gazete.

Basın Bayramı veya Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü, Türkiye'de sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak her yıl 24 Temmuz tarihinde kutlanan önemli gündür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de basın</span> Türk basınına genel bakış

Türkçe olarak ilk gazete II. Mahmut'un emriyle 1 Kasım 1831'de kurulan Takvîm-i Vekâyi'dir ve bu adım, Osmanlı'de baskı makinesinin kurulmasından uzun bir süre sonraya denk gelmektedir. Takvîm-i Vekâyi, yayın hayatı boyunca birkaç kez kapatılmış ve 1922 itibarıyla meclis tarafından Resmî Ceride ve daha sonra Resmî Gazete adıyla yayımlanmıştır. İngiliz diplomat ve gazeteci William Churchill tarafından 1840 yılında yayın hayatına başlayan ve 1866'da kapanan Cerîde-i Havâdis, ikinci Türkçe gazetedir. 1860 yılında Osmanlı devlet adamı ve gazeteci Agâh Efendi tarafından hazırlanan Tercümân-ı Ahvâl, basılan ilk özel gazetedir. Yazarları arasında İbrahim Şinâsî ve Ahmed Vefik Paşa da yer almıştır. Sonraki yıllarda ise kurucusu Şinasî olan Tasvîr-i Efkâr yayımlanmış fakat 1866'da kapanmıştır.