İçeriğe atla

İhsan Taberi

İhsan Taberi
Taberi (1979'da)
Doğum8 Şubat 1917(1917-02-08)
Sari, Iran
Ölüm29 Nisan 1989 (72 yaşında)
Tahran, Iran
Milliyetİranlı
MeslekFilozof, şair ve edebiyatçı
Siyasi partiTudeh Partisi

İhsan Taberi (Farsça: احسان طبری), (8 Şubat 1917 - 29 Nisan 1989), İran'da yirminci yüzyılda edebiyatta modernleşme ve kültürel aydınlanmada önemli bir rol oynayan İranlı bir filozof, şair ve edebiyatçıdır. İran Tudeh Partisi'nin kurucu üyesi ve teorisyeni olup, İran'da derin bir Marksist felsefe anlayışı geliştirdi.

Taberi, 1917'de İran'ın Mazenderan kentindeki Sari'de doğdu. Taberi sekiz dil biliyordu ve birçok dilden şiir yazıp tercüme etti ve dilbilim araştırmaları yaptı.

1979'da Şah'ın devrilmesinden sonra İran'a döndü, ancak 1983'te İran Tudeh Partisi'nin diğer liderleriyle birlikte tutuklandı. Mayıs 1984'te İran İslam Cumhuriyeti, aylarca hücre hapsi de dahil olmak üzere hapishanelerde barbarca fiziksel ve psikolojik işkenceye maruz kaldıktan sonra ve bir avukat tarafından temsil edilme hakkı verilmeden dünyaya itirafçı bir adam gibi sunuldu ve Taberi'nin "İslam'a döndüğü" iddia edildi. Taberî'nin din değiştirmesinin samimiyetine dair güvensizlik, hapishane müdürünün ondan "kendisini bir Galileo rolünde olduğu" söylentisini ortadan kaldırmak için Evin hapishanesinde diğer siyasi mahkûmlara günah çıkarma konuşması yapmasını istedikten sonra ortaya çıktı. Taberi, açık bir inkâr yerine "uzun ve dolambaçlı bir yanıt" verdi ve "itirafından" sonra "sadece hapsedilmekle kalmadı, aynı zamanda kendi ailesinden bile tamamen tecrit edildi".[1]

Kaynakça

  1. ^ M. Faraz, "Prison Memoirs" Ettehad-e Kar 20 (June 1991); 16-17; Abrahamian, Tortured Confessions, (1999), (p.208)

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İran</span> Batı Asyada bir ülke

İran (Farsça:

<span class="mw-page-title-main">Refah Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–1998)

Refah Partisi, Millî Görüş hareketinin 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulan siyasi partisi. 1987'de genel başkanlığa Necmettin Erbakan getirildi. 1991 seçimlerinde meclise girdi. 1995 seçimlerinden birinci parti olarak çıktı. 1997'de Refahyol Hükûmetini kurdu. "Lâik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemleri" gerekçesiyle, 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ruhullah Humeyni</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk dinî lideri

Ruhullah Humeyni, İranlı siyasetçi ve Şii din adamı. Ayetullah Humeyni olarak da anılır. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideriydi. Muhammed Rıza Pehlevi rejimine son verip İslam Cumhuriyeti'ni kurdu ve devrimden sonraki tüm dinî ve siyasi yetkileri elinde tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İran İslam Devrimi</span> 1979 yılında İrandaki monarşinin yıkılıp İslam Cumhuriyetinin kurulmasıyla sonuçlanan devrim

İran Devrimi veya İslam Devrimi, 1979 yılında İran'ın Muhammed Rıza Pehlevi liderliğindeki bir monarşiden, Ayetullah Ruhullah Humeyni yönetiminde İslam hukuku ve Şiî mezhebi görüşlerini esas alan İslam Cumhuriyeti kurulmasına dönüşen popüler hareketin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Rızâ Pehlevî</span> Pehlevi Hanedanından son İran şahı

Muhammed Rızâ Pehlevî, 1941'den, ülkesini terk ettiği 1979'a kadar tahtta kalan İran şahıdır. Batı yanlısı bir dış politika izleyen Pehlevi, İran'ın son Monarşik lideridir. Şehinşah ve Sayeh-eh-Hodah gibi imparatorluk unvanları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Erich Honecker</span> Alman politikacı

Erich Honecker, 1971'den 1989'a değin Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) Birinci Sekreteri olarak eski Alman Demokratik Cumhuriyeti'ni yöneten komünist devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">İran Halkın Fedaileri Örgütü (Çoğunluk)</span>

Halkın Fedaileri Pehlevi rejimine karşı 1971 yılında İran'da kurulmuş Marksist-Leninist örgüt. Grup Şah Muhammed Rıza Pehlevi hükûmetini devirmek amacıyla kuruldu ve 1979 devriminden sonra İran İslam Cumhuriyeti'ni devirmek için mücadelesine devam etti.

Tudeh Partisi veya Tude Partisi, İran'da kurulan bir komünist partidir. Tam ismi İran Kitlelerinin Partisi'dir. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'yle yakın ilişki içinde olmuştur. Tudeh, 1953 yılında başbakan Musaddık rejimine karşı yapılan darbeyle ve daha sonra Ruhullah Humeyni tarafından sürdürülen tasfiyelerle etkisizleştirilene kadar, İran'daki başlıca politik partilerden biri konumundaydı.

<span class="mw-page-title-main">İran tarihi</span> İranın tarihsel gelişimini ele alan tarihyazımı alanı

İran tarihi, tarihin en eski uygarlıklarından biri olan İran'ın tarihsel gelişimini ele alan tarih yazımı alanıdır. Bu tarih; batıdaki Anadolu'dan doğudaki Hindistan ile Siri Derya Nehri'ne, kuzeydeki Kafkaslar ve Avrasya steplerinden de güneydeki Basra Körfezi ile Umman Körfezi'ne kadar geniş bir alanı içine alan Antik İran bölgesinin tarihini kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1988 İran siyasi suçlu idamları</span>

1988 İran siyasi suçlu idamları: 19 Temmuz 1988 tarihinde başlayıp 5 ay süren ve binlerce siyasi suçlunun İran hükûmetince sosyalist örgütlere ve İran'da faaliyet gösteren çeşitli komünist parti mensuplarına sistematik bir şekilde antikomünizm kaynaklı infaz edilmelerini anlatan terim. Ana hedef İran'daki Halkın Mücahitleri Örgütü üyeleri idi ancak buna rağmen daha az sayıda da olsa diğer sosyalist ve komünist grupları kapsayacak şekilde üyeleri de idamlara dâhil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Monte Melkonyan</span> Ermeni asıllı ASALA üyesi (1957-1993)

Monte Melkonyan, Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçlerin komutanı ve 1980'li yıllarda ASALA silahlı terör örgütünün liderlerinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Huneyn Muharebesi</span> 630 yılında gerçekleşmiş bir muharebe

Huneyn Muharebesi ; Hicretin sekizinci yılı olan Miladi 630 yılında, Mekke’nin fethinden hemen sonra Huneyn Vadisi'nde meydana gelmiştir. Savaş İslam Peygamberi Muhammed'in komutasındaki İslam ordusu ile Taif bölgesinde bulunan Hevazin ve Sakif kabileleri arasında gerçekleşmiştir. Paganların baskınları ve yeni Müslüman olan Mekkelilerin de katılımı nedeniyle Huneyn Muharebesi'nin başlarında İslam ordusu sarsılmış ve hatta İslam peygamberi Muhammed'in canı tehlikeye girmiştir. Fakat neticede Müslümanlar galip gelerek çok fazla ganimet elde etmiştir.

İslami Dayanışma Oyunları, İslam İşbirliği Teşkilatına üye ülkelerin katılması ile dört yılda bir yapılan geniş kapsamlı bir spor organizasyonu. İslami Dayanışma Oyunları Federasyonu (ISSF) İslam Dayanışma Oyunları yönünü ve kontrolünden sorumlu olan kuruluştur.

Himmet Partisi, Himmet Sosyal-Demokrat Müslüman Teşkilatı veya kısaca Himmet, Azerbaycan'ın ve tüm İslam Dünyasının ilk sosyal demokrat nitelikteki siyasi partisi. Sol kanadı 1920 yılında Bakü'deki komünist Adalet Fırkasıyla birleşerek, Azerbaycan Komünist Partisi'ni kurdu. Himmet Gazetesi adında yayın organları vardı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'nin İran'ı işgali</span>

Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'in İran'ı işgali, Pehlevi Hanedanı idaresindeki İran'ın enerji hatlarını ele geçirmek ve Pers Koridoru'nun güvenliğini sağlamak için 1941 yılında girişilen işgal hareketi.

<span class="mw-page-title-main">Şapur Bahtiyar</span> İslami rejime muhalif eski İran Başbakanı

Şapur Bahtiyar, (Farsça: شاپور بختیار

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Kürtler</span>

Sovyetler Birliği'nde Kürtler, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kürt kişi veya grupları betimler.

<span class="mw-page-title-main">Davud Monşizade</span> İranlı Nazi destekçisi

Davud Monşizade SUMKA'nın kurucusudur. II. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da, savaştan sonra ise İran'da Nazizm'i desteklemiştir. Daha sonra İsveç'te Uppsala Üniversitesi'nde İran Dilleri bölümünde profesör olmuştur.

Azerbaycan İslam Partisi Azerbaycan'da yasaklanmış bir İslamcı partidir. Parti 1991 yılında başkent Bakü'nün kuzeydoğusunda yer alan sıkı laik ve dinî açıdan ilerici Azerbaycan'da muhafazakâr Şii İslam'ın tek kalesi olan Nardaran kasabasında kuruldu ve resmî olarak 1992 yılında tescil edilmiştir. Ancak kaydı 1995'te iptal edildi ve o zamandan beri yasal hâle getirilmedi.