İçeriğe atla

İgor Tamm

İgor Tamm
İgor Yevgenyeviç Tamm
Doğum8 Temmuz 1895
Vladivostok, Rus İmparatorluğu
Ölüm12 Nisan 1971
Moskova, SSCB
VatandaşlıkRus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu
Sovyetler Birliği SSCB
Mezun olduğu okul(lar)Moskova Devlet Üniversitesi
Ödüller Nobel Fizik Ödülü (1958)

Lomonosov Altın Madalyası (1967)
Sosyalist Emek Kahramanı Nişanı (1953)

Stalin Ödülü (1946)
Stalin Ödülü (1953)
Kariyeri
DalıFizik

İgor Yevgenyeviç Tamm (Ru. И́горь Евге́ньевич Тамм) (d. 8 Temmuz 1895, Vladivostok, Rus İmparatorluğu - ö. 12 Nisan 1971, Moskova, SSCB), Rus fizikçi.

Hayatı

Alman kökenli mühendis Yevgeni Tamm'ın oğlu olarak doğdu. 3 yaşındayken ailesi Ukrayna'ya taşındı. Liseyi Yelisavetgrad (bugün Kirovograd) kentinde bitirdi. Üniversite eğitimine 1913 yılında Edinburgh Üniversitesi'nde başladıysa da, daha sonra Moskova Üniversitesi Fizik-Matematik Fakültesi'ne geçti. 1918'de üniversiteden fizik diplomasıyla mezun oldu.

Kısa bir süre politikayla ilgilendi ve Menşevik Partisi'nden 1. Sovyetler Kurultayı delegesi oldu. Daha sonra akademik kariyeri tercih etti. 1919 - 1922 yılları arasında Simferopol ve Odessa'da üniversitelerde ders verdi.

1922'den itibaren (iki kısa arayla beraber) Moskova'da çalıştı. Moskova Devlet Üniversitesi Fizik Fakültesi'nde doçent ve profesör oldu. Üniversitedeki çalışmalarıyla beraber, 1934'ten itibaren SSCB Bilimler Akademisi Fizik Enstitüsünde de çalışmaya başladı.

1939'da kardeşinin hapsedilmesi ve yakın bir arkadaşının tutuklanarak kurşuna dizilmesi üzerine sıkıntılı bir döneme girdi. Fakat savaş yıllarında tekrar hükûmet nezdinde itibar kazandı, öyle ki savaşın ardından 1946'da Stalin Ödülü'ne layık bulundu. 1953'te SSCB Bilimler Akademisi Gerçek Azalığına seçildi ve ikinci kez Stalin Ödülü'nü bizzat Stalin'in elinden aldı.

Tamm 12 Nisan 1971'de öldü ve Novodeviçye Mezarlığı'a defnedildi.

Bilimsel çalışmaları

Tamm'ın ilgilendiği konuların başında kuantum mekaniği, katı hal fiziği, nükleer fizik, parçacık fiziği ve ışıma gelir.

1937'de İlya Frank'la beraber parçacıkların hareketinin Frank-Tamm Formülü'nü tanımladı. Çalışmaları daha önceki bazı deneylerin sonuçlarını (Çerenkov ışıması) açıklar mahiyetteydi. Bu yöndeki çalışmalarıysa 1958 yılında Pavel Çerenkov ve İlya Frank'la beraber Nobel Fizik Ödülü'nü aldı.

Kuantum alanına ilişkin çalışmaları 1945'te Tamm-Dankov Yöntemi'nin geliştirilmesiyle sonuçlandı.

Andrey Saharov'la beraber plazmanın tokamakta hapsedilmesi prensiplerini öğrendi.

Tamm SSCB Bilimler Akademisi dışında bazı yabancı akademilerin de onur üyesiydi:

Tamm'ın öğrencileri arasında Vitali Ginzburg, Andrey Saharov gibi ünlü isimler bulunuyor.

Toplumsal çalışmaları

1955'te SSCB'de biyoloji biliminin durumunu sert bir şekilde eleştiren Üçyüzler Mektubu'nu imzalayan bilim insanları arasında yerini aldı.[1] Mektup SSCB çapında büyük yankı uyandırmış ve Ziraat Bilimleri Akademisi Başkanı'nın istifasına neden olmuştu.

Tamm 1960'larda Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı'nın aktif katılımcılarındandı.[2]

1966'da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Brejnev'e gönderilen ve Stalin'in aklanması çabalarını kınayan Yirmibeşler Mektubu'nu imzalayanlar arasında Tamm da vardır.[3]

Ödülleri

Hatırası

Tamm'ın Vladivostok ve Kirovograd kentlerinde heykeli dikilmiş, adı Moskova'da bir meydana verilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Dubinina L., Jimulyov İ., "Üçyüzler Mektubu'nun 50. Yılı Dolayısıyla" (Rusça), Genetikçiler ve Seleksiyonerler Cemiyeti Haberleri, 2005, cilt 9, nu. 1, s. 12-33" (PDF). 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2013. 
  2. ^ "Pugwash Konferansı Tarihi (Rusça), Rusya Bilimler Akademisi Pugwash Komitesi resmi sitesi". 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013. 
  3. ^ "Yirmibeşler Mektubu (Rusça), Rusya Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü resmi sitesi". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Göttingen Üniversitesi</span>

Göttingen Üniversitesi, Almanya'nın Göttingen şehrinde bulunan bir araştırma üniversitesidir. 2019 itibarıyla Göttingen Üniversitesi; 13 fakültesi, 32.000 öğrencisi ve 4.200'den fazla profesör ve akademisyeni ile eğitim vermeye devam etmektedir. Üniversite, Coimbra Grubu'na üyedir ve Göttingen'deki 4 Max Planck Enstitüsü ve 1 Leibniz Enstitüsü ile yakından iş birliği içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Sobolev</span> Rus matematikçi

Sergey Lvoviç Sobolev, Rus matematikçidir. Matematiksel analiz ve kısmi türevli diferansiyel denklemler üzerine çalışmalarıyla tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Arkadi ve Boris Strugatski</span> Sovyet yazar kardeşler

Strugatski kardeşler, Arkadi Natanoviç Strugatski ve Boris Natanoviç Strugatski Sovyet yazar kardeşler.

<span class="mw-page-title-main">Max Born</span> Alman-İngiliz fizikçi ve matematikçi (1882–1970)

Max Born kuantum mekaniğinin gelişmesinde etkili olan Alman matematikçi ve fizikçi. Kuantum fiziği dışında katı hâl fiziği ve optiğe katkıda bulunmuş ve 1920-30'larda önemli fizikçilerin çalışmalarının denetimini yapmıştır. Born, yaptığı "Kuantum Mekaniği'nin temelini araştırma, özellikle dalga fonksiyonunun istatistiksel yorumlanması üzerine" adlı çalışması ile 1954 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">James Franck</span> Alman fizikçi (1882 – 1964)

James Franck, Hamburg doğumlu, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü kazanmış bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Saharov</span> Sovyet fizikçi ve insan hakları aktivisti (1921-1989)

Andrey Dmitriyeviç Saharov, insan haklarının önde gelen savunucularından SSCB'li nükleer fizikçi. SSCB'de reformların yapılmasını ve komünist olmayan ülkelerle iyi ilişkiler kurulmasını desteklemiş, 1975'te Nobel Barış Ödülü'nü kazanmış, ama yönetimin baskısıyla karşılaşarak 1986'ya değin ülke içinde sürgünde yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jores Alfyorov</span>

Jores İvanoviç Alferov, Rusya Bilimler Akademisi üyesi fizikçi ve akademisyen. Modern heterostructure fiziğe ve elektroniğe büyük katkıları bulundu. Heterotransistörleri icat etti.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Devlet Ödülü</span>

SSCB Devlet Ödülü, Sovyetler Birliği'nin devlet nişanıydı. 9 Eylül 1966'da Merkez Komitesi ve SSCB Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe sokuldu. 1967 ile 1991 arasında Ekim Devriminin yıldönümünde, bilim ve teknoloji ve edebiyat ve sanat alanlarında olağanüstü başarıları ödüllendirmek için verilirdi. 1960 ile 1980'ler arasında ödül, "Stalin Ödülü" olarak bilinir oldu. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bu ödülün yerine Rus Federasyonu'nun Devlet Ödülü getirildi.

Sergey Yefimoviç Malov, Rus dil bilimci, Doğu bilimci, Türkolog, SSCB Bilimler Akademisi muhabir üyesi. Türk dilleri uzmanı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Abrikosov</span> Rus-Amerikalı teorik fizikçi (1928 – 2017)

Aleksey Alekseyeviç Abrikosov, Moskova doğumlu Rus Teorik fizikçidir. 2003 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vitali Ginzburg</span> Rus fizikçi

Vitaly Lazarevich Ginzburg (Rusça: Вита́лий Ла́заревич Ги́нзбург yılları arsında yaşamış Rus Teorik fizikçi ve Astrofizikçidir. 2003 yılında tip II süperiletkenler konusunda bulduğu keşiflerle Nobel Fizik Ödülü kazanan, Ginzburg, kalp yetmezliğinden ölmüş, Moskova, Rusya Novodevichye Mezarlığına defnedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lev Landau</span> Sovyet teorik fizikçi (1908-1968)

Lev Davidovich Landau teorik fizik alanında pek çok katkı ve araştırma yapmış Bakü doğumlu Yahudi asıllı, Sovyet-Azerbaycanlı fizikçidir. Yoğun maddenin kuantum mekaniği hakkında çalışan Landau, süperakışkanlığı öngörmüş ve 1962 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır. Evgeny Mikhailowich Lifschitz ile çeşitli dillere çevirilen ve klasikleşen fizik kitapları serisini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pavel Çerenkov</span>

Pavel Alekseyeviç Çerenkov, Sovyet-Rus fizikçidir. 1934 yılında yaptıkları Çerenkov ışıması çalışmalarıyla İlya Frank ve İgor Tamm birlikte 1958 yılında Nobel Fizik Ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İlya Frank</span> Sovyet fizikçi

İlya Mihayloviç Frank, Sovyet nükleer fizikçi. 1958 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü vatandaşı Pavel Çerenkov ve Igor Y. Tamm ile birlikte kazanmıştır. Ödülü Çerenkov radyasyonunu açıklamaya yönelik çalışmaları nedeniyle kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Vavilov</span> Rusyalı fizikçi

Sergey İvanoviç Vavilov, bir Sovyet fizikçi, 1945 yılından ölümüne kadar SSCB Bilimler Akademisi Başkanlığını yapmıştır. Abisi Nikolai Vavilov ünlü Rus genetikçisidir.

Leonid Isaakovich Mandelstam or Mandelshtam Belarus-Yahudi kökenli Sovyet bir fizikçidir. 

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Basov</span>

Nikolay Gennadiyevich Basov, Sovyet fizikçi ve eğitmendir. Lazer ve maser'in gelişmesini sağlayan kuantum optiği alanındaki temel çalışmalarından dolayı, Basov 1964 yılında Nobel Fizik Ödülünü Alexander Prokhorov ve Charles Hard Townes ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde bilim ve teknoloji</span>

Sovyetler Birliği'nde bilim ve teknoloji, Sovyetler Birliği'nin ulusal politikasında önemli bir parçası olarak rol aldı. Vladimir Lenin zamanından 1990'ların başında Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar hem bilim hem de teknoloji, Sovyet devletinin ideolojisi ve pratik işleyişi ile yakından bağlantılıydı ve diğer ülkelerdeki modellerden hem benzer hem de farklı yollarla takip edildiler. Konstantin Tsiolkovskiy gibi İmparatorluk Rusyası'nda çalışan birçok bilim insanı SSCB'de çalışmaya devam etti ve Sovyet bilimini doğurdu.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Markoviç Polyakov</span> Amerikalı fizikçi

Aleksandr Markoviç Polyakov, Rus teorik fizikçidir. Daha önce Moskova'daki Landau Enstitüsünde çalışmış Polyakov, 1990'dan beri ise Princeton Üniversitesinde fizik profesörüdür.

Viktor Mihayloviç Gluşkov, Sovyet matematikçi. Sovyetler Birliği'nde bilgi teknolojisinin ve Sovyet sibernetiğinin kurucu babalarından biriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.