İçeriğe atla

İdris Sefer

İdris Sefer
Lakabıİdris Bey
DoğumSefer, Kosova Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
BağlılığıPrizren Birliği
İpek Birliği
Hizmet yılları1878–1918
RütbesiKomutan
Çatışma/savaşları1910 Arnavutluk İsyanı
1912 Arnavutluk İsyanı
ÖdülleriKosova kahramanı (Ölümünden sonra)

İdris Sefer, Arnavut milliyetçisi bir gerilla savaşçısı. 1910 yılında, Osmanlı İmparatorluğuna Kosova Vilayetinde karşı ayaklanma başlatan Isa Boletini'nin sağ kolu ve Prizren Birliği ile İpek Birliğinin birer üyesiydi. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Sefer, 1912 Arnavut İsyanını yönetti. Birinci Balkan Savaşı sırasında Boletini ve Seferi, 1910 ve 1912 ayaklanmaları sırasında daha önce kendilerine müttefiklik eden Sırbistan'a karşı ayaklandılar ve I. Dünya Savaşı'nın sonrasında ve savaşın ilk evresinde (1913-1915) Sırp kuvvetlere saldırmaya devam ettiler. Dünya Savaşının son zamanlarında ise (1916-1918) birlikleri Bulgar kuvvetlerine karşı yöneldi.

Yaşamı

İdris Sefer, Karadağ'ın kuzeyinde yer alan, o zamanlarda Osmanlı İmparatorluğunun Kosova Eyaletinin ve günümüzdeyse Sırbistan sınırları içerisinde bulunan Preşeva'da dünyaya geldi.[1] Erken yaşlarda Arnavut milliyetçilerine katılan Sefer, Prizren Birliğinin ve İpek Birliğinin üyesi oldu.[1][2]

1910 Arnavut İsyanı

Nisan 1910'da, İso Boletini ve İdris Sefer önderliğinde, Kosova Vilayetinde Osmanlılara karşı bir ayaklanma başlatıldı.[3] Sefer'in kontrolündeki beş bin kadar isyancı Kaçanik'teki Priştine-Üsküp demiryolunu kesti[3] ve ayrıca Kaçanik Geçidi'nde Osmanlı güçlerine direnmeyi başardı.[1] Şevket Turgut Paşa, on üç saat süren çatışmanın ardından ayaklanmayı bastırdı,[4] buna karşın İdris Sefer komutasındaki isyancılar, 2.000 Osmanlı askerini öldürmeyi başarmıştı.[5]

1912 Arnavut İsyanı

İdris Sefer, 12 Ağustos 1912'de 30.000 kadar Arnavuttan oluşan düzensiz bir ordu birliği ile Kosova'nın merkezini, karşısında hiçbir direnişle karşılaşmadan ele geçirdi.[4] Sefer, aynı zamanda en şiddetli mücadelenin yaşandığı Ferizovik bölgesindeki milisleri de organize etti.

Balkan Savaşları

Gjilan'daki Idriz Seferi Anıtı

Balkan Savaşı'ndan bir gün önce, öğle saatlerinde Seferi 1000 adamı ile Sırp sınır karakollarına saldırdı. 1909 Arnavut Ayaklanması sırasında Sırbistan tarafından sağlanan Martiniler ve Sırp hızlı ateşli silahlarla silahlandırıldılar.[6] Arnavutlar bunu, Arnavutların yaşadığı bölgelerin muhtemelen Karadağ, Sırbistan ve Yunanistan arasında bölüneceğini fark ettikten sonra yaptılar; Sırbistan'a karşı Sırp silahlarını ve parasını kullanma fikri Sırp ordusunu öfkelendirdi.[6] Sırp bölükleri aceleyle sınıra geldi ve Arnavutları geri püskürttüler. Ardından Sırp gerilla savaşçıları (Çetnikler) Arnavutların en önde gelen merkezlerini elle atılan bombalarla tüfeklerle imha etti, Sefer'e bağlı Arnavutlar bölgeden ayrılmak zorunda kaldı.

Kaynakça

  1. ^ a b c Elsie 2012, p. 403
  2. ^ Bep Jubani et al., Historia e popullit shqiptar: për shkollat e mesme (Libri Shkollor: Prishtinë, 2002) 191-198.
  3. ^ a b Kedourie 2013, p. 26–
  4. ^ a b Pearsons 2004, p. 24
  5. ^ Ljubodrag Dimić; Đorđe Borozan (1998). Југословенска држава и Албанци. Službeni list SRJ. s. 317. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017. 

    Идрис Сефери који је воЬа у Карадагу, а ратовао је и противу Турака и убио више од 2000 турских војника око Гнл>ана у 1909-10 год

  6. ^ a b Troçki 1980, s. 117

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşları</span> 1912-1913 yıllarında Balkan Yarımadasında yaşanan iki savaş

Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların temel nedeni Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı'nın Balkanlarda hızlanan yayılma faaliyetleridir.

<span class="mw-page-title-main">Priştine</span> Kosovanın başkenti ve en büyük şehri

Priştine Kosova'nın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">İpek, Kosova</span> Kosovada kent

İpek, Kosova'nın kuzeybatısında bir şehir ve belediye merkezi. Kosova’nın büyük yerleşim birimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ tarihi</span>

Karadağ tarihi Karadağ'da günümüze kadar yer almış tarihsel olayları kapsar.

Kosova tarihi günümüzdeki bağımsız Kosova Cumhuriyeti’nin sınırları içinde kalan toprakların tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Sırbistan tarihi, bugünkü Sırbistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İşkodra Kuşatması</span>

İskodra Kuşatması 28 Ekim 1912 ile 23 Nisan 1913 tarihi arasında Karadağ ile Sırbistan ittifakına karşı Osmanlı İmparatorluğu askerleri ve Arnavutluk gönüllü birlikleri tarafından yapılan savunmadır.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

Priştineli Hasan veya Volçetrinli Hasan Bey, asıl adıyla Hasan Berişa, Arnavut siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1910 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1910 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1910 Arnavutluk İsyanı ya da Arnavutluk Harekâtı Mayıs-Haziran 1910 tarihleri arasında İttihatçı Osmanlı hükümetinin yeni merkezileştirme politikalarına karşı Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Prizren Sancağı</span>

Prizren Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun sancaklarından biriydi. Sancağın merkezi Prizren'di.

<span class="mw-page-title-main">İpek Sancağı</span>

İpek Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun sancaklarından biriydi. Sancağın merkezi İpek idi.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Krallığı</span> 1882-1918 Güneydoğu Avrupa ülkesi

Sırbistan Krallığı, 1882'de Sırbistan Prensliği Prensi Milan'ın kral ilan edilmesiyle kurulan Sırp krallığı.

<span class="mw-page-title-main">İsa Bolatin</span>

İsa Bolatin, Kosovalı Arnavut gerilla ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Luma Muharebesi</span> Birinci Balkan Savaşı Muharebesi

Luma Muharebesi, Arnavutlar arasında Lumë Ayaklanması olarak da bilinir, Sırplara karşı Lumë'de Osmanlı Arnavutluk bölgesinde yerel Arnavut halkın Sırplara karşı Birinci Balkan Savaşı sırasında girdikleri bir seri çatışmalardır. Sırplar Adriyatik Denizi'ne çıkmayı beklerken beklenmedik şekilde Osmanlı yandaşı olan veya olmayan yerel Arnavut halkın birlik olup direnmesi ile karşılaşmışlardır. Kendilerinin ummadığı şekilde Sırp 3. Ordusu birlikleri kendilerinden sayıca az olan Arnavut milislerce yenilgiye uğratılmış ve bu durum ayrıca batıya hareketlerini de geciktirmiştir. Bu durum 28 Kasım 1912'de zorunluluktan veya değil Osmanlı'ya karşı bağımsızlık ilan edecek Arnavutluk Devleti'ne savunmasını örgütlemek ve Sırbistan, Yunanistan, Karadağ'a direnmek için zaman kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşlarında Arnavut Katliamları</span> 1912-1913 Balkan Savaşlarında Arnavutların öldürülmesi

Balkan Savaşları'nda Arnavut katliamları, 1912-1913 yılları arasında bölgede yaşanan çatışmalar sırasında Karadağ ve Sırp orduları ve paramiliterleri tarafından çeşitli vesilelerle 1912-13 Birinci Balkan Savaşı sırasında, Sırbistan ve Karadağ, Avrupa, Amerikan ve Sırp muhalefet basını tarafından bildirilen Osmanlı İmparatorluğu güçlerini günümüz Arnavutluk ve Kosova'dan kovduktan sonra Arnavut nüfusa karşı bir dizi savaş suçları işledi. Suçların çoğu Ekim 1912 ile 1913 yazı arasında işlendi. Zorunlu sürgünlerin ve katliamların amacı, yeni Balkan sınırlarını belirlemek için Londra Büyükelçiler Konferansı öncesi istatistiksel manipülasyondu. Çağdaş hesaplara göre, bu dönemde 10.000 ila 25.000 Arnavut açlık ve soğuktan öldürüldü veya öldü. Kurbanların çoğu çocuklar, kadınlar ve yaşlılardı. Katliamlara ek olarak, bazı sivillerin dudakları ve burunları kesildi.

Kosova, 1455'ten 1912'ye kadar, başlangıçta Rumeli Eyaleti'nin bir parçası olarak ve 1864'ten ayrı bir Kosova Vilayeti olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ülgün Muharebesi</span>

Ülgün Muharebesi 1880 yılında Ülgün civarında, Kllezna köyü yakınlarındaki Kodra Kuqe bölgesinde Derviş Paşa'ya bağlı Osmanlı kuvvetleri ile Arnavut düzensizler arasında gerçekleşen bir muharebedir. Plav ve Gusinye bölgesi Berlin Antlaşması (1878) ile Karadağ'a verilmişti, ancak Arnavutlar Prizren Ligi etrafında birleşip ilhaka karşı savaştılar, buranın verilmesine karşı çıkan Osmanlı yöneticileri de Arnavutları el altından desteklediler. İngiltere'nin başını çektiği Büyük Güçler daha sonra önce Katolik Arnavutların yaşadığı Hot ve Kelmendi bölgesini Karadağ'a vermeye karar verdiler ancak buradaki Katolik Arnavutları'nda Karadağ yerine Osmanlı egemenliğinde kalmak istedikleri gerekirse kendilerinin de açık açık Plav ve Gusinye'dekiler gibi direneceklerini beyanı üzerine buradan da vazgeçildi. Bu defa Büyük güçlere Osmanlılar toprak baskıları üzerine Ülgün'ü vermeyi teklif ettiler. Arnavutlar bunu da reddetti, birlik burada direniş örgütledi. Osmanlı İmparatorluğu'da Ülgün'ün ilhakını da sürüncemede bırakmak için Arnavutlara hiçbir müdahalede bulunmayıp barışçıl beyannameler ile yetindiler. Sonunda Gladstone, Büyük Güçler Osmanlıları İzmir ve Ülgün'e asker ve donanma gönderme tehdidiyle Prizren Birliği'ne karşı harekete geçmeye zorlayarak direnişe son verdi ve Ülgün kasabasını Karadağ'a başarıyla teslim etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.