İçeriğe atla

İbrani takvimi

TişriHeşvanKislevTevetŞevatAdar (VeAdar)NisanİyarSivanTammuzAvElul
İbrani takvimi, 1831

İbrani takvimi veya Yahudi takvimi (İbraniceהַלּוּחַ הָעִבְרִי, romanize: ha-luah ha-ivri), günümüzde ağırlıklı olarak Yahudi dini mekânlarında kullanılan bir lunisolar takvimidir. Yahudi bayramlarının tarihlerini ve Tora bölümlerini, yahrzeitleri (bir akrabanın ölümünü anma tarihleri) ve günlük Mezmur okumalarını, birçok tören kullanımı arasında uygun şekilde okur. İsrail'de yalnızca dini amaçlar için kullanılır, resmî olarak kullanılmaz.

Bilinen ilk İbrani takvimi, Kral Süleyman döneminde düzenlenen Gezer takvimidir. On iki kamerî esaslı aydan oluşur. Tarımsal faaliyetin planlanmasını amacıyla düzenlenmiş olan takvim, kamerî temele sahip olmakla birlikte, sonradan Güneş esaslı takvime dönüştürüldü.

İsrailoğulları ise, Bâbil takvim düzeninden hareketle yarattıkları ve karmaşık yapıya sahip olan bir düzeni kullanmıştır.[1]

Takvimin MÖ 10. yüzyıldan kalma bir örneği İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunmaktadır.[2]

İbrani ayları

İbrâni ayları, kamerî aylardır. Ayın hareketlerine göre düzenlenmiştir ve her biri 29 veya 30 gün sürer. Her ay, Yeni Ay'ın (Molad) ilk görünüşüyle başlar ve bir sonraki yeni Ay'ın görünüşüne kadar geçen süreyi kapsar. Güneş takviminde 12 ay olarak hesaplanan bir yıl, kamerî esaslı takvimde 12,4 ay olarak hesaplanır. Bu farkın kapatılması için İbrânî takvimine belli aralıklarla bir ay ilâve edilir.[1][3] Artık Ay olan Adar II her 19 yılda 7 kere eklenir. Her 19 yılın 12'sinde 12 ay varken 3., 6., 8., 11., 14., 17. ve 19. yıllara Adar II ilave edilir.

İbrani takviminde aylar şöyle sıralanır:

  1. Tişri (resmi açıdan ilk ay)
  2. Heşvan
  3. Kislev
  4. Tevet
  5. Şevat
  6. Adar
    1. VeAdar (Artık ay)
  7. Nisan (dini açıdan ilk ay)
  8. İyar
  9. Sivan
  10. Tamuz
  11. Av
  12. İlul

Ayrıca bakınız

  • Musevilik

Kaynakça

  1. ^ a b Orta ve Yakın Doğu'da kullanılan takvimler / İbrâni Takvimi 30 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Historical Sense. Erişim tarihi: 28.11.2007.
  2. ^ Gezer Takvimi 1 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim tarihi: 04.11.2012
  3. ^ Sözlükçük 28 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Minidev. Erişim tarihi: 28.11.2007.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Eylül, Jülyen ve Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 9. ayı olup 30 gün çeker.

Jülyen takvimi, Jül Sezar tarafından MÖ 46 yılında kabul edilen ve Batı dünyasında 16. yüzyıla kadar kullanılan takvim. Artık yıl hesaplamasındaki ufak bir fark sonucu yaklaşık her 128 yılda bir günlük bir kayma oluşturduğu için, 1582 yılında yerini Gregoryen takvimi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ay (zaman)</span> takvim yılını bölen düzensiz zaman birimi

Ay (zaman):Yılda 12 tane bulunan zaman birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Hamursuz Bayramı</span> Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göçünü anan Yahudi bayramı

Pesah, Fısıh veya Hamursuz Bayramı, bir Yahudi bayramı ve festivalidir. Mısır'da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anar. Pesah, Yahudi takvimindeki Nisan ayının 15. günü başlar, bu tarih Kuzey Yarım Küre’de bahara denk gelir ve bayram 7 veya 8 gün kutlanır. Yahudi bayramları arasında en çok kutlanan bayramlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi bayramları</span>

Yahudi bayramları, Yahudi festivalleri veya Yamim Tovim, İbrani takvimi içerisindeki günlerde Yahudiler tarafından kutlanan bayramların bütünü. Dinî, kültürel ve ulusal kaynakların unsurları içerirler: Tanah'taki Mitsva, hahamlar, Yahudi ve İsrail tarihi.

<span class="mw-page-title-main">Rumi takvim</span> Osmanlıda ve Türkiyede resmen kullanılmış, hicreti temel alan güneş yılı takvimi

Rûmî takvim, Hicret'i başlangıç kabul eden güneş yılı esasına dayalı bir takvim. Dünya'nın Güneş etrafında dolanımını esas alan şemsî takvim düzeninde, 13 Mart 1840'ta uygulanmaya başladı. Kamerî takvim sisteminde bir yıl, 354 gün; şemsî takvim sisteminde ise Dünya'nın Güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl, 365 gün olarak hesaplanır.

<span class="mw-page-title-main">Roş Haşanah</span> Yahudi Bayramı

Roş Haşanah, Yahudiler tarafından kutlanan İbrani takviminin yeni yılıdır. Tanah'ta Yom Teruah olarak geçen bu günün manasal meali "haykırış (çoşku) ve devirme günü"dür.

Zamanın ölçülmesi, kullandığımız zaman sistemi Dünya'nın kendi ekseni çevresindeki hareketini esas almaktadır. Gezegenin kendi etrafındaki bir tam dönüşü bir gün;Güneşin yörüngesindeki bir tam dönüşü ise bir yıldır. Dünya dönerken güneş gökyüzünde yükselmeye başlar, en tepeye tırmanır ve gözden kaybolana dek alçalır.

<span class="mw-page-title-main">Tişa Beav</span>

Tişa beAv, İbranicede Av ayının dokuzu anlamını taşır. "Av" ay ismi İbraniceye, Aramice dilinde bulununan ay isimlerinden girmiştir. Miladi takvime göre her zaman aynı tarihe denk gelmemekle beraber her zaman Temmuz veya Ağustos ayları arasında bir tarihe denk gelir. Museviler için yas ve oruç günüdür.

Kislev İbrani takvimine göre resmi yılın üçüncü ayıdır ve dini yılın dokuzuncu ayıdır. Genelde 30 gün çeken bu ay ayın durumuna göre bazen 29 gün çekebilir. Gregoryen takvime göre Kasım-Aralık aylarına düşer. "Rüyalar ayı" olarak da bilinir.

Ermeni takvimi , Ermenilerin geleneksel takvimidir. Antik Mısır takviminde olduğu gibi "güneş takvimi" esasına dayalıdır.

Enterkalasyon, bazı takvim yıllarına fazladan bir gün, hafta veya ay ekleyerek, takvimin mevsimler ve ayın dönemlerini izlemesini sağlamaktır. Ay-gün takvimleri hem gün ve ayların eklenmesini gerektirebilir.

Tevet İbrani takvimine göre resmi yılın dördüncü ayıdır ve dini yılın onuncu ayıdır. 29 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Aralık-Ocak aylarına düşer. Gergoryen takvimindeki yılbaşı genelde bu aya denk gelir.

Adar İbrani takvimine göre resmi yılın altıncı ayıdır ve dini yılın on ikinci ayıdır. Bu ayda 29 gün vardır. Bu aya artık yıllarda Adar Alef, Adar Rişon veya Adar I denir. Artık yıllarda bir ay daha eklenir buna da Adar Bet, Adar Şeni, VeAdar veya Adar II denir. Artık yıllarda Adar I 30 gün çeker. Adar I ve Adar II Gregoryen takviminde Şubat-Mart aylarına düşer.

Nisan İbrani takvimine göre resmi yılın yedinci ayıdır ve dini yılın birinci ayıdır. 30 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Mart-Nisan aylarına düşer. Nisan ismi Babilceden girmişstir; Tora'da Babil Sürgününden önce bu ay için bahar anlamına gelen Aviv ismi kullanıldığı görülür.

<span class="mw-page-title-main">Ay takvimi</span>

Kamerî takvim veya Ay takvimi, Dünya'nın Güneş çevresindeki hareketleri yerine Ay'ın tam devrelerini temel alan takvim. "Mevsim yılı" da denilen bir Güneş yılında 12.37 sinodik ay bulunur, yani ay senesi daha çabuk tamamlanır. Bu nedenle Ay takvimlerini Güneş takvimine çevirirken, belirli bir sürenin ilave edilmesi gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans takvimi</span>

Bizans takvimi, "'Konstantinopolis'in Yaratılış Dönemi'" ya da "'Dünya Dönemi'" olarak da bilinir takvimi Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından 691'dan 1728'e kadar Rum Ortodoks Patrikhanesi olarak kullanıldı. Ayrıca bu takvim 988 ile 1453 yılları arasında Doğu Roma İmparatorluğu'nun ve aynı zamanda 988 ile 1700 yılları arasında Rusya'nın resmî takvimi olmuştur.

Babil takvimi, 12 kameri aydan oluşan ve yıllık bir ay-güneş takvimidir. Babil'de kullanılan takvim, hem kamerî ve hem de Güneş esaslı olarak düzenlenmiştir. Babil takviminde de gün, günbatımında başlar ve bir sonraki günbatımında sona erer. Sümerde M.Ö. IV binyılın sonu ile III binyılın başlangıcında her bir şehrin kendi takvimi vardı. Rahipler yıldızlı gökyüzünü gözlem yapmakla birçok astronomik sonucu elde etmişlerdir. M.Ö. III binyılda gökyüzü cisimlerinin hareketinin gözlemlemek için yüksekliği 20 m'ye ulaşan çok katlı kuleler inşa ediliyordu. Bu kuleler genellikle tapınakların yanına dikilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya takvimi</span>

Etiyopya takvimi , Etiyopya'da kullanılan temel takvimdir. Etiyopya Hristiyanları için de dini takvim olma özelliği taşır. Mısır takvimi gibi güneş temelli olup Jülyen takvimi gibi her 4 yılda bir artık gün eklenmektedir. Yılbaşı Jülyen takvime göre 29 veya 30 Ağustos'dur. Miladi takvim ve Etiyopya takvimi arasında oluşan 7-8 yıllık fark İsa'nın müjdelenmesinin hesabında olan farklılıklardan oluşur.

Ay Yeni Yılı, ay takvimi veya ay-güneş takvimine göre ayları Ay döngülerileri olan bir takvim yılının başlangıcıdır.