İçeriğe atla

İbrani astronomisi

İbrani astronomisi, İbranice yazılmış, İbranice konuşanlar tarafından yazılmış, İbraniceye çevrilmiş veya Yahudiler tarafından Yahudi Arapçası'yla yazılmış herhangi bir astronomi metnini ifade eder. Bu astronomi, başta Tanah (İbranice Kutsal Kitap veya "Eski Ahit") olmak üzere, Kutsal Kitap'ta bulunan en eski astronomi ve kozmoloji metinleriyle Talmud gibi Yahudi dini metinleri ve teknik astronomi çalışmalarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Bazı Fars ve Arap gelenekleri, astronominin icadını Âdem, Şit ve Hanok'a atfeder.[1] Bazı akademisyenler, burçların veya İbranice adıyla Mazzarot'un ve onlarla ilişkili yıldızların adlarının aslında bu İbrani atalar tarafından İncil'in hikâyesini anlatmak için bir nimonik olması adına oluşturulduğunu öne sürmektedir.

Tarihçi Flavius Josephus, Şit ve soyunun eski astronomik bilgileri taş sütunlarda koruduğunu söyler.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel

  1. ^ "Two Types of Antedeluvian Tablets: Enochic Tradition from Historical Palea". 2 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024. 
  2. ^ Josephus, The Antiquities of the Jews, Book I:1–3.

Genel

  • İncil'de
    • Gunkel's Commentary on Genesis (Nowack Series) may be consulted for incidental references to Biblical Astronomy;
    • for the Babylonian views, see Jensen, Kosmologie der Babylonier, Strasburg, 1890, passim;
    • Jastrow, Religion of Babylonia and Assyria, xx.-xxii.;
    • Joseph Epping and Johann Nepomuk Strassmaier, Astronomisches aus Babylon, Freiburg, 1889.J. Jr. P. J.
  • Talmud'da
    • Winer, B. R. ii. 526–529, Leipsic, 1848;
    • Hamburger, R. B. T. ii. 77–81, s.v. J. Sr. L. B.
  • "Astronomy", Encyclopaedia Judaica. Jerusalem: Encyclopaedia Judaica & New York: Macmillan, 1971–72. 3:795-807.
  • Langermann, Y. Tzvi. "Hebrew Astronomy: Deep Soundings from a Rich Tradition". In Astronomy Across Cultures: The History of Non-Western Astronomy, ed. Helaine Selin, 555–84. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2000.
  • Jewish Astronomy/Astrology

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">İncil</span> Nasıralı İsanın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatan biyografi metinleri

İncil, İsa'nın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatan her bir biyografidir. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından kaleme alınmış olan ve yazarlarının adlarıyla anılan dört incil, Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü teşkil eder. İncil sözcüğü Türkçe konuşan kimseler arasında sıklıkla Yeni Ahit anlamında kullanılır. Bu kullanıma –hatalı olsa dahi– Türkçe Hristiyan kaynaklarda da rastlanabilir. Bu kaynaklarda Müjde sözcüğü de Yeni Ahit anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">İbranice</span> Afro-Asyatik dil ailesinin Kenan koluna bağlı bir dil

İbranice (עִבְרִית‎,

Talmud, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. İbranice lamad (öğrenmek) kökünden gelir. Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmudu ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalayim (Kudüs) Talmudu.

Aramca veya Aramice, Sâmî (Semitik) dil ailesinin Kuzeybatı grubundan bir dil. Suriye ülkesinin eski adı olan Aram sözcüğüne izafeten adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tanah</span> Yahudiliğin ana kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Josephus</span> MS 1. yüzyılda yaşamış Yahudi tarihçi

Titus Flavius Josephus veya doğum ismiyle Yosef ben Matityahu, Kudüs'te dünyaya gelmiş ve Roma İmparatorluğu'nda, tarih alanında önemli bir etki yaratmış Yahudi tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Kürdistan'daki Yahudiler'in tarihi, eski çağlardan beri İran'ın bir kısmını, Kuzey Irak'ı, Ermenistan'ı, Suriye yaşayan Yahudiler'e denir. Kültürleri ve giyim tarzları Müslüman Kürtler'e benzer. 1940 ve 50'lerde İsrail'e yapılan göçlere kadar kapalı bir toplum olarak yaşadılar.

<span class="mw-page-title-main">Hasday bin Şaprut</span>

Hasday bin Şaprut, (d. 915 Jaén - ö. 970 Córdoba) Endülüs Yahudisi, halife III. Abdurrahman'ın veziri ve özel hekimi. Chaim Potok'un kitabı "wanderings"te anlatıldığına göre Talmud'un erbabı değildi. Dini yazıtlar üzerinde çalışan, 4 dil bilen, Yahudi tarihini iyi bilen, rabbinik olmayan bir Yahudi sekreteri olan Hasday Yahudi olmayanlarca bile saygı duyulan bir kişiydi. Hasday bin Şaprut Karay bir İbrani olmasına rağmen rabbinikçiler, İbrani diline yaptığı katkılardan dolayı kendisine sahip çıkmaktadır.

Kutsal İbranice veya klasik İbranice, İbranicenin arkaik bir formu olup, Akdeniz ile Şeria Nehri arasında kalan Kenan toprakları denen bölgede Semitik Kenan dillerinden biriydi. Ahit İbranicesi MÖ yaklaşık 10. yüzyıldan, İkinci Tapınak döneminin sonu olan MS 70 yılına kadar kullanılmıştır. Ahit İbranicesi en nihayetinde gelişip Mişna İbranicesine dönüştü ve bu dil MS 2. yüzyıla kadar devam etti. Tanah, sessiz harf iskeletinin ve Orta Çağ'da kullanılmaya başlanan sesli harf sisteminin geçirdiği evrelerin belgesel kanıtıdır. Ayrıca, kuzeydeki İsrail Krallığı ile güneydeki Yehuda Krallığı'ndaki lehçe farklılıkları da göze çarpmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Tapınak</span>

İkinci Tapınak, Kudüs'teki Tapınak Tepesi'nde bulunan Yahudi kutsal tapınağıydı. MÖ 516 ve y. MS 70 arasında ayakta kaldı. İkinci Tapınak dönemine adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ferisiler</span> Ölümden sonra bedensel dirilişe inanan ve katı tutumlarıyla tanınan Yahudi grubu

Ferisi Yahudileri veya Ferisiler İkinci Tapınak Dönemi'nde İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. MS 70'te İkinci Tapınak'ın yıkılması ile birlikte Ferisilerin inançları Rabbani Yahudiliğin akîdelerinin, ibadetlerinin ve ibadetlerde okunan metinlerinin kökenini oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Samuel</span> İbrani Kutsal Kitabında peygamber ve İsrail başkahini

Samuel ya da İsmail, İbranice Kutsal Kitap'ta, Hakimler döneminden Saul hükümdarlığında bir krallık haline geliş ve Saul döneminden Davud dönemine geçişte adı geçen ve kilit bir rol oynayan önemli bir karakterdir. Yahudiler, Hristiyanlar ve Müslümanlar tarafından bir peygamber olarak kabul edilir. İbranice Kutsal Yazıtlardaki rolüne ek olarak, Samuel, Yeni Ahit'te, haham edebiyatında ve Kuran'ın ikinci bölümünde, burada adıyla olmasa da bahsedilmektedir. Ayrıca, Josephus'un Yahudilerin Eski Çağları adlı kitabında da kendisinden bahsedilmektedir. Müslüman ülkelerde Şemuil olarak bilinir.

Sethianizm, milattan önce 2. ve 3. yüzyıllar arasında Gnostisizm akımından gelişerek ortaya çıkan, içerisinde Hellenist Yahudilik felsefesi, Hristiyanlık ve Platonizm unsurları barındıran bir akımdır.

Mısırlılar İncili ya da Yüce Görünmez Ruhun Kutsal Kitabı, Nag Hammadi kütüphanesinde bulunan kıptîce yazılmış apokrif bir incildir. Nag Hammadi metinleri arasında iki farklı versiyonu bulunan incil, orijinali yunanca olan bir başka metinden çevrilmiştir. Metin içerik itibarıyla Şitçi gnostisizm akımına aittir. Adem'in oğullarından birisi olan Şit, ışık güçlerinden birisidir. Mısırlılar İncili, Kilise babaları Klement ve Origenes'in metinlerinde bahsi geçen Yunanca yazılmış Mısırlılar incilinden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kaldea</span> MÖ. XX. yy ile VI. yy arasında yaşamış Sami halkı

Kaldea veya Chaldea ülkede yaşayanlar absorbe ve asimile olup Babil'i oluşturmadan önce, MÖ 10. yy sonu veya 9. yy başı ile 6. yüzyılın ortaları arasında var olmuş bir ülkedir. Kaldea halkı Sami dilini konuşmaktaydı. Ülke, Mezopotamya'nın uzak güneydoğu köşesindeki bataklık bölgede kurulmuştur. İbrani Kutsal Kitabı (Tanah) bölgeyi tanımlamak için İbranice: כשדים (Kaśdim) terimini kullanır ve Yunan Eski Ahit'te (Septuaginta'da) Kaldaeanlar olarak çevrilmiştir, Kasdim kelimesinin aslında Chaldean çevirisi olduğu veya Mezopotamyanın güneyine verilen Kaldu adının karşılığı olup olmadığı konusu tartışmalıdır.

Rabbânî Yahudilik, altıncı yüzyılda Babil Talmud'unun derlenmesinden beri Yahudiliğin ana akım formunu oluşturan dini hareket. Farisi Yahudilikten köklenmiş Rabbânî Yahudilik, Sina Dağı'nda Musa'nın Tanrı'dan Yazılı Tevrat ile yorumlamaları ve tefsirleri içeren "Sözlü Tevrat'ı" birlikte aldığı ve halkına beraber aktardığı, bu yorumlamaların ise kesintiye uğramadan daha sonra yazıya geçirildiği inancına dayanır. Sözlü Tevrat'ın yazılı hale getirilmesinde dönemin hahamlarının Hristiyan metinlerin kanonlaştırılmasından etkilendikleri düşünülmektedir.

Kültürel astronomi, bazen kültürde astronomi çalışmaları olarak da adlandırılır ve "hem eski hem de modern kültürlerin göksel nesneleri algılama ve bunları dünya görüşlerine entegre etme yollarının çeşitliliğini" araştırmak olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla, mevcut veya eski toplumların ve kültürlerin astronomilerini inceleyen disiplinlerarası alanları kapsamaktadır. Astronominin kullanımı ve eski kültür ve medeniyetlerdeki rolünü inceleyen arkeoastronomi ve "yaşam tarzlarını, astronomik teknikleri ve ritüelleri yeniden inşa etmek amacıyla astronomi, metin incelemeleri, etnoloji ve antik ikonografinin yorumlanmasını birleştiren yakın müttefik bir araştırma alanı" olan etnoastronomi olmak üzere iki disiplinlerarası alandan ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda tarihsel astronomi, astronomi tarihi ve astroloji tarihi ile de bağlantılıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.