İçeriğe atla

İbn Fadlan

İbn Fadlan
أحمد إبن فضلان إبن ألعباس إبن راشد إبن حماد
Doğum877
Ölüm960

İbn Fadlan (877 - 960), 10. yüzyılda yaşamış bir Arap din bilgini ve gezginidir.

Elçilik

Abbasi halifesi Muktedir’in 921’de İdil Ön Bulgarları hükümdarı Almış Han'a gönderdiği heyette yer aldı. Görevi, oradaki Müslüman bilginleri denetlemek, halifenin mektup ve armağanlarını sunmaktı. Önemli bir diplomat ve dikkatli bir gezgin olarak kabul edilen İbn Fadlan, bu yolculuğunu 'Rihla' (Seyahatname) ve (كتاب إلى ملك الصقالبة; Kitāb ilā Malik al-Saqāliba) adlı ünlü yapıtında anlatmıştır.

İbn Fadlan, daha sonra Bulgar (Bolğar) kentine gelince, Wisu (ya da Isu şimdiki Perm Kray) bölgesine kısa bir gezi yapar, orada İdil Ön Bulgarları (Volga Ön Bulgarları) ile Komilerin (yerel bir Fin kabile) aralarında ticaret yaptıklarını izlemiştir. İbn Fadlan'ın Bağdat'a dönüş güzergahı belli değildir.[1]

Eseri

  • كتاب إلى ملك الصقالبة, Kitāb ilā Malik al-Saqāliba

Bu kitabında, Volga Ön Bulgarlar'nın ülkesi ve halkına ilişkin gözlemleri yanı sıra, yolculuğu sırasında gördüğü yerler ve halklarla ilgili önemli bilgiler de aktarmıştır. Bunlar arasında, Oğuzlar, Başkırtlar, Ön Bulgarlar ve Peçenekler ve Tatarlar da vardır.[2] Maveraünnehir’de henüz devlet öncesi bir düzende yaşamakta olan Türklere (Oğuzlara) ilişkin gözlemler yapmıştır.

Bu gezi yazısı, Başkir Türkolog Ahmed Zeki Velidi Togan tarafından 1923 yılında İran'nın kuzeydoğusundaki Meşhed (Farsça: مشهد Mashhad) kentinde bir kütüphanede eksik bir çeviri yazı olarak bulunmuştur.

İbn Fadlan'ın yapıtı 1975 yılında "İbn Fazlan Seyahatnamesi" adı ile Bedir Yayınevi tarafından basılmıştır

Bir Arap Televizyon yayımcısı İbn Fadlan Seyahatnamesi'ni dizi halinde The Roof of the World veya Saqf al-Alam (Arapça: سقف العالم‎) adıyla 2007 yılında yayınlamıştır.

İbn Fadlan'nın bir el yazması (10 yy.)

İlgili Filmler

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ M. Canard, İbn Fadlan, Enchlopdy of İslam.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012. 

Kaynakça

  • Carl Brockelmann: Geschichte der arabischen Litteratur. Zweite den Supplementbänden angepasste Auflage. Brill, Leiden 1943. Band 1, sayfa 261
  • Collection of Geographical Works by Ibn al-Faqih, Ibn Fadlan, Abu Dulaf Al-Khazraji, Fuat Sezgin, Frankfurt am Main, 1987
  • M. Canard: Ibn Faḍlān. In: Encyclopedia of Islam. Leiden 2003. III:759a.
  • A. Zeki Velidi Togan: Ibn Fadlan's Reisebericht. Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes. Band 24, Nr. 3, Leipzig 1939.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hazarlar</span> İdil kıyıları ve Kırım yarımadası arasında imparatorluk kuran bir Türk halkıdır.

Hazarlar, İdil (Volga) Nehri kıyıları ve Kırım yarımadası arasında imparatorluk kuran bir Türk halkıdır. Yahudi, Bizans ve Arap kaynaklarına göre, Hazar ülkesinde yaşayan halkın büyük çoğunluğunun Uygur, Hazar, Ön Bulgar, Sabir ve Peçenek gibi Türk boyları olduğu bilinmektedir. Hazarların büyük bir bölümü 8. yüzyılda Museviliği benimsemiştir.

Hazarca, Orta Çağda, Orta Asyalı yarı göçebe Türk boyu olan Hazarların konuştuğu dildir. Hazarca, tarihî Türk dillerinden biri olmasına karşın Türkî dillerin hangi koluna ait olduğu tartışmalıdır. Bazı araştırmacılar Hazarcanın İran dilleri veya Kafkas dilleriyle yakın ilişkisi olduğunu varsayarlar.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Kağanlığı</span> Musevi Türk devleti

Hazar Kağanlığı ya da kısaca Hazarlar, 7. ve 11. yüzyıllar arasında; Hazar Denizi'nin çevresinde; Van Gölü'nden, Karadeniz kıyılarından, Kiev'e; Aral Gölü'nden, Macaristan'a kadar olan geniş topraklarda hüküm sürmüş, Doğu Avrupa'da yerleşik bir Türk devletidir. Hazar kelimesi, gez(mek) anlamına gelen kaz- kökünden türemiştir. Ka-zar; gezer yani serbest dolaşan, bir yere bağlı olmayan anlamına gelmektedir. Hudūd al-'Ālam adlı esere göre, Hazar kağanları Ansa' sülalesindendir ve Orta Asya'dan gelmişlerdir. Hazarların bir süre Büyük Hun Devleti'ne bağlı kavimler arasında bulunmuş olmaları ihtimali vardır. 586'dan sonraki Bizans kaynaklarında Hazarlar, "Türkler" olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çiğil</span> Eski bir Türk boyu.

Çiğil veya Çiyil, 7.yüzyıldan beri Issık gölü etrafında oturan, Çinli tarihçilerin yazdıklarına göre "altı Chu(Çu) boyu"'na ait olan iki boy'dan veya Chumuhun, Chuyue ve Chumi boyları olabilirler, Çiğiller dine aşırı düşkünlükleri ile tanınırlar. İlk gelen bilgilere göre Çiğiller Mani dini, sonraki kaynaklara göre Nestûrî Hristiyanlığın etkisi altında kalmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Cahiz</span> Basra doğumlu Arap bilim insanı

Cahiz veya el-Cahız gerçek ismi ve tam künyesi Ebu Osman Amr bin Bahr el-Kinani el-Fukaimi el-Basri olan, Basra doğumlu Afro-Arap yazar ve bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Dülef</span>

Ebu Dülef Samanoğullarından en güçlü hükümdarı II. Ahmed oğlu II. Nasr'ın zamanında Çin'e elçilik göreviyle gönderdiği kişidir. Buhara'dan Çin'e kadar bir seyahat etmiş ve bu fırsatla birçok Türk boylarının bulundukları yerlerden geçmiştir.

İbn el-Fakih el-Hamadani, onuncu yüzyılda yaşamış bir Fars tarihçi ve coğrafyacıdır. Mukhtasar Kitab al-Buldan isminde eseriyle tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar (şehir)</span>

Bulgar (Bolğar),, Divân-ı Lügati't-Türk'te;

<span class="mw-page-title-main">Arap-Hazar ilişkileri</span> Kafkasyanın kontrolü için Araplar ve Hazarlar arasında bir dizi savaş

Hazar-Arap ilişkileri, 7. yüzyılın ikinci çeyreğinden 9. yüzyılın ortalarına kadar devam eden ve genellikle savaşların yoğun olarak yaşandığı ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Arapça isim</span>

Eski Arapça isimler uzun bir adlandırma sistemine dayanır; çoğu kökleşik Arapça adlar genellikle birkaç bölümden oluşur ve bu düzen, bütün Arap dünyasında kullanılmaktadır. Basit bir Arapça isim, verilmiş - orta - aile isiminden oluşur.

Muhammed bin Abdullah el-Mehdî veya Muhammed en-Nefsüzzekiyye, Abbasiler'e karşı Medine'de başlatılan isyanın lideridir.

<span class="mw-page-title-main">İbn-i Mülcem</span>

İbn-i Mülcem, Havârîc fırkası mensuplarından biri ve Ali bin Ebu Tâlib’in katili.

İbn Şihab Zuhrî, ilk Siyer toplayıcılar arasında merkezi bir figürdür. Sahabeleri görmüş Tabiindendir. Hadis üzerine en büyük Sünni otoritelerden sayılır. Önde gelen hadis tenkitcileri arasında İbn el-Medini, İbn Hibban, Abu Hatim, El-Dahabi ve İbn Hacar el-Askalani dahil, hepsi İbn Şihab Zuhri'nin tartışılmaz otoritesi hakkında mutabık kalmışlardır. Birçok Sahabeden hadis almıştır. Sahabe'den sonraki birinci ve ikinci kuşak çok sayıda alim ondan rivayet etmişlerdir. Emevi Halife Abdülmelik zamanında Medine'den Şam'a taşınmıştır.

İlteber, Türk Kağanlığı ve Hazar Kağanlığı'nın siyasi hiyerarşisinde kendisine vergi toplama ve bunun belirli bir miktarını Türk kağanına ödeme görevi bulunan boy başkanlarına verilen addır. Bu terime ilk kez, 680'de Kuzey Kafkasya Hunları'nda rastlanmaktadır. Hristiyan kaynaklarında, Albanya'da hüküm süren Hun derebeyinin adı Alp Ilteber olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arminiya</span>

Arminiya Ostikanatı veya Arminiya Emirliği olarak da bilinen Arminiya Müslüman Araplar tarafından Büyük Ermenistan, İberya Krallığı ve Albanya topraklarına verilen ve 7. yüzyılda bu bölgelerin fethedilmesinin ardından kullanılan siyasi ve coğrafi bir terimdir. İslam fetihlerinin ardından başta haraç karşılığında Arminiya eyaletini temsil etmesine ve Ermenilerin savaş zamanlarında sadakatine izin vermesine rağmen, Halife Abdülmelik ibn Mervan başkenti ile bir ostikan başkanlığında bölgeyi doğrudan Arap yönetimine bağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kimek-Kıpçak Konfederasyonu</span>

Kimek-Kıpçak Konfederasyonu, Obi ve İrtiş nehirleri arasındaki bölgede Kimek ve Kıpçakların oluşturduğu bir Orta Çağ Türk devletidir. 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın başlarındaki Moğol istilasına dek hüküm sürmüştür.

Malik Dinar (ö.1195) 1153'ten 1173'a kadar Serahs'ta hüküm süren Oğuz hükümdarı idi. Ayrıca 1186'dan ölümüne kadar Kirman eyaletinin hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Bekir Sûlî</span> Türk asıllı Iraklı şair

Ebû Bekr Muhammed b. Yahyâ b. Abdillâh b. Abbâs b. Muhammed b. Sûl-Tegin el-Bağdâdî eş-Şatrancî es-Sûlî, bir Türk alimi ve üç Abbâsî halifesi Müktefî, onun halefi Muktedir ve daha sonra, aynı zamanda öğretmenlik yaptığı Râzî'nin saray arkadaşıydı. Ebû Bekir kitap dostuydu, mektuplar yazdı, editör-şair, tarihçi ve bir shatranj oyuncusuydu. Dönemin biyografi yazarı İbnü'n-Nedîm bize onun "erkeksi bir duruşu" olduğunu söyler. En ünlüleri Kitāb al- Awrāq ve Kitāb al-Shiṭranj olmak üzere birçok kitap yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hafs Ömer el-İkritişi</span>

Ömer bin Hafs ibn Şuayb bin İsa el-Balluti, soyadı el-Ghaliz ("Şişman") ve daha sonra el-İkritişi ("Giritli"), ve genellikle Abu Hafs, İskenderiye'nin kontrolünü ele geçiren ve Abbâsîler tarafından şehirden kovulduktan sonra Bizans'ın Girit adasını fethederek ilk Girit Emiri olan bir grup Endülüs mültecisinin lideridir.

Bu, Irak'ın Musul şehrinin yöneticilerinin listesidir.