İçeriğe atla

İbn-i Cezerî

İbn-i Cezerî
DoğumMuhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ali bin Yûsuf el-Cezerî, ed-Dımeşkî, eş-Şîrâzî
30 Kasım 1350
Şam
Ölüm1429
Şiraz
VatandaşlıkOsmanlı İmparatorluğu
Kariyeri
DalıTarih, Tefsir, Hadis

İbn-i Cezerî, tam adıyla Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ali bin Yûsuf el-Cezerî (Arapça: محمد بن محمد بنمحمد أبو الخير شمس الدين محمد بن محمد بن محمد بن علي بن يوسف الجزري‎) (d. 1350 Şam, ö. 1429 Şiraz), İslam alimi, tarihçi ve yazar.[1]

30 Kasım 1350 tarihinde Şam'da doğdu. Şam'da yetişmiş ve 14 yaşında hafız olmuştur. Daha sonra kıraat ilmine yönelmiş ve bu konuda döneminin önde gelen alimlerinden kıraat dersleri almış ve bu konuda yazılmış Şatibiyye, Teysir ve el-Kafi gibi bu alanda ana kaynak sayılan eserleri okumuştur.

Kıraat dersleri okumak ve okutmak için Mısır, Yemen, Hicaz, Basra gibi çeşitli yerlere seyahat etmiştir. 1391'de Dımaşk (Şam) kadısı olsa da vakıf malını uygunsuz kullanmaktan kusurlu bulunarak kısa sürede aynı yıl içerisinde görevinden alınmıştır. Kahire ve Şam arasında gidiş gelişleri sonrasında, Şam'da Emir Kutlubey'in mal varlığını yönetmesinden kaynaklı sorun nedeniyle yapılan yargılamada suçlu bulunarak Kahire'deki mal varlığına el konulmuştur. 1396 yılı Mart'ında Kahire'den ayrılarak önce İskenderiye, sonrasında da Antakya gitmiştir. Bir süre Antakya'da kaldıktan sonra da Bursa'ya gitmiştir. Burada eğitim veren Cezeri, meşhur olan “en-Neşr fi Kıraatil Aşr” kitabını yazmıştır.[2] Yıldırım Bayezid'in yanında Ankara Muharebesi'ne giden Cezeri esir düşse de Timur tarafından iyi karşılanmış ve onun yanında götürülerek Semerkant, Buhara, Herat, Yezd, İsfahan ve Şiraz gibi şehirlerde kıraat dersleri vermiştir. 2 Aralık 1429'da Şiraz'da ölmüştür.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015. 
  2. ^ Altıkulaç, Tayyar (1999). "İbnü'l-Cezerî". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 20. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 551-557. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2021. 
  3. ^ Yerinde, Adem; Özdemir, Büşra (2020). "İbnu'l-Cezerî ve Dilciliği". Şarkiyat Mecmuası, 37. DergiPark. s. 167. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbn Battuta</span> Arap Mağribî seyyah ve kâşif (1304–1369)

İbn-i Battuta, Orta Çağ'da yaşamış olan Berberî Mağrip bilgini, kaşifi ve seyyahıdır. Rıhletü İbn Battûta diye bilinen seyahatnâmenin yazarıdır. Maliki mezhebine mensuptur. İbn-i Battuta, büyük ölçüde modern öncesi tarihte diğer tüm ünlü kaşiflerden daha fazla seyahat etmiş, toplam 117.000 km ile Zheng He'yi yaklaşık 50.000 km ve Marco Polo'yu da 24.000 km ile geride bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İlahiyat</span> din ile ilgilenen bilim dalı

İlahiyat, teoloji veya tanrıbilim, "tanrı" kavramı ve din olgusunun sistematik olarak ele alan disiplindir. Temel konusu doğaüstü güçlerdir ancak dini epistemoloji ve vahiy ile ilgilenir. Vahiy üzerinden tanrı ya da tanrıların varlığının kabulüne ulaşır. Bunların sadece, doğa ötesi varlıklar olması ile değil, dünya ile ilişki kurmak ve insanlara varlığını göstermeye istekli olduklarını ispat etmeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">İbn Teymiyye</span> Şeyhülislam

Takıyyüddin ibn Teymiyye, özellikle Selefileri ve Vehhabîleri fıkıh, şeriat ve diğer İslamî görüşler konusunda etkilemiş olan İslam alimi. Kendinden sonra gelen çeşitli ve ağırlıklı olarak Hanbeli mezhebini benimseyen İslâm âlimlerini ve akımlarını da etkilemiştir. İbn Teymiyye'nin etkilediği isimlerin en önemlilerinden birisi de Muhammed bin Abdülvehhâb'dır.

Kıraât, Kur'an'ın farklı rivayetlerle gelen okunuş farklılıklarını ve kurallarını, bunların kaynağı olan kıraat alimleri ve rivayet zincirleriyle ilgilenen ilim dalıdır. Kur'an'ın serbest okunuşunu Kıraat-ı Aşere'ye göre içeren ve her defasında farklı okunan ve tonu ve içeriği de değiştiren bir yöntemdir.

Kıraat-ı Aşere, Kıraet Arapçada okumak anlamına gelen karae (قرأ) fiilinden semai bir mastardır. Kur'an terminolojisinde ise kıraet, Kur'an'ı okuma konusunda önder sayılan imamlardan her birinin okuyuşta takip ettikleri yoldur. Kur'an'ın kendisinde, kıraet imamları arasında ittifak bulunmakla beraber, okunuş tarzında ihtilaf vardır. Bu ihtilaf harflerin söylenmesinde veya çıkarılış şekillerinde görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şafii</span> Şafi mezhebinin kurucusu ve imamı

Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur.

Ahmet Hamdi Akseki, Türk din bilgini, 3. Diyanet İşleri Başkanı. 1947'den vefatına değin Diyanet İşleri Başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır Ulu Camii</span> Diyarbakırda yer alan bir cami

Diyarbakır Ulu Cami, Diyarbakır Kalesi'nin surları üzerinde Harput Kapısı ile Mardin Kapısı'nı birleştiren eksenin batısında yer alan cami.

Molla Gürani. İslâm âlimi, müderrris, kadı, kazasker, şehzade hocası, Osmanlı Devleti'nin dördüncü şeyhülislamı.

<span class="mw-page-title-main">Zübeyr bin Avvâm</span> Muhammedin halası Safiyyenin oğlu, sahabe

Zübeyr bin Avvam ya da Zübeyr bin el-Avvam (Arapça:الزبير بن العوام, İslâm peygamberi Muhammed bin Abdullah'ın halası Safiyye'nin oğludur. Cennetle müjdelenen on sahabiden birisidir. Muhammed'in eşi Hatice'nin kardeşinin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">İbn Hacer el-Askalanî</span> hadis, fıkıh ve tefsir bilgini

İbn Hâcer el-Askalanî, Memlükler devrinde Kahire'de doğan ve aslen Fâtımî Hanedan'a mensup Seyyid bir aileden gelen Kıpçak Türklerinden olan bir Şafi İslam âlimi, Hadis nakilcisi (Ravî) ve tefsir bilgini.

<span class="mw-page-title-main">İbn Mâce</span>

İbn Mace veya İbn-i Mace el Kazvini, İranlı hadis bilgini ve düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Abdülvehhâb</span>

Muhammed bin Abdülvehhâb,, Vehhabîlik'in kurucusu olduğu düşünülmekle birlikte Vehhabilik İslami bir tümel kategori değildir. Selefi ekolünün ünlü alimlerinden ve Diriye Emirliği'nin iki kurucusundan birisidir.

Ebu Abdullah Muhammed bin Ömer bin Vâkid el-Eslemî ; erken dönem İslam tarihçisi. Gençliğinde buğday tüccarlığı, ilerleyen yıllarda kadılık yaptı. Özellikle tarih ve siyer konusunda eserler vermiştir. Bunun haricinde Kur'an, fıkıh, hadis, sahabelerin (ashab) hayatı, kültür ve coğrafya ile ilgili eserleri de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Kutbüddîn Şîrâzî</span>

Kutbüddin Şirazî, İranlı din ve astronomi bilgini. Tam adı 'Kutbeddin Mahmud İbn Mes'ud İbn Muslih eş-Şirazî' olan alim, hicri 634 (1236) yılında güzümüzde İran sınırları içinde bulunan Şiraz şehrinde dünyaya gelmiştir. İlk eğitiminin ardından Anadolu'ya geçerek Sivas ve Malatya kadılıkların­da bulunmuştur. Ardından Şam'a gitmiş sonra ise Tebriz'e yerleşmiş ve hicri 710 (1310) yılında Tebriz'de, ölmüştür. Şafiî mezhebinden olan Kutbeddin Şirazî, Sadreddin Konevî'nin derslerinde bulunmuş ve Feth'ül Mennân isimli büyük bir tefsir yazmıştır. Tefsir, havass, felsefe ve astronomiye dair eserleri bulunmaktadır.

Esmâ bint Mervân, 7. yüzyılda yaşamış Medineli bir Arap Yahudisi kadın şairdir. Muhammed'in Medine'ye hicretinden sonra, İslam karşıtı şiir söyleyen şairler arasında sınıflandırılmaktadır. Muhammed'in isteği üzerine Ümeyr b. Adî tarafından öldürüldü.

İbn Kayyim El-Cevziyye, 14. yüzyılda yaşamış Arap tefsir hadis ve fıkıh bilgini. Aynı zamanda İbn Teymiyye'nin en önde gelen ilim talebesi.

Zehebî veya tam adıyla Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez-Zehebî et-Türkmânî, Suriyeli hadis hafızı, tarihçi ve kıraat alimi.

<span class="mw-page-title-main">Ubade bin Samit</span>

Ubade bin Samit, İslam peygamberi Muhammed'in sahabesi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Nâsırüddin el-Elbânî</span>

Muhammed Nâsırüddin el-Elbânî, Arnavut İslam alimi ve hadis bilginidir.