İçeriğe atla

İbiş'in Rüyası

İbiş’in Rüyası
YazarTarık Buğra
DilTürkçe
Yayım1970
YayımcıHisar Yayınları

İbiş’in Rüyası, Tarık Buğra'nın 1970 tarihli romanı.

Roman, 1930'lu yıllarda İstanbul'da geleneksel tiyatro anlayışı ile oyunculuk yapmayı inatla sürdüren bir ortaoyuncunun çileli sanat hayatını ve fırtınalı aşkını anlatır. Ortaoyununun ünlü ismi Naşit Özcan'ın hayatından ilham alarak kaleme alınan eser, yazarı Tarık Buğra'nın hayatından da izler taşır.[1] İlk defa 1970 yılında Hisar Yayınları tarafından yayımlanan eser yazara “TRT Roman Ödülleri Yarışması”nda Başarı Ödülü kazandırdı.

Olay Örgüsü

İstanbul’da bir Paşa’nın oğlu olan Nahit, on iki yaşındayken ailesiyle izlediği bir oyununu etkisiyle tiyatroya karşı yoğun ilgi duyar. Ailesi tiyatroyu sevmektedir ancak oğullarının tiyatrocu olma isteğine karşı çıkarlar. Ne olursa olsun sanatçı olmak isteyen Nahit, lise öğrencisi iken evi terk eder, Darülbedayi'ye müracaat ederek devrin ünlü ismi Muhsin Bey'in dikkatini çekmeyi başarır. Küçük rollerle tiyatro çalışmalarına başlar. Tiyatroda tanıştığı Vedia ile evlenip iki çocuk sahibi olur. Ancak Vedia, zamanla tiyatroya ilgisini kaybedip kocasını da tiyatrodan uzaklaştırmaya çalışır; bir gün çocuklarını da alarak tiyatro tutkusu hiç sönmeyen Nahit'i terk eder.

İnişli çıkışlı bir tiyatro hayatı sürdüren Nahit, “İbiş” rolü ile başarıyı yakalar. Bu roldeki başarısı onun artık hep İbiş'le özdeşleşmesine neden olur; Shakespeare'den, Pirandello'dan oyunlar sergilemek arzusundadır ancak üzerine yapışan İbiş karakteri nedeniyle bu tür oyunlarda başarılı olamaz. Nahit, İbiş olduğunu kabullenir ve bu karakteri geliştirmek üzere çaba harcayıp mesleğinde ilerler.

Nahit oyunculuk yaptığı Nuran Tiyatrosu'nun yöneticisi olur ve onu İstanbul'un en büyük tiyatrosu haline getirir. Vedia ile çocukların hatırına yeniden birleşirler; ancak geçinememektedirler. Nuran Tiyatrosu’nun kadrosuna giren ve Nahit'in çocukluk arkadaşı olan Sadi Rıza, Nahit'in başarılarını kıskanmaktadır, onun ayağını kaydırmak için fırsat kollar. Vedia'ya Nahit'in bir metresi olduğunu söyler ve çift tekrar ayrılır.

Nahit, Veida'nın kendisini terk etmesnde Sadi'nin de etkisi olduğunu öğrenince onu tiyatrodan uzaklaştırır. Nahit'in arkadaşını tiyatrodan kovduğu gün, tiyatroya bir kantocu adayı gelir. Genç ve güzel bir kadın olan Hatice, hasta annesine ve kız kardeşine bakmak için iş istemektedir. Hatice'deki sanat yeteneğini fark eden Nahit, onunla ilgilenir. Önce kantolara çıkararak sahneye alıştırır, sonra değişik rollerle onu başarılı bir oyuncu yapar. Giderek Nahit'in Hatice'ye duyduğu hayranlık, aşka dönüşür. Hatice de ona saygı ile karışık bir ilgi duymaktadır. Aralarında çalkantılı bir ilişki yaşanır.

Sadi Rıza, tekrar tiyatroya girmek için Nahit'i ikna etmeyi başarır. Nahit'i kıskandırmak isteyen Hatice ona aşırı ilgi gösterir. Hatice’nin kendisinden uzaklaşması, diğer oyuncuların kıskançlık ve kaprisleri nedeniyle iyice yalnız kalan Nahit, Sadi Rıza’yı yeniden kovar.

Bir gece Sadi sarhoş olarak tiyatroya gelince Nahit, onu sahneye çıkarır ve rolünü onun üzerinde oynar. Bu sahne seyirciyi oldukça eğlendirirken Nahit'in iç dünyasında fırtınalar kopar ve sahneyi bırakır. Olanları dehşet içinde izleyen Hatice kendini vurur ve tiyatro kapanır.

Üzüntüden kahrolan Nahit yaşadıklarını bir rüyaya benzetir, -nihayet bir rüyanın sonunda uyanmak gibi- gerçeklerle yüz yüze kalır.[1]

Uyarlamaları

Roman, 1970 yılında yayınlandığında okuyucu tarafından büyük bir ilgi ile karşılamış ve bu ilgi üzerine bizzat yazar tarafından piyes olarak düzenlenmiştir. İbiş’in Rüyası piyesi, Devlet Tiyatroları tarafından 1972-1973 sezonundan itibaren sahnelendi.[1]

Roman, 1979 yılında Sırrı Gültekin tarafından filme alındı ve TRT televizyonlarında yayınlandı.[1]

Ödülleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Hayri Öztürk, Rüyaların ve Sembollerin Işığında İbiş'in Rüyasından Nahit'in Hakikatine, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi Sayı 15, 2004 Bahar " (PDF). 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başar Sabuncu</span> Türk yazar, yönetmen, çevirmen, sahne tasarımcısı ve oyuncu

Fuat Başar Sabuncu, Türk oyun ve senaryo yazarı, tiyatro ve sinema yönetmeni, çevirmen, sahne tasarımcısı, oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Haldun Dormen</span> Türk oyuncu ve yönetmen

Ahmet Haldun Dormen, Türk tiyatro oyuncusu ve yönetmeni, oyun yazarı, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Naşit Özcan</span> Türk oyuncu, tuluatçı

Naşit Özcan, Türk tiyatrosunun ünlü tuluat ustası. İbiş tiplemesini en iyi canlandıran sanatçıların başında gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Münir Özkul</span> Türk sinema sanatçısı (1925–2018)

Mustafa Münir Özkul, Türk meddâh, tiyatro ve sinema oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Asena</span> Türk tiyatro yazarı

Orhan Asena, Türk oyun yazarı, şair, çocuk hastalıkları hekimidir.

<span class="mw-page-title-main">Tarık Buğra</span> Türk yazar ve gazeteci (1918–1994)

Süleyman Tarık Buğra, Türk gazeteci ve roman, hikâye, oyun ve fıkra yazarı.

Perran Kutman ya da doğum adıyla Perran Kanat, Türk oyuncu.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1914) Dârülbedâyi adıyla kurulmuş olan tiyatro 1934 yılında İBB Şehir Tiyatroları adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine bağlanan bir tiyatro kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Behzat Butak</span> Türk oyuncu

Behzat Hâki Butak, Türk tiyatro oyuncusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Soner Ağın</span>

Soner Ağın, Türk tiyatro, sinema ve seslendirme sanatçısı, yönetmen.

Tomris Çetinel, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

<span class="mw-page-title-main">Tepebaşı Tiyatrosu</span>

Tepebaşı Tiyatrosu, İstanbul'daki en eski tiyatro yapılarından biri. 1890-1983 yılları arasında hizmet verdi.

<span class="mw-page-title-main">Alev Sezer</span> Türk sinema ve tiyatro oyuncusu

Alev Sezer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı.

Tülay Bursa, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı.

Hatice Aslan, Türk oyuncu.

Şakir Gürzumar, Türk tiyatro yönetmeni.

Saim Nahit Bilge, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı.

Raik Alnıaçık Türk tiyatro oyuncusu ve yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Sevil Uluyol</span> Türk tiyatro ve sinema oyuncusu

Sevil Uluyol, Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur.

İbiş'in Rüyası 1979 yılında TRT 1'de yayımlanmış Sırrı Gültekin'in yönetmenliğini üstlendiği dram dizisidir. Tarık Buğra'nın eserinden televizyona uyarlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.