İber hat açıklığı

Tramvay
Metro
Minyatür
Modelleme

Demiryolu hat açıklıklarının grafik listesi

	Minimum
	15 inç	381 mm	(15 inç)

	Dar
	600 mm	600 mm	(1 ft 11+⁵⁄₈ inç)
	2 ft	610 mm	(2 ft)
	750 mm	750 mm	(2 ft 5+¹⁄₂ inç)
	Boşnak	760 mm	(2 ft 5+¹⁵⁄₁₆ inç)
	2 ft 6 inç	762 mm	(2 ft 6 inç)
	3 İsveç ft	891 mm	(2 ft 11+³⁄₃₂ inç)
	900 mm	900 mm	(2 ft 11+⁷⁄₁₆ inç)
	3 ft	914 mm	(3 ft)
	Metre	1.000 mm	(3 ft 3+³⁄₈ inç)
	Cape	1.067 mm	(3 ft 6 inç)
	1200 mm	1.200 mm	(3 ft 11+¹⁄₄ inç)
	4 ft	1.219 mm	(4 ft)
	4 ft 1 inç	1.245 mm	(4 ft 1 inç)
	İskoç	1.372 mm 1.384 mm	(4 ft 6 inç) (4 ft 6+¹⁄₂ inç)

	Standart	1.435 mm	(4 ft 8+¹⁄₂ inç)

	Geniş
	Dresden	1.450 mm	(4 ft 9+³⁄₃₂ inç)
	Leipzig	1.458 mm	(4 ft 9+¹³⁄₃₂ inç)
	Toronto	1.495 mm	(4 ft 10+⁷⁄₈ inç)
	Rus	1.520 mm 1.524 mm	(4 ft 11+²⁷⁄₃₂ inç) (5 ft)
	Pensilvanya	1.581 mm 1.588 mm	(5 ft 2+¹⁄₄ inç) (5 ft 2+¹⁄₂ inç))
	İrlanda	1.600 mm	(5 ft 3 inç)
	Baltimore	1.638 mm	(5 ft 4+¹⁄₂ inç)
	İber	1.668 mm	(5 ft 5+²¹⁄₃₂ inç)
	Hint	1.676 mm	(5 ft 6 inç)

Hat açıklığı uyumsuzluğu
Çift hat açıklığı
Hat açıklığı dönüşümü (liste)
Boji dönüşümü
Değişken hat açıklığı

Afrika
Asya
Avrupa
Güney Amerika
Kuzey Amerika
Okyanusya

İber hat açıklığı (İspanyolca: ancho ıbérico, trocha ıbérica, Portekizce: bitola ıbérica), rayların iç kenarları arasındaki açıklığın 1.668 mm (5 ft 5+²¹⁄₃₂ inç) olduğu geniş demiryolu hat açıklığı türüdür. En yaygın olarak İspanya ve Portekiz'de kullanılmaktadır. Bu açıklık, kendisinden 8 mm (⁵⁄₁₆ inç) daha geniş olan Hint hat açıklığı'ndan sonra, dünyanın herhangi bir yerinde standart olarak olarak kullanılan en geniş ikinci hat açıklığı türüdür.

Kesin olarak 1955'te tanıtılmasına rağmen,^[1] İber hat açıklığı, 19. yüzyılın ortalarında İspanya ve Portekiz'de ulusal standart olarak kabul edilen benzer, ancak biraz farklı olan hat açıklıkları arasında bir uzlaşmadır. İspanya'nın ana demiryolu ağı başlangıçta 6 Kastilya fitine denk gelen 1.672 mm (5 ft 5+¹³⁄₁₆ inç) hat açıklığı ile inşa edildi. Portekiz'in ana demiryolu ağı ise başlangıçta standart hat açıklığı, daha sonra -İspanya ile birlikte işletilebilirliğe imkân tanıyacak kadar yakın bir açıklık ölçüsü olan- 5 Portekiz fitine denk gelen 1.664 mm (5 ft 5+¹⁄₂ inç) hat açıklığı ile inşa edildi.^[2]

Ayrıca bakınız

Demiryolu hat açıklıkları listesi

Dış bağlantılar

Demiryolu hat açıklıkları

Kaynakça

^ "1955" (PDF). 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ "Pequena História Dos Caminhos De Ferro Em Portugal" [Portekiz Demiryollarının Kısa Tarihi]. apac.cp.pt (Portekizce). 27 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021. İmparatorluk ölçü birimleri'ne göre inşa edilen ilk Portekiz demiryollarının hat açıklığı, birlikte işletilebilirliği sağlamak için daha sonra İber hat açıklığına dönüştürüldü. - Böylece, 20 Haziran 1860'ta, kuzeydeki ve doğudaki demiryolu hatlarını ve daha sonra imtiyaz elde edilecek olan hatları işletmek amacıyla Companhia Real dos Caminhos de Ferro Portugals (Kraliyet Portekiz Demiryolu Şirketi)'ni kuruldu. Lizbon ve Asseca arasında halihazırda inşa edilmiş olan 68 km. uzunluğundaki hattın açıklığı, yapılan ani değişiklikten sonra demiryolu hizmetinde herhangi bir kesinti olmaksızın standart hat açıklığından İber hat açıklığına dönüştürüldü.

Demiryolu hat açıklığı (liste)
Minimum hat açıklığı Minyatür demiryolu	15 inç (381 mm) 400 mm (15+³⁄₄ inç) 16 inç (406 mm) 18 inç (457 mm) 19 inç (483 mm) 500 mm (19+³⁄₄ inç) 20 inç (508 mm) 21 inç (533 mm) 1 ft 10 inç (559 mm)
Dar hat açıklığı	600 mm (1 ft 11+⁵⁄₈ inç) 2 ft (610 mm) 750 mm (2 ft 5+¹⁄₂ inç) 760 mm (2 ft 5+¹⁵⁄₁₆ inç) - Boşnak hat açıklığı 2 ft 6 inç (762 mm) 2 ft 7+¹⁄₂ inç (800 mm) 2 ft 11+³⁄₃₂ inç (891 mm) - 3 İsveç ft. hat açıklığı 2 ft 11+⁷⁄₁₆ inç (900 mm) 3 ft (914 mm) 3 ft 1+³⁄₈ inç (950 mm) - İtalyan metre hat açıklığı 3 ft 3+³⁄₈ inç (1.000 mm) - Metre hat açıklığı 3 ft 5+¹¹⁄₃₂ inç (1.050 mm) 3 ft 5+¹⁄₂ inç (1.055 mm) 3 ft 6 inç (1.067 mm) 3 ft 7 inç (1.093 mm) 1.100 mm (3 ft 7+⁵⁄₁₆ inç) 1.200 mm (3 ft 11+¹⁄₄ inç) 4 ft (1.219 mm) 4 ft 1 inç (1.245 mm) 1.372 mm (4 ft 6 inç) - İskoç hat açıklığı 1.384 mm (4 ft 6+¹⁄₂ inç) - İskoç hat açıklığı 1.416 mm (4 ft 7+³⁄₄ inç) 4 ft 8 inç (1.422 mm) - Neredeyse standart hat açıklığı 1.429 mm (4 ft 8+¹⁄₄ inç) 1.432 mm (4 ft 8+³⁄₈ inç)
Standart hat açıklığı	1.435 mm (4 ft 8+¹⁄₂ inç) - Stephenson hat açıklığı
Geniş hat açıklığı	1.440 mm (4 ft 8+¹¹⁄₁₆ inç) 1.445 mm (4 ft 8+⁷⁄₈ inç) 1.450 mm (4 ft 9+³⁄₃₂ inç) - Dresden hat açıklığı 1.457 mm (4 ft 9+³⁄₈ inç) 1.458 mm (4 ft 9+¹³⁄₃₂ inç) - Leipzig hat açıklığı 1.495 mm (4 ft 10+⁷⁄₈ inç) - Toronto hat açıklığı 1.520 mm (4 ft 11+²⁷⁄₃₂ inç) - Rus hat açıklığı 1.524 mm (5 ft) - Rus hat açıklığı 1.581 mm (5 ft 2+¹⁄₄ inç) - Pensilvanya hat açıklığı 1.588 mm (5 ft 2+¹⁄₂ inç) - Pensilvanya hat açıklığı 1.600 mm (5 ft 3 inç) - İrlanda hat açıklığı 1.638 mm (5 ft 4+¹⁄₂ inç) - Baltimore hat açıklığı 1.668 mm (5 ft 5+²¹⁄₃₂ inç) - İber hat açıklığı 1.676 mm (5 ft 6 inç) - Hint hat açıklığı 2.140 mm (7 ft ¹⁄₄ inç) - Brunel hat açıklığı 3.000 mm (7 ft ¹⁄₄ inç) - Breitspurbahn 8.200 mm (7 ft ¹⁄₄ inç) - Lärchwandschrägaufzug 9.000 mm (7 ft ¹⁄₄ inç) - Krasnoyarsk gemi asansörü
Hat açıklığı maddeleri	Hat açıklıkları Tramvay Metro Minyatür demiryolu Minimum hat açıklığı Eğlence demiryolları
Hat açıklığı farklılıkları	Hat açıklığı uyumsuzluğu Çift hat açıklığı Hat açıklığı dönüşümü Liste Boji dönüşümü Değişken hat açıklığı
Taşımacılık türleri	Tramvay ve hafif raylı sistem Metro Minyatür Modelleme
Kategoriler	Ülkelerine göre İmparatorluk birimlerine göre Metrik birimlere göre Adlarına göre Demiryolu hat açıklıkları listesi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demiryolu ulaşımı</span> madeni bir yol üzerinde, mekanik bir güçle hareket ettirilen araçların, tesislerin ve yapıların tümüne verilen isim

Bir yerden bir yere madeni bir yol üzerinde, mekanik bir güçle hareket ettirilen araçlar içinde, insan ve eşya taşımasını temin eden tesislerin hepsine birden demiryolu denir.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), Türkiye'deki demiryolu ulaşımının altyapısını geliştiren, düzenleyen ve kontrol eden resmî kurumdur.

Demiryolu hat açıklığı, bir demiryolu hattını oluşturan yük taşıyan iki tren rayı arasındaki mesafeyi tanımlar. Dünyadaki demiryolu hatlarının %60'ı standart hat açıklığı olarak 1.435 mm mesafeyi kullanır. Farklı mesafelerdeki hat açıklıkları geniş veya dar olarak adlandırılır. İki farklı hat açıklığına sahip hatların buluştuğu yerlerde hat kesintiye uğrar. Bu yüzden bazı geçiş bölgelerinde farklı hat genişlikleri arasında kolayca geçiş yapılabilmesi için çok sayıda hat içeren kısımlar inşa edilmiştir. Hat açıklığı olmayan tek demiryolu türü monoray olarak adlandırılan hat yapısıdır. Bazı hafif yük taşıyan elektrikli demiryolu hatlarında üçüncü veya dördüncü hat bulunabilmektedir. Esas hattın dışında yer alan bu hat elektrik şebekesinin beslenmesi amacıyla kullanılır.

Kazakistan Demir Yolları,, ayrıca Kazakistan Demir Yolu Ulusal Şirketi olarak bilinen Kazakistan'ın ulusal demiryolu şirketidir.

Standart hat açıklığı ya da Stephenson hat açıklığı, rayların iç kenarları arasındaki açıklığın 1.435 mm olduğu demiryolu hat açıklığı türüdür. Adını ilk buharlı lokomotifin mucidi George Stephenson'dan alır. Standart hat açıklığı, dünyada en yaygın kullanılan hat açıklığı türü olup, dünyanın %60'ı tarafından kullanılmaktadır. Aynı zamanda Rusya, Finlandiya ve Özbekistan dışında tüm ülkelerdeki yüksek hızlı demiryolu hatları da standart hat açıklığı ile inşa edilmiştir.

Suriye Hicaz Demiryolu, (Fransızca: Chemin de Fer de Hedjaz Syrie, İngilizce: Syrian Hedjaz Railway, Rapor işareti: CFH), Şam'dan Suriye–Ürdün sınırındaki Nassib'e kadar uzanan 135,7 km uzunluğundaki 1050 mm demiryolu hattınının sahibi ve işleticisi olan demiryolu şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">AVE</span> İspanyol yüksek hızlı demiryolu ağı

Alta Velocidad Española (AVE), İspanya'da Renfe Operadora tarafından işletilen yüksek hızlı demiryolu ağıdır.

Tiflis Garı,, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te bulunan ana tren istasyonudur. 1872 yılında inşa edilmiş olup çeşitli mimari dönüşümlere uğramıştır ve günümüzde tren istasyonu ve aynı zamanda alışveriş merkezi olarak hizmet vermektedir.

Kars Garı, Kars'ın il merkezinde Cumhuriyet Caddesi üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin ana tren istasyonudur.

Benliahmet Tren İstasyonu, Kars'ın Selim ilçesine bağlı Benliahmet Köyü'nde bulunan bir tren istasyonudur. İstasyon, 1913'te Transkafkasya Demiryolu tarafından inşa edildi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Kars'ın Türkiye'ye verilmesinin ardından 1962 yılında raylar standart hat açıklığı ile değiştirildi.

Ankara – Kars demiryolu, Türkiye'nin başkenti Ankara'yı sınır şehri Kars'a bağlayan TCDD'ye ait konvensiyonel demiryolu hattıdır.

Yunanistan Devlet Demiryolları ya da Sidirodromi Ellinikou Kratous (SEK) (Yunanca: Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (ΣEK)), 1920 yılında kurulan ve 1970 yılına kadar Yunanistan sınırlarındaki demiryolu hatlarının birçoğunu işleten kamu tüzel kişiliği olan bir kamu kuruluşudur.

Gürcistan Demiryolu LLC, Gürcistan'ın ulusal demiryolu şirketidir.

İran İslam Cumhuriyeti Demiryolları (Farsça: راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران, romanize: Rahahan-i Cumhuri-ye İslami-ye İran, İran'ın demiryolu hizmetlerini işleten Kamu İktisadi Teşebbüsü kurumdur. Şirket, 1914 yılında kurulmuş olup Karayolları ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı'nın gözetimi altındadır ve ülkenin ana demiryolu hatlarını işletmektedir. Şirketin merkezi Tahran'da yer almaktadır.

Kalka–Shimla demiryolu, Kuzey Hindistan'da Kalka'dan Shimla'ya çoğunlukla dağlık bir rotadan geçen 2 ft 6 inç (762 mm) dar hat açıklığında bir demiryoludur. Tepelerin ve çevredeki köylerin çarpıcı manzaraları ile ünlüdür. Demiryolu, 1898 ve 1903 yılları arasında Herbert Septimus Harington başkanlığında, Britanya Hindistanı döneminde Hindistan'ın yaz başkenti Shimla'yı Hint demiryolu sisteminin geri kalanına bağlamak için inşa edildi.

<span class="mw-page-title-main">Darjeeling Himalaya Demiryolu</span>

DHR veya Oyuncak Tren olarak da bilinen Darjeeling Himalaya Demiryolu, Hindistan'ın Batı Bengal eyaletindeki Yeni Jalpaiguri ve Darjeeling arasında uzanan 2 ft (610 mm) dar hat açıklığında bir demiryoludur. 1879 ve 1881 yılları arasında inşa edilmiş olup, yaklaşık 88 kilometre (55 mi) uzunluğundadır. Yeni Jalpaiguri'de deniz seviyesinden yaklaşık 100 m (328 ft) yüksekten Darjeeling'de yaklaşık 2,200 m'ye (7,218 ft) tırmanmaktadır ve rakım kazanmak için altı zikzak ve beş viraj kullanmaktadır. Altı dizel lokomotif, planlanan hizmetin çoğunu, Darjeeling'den Hindistan'ın en yüksek tren istasyonu olan Ghum'a günlük turist trenleri ve Darjeeling'den Kurseong'a buharlı Kızıl Panda servisi ile gerçekleştirmektedir. Buhar meraklılarının tercih ettiği özel vagonlar, İngiliz yapımı eski B-Sınıfı buharlı lokomotifler tarafından çekilir. Demiryolunun merkezi Kurseong'dadır.

Metre hat açıklığı, rayların iç kenarları arasındaki açıklığın 1.000 mm veya 1 metre olduğu dar demiryolu hat açıklığı türüdür.

Rus hat açıklığı, rayların iç kenarları arasındaki açıklığın 1.520 mm ya da 1.524 mm (5 ft) olduğu geniş demiryolu hat açıklığı türüdür.

Avrupa'da yüksek hızlı demiryolu , Avrupa'da giderek daha popüler ve verimli bir ulaşım haline gelmiştir. 1980'lerde ve 1990'larda inşa edilen ilk yüksek hızlı demiryolu hatları, ülke içi koridorlarda seyahat sürelerini iyileştirdi. O zamandan beri, birçok ülke kapsamlı yüksek hızlı ağlar kurdu ve şimdi birkaç sınır ötesi yüksek hızlı demiryolu bağlantısı var. Demiryolu operatörleri sıklıkla uluslararası hizmetler işletmektedir ve hatlar sürekli olarak inşa edilmekte ve gelişmekte olan Avrupa yüksek hızlı demiryolu ağında uluslararası standartlara yükseltilmektedir.

Cape hat açıklığı 3 Ft 6 inç kullanan ilk şehirlerarası yolcu demiryolu Norveç'te Carl Abraham Pihl tarafından inşa edilmiştir. Ondokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren, İngiliz İmparatorluğu'nda hat açıklığı yaygınlaştı. Cape Government Railways için standart ölçü olarak kabul edildiği için "Cape Gauge" olarak da biliniyordu. Yeni Zelanda'da demiryolu taşımacılığı, Japonya'da demiryolu taşımacılığı ve Tayvan 'da standart olarak kabul edildi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.