İçeriğe atla

İber domuzu

İber domuzu
Ülkesiİber Yarımadası

İber domuzu, İber Yarımadası'na özgü geleneksel bir evcil domuz türüdür. Kökenleri muhtemelen hayvanların evcilleştirilmesinin başladığı Neolitik döneme kadar izlenebilen İber domuzu, günümüzde İspanya'da ve Portekiz'in orta ve güney kesimlerinde kümelenmiş sürülerde bulunur.

En yaygın kabul gören teori, domuzların İber Yarımadası'na ilk kez Fenikeliler tarafından Doğu Akdeniz kıyısından getirildiği ve burada yaban domuzlarıyla çiftleştiğidir. Bu sayede İber domuzlarının atalarının ortaya çıktı. İber domuzu üretiminin kökleri Akdeniz ekosistemine dayanmaktadır. Domuzun ekosistemin korunmasına bu kadar kararlı bir şekilde katkıda bulunduğu dünya domuz üretiminde nadir bir örnektir. İber ırkı günümüzde arazinin özellikle doğal kaynaklar açısından zengin olduğu pastoral bir ortama uyum sağlayan evcilleştirilmiş bir türün birkaç örneğinden biridir.[1]

Kaynakça

  1. ^ Lopez-Bote, C J Sustained utilization of the Iberian pig breed Available online 18 October 2003; Departamento de Producción Animal, Facultad de Veterinaria, Universidad Complutense, Madrid, Spain

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Valensiya (özerk topluluk)</span> İspanyanın doğusunda özerk bölge

Comunidad Valenciana, İspanya'nın özerk bir topluluğudur. 5 milyondan fazla nüfusuyla Endülüs, Katalonya ve Madrid'den sonra en kalabalık dördüncü İspanyol özerk topluluğudur. Aynı adı taşıyan başkenti Valensiya, İspanya'nın üçüncü en büyük şehridir. Topluluk, İber Yarımadası'nın doğu tarafında, Akdeniz kıyısında yer almaktadır. Kuzeyde Katalonya, batıda Aragon ve Kastilya-La Mancha ve güneyde Murcia özerk toplulukları ile komşudur. Valensiya Topluluğu, Castellón, Valensiya ve Alicante olmak üzere üç ilden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Domuz</span> çift parmaklılardan, eti, yağı, derisi veya kılı için beslenen, evcil hayvan

Domuz, Sus cinsinde bulunan hayvanlara verilen genel isimdir. Sus cinsi Suidae familyasına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Endülüs</span> 711–1492 yılları arasında İber Yarımadasında Müslümanların hakimiyeti altındaki bölgeler

Endülüs, 711-1492 yılları arasında İber Yarımadası'nda Berberi milletinin de katkısı ile Arapların etkisi altında bulunan bölgelere verilen isimdir. Müslümanların İber Yarımadası'ndaki varlığı en son Moriskoların 1609 yılında İspanya'dan Müslümanlığı bırakmadıkları için göçe zorlanarak sınır dışı edilmesiyle son bulmuştur.

<i>Yaban domuzu</i> Memeli Bir Hayvan

Bayağı yaban domuzu, domuzgiller (Suidae) familyasından evcil domuzun vahşi atası olarak sayılan çift toynaklı.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Murcia</span> İspanyanın Murcia ilinde belediye

Murcia, İspanya'nın Murcia özerk bölgesinde Murcia ili'nde bir kent. Murcia Özerk Topluluğu'nun ve Murcia ili'nin başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Septe</span> İspanya Krallığına bağlı, özerk il statüsünde bir şehir.

Septe, İspanya'nın Kuzey Afrika'daki toprağıdır. İspanyol anayasasına göre Melilla ile birlikte özerk il statüsündedir. Fas sınırı ile çevrili olan şehir 19 km²'dir. Akdeniz'e 20 km sahili olan şehrin Fas'la olan sınırı 8 km'dir. İber Yarımadası'na 14 km mesafededir. 1415 yılında önce Portekizliler tarafından ele geçirilen şehir 1580 yılında İspanyol toprağı olmuştur. Nüfusu 1998 verilerine göre 72.117 kişidir. Bu nüfusun 54.000'i Hristiyan, 16.000'i Müslüman, 600 ilâ 700'ü Musevî ve 500 kadarı da Hindu'dur. 2010 yılı nüfusu ise 80.579 kişi olmuştur. Farklı dinlerin olması şehirde farklı kültürlerin oluşmasına da yol açmıştır. Resmî ve özel yaşamda dört kültür barış içerisinde uyumlu olarak yer almaktadır. Juan Jesús Vivas Lara şehrin hem başbakanı hem de belediye başkanıdır. Fas, Septe ile birlikte Melilla'yı da İspanya'dan istemektedir. Septe'de İspanyolca ve Arapça konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Hokey</span> İki takım arasında bir ucu kıvrık sopalarla oynanan bir top oyunu

Hokey, iki takım arasında bir ucu kıvrık sopalarla oynanan bir top oyunudur.

<span class="mw-page-title-main">Vahran</span> Cezayirde bir şehir

Vahran kuzeybatı Cezayir'de Akdeniz kıyısında bir şehirdir. Aynı zamanda Vahran ilinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">İberler</span>

İberler, antik çağda bugünkü İber Yarımadası'nın doğusunda ve güneydoğusunda yaşamış bir halktır. Günümüzde İberler, bu yarımadada yaşayan topluluğun yerli halkı olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Hispania</span>

Hispania günümüzde Portekiz, İspanya, Andorra ve Cebelitarık'ın bulunduğu İber Yarımadası'na Romalılar tarafından verilen isimdir. Ayrıca Roma döneminde Hispania iki bölgeye ayrılmıştır: Hispania Citerior ve Hispania Ulterior. Günümüzde İspanya'nın eski ismi olarak da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Lusitania</span>

Lusitania, Antik Roma'da günümüzdeki Portekiz'in Douro ve Minho Nehirleri arasındaki topraklar hariç yerleri kaplayan bölgeye verilen isimdir. Başkenti Emerita Augusta 'dır.

<span class="mw-page-title-main">Domuz eti</span> Domuzdan yapılan et

Domuz eti, dünyada en çok tüketilen et çeşitlerinden biridir. Geçmişi MÖ 5000'lere dayanan, insanoğlunun en eski besin kaynaklarındandır. Orta Doğu'da ya da Çin'de domuzların evcilleştirilmesi ile tüketilmeye başlanmıştır. Hızlı üremesi ve büyümesi nedeniyle kolay bakılan domuz, yakın çağlara kadar Avrupa ve Amerika kültürlerinde bir güz yiyeceği olarak değerlendirilmiştir. Yavruların olgunlaştığı bu dönemlerde, topluca mezbahalara giden domuzlar nedeniyle fiyatlar oldukça ucuz olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İber Yarımadası</span> Güneybatı Avrupadaki yarımada

İber Yarımadası ya da İberya, Avrupa kıtasının Akdeniz'e uzanan üç yarımadasından biridir. İber Yarımadasında İspanya ve Portekiz devletleri yer almaktadır. Yarımadanın en güneyinde yer alan Cebelitarık, Birleşik Krallık'ın idaresindedir.

<span class="mw-page-title-main">Tekerlekli paten hokeyi</span> Top oyunu ve takım sporu

Tekerlekli paten hokeyi, iki takım arasında bir ucu kıvrık sopalarla oynanan bir top oyunudur.

<span class="mw-page-title-main">Domuz gribi</span> Bir virüsün sebep olduğu, solunum yolları enfeksiyonu ile meydana çıkan, bazen öldürücü olan hastalık

Domuz gribi, Orthomyxoviridae ailesinden, herhangi bir virüs tarafından oluşmuştur. Domuzlarda oluşan virüse çok benzediği için adına Domuz Gribi denmektedir. Hastalık tıp alanında İngilizce swine influenza virus kelimelerinin baş harflerinin bir araya getirilmesiyle kısaca SIV olarak adlandırılır. Bilinen tüm SIV tipleri ya Influenzavirus A (çoğunlukla) ya da Influenzavirus C (ender) tipindedir. Aşısı bulunmaktadır. 2009 salgınına neden olan virüs, influenza A virüsünün alt türlerinden biri olan H1N1'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı</span> Türkiyede bir milli park

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Aydın il sınırları içinde Dilek Dağı'nın Ege Denizi'ne uzandığı son noktada yer alan millî parktır. 27.675 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 yılında Millî Park ilan edilen Dilek Yarımadasına, 16.690 hektarı 1994 yılında Millî Park ilan edilen Büyük Menderes Deltasına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Domuz yetiştiriciliği</span>

Domuz yetiştiriciliği evcil domuzları yetiştirme ve üretmedir. Hayvancılığın bir koludur. Domuzlar gıda için yetiştirilir, bazen derisinden de faydalanılır.

<span class="mw-page-title-main">Cebelitarık arması</span> Ulusal arma

Cebelitarık arması, Avrupa'nın güneyinde İber Yarımadası'nın ucunda yer alan ve Britanya Denizaşırı Toprakları bölgesi olan Cebelitarık'ta kullanılan arma. Cebelitarık arması günümüzdeki hâli ile 10 Temmuz 1502 tarihinde kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ballota meşesi</span>

Ballota meşesi, çoğunluğu İber Yarımadası'nda ve küçük popülasyonları Kuzeybatı Afrika'da bulunan, Batı Akdeniz bölgesine özgü, yaprak dökmeyen bir meşedir. Bu tür ilk olarak 1785 yılında Jean-Baptiste Lamarck tarafından tanımlanmıştır. Bu, tatlı-buruk meşe palamutlarının çiftlik hayvanları, özellikle de İber domuzu için besin kaynağı olduğu dehesaların tipik türüdür. Palamutları Neolitik çağdan beri insan beslenmesinde kullanılmaktadır.