İçeriğe atla

İşvara

Işvara sıfatının ana taşıyıcıları olan Vişnu ve Şiva; Ganeşa, Lakşmi ve Parvati ile birlikte

İşvara (Sanskritईश्वर IAST: Īśvara) Hinduizmde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik; Yüce Tanrı'dır.[1][2] Hindu felsefesinde İşvara; Yüce Benlik, Hükümdar, Rab, kral, kraliçe veya koca anlamına gelebilir.[3] Orta Çağ Hindu metinlerinde, Hinduizm ekolüne bağlı olarak İşvara; Tanrı, Yüce Varlık, kişisel Tanrı veya özel Benlik anlamına gelir.[4]

Vaişnavizm'de İşvara, Vişnu ile eş anlamlıdır.[5] Şaivizm'de ise Şiva'nın bir lakabıdır.[6][7][8][9] Birçok Geleneksel Bhakti hareketlerinde, belirli Hinduizm ekollerinde birden fazla figür, tekil olan ve tek bir kişi olan İşvara'nın farklı suretleri olarak kabul edilebilir. Arya Samaj ve Brahmoizm gibi günümüzün mezhep hareketlerinde tek Tanrı şeklini alır.[10] Hinduizmin Yoga ekolünde "bireysel tanrı" veya "ruhsal ilham" anlamındadır.[11]

Etimoloji

İşvara kelimesinin kökü, "yetenekli" ve "sahibi, hükümdarı, şefi" anlamına gelen īś- (ईश, İş) kelimesinden gelir. İşvara kelimesinin ikinci kısmı, bağlama bağlı olarak "en iyi, mükemmel, güzel", "seçim, dilek, kutsama, nimet, hediye" ve "talip, sevgili, bir kızla evlenmek isteyen kişi" anlamına gelen vara'dır .[12] Bileşik kelime olan İşvara, kelimenin tam anlamıyla "en iyinin sahibi, güzel", "seçimlerin, nimetlerin hükümdarı" veya "taliplerin başı, sevgili" anlamına gelir.

Bir kavram olarak, eski ve Orta Çağ Sanskritçe metinlerinde İşvara, çeşitli şekillerde Tanrı, Yüce Varlık, Yüce Benlik, Vişnu, Şiva, bir kral veya bir hükümdar, bir koca, aşk tanrısı, Rudralardan biri ve 'on bir' sayısı anlamına gelir.[8][9][13]

Kaynakça

  1. ^ Ian Whicher, The Integrity of the Yoga Darsana, State University of New York press, 978-0791438152, pages 82–86
  2. ^ Mircea Eliade (2009), Yoga: Immortality and Freedom, Princeton University Press, 978-0691142036, pages 73–76
  3. ^ Monier Monier Williams, Sanskrit-English dictionary, Search for Izvara 4 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., University of Cologne, Germany
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; riepe isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  5. ^ Oliver Leaman (2000), Eastern Philosophy: Key Readings, Routledge, 978-0415173582, page 251
  6. ^ Lord Śiva's Song: the Īśvara Gītā. Andrew J. Nicholson, Laurie Searl. 2014. ISBN 978-1-4384-5102-2. OCLC 880450730. 
  7. ^ Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books. ss. 235, 379-380. ISBN 978-0-14-341421-6. 
  8. ^ a b "Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary". IITS Koeln. s. 171. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023. 
  9. ^ a b James Lochtefeld, "Ishvara", The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, Vol. 1: A–M, Rosen Publishing. 0-8239-2287-1, page 306 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  10. ^ RK Pruthi (2004), Arya Samaj and Indian Civilization, 978-8171417803, pages 5–6, 48–49
  11. ^ Lloyd Pflueger, Person Purity and Power in Yogasutra, in Theory and Practice of Yoga (Editor: Knut Jacobsen), Motilal Banarsidass, 978-8120832329, pages 38–39
  12. ^ Arthur Anthony Macdonell (2004), A Practical Sanskrit Dictionary, Motilal Banarsidass, 978-8120820005, page 270
  13. ^ Apte Sanskrit-English dictionary, Search for Izvara 6 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., University of Cologne, Germany

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sadu</span>

Sadu veya Sadhu, Hinduizm ve Caynacılık'ta çileci bir yaşam sürüp sadaklarla hayatını idame eden, kendini dünya nimetlerinden uzaklaştırmış kişilerdir. Kendilerine ayrıca jogi, sannyasi veya vairagi biçiminde de hitap edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Devanagari</span> Kuzey Hindistan ve Nepal dillerinin çoğunu yazmak için kullanılan yazı sistemi

Devanagari Hindistan ve Nepal'de kullanılan bir alfabetik hece yazısıdır. Alfabe Brahmaputra civarlarında doğdu. Sanskrit, Nepali, Marathi, Hintçe ve Nepal Bhasa bu alfabeyle yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Yoga</span> Hindistan kaynaklı meditasyon uygulamaları ve 2020li yıllarda Batıda yaygınlaşan spor-meditasyon uygulaması

Yoga (Sanskrit), Hindistan kaynaklı fiziksel ve zihinsel disiplinleri tarif etmek için kullanılan bir kelimedir. Aynı zamanda Hinduizm, Budizm ve Jainizm'de çeşitli meditatif uygulamalara da yoga adı verilmektedir. Hinduizmde, altı geleneksel felsefe okulundan (āstika) biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rati</span> Hint mitolojisinde bir tanrı

Rati Hindu aşk, cinsel nefis, şehvet, ihtiras ve cinsel zevk tanrıçası. Genellikle Prajapati Dakşa'nın kızı olarak tanımlanan Rati, aşk tanrısı Kama'nın dişi karşılığı, baş danışmanı ve yardımcısıdır. Kitabe ve tapınak heykellerinde genellikle eşi Kama ile birlikte tasvir edilir. Kama ile birlikte Rati'ye de ibadet edilir. Rati genellikle cinsel uyarılma ve haz ile bağlantılıdır. Birçok seks tekniği ve pozisyonunun Sanskritçe adı Rati'nin adından gelir.

<span class="mw-page-title-main">Narayana</span>

Narayana Vedalar, Itihasas, Bhagavata Purana ve Diğer Puranalarda adı geçen ve çeşitli avatarları olan Hinduizmin Vaişnavizm kolunda en yüce Varlık olarak addedilen Tanrı'nın "Benliklerin Temeli olan Yüce Varlık" anlamına gelen adı. Vişnu ve Hari gibi adlarla da anılır. Dört Veda'dan biri olan Yacurveda'da Narayana Sukta'nın beşinci ayetinde Narayana'nın evrendeki her şeyi hem dıştan hem de içeriden kuşattığı ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Şaivizm</span>

Şaivizm, Şiva'yı Yüce Varlığa ya da Brahman'ın metafizik kavramına saygı duyan Hinduizm içindeki en önemli geleneklerden biridir. Hinduizmin çoğunda olduğu gibi, Şaiva'nın da Şaiva Siddhanta gibi adanmış ikili teizminden, Keşmir Şaivizmi gibi yoga odaklı monistik nonteizm'e kadar pek çok alt geleneği var. Hem Vedalar hem de Agama metinlerini teolojinin önemli kaynakları olarak görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aruna</span>

Aruna, Hinduizm'de de Surya'nın 'nın arabacısının adıdır. Yükselen Güneş'in kırmızımsı parlaklığının canlı örneğidir.

Bhakti yoga, herhangi bir kişisel tanrıya karşı sevgi dolu adanmaya odaklanan Hinduizm içindeki ruhsal bir yol veya ruhsal uygulamadır. Hinduizmde Mokşa'ya giden birkaç yoldan biridir, diğer yollar Cnana yoga, Karma yoga ve Kriya yogadır.

Sanskrit metinlerinde Rāja yoga hem yoganın amacı hem de ona ulaşmanın bir yöntemi olarak tasvir edilir. 19. yüzyılda Swami Vivekananda, Raja Yoga adlı kitabında Patanjali'nin Yoga Sutraları yorumladığında bu terim aynı zamanda yoga pratiği için kullanılan modern bir isim haline geldi. O zamandan beri Rāja yoga; ashtanga yoga, kral yogası, sahaja marg ve klasik yoga gibi çeşitli isimlerle adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Cnana Yoga</span>

Jnana yoga, Hinduizm'de Moksha'ya götüren üç klasik yoldan (margas) biridir. Jnana yoga "bilginin yolu" veya "kendini gerçekleştirme yolu" olarak bilinir. Diğer ikisi karma yoga ve bhakti yogadır. Daha sonra Hinduizm içindeki yeni hareketler, dördüncü bir manevi yol olarak raja yogayı ekledi, ancak diğer üçünden farklı olarak raja yoga evrensel olarak kabul görmüş değildir.

Hinduizm'de tanrı kavramı, bir mezhepten diğerine değişen çok çeşitli ve karmaşıktır. Hinduizm, Henoteizm, monoteizm, politeizm, panenteizm, panteizm, pandeizm, monizm, agnostisizm, ateizm ve nonteizm gibi çok çeşitli inançları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Navagraha</span>

Navagraha, Hinduizm ve Hindu astrolojisine göre Dünya'daki insan yaşamını etkileyen dokuz gök cismi ve tanrıdır. Terim nava'dan türetilmiştir ve graha. Dünya, Uranüs, Neptün ve Plüton Navagraha'ya dahil değildi. Ancak Güneş, Navagraha'nın bir parçasıdır. Hindu takviminde haftanın yedi günü de Navagraha'ya karşılık gelir. Hindistan'daki çoğu tapınağın Navagraha ibadeti için ayrılmış bir yeri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Para Brahman</span>

Para Brahman veya Param Brahman Vedik felsefeye göre tüm tanımlamaların ve kavramların ötesinde olan "Yüce Brahman"dır. Evrene ve ötesinde, tüm varlıklara sonsuz nüfuz eden biçimsiz Var Olan, Maya'yı aşkın Nihai Varlık olarak tanımlanır.

Vişiştadvaita Vedanta geleneğine ait bir Vaişnavizm ekolüdür. "Ayrımlar içeren ikiliksizlik" anlamına gelen Vişiştadvaita, Brahman'ı Nihai Gerçeklik olarak tanıyan ve aynı zamanda çokluğunu da kabul eden nondüalist bir felsefedir. Bu felsefe, "nitelikli monizm", "tanımsal monizm" veya "nitelikli ikiliksizlik" biçimi olarak ifade edilebilir. Vişiştadvaita, tüm çeşitliliğin nihai olarak tek temelden dallandığı, tüm farklılıkların ardında temel bir birliğin bulunduğu anlayışını temsil etmektedir.

Paramatman veya Paramātmā, Hint teolojisinin Vedanta ve Yoga ekollerinde Mutlak Benlik ve Nihai Kişi'dir. Paramatman, mutlak ve nihai gerçeklikle ruhsal olarak özdeş olan "İlksel Benlik" veya "Aşkın Benlik" olarak da nitelenir.

Bhagavan Dharmî dinlerde devalardan farklı olarak Yüce Tanrı'yı ifade etmek için kullanılan kelimedir. Türkçeye "Rab", "Tanrı" olarak çevirilebilir. Özellikle Vaişnavizm'de Krişna ve Vişnu'yu belirtmek için kullanılır.

Bhagavata Purana veya Srimad Bhagavatam (Śrīmad Bhāgavatam), Srimad Bhagavata Mahapurana veya kısaca Bhagavata (Bhāgavata), Hinduizm'in on sekiz büyük Purana'sından (Mahapuranalar) biridir.

Hinduizm'de Yüce Tanrı, tanrıların (deva) ve iblislerin (asura) ötesindeki en yüce, Mutlak Varlık (Brahman/Parabrahman) ve Mutlak Benlik olan Nihai Şahıs (Paramatman)'dır.

<span class="mw-page-title-main">Matsya Purana</span> Sanskrit edebiyatının en önemli eserlerinden birisi

Matsya Purana, Hinduizmdeki Sanskrit edebiyatının Puranik türündeki on sekiz büyük Puranasından (Mahapurana) biridir. Puranalar arasında en eski ve en iyi korunmuş olanlardandır. Vişnu'nun yarı insan yarı balık avatarının ardından isimlendirilmiş olan metinler, Vaişnavizm mezhebinin görüşlerini savunur. Metinler, 19. yüzyıl Sanskrit bilgini Horace Hayman Wilson tarafından "bir Şaivizm çalışması olsa da, yalnızca bundan ibaret değildir" şeklinde tanımlanmıştır. Metinler aynı zamanda çeşitli Hindu tanrı ve tanrıçalarını övmektedir.