İştar Kapısı
 İştar Kapısı'nın Berlin Bergama Müzesi'nde bulunan bir örneği | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Pergamonmuseum Ishtartor |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Durum | Rekonstrüksiyon Yıkılmış |
| Tür | Kapı |
| Adres | Hillah, Babil, Irak |
| Şehir | Babil |
| Ülke |  Irak |
| Koordinatlar | 32°32′36″K 44°25′20″D / 32.54333°K 44.42222°D |
| Başlama | 575 (MÖ) |
| Taşınma | 1918, Almanya Bergama Müzesine Taşıma |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Lapis lazuli |
| Tasarım ve inşaat | |
| İmarcı | II. Nebukadnezar |
İştar Kapısı, Mezopotamya'da Yeni Babil İmparatorluğu kralı Nebukadnezar tarafından savaş ve aşk tanrısı İştar (İnanna) adına yaptırılmış kent giriş kapısı.[1] Günümüzde Irak toprakları içinde bulunan Babil şehrinin surları üzerinde ve Tören Yolu denen merkezi caddeye çıkan bölgede yapıldı. Yapı malzemesi olarak tuğlanın tercih edildiği kapı oldukça büyüktü ve hem şehrin hem de krallığın önemli simgelerinden biriydi. MÖ 575'lerde şehrin sekizinci büyük kapısı olarak tasarlanmıştı. Yüksekliği ise kaba hatlarıyla beraber 12 metreden biraz yüksekti. Arka arkaya dizilmiş şekilde iki kapısı vardı ve güney kısmında geniş bir alan mevcuttu. Tören Yolu ise taş ve tuğla döşeliydi. Yan kısımlarda birer ayağını kaldırmış olan ve dönem şartlarına uygun olarak pişmiş topraktan yapılmış aslan heykelleri mevcuttu. Yol boyunca yaklaşık 120 heykel vardı. Kapının cephe kısmı ise çeşitli boğa ve ejderha kaplamalı figürlerle bezeliydi. Bu figürler de yaklaşık olarak 575 adetti.[2]
Tarihi
Ön Asya'da yoğun olarak kazılar yapan Alman arkeologlar birçok eseri gün yüzüne çıkarmıştı. En iyi dönemlerinde 200 bin nüfusa ulaşan Babil kenti, kral Nebukadnezar'ın özel ilgisiyle yeniden canlanmıştı. Kentin girişi sayılan İştar kapısı da tıpkı kentin geneli gibi oldukça ihtişamlı bir görünüme sahipti. Kapıda genel olarak deniz yeşili ve çini mavisi renkleri ağırlıktaydı. Alman arkeologların 1899 tarihinde kazıya başladıkları sırada kentin ve kapının fiziki durumu oldukça iyiydi. Kentin önemli simgesi sayılan kapıya 1902'de ulaşıldı. Kentin farklı bölgelerine farklı zamanlarda dizilmiş kapılardan biriydi. İlk keşfedildiğinde duvarlarının büyük bir kısmı halen sağlamdı. I. Dünya Savaşı döneminde bölgede yapılan kazılara ara verildi. Savaş bitiminde bölgenin egemen devleti Osmanlı İmparatorluğu fiili olarak yıkılma sürecine girmişti. Almanlar bölgeyi ele geçiren İngilizlerle anlaşarak kapının bazı kısımları ile bazı kalıntıları başkent Berlin'e taşıdılar. 1920'li yıllarda müzelerde sergilen kısım kapının tamamı değildi fakat önemli bir kent simgesi artık biliniyordu. II. Dünya Savaşı sonrasında da büyük ölçekteki kazı çalışmaları İtalyanlarca gerçekleştirildi. Sonrasında Saddam Hüseyin iktidarı yaşandı ve 1980'lere kadar orijinal kapının yerine kopyaları tasarlandı. 2003-2004 yılları arasında ise kapının bulunduğu bölgede askeri üsler kuruldu ve tarihi dokuya zarar verildi.[3]
Kaynakça
- ^ Bulduk, Nurten (2013). "Evrensel Müzenin Önemi ve Değeri Bildirgesi Bağlamında Kültür ve Varlıkarın İadesinin İrdelenmesi" (PDF). SAÜ Fen Edebiyat Dergisi. s. 40. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ İştar Kapısı (Ohan Matbaacılık bas.). Beyoğlu, İstanbul: AnaBritannica c.12. s. 138. ISBN 975-7760-68-4.
- ^ "Babil'in kapıları harikalara mı açılıyor?". BBC Türkçe. 3 Mart 2015. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
