İçeriğe atla

İşlev modeli

Sistem ve yazılım mühendisliğindeki işlev modeli modellenen sistem veya konu alanının işlevlerinin (faaliyetler, eylemler, süreçler, işlemler) yapısal temsilidir.[1]

Yedek parça tamir süreci fonksiyon modelinin IDEF0 gösterimi.

Etkinlik modeli veya süreç modeli ile benzer bir işlev modeli bir işletmenin belirli bir kapsamdaki işlevlerinin grafik gösterimidir. İşlev modelinin amacı, işlevleri ve süreçleri tanımlamak, bilgi ihtiyaçlarının belirlenmesine ve fırsatların tanımlanmasına yardımcı olmak, ürün ve hizmet maliyetlerini belirlemek için bir temel oluşturmaktır.[2]

Tarihçe

Sistem mühendisliği ve yazılım mühendisliğindeki işlev modelinin temeli 1950 ve 1960'lara dayanmaktadır. Fakat işlevsel örgütsel faaliyetlerin temeli 19. yüzyıl sonlarına dayanır.

19. yüzyılın sonlarında firma faaliyetleri, eylemleri, süreçleri ya da operasyonlarını resimleyen ilk şemalar görülürken, 20. yüzyılın ilk yarısında iş süreci faaliyetlerini belgeleyen planlama yöntemleri ortaya çıktı. Bu metotlardan biri olan süreç akış tablosu 1921 yılında Frank Gilberth tarafından Amerikan Makine Mühendisleri Topluluğuna (American Society of Mechanical Engineers (ASME)) "Süreç Tablosu, En İyi Yöntemi Bulmanın İlk Adımı"[3] adlı sunumla tanıtılmıştır. Gilbreth'ın araçları endüstri mühendisliği müfredatında hızla yerini aldı.

Sistem mühendisliği alanı 1940'lara Bell Telefon Laboratuvarlarına kadar uzanır.[4] Kompleks mühendislik projelerinde parçaların özelliklerinin toplamından büyük farklılık gösterebilen bir sistemin özelliklerini tanımlama ve değiştirme ihtiyacı, disiplini uygulamak için çeşitli endüstrileri harekete geçirdi.[5] İşlev modelini bu alanda ilk tanımlayanlardan biri olan İngiliz mühendis William Gosling. Mühendislik sistemlerinin tasarımı adlı (1962, s.25) kitabında şunları söyledi:

Nitekim işlevsel bir modelin kullanılabilir olması için iki amaca ulaşması gerekir. İşlev modeli ilk ve son çıktı durumlarının yanında araya girmesi muhtemel bazı durumları da tamamen belirleyen bir üretim mekaniği tanımlamalı, aynı zamanda bu mekaniğin koşulları içinde doğru bir şekilde tanımlanan herhangi bir giriş ile gerçek sistemdekine tam olarak uygun ve söz konusu giriş ile ilgili bir çıktı sağlamalıdır. Her işlev modeli için gerekli olmayan ancak işlev modelinin yapabilmesi gereken iki şey daha belirtilebilir. Bunlar, sistemin girdi ve çıktı haricindeki sistem verilerini tanımlayabilmek ve her bir elemanın veri başına yaptığı işlemin bir açıklamasını yapabilmektir.[6]

İlk tanımlanan işlev modellerinden biri de 1950'lerde savunma ile ilgili oluşturulmuş TRW tarafından geliştirilen İşlevsel Akış Blok Diyagramıdır.[7] 1960'larda NASA uzay sistemlerinde ve uçuş görevlerinde olayların zaman sırasını görselleştirmek için kullandı.[8] Klasik sistem mühendisliği alanında sistem işlevlerinin uygulama sırasının gösteriminde daha yaygın şekilde kullanılır.[9]

İşlevsel modelleme konuları

İşlevsel persperktif

Sistem ve yazılım mühendisliğinde bir işlev modeli işlevsel modelleme perspektifiyle oluşturulur. İşlevsel perspektif, iş süreci modellenmesindeki perspektiflerden birisi olabildiği gibi, davranışsal, örgütsel veya bilgilendirici perspektifler de olabilir.[10]

İşlevsel modelleme perspektifi dinamik süreci tanımlamaya odaklanır. Bu modelleme perspektifindeki temel fikir işlev, dönüşüm, aktivite, eylem, görev, gibi bir süreç olabilir. Bu perspektifi kullanan modelleme dilinin en iyi bilinen örneği veri akış şemalarıdır.

Bu perspektif, süreci tanımlamak için dört sembol kullanır. Bunlar:

  • Süreç: Girdinin çıktıya dönüşümünü gösterir.
  • Depo: Veri yığını veya bir çeşit malzeme.
  • Akış: Süreçteki verilerin veya malzemelerin hareketi.
  • Dış Etken: Modellenen sistemin dışındadır. Ancak onunla etkileşim içindedir.

Şimdi bir süreç sembollerden oluşan bir ağ şeklinde gösterilebilir. İşte bu ayrıştırılmış süreç veri akış şemasıdır. (Data Flow Diagram(DFD))

Dinamik Kurumsal Modelleme, Kontrol Modeli, İşlev Modeli, Süreç Modeli ve Organizasyon modeli bölümlerinden meydana gelir.

İşlevsel ayrıştırma

Sistem Analizinde İşlevsel Ayrıştırma Örneği

İşlevsel ayrıştırma, orijinal işlevin bu işlev bileşenleri kullanılarak yeniden oluşturulması yoluyla, işlevsel bir ilişkiyi oluşturan kapsamlı parçalara ayırma sürecini ifade eder. Genel olarak bu ayrıştırma süreci, ya küresel işlevin sıkıştırılmış bir temsilini elde etmek ya da işlevi oluşturan unsurların niteliğini anlamak amacıyla yapılır. Bu göre sadece işlevi meydana getiren süreçler belirli bir modülariteye sahipse yapılabilir.

İşlevsel ayrıştırmanın, ana hedefin süreci mümkün olduğunca modüler hale getirmek olduğu bilgisayar programlamada önemli bir yeri vardır. Örneğin bir kütüphane yönetim sistemi bir envanter modülüne, müşteri bilgi modülüne ve ücret değerlendirme modülüne ayrılabilir. Bilgisayar programcılığının ilk on yılında bazı önde gelen uygulayıcılar tarafından "alt program sanatı" olarak adlandırılmıştır.

Mühendislik sistemlerinin işlevsel ayrışımı, mühendislik sistemlerini analiz eden bir yöntemdir. Temel fikir blok şemasındaki her bloğun tanımında "ve" veya "veya" olmadan tanımlanması şeklinde sistemi bölümlendirmektir.

Bu uygulama, sistemin her bir bölümünü saf bir işleve sahip olmaya zorlar. Sistem saf işlevlerden oluştuğunda, bunlar yeniden kullanılabilir veya değiştirilebilir. Bloklar arasındaki arayüzlerin basit ve kendine özgü olması olağan bir yan etkidir. Arabirimler genellikle basitleştiğinden, saf bir işlevin ilgili, benzer bir işlevle değiştirilmesi daha kolaydır.

İşlevsel modelleme yöntemleri

İşlevsel yaklaşım çoklu şematik teknikler ve modelleme gösterimlerinde genişletilir. Bu bölüm, önemli teknikler hakkında kronolojik sırayla genel bir bakış sunar.

Gemini uzay mekiğinin durum kontrol ve manevra elektronik sisteminin işlevsel blok şeması. Haziran 1962

İşlev Blok Şeması

İşlevsel blok şema sistemin işlevlerini ve dahili ilişkilerini tanımlar. İşlevsel blok şema şunları gösterebilir:[11]

  • Bloklar ile sistemin işlevlerini
  • Çizgiler ile giriş ve çıkış öğelerini
  • İşlevler arasındaki ilişkileri
  • Madde ve / veya sinyaller için fonksiyonel sıralar ve yollar.[12]

Blok diyagramı, belirli özellikleri göstermek için ek şematik simgeler kullanabilir.

Özel bir işlev blok şeması olan klasik İşlevsel Akış Blok Şeması ve İşlev Blok Şeması, programlanabilir mantık kontrollerinin tasarımında kullanılır.

İşlevsel akış blok şeması[13]

İşlevsel Akış Blok Şeması

İşlevsel akış blok şeması, sistemin işlevsel akışının çok katmanlı, zaman aralıklı, adım adım gösterimidir.[14] Bu şema 1950’lerde geliştirilmiş ve klasik sistem mühendisliğinde geniş bir alanda kullanılmıştır. İşlevsel Akış Blok Şeması aynı zamanda İşlevsel Akış Şeması, İşlevsel Blok Şeması ve İşlevsel akış olarak da adlandırılır.[15]

İşlevsel akış blok şemaları genellikle sistemler için ayrıntılı, adım adım operasyonel ve destek dizilerini tanımlar, ancak aynı zamanda sistemleri geliştiren ve üreten süreçleri tanımlamak için de etkili bir şekilde kullanılırlar. Yazılım geliştirme süreçleri işlevsel akış blok şemalarını yoğun şekilde kullanmaktadır. Sistem bağlamında, işlevsel akış adımları, donanım, yazılım, personel, tesisler ve / veya prosedürlerin kombinasyonlarını içerebilir.

İşlevsel akış blok şeması yönteminde, işlevler mantıksal yürütme düzeni ile düzenlenir ve gösterilir. Her işlev, diğer işlevlerin yürütülmesi ve tamamlanması ile olan mantıksal ilişkisine göre gösterilir. İşlev adı ile etiketlenmiş bir düğüm, bir işlevi tasvir eder. Soldan sağa doğru oklar işlevlerin yürütme sırasını gösterir. Mantıksal semboller fonksiyonların sıralı veya paralel yürütülmesini temsil eder.[16]

Hiyerarşik Girdi İşlem Çıktısı(HIPO) ve Girdi İşlem Çıktısı(IPO)

Genişletilmiş bir IPO Modeli

Hiyerarşik girdi işlemi çıktısı(HIPO), bir sistemi hiyerarşik olarak temsil etmek[17] ve her modülü belgelmek için kullanılan ve 1970'lerde popüler olan sistem analizi tasarım yardımı ve dokümantasyon tekniğidir.[18]

İhtiyaçların geliştirilmesi, tasarım yapmak ve otomatik buluşmayı göstermek için uzman bir sistem uygulamasını desteklemek için kullanıldı. Tasarım ve uygulama yöntemi nedeniyle ayrıca sistematik doğrulama eklendi.[19]

Sistemin genel tasarımı HIPO çizelgeleri veya yapı çizelgeleri kullanılarak belgelenir.  Yapı grafiği, görünüşte bir organizasyon şemasına benzemektedir. Fakat ek ayrıntı göstermek için değiştirilmiştir. Yapı çizelgeleri, çeşitli bilgi türlerini görüntülemek için kullanılabilir, ancak en çok veri yapıları veya kod yapılarını grafik olarak göstermek için kullanılır.[17]

N2 Çizelgesi

N2 grafiği tanımı

N2 Grafiği, sistem öğeleri arasındaki işlevsel veya fiziksel arabirimleri temsil eden bir matris şeklinde bir şemadır. İşlevsel ve fiziksel arayüzleri sistematik olarak belirlemek, tanımlamak, tablo oluşturmak, tasarlamak ve analiz etmek için kullanılır. Sistem arayüzleri, donanım ve / veya yazılım arayüzlerine uygulanır.[14]

N2 şeması öncelikle yazılım alanlarında, veri arayüzleri geliştirmek için yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bununla birlikte, donanım arayüzleri geliştirmek için de kullanılabilir. Temel N2 şeması Şekil 2’de gösterilmiştir. Sistem fonksiyonları diyagonal üzerine yerleştirilir, N x N matristeki karelerin geri kalan kısmı arayüz giriş ve çıkışlarını temsil eder.[20]

Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği

SADT temel unsuru

Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, sistemleri hiyerarşik işlevler şeklinde tanımlayan bir yazılım uygulaması taslağı oluşturmak için şematik olarak gösteren bir yazılım tekniğidir. Faaliyetleri ve varlıkları temsil etmek için yapı bloklarını ve kutuları ilişkilendirmek için çeşitli okları içerir. Bu kutu ve oklar anlamsal gayri resmi ilişkileri içerir.[21] Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, belirli bir sürecin ardışık seviyelerini kullanarak işlevsel bir analiz aracı olarak kullanılabilir. Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği yöntemi, endüstriyel bilgi sistemlerinde kullanılan IT gelişmelerine yönelik kullanıcı ihtiyaçlarını tanımlamaya olanak tanır. Aynı zamanda bir faaliyetin üretim süreçlerini ve, prosedürlerini temsil ederek açıklar.[22]

Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, bir şirketteki işlevleri ve ilişkilerini açıklayarak herhangi bir işletmenin belirli bir fonksiyonel görünümünü içerir. Bu işlevler, satış, sipariş planlama, ürün tasarımı, parça imalatı ve insan kaynakları yönetimi gibi bir şirketin hedeflerini yerine getirir. Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği, basit işlevsel ilişkileri gösterebilir ve farklı işlevler arasındaki veri ve kontrol akış ilişkilerini yansıtabilir. IDEF0 biçimciliği 1985'te Douglas T. Ross tarafından geliştirilen Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniğine dayanır.[23]

IDEF0

IDEF0 şema örneği

IDEF0, analiz, geliştirme, yeniden yapılandırma ve bilgi sistemlerinin entegrasyonu, iş süreçleri veya yazılım mühendisliği analizi için fonksiyonel bir modelleme dili sunan, imalat işlevlerini tanımlamak için kullanılan bir işlev modelleme yöntem bilimidir.[24] Yazılım mühendisliği alanında modelleme dillerinin oluşturduğu IDEF ailesinin bir parçasıdır ve Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği fonksiyonel modelleme dili yapısında yer almaktadır.

IDEF0 İşlevsel Modelleme yöntemi, bir organizasyonun veya sistemin kararlarını, eylemlerini ve faaliyetlerini modellemek üzere tasarlanmıştır.[25] Douglas T. Ross ve SofTech, Inc. tarafından geliştirilen ve kurulu grafik modelleme dillerinden Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniğinden türetilmiştir. Orijinal formunda, IDEF0 grafiksel bir modelleme dili (sözdizimi ve anlambilim) hem tanımını hem de Model geliştirme için kapsamlı bir yöntem biliminin tanımını içerir.[1] ABD Hava Kuvvetleri, Yapısal Analiz ve Tasarım Tekniği geliştiricilerine, bir sistemin işlevsel perspektifini analiz etmek ve iletmek için bir işlev modeli yöntemi geliştirmeleri için yetkilendirdi. IDEF0, sistem analizinin organizasyonunda yardımcı olmalı ve basitleştirilmiş grafik yöntemler vasıtasıyla analist ve müşteri arasında etkin iletişim sağlamalıdır.[25]

Aksiyomatik tasarım

Aksiyomatik tasarım, ürünlerin, bilgi sistemlerinin, iş süreçlerinin veya yazılım mühendisliği çözümlerinin analizi, geliştirilmesi, yeniden yapılandırılması ve entegrasyonu için bir çözüm sentez yapısı olarak kullanılan en üst düzeydeki hiyerarşik fonksiyon ayrıştırma sürecidir.[26] Yapısı, olası fonksiyonel çözüm modellerinin mimari sağlamlığını optimize etmek ve işlevler arasındaki bağlanmayı analiz etmek için matematiksel olarak uygundur.

İlgili model türleri

Sistemler ve yazılım mühendisliği alanında sayısız spesifik fonksiyon ve fonksiyonel modeller ve yakın ilişkili modeller tanımlanmıştır. Burada sadece birkaç genel tip açıklanacaktır.

İşletme işlev modeli İşletme İşlev Modeli, bir organizasyonun misyonunu yerine getirmek için düzenli olarak uygulanan işlemlerin genel bir tanım veya kategorisidir. Genel işletme fonksiyonlarının tanımlanması için kavramsal bir yapı sağlar.[27] İş alanı işlevleri bağlamında kritik iş süreçlerini gösterebilir. İşletme işlev modelindeki süreçler, değer zinciri modellerindeki süreçlerle tutarlı olmalıdır. Süreçler, bir nihai ürün üretmek veya bir hizmet sunmak için gerçekleştirilen bir dizi ilgili işletme faaliyetidir. Sürekli olarak gerçekleştirilen iş işlevlerinin aksine, işlemler, belirli bir başlangıç ve bitiş noktasına sahip oldukları ve istenen çıktıların teslim edilmesi ile karakterize oldukları gerçeğiyle karakterize edilir. Sağdaki şekil iş süreçleri, işletme fonksiyonları ve işletme alanının işletme referans modeli arasındaki ilişkiyi göstermektedir.[28]

İş Süreci Modeli ve Şeması

İş Süreci Modeli ve Şema Örneği

İş Süreci Modeli ve Şeması, bir iş akışında iş süreçlerini belirten grafiksel bir sunumdur. İş Süreci Modeli ve Şeması, İş Süreçleri Yönetimi Girişimi tarafından geliştirildi ve şu anda iki organizasyonun 2005 yılında birleşmesinden dolayı Nesne Yönetim Grubu tarafından sürdürülüyor. İş Süreci Modeli ve Şeması'nın güncel sürümü 2.0'dır.[29]

İş Süreci Modeli ve Şemasının özellikleri İş süreç Şemasındaki iş süreçlerini tanımlamak için grafiksel bir gösterim sağlar.[30] İş Süreci Modeli ve Şemasının amacı, hem teknik kullanıcılar hem de ticari kullanıcılar için iş süreci yönetimini, işletme kullanıcılarına sezgisel olan, ancak karmaşık süreç semantiklerini temsil edebilen bir gösterim sağlayarak desteklemektir. İş Süreci Modeli ve Şemasının özellikleri ayrıca, gösterim grafikleri ile temel yürütme dillerinin yapıları olan BPEL4WS arasında bir eşleme sağlar.[31]

İş referans modeli

Bu FEA İş referans modeli, iş süreçleri, işletme fonksiyonları ve işletme alanının işletme referans modeli arasındaki ilişkiyi tasvir etmektedir.

İş referans modeli, bir kuruluşun, hizmet kuruluşunun veya devlet kurumunun temel işinin işlevsel ve örgütsel yönlerine odaklanan bir referans modelidir. Kurumsal mühendislikte bir iş referans modeli, bir kuruluş mimarisi çerçevesi veya mimarlık çerçevesinin bir parçasıdır ve kuruluş mimarisi ile ilişkili yapıların ve görünümlerin nasıl düzenleneceğini tanımlar.

Genel olarak referans modeli, bir şeyin temel hedefi veya fikrini somutlaştıran ve sonra çeşitli amaçlar için bir referans olarak görülebilecek bir modelidir. Bir işletme referans modeli, onları gerçekleştiren organizasyon yapısından bağımsız olarak bir kuruluşun işletme faaliyetlerini tanımlamak için bir araçtır. Diğer tip işletme referans modeli türleri, iş süreçleri, işletme fonksiyonları ve işletme alanının işletme referans modeli arasındaki ilişkiyi de tasvir edebilir. Bu referans modeli katmanlar halinde oluşturulabilir ve servis bileşenleri, teknoloji, veri ve performans analizleri için bir temel oluşturabilir.

Kullanıcı İşlev Modeli

Kullanıcı İşlev Modeli, insan faktörleri mühendisleri tarafından kullanılan geleneksel görev analiz tekniklerine bir alternatif olarak önerilmiştir. Bir operatör işlevi modeli, bir operatörün karmaşık bir sistemi daha basit parçalara ayırıp, kontrol eylemlerini ve sistem konfigürasyonlarını koordine ederek kabul edilebilir toplam sistem performansına ulaşmasını matematiksel biçimde göstermeye çalışır. Model, karmaşık sistemlerde bilgi temsili, bilgi akışı ve karar verme ile ilgili temel meseleleri temsil eder. Miller (1985), şebeke yapısının, bir operatörün sistemin iç modelinin olası bir temsilinin yanı sıra, operatör kontrol fonksiyonlarını içeren karar problemlerini çözmek için modelin nasıl kullanıldığını belirten bir kontrol yapısı olarak düşünülebileceğini önermektedir.[32]

Kaynakça

  1. ^ a b FIPS Publication 183 27 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. released of IDEFØ December 1993 by the Computer Systems Laboratory of the National Institute of Standards and Technology (NIST).
  2. ^ Reader's Guide to IDEF0 Function Models 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  3. ^ Ben B. Graham (2002). Detail Process Charting. p.2.
  4. ^ Schlager, J. (July 1956). "Systems engineering: key to modern development". IRE Transactions. EM–3 (3): 64–66. doi:10.1109/IRET-EM.1956.5007383.
  5. ^ Arthur D. Hall (1962). A Methodology for Systems Engineering. Van Nostrand Reinhold. ISBN 0-442-03046-0.
  6. ^ William Gosling (1962) The design of engineering systems. p. 23
  7. ^ Tim Weilkiens (2008). Systems Engineering with SysML/UML: Modeling, Analysis, Design. Page 287.
  8. ^ Harold Chestnut (1967). Systems Engineering Methods. Page 254.
  9. ^ Thomas Dufresne & James Martin (2003). "Process Modeling for E-Business". INFS 770 Methods for Information Systems Engineering: Knowledge Management and E-Business. Spring 2003
  10. ^ Process perspectives. In: Metamodeling and method engineering, Minna Koskinen, 2000.
  11. ^ James Perozzo (1994) The complete guide to electronics troubleshooting. p. 72
  12. ^ William H. Von Alven (1964) Reliability engineering explains: "Functional block diagrams show functional sequences and signal paths, and items which are wired in parallel are drawn in parallel" (p. 286)
  13. ^ Systems Engineering Fundamentals. Defense Acquisition University Press, 2001
  14. ^ a b The first version of this article is completely based on the NAS SYSTEM ENGINEERING MANUAL SECTION 4.4 VERSION 3.1 06/06/06.
  15. ^ Task Analysis Tools Used Throughout Development. FAA 2008. Retrieved 25 Sept 2008.
  16. ^ FAA (2006). NAS SYSTEM ENGINEERING MANUAL SECTION 4.4 VERSION 3.1 06/06/06.
  17. ^ a b Sandia National Laboratories (1992). Sandia Software Guidelines Volume 5 Tools, Techniques,and Methodologies SANDIA REPORTS 85–2348qUC–32
  18. ^ IBM Corporation (1974).HIPO—A Design Aid and Documentation Technique, Publication Number GC20-1851, IBM Corporation, White Plains, NY, 1974.
  19. ^ Mary Ann Goodwin and Charles C. Robertson (1986). EXPERT SYSTEM VERIFICATION CONCERNS IN AN OPERATIONS ENVIRONMENT. NASA paper N88-17234.
  20. ^ NASA (1995). "Techniques of Functional Analysis". In: NASA Systems Engineering Handbook June 1995. p.142.
  21. ^ John Mylopoulos (2004). Conceptual Modelling III. Structured Analysis and Design Technique (SADT). Retrieved 21 Sep 2008.
  22. ^ SADT at Free-logistics.com. Retrieved 21 Sep 2008.
  23. ^ Gavriel Salvendy (2001). Handbook of Industrial Engineering: Technology and Operations Management.. p.508.
  24. ^ Systems Engineering Fundamentals. Defense Acquisition University Press, 2001.
  25. ^ a b Varun Grover, William J. Kettinger (2000). Process Think: Winning Perspectives for Business Change in the Information Age. p.168.
  26. ^ Suh (2001). Axiomatic Design: Advances and Applications, Oxford University Press, 2001, ISBN 0-19-513466-4
  27. ^ Paul Grefen (2010) Mastering e-Business. p. 5-10
  28. ^ US Department of Interior (2000-08) Analyze the Business and Define the Target Business Environment. Accessed 27 Nov 2008.
  29. ^ "BPMN Information". Retrieved 2008-11-02.
  30. ^ Richard C. Simpson (2004). An XML Representation for Crew Procedures. Final Report NASA Faculty Fellowship Program - 2004. Johnson Space Center.
  31. ^ S.A. White, "Business Process Modeling Notation (BPMN)," In: Business Process Management Initiative (BPMI) 3 May 2004.
  32. ^ Operator Function Model (OFM). Accessed 27 Nov 2008.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mühendislik</span> tasarımdan ekipman imalatına kadar ilerleyişi sağlayan işlevler kümesi, uygulamalı bilim

Mühendislik, köprüler, tüneller, yollar, araçlar ve binalar dahil olmak üzere makineler, yapılar ve diğer öğeleri tasarlamak ve inşa etmek için bilimsel ilkelerin kullanılmasıdır. Mühendislik disiplini, her biri uygulamalı matematik, uygulamalı bilim ve uygulama türlerinin belirli alanlarına özel vurgu yapan, geniş bir yelpazede uzmanlaşmış mühendislik alanları’nı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kurumsal kaynak planlaması</span> kurumun kaynaklarını verimli şekilde kullanacak şekilde planlaması

Kurumsal kaynak planlaması ya da işletme kaynak planlaması, işletmelerde mal ve hizmet üretimi için gereken işgücü, makine, malzeme gibi kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan bütünleşik yönetim sistemlerine verilen genel addır. Kurumsal kaynak planlaması (KKP) sistemleri, bir işletmenin tüm veri ve işlemlerini bir araya getirmeye veya bir araya getirilmesine yardımcı olmaya çalışan ve genelde kullanımı kolay olan sistemlerdir. Klasik bir KKP yazılımı işlem yapabilmek için bilgisayarın çeşitli yazılım ve donanımlarını kullanır. KKP sistemleri temel olarak değişik verilerin saklanabildiği bütünleşik bir veritabanı kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Makine mühendisliği</span> Mühendislik

Makine mühendisliği, mekanik sistemlerin tasarım, analiz, imalat ve bakımı için mühendislik fiziği ve mühendislik matematiği ilkelerini malzeme bilimi ile birleştiren bir mühendislik dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Endüstri mühendisliği</span> Mühendislik

Endüstri mühendisliği ya da sanayi mühendisliği, insan, malzeme ve makineden oluşan bütünleşik sistemlerin kuruluş ve devamlılığının yönetimi ile ilgilenen mühendislik dalıdır. Endüstri mühendisleri, diğer mühendislik dallarının birçoğunun derslerini de alıp, üzerine işletme, yönetim, üretim, ekonomi ve endüstri mühendisliğine özel derslerle birlikte diğer mühendislik alanlarının yöneticilik yetkisine sahip mühendislik dalı.

Veri modelleme, bir işletmenin, kurumun hatırlamaya değer bulduğu verilerin şekil ve metin olarak ifade edilmesidir. Diğer bir deyişle bir işletmede teknik ve teknik olmayan herkesin bilişim ihtiyaçlarını ifade etmeye çalışırken birbirini anlamada kullanabileceği görsel bir iletişim dilidir. Yazılım geliştirmenin en önemli süreçlerinden biri olan veri modelleme bilişim ihtiyaçlarının keşfedilmesi ve herkesin anlayabileceği bir şekilde belgelenmesi işlemidir. Bilişim ihtiyaçları, veriler ve işletme ihtiyaçlarını destekleyen işletme kurallarıdır. Bir veri modeli herhangi bir işletmenin veya bir yazılımın karmaşık bilişim ihtiyaçlarının tümünü yeterince ifade edebilmek için kullanılabilecek bir araçtır. Bir bilişim sistemi başlıca 3 ihtiyacı karşılar; çeşitli verilerin saklanması, işlenmesi ve görüntülenmesi. Görüldüğü gibi bilişim sistemlerinin temelinde veri yer almaktadır. Veri Tabanı sistemleri ise en basit ifadeyle; verinin saklanması ve işlenmesi ile ilgili olarak geliştirilen genel amaçlı çeşitli yazılımlardır. Kısaca bilginin işlenmemiş hali olarak tanımlanan verinin modellenmesi herhangi bir bilişim sistemi geliştirmede neredeyse işin yarısını oluşturur. Verinin gerçek sahibi kullanıcıdır. Durum böyle olunca bilişim sistemlerinin geliştirilmesi sırasında kullanıcı temelli bir yaklaşım önem kazanmaktadır. Kullanıcı yönelimli bu yaklaşımın bazı yararları aşağıda sıralanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mühendislik yönetimi</span>

Mühendislik Yönetimi, mühendislik ilkelerinin iş dünyasına ve örgütsel pratiklere uygulanmasıyla ilgili çok disiplinli bir alandır.

Nesne Yönelimli Çözümleme ve Tasarım, bir sistemin/sistem modülleri setinin/organizasyonun/işletme biriminin gereksinimlerinin çözümlenmesinde ve uygun bir çözümün tasarımında nesne ile modelleme tekniklerini kullanır. Modern nesne yönelimli çözümleme ve tasarım yöntemlerinin çoğu, gereksinim, tasarım, uygulama, test ve dağıtım süreçleri boyunca kullanım senaryoları üzerine kuruludur. Kullanım Senaryoları, nesne yönelimli programlama ile birlikte ortaya çıkmış olmasına rağmen yordamsal programlanan sistemlerde de işe yaramaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İş süreçleri modelleme</span>

İş süreci yönetimi ve sistem mühendisliği'ndeki iş süreci modellemesi (İSM), bir kuruluşun süreçleri temsil etme etkinliğidir. Böylece mevcut iş süreçleri analiz edilebilir, iyileştirilebilir ve otomatikleştirilebilir. İSM genellikle modelleme disiplininde uzmanlık sağlayan iş analistlerince, modellenen süreçler hakkında özel bilgili konu uzmanlarınca veya daha yaygını her ikisinin de olduğu bir ekip tarafından tarafından yapılır. Alternatif şekilde süreç modeli, işlem madenciliği araçları kullanılarak doğrudan olay günlüklerinden türetilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Tersine mühendislik</span>

Tersine mühendislik, bir aygıtın, objenin veya sistemin; yapısının, işlevinin veya çalışmasının, çıkarımcı bir akıl yürütme analiziyle keşfedilmesi işlemidir. Makine veya mekanik alet, elektronik komponent, yazılım programı gibi parçalarına ayrılması ve çalışma prensiplerinin detaylı şekilde analizini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Akış şeması</span>

Akış şeması algoritmaları ve işlemleri birbirine oklarla bağlı değişik tiplerdeki kutular içerisinde gösteren yaygın bir şema tipidir. Akış şemaları çeşitli alanlardaki işlem ve uygulamaların yönetilmesi, belgelendirilmesi, tasarlanması ve çözümlenmesinde kullanılır.

Kavramsal model bir sistemin temsilidir ve modelin temsil ettiği sistemin insanların daha rahat bir şekilde anlamalarına yardımcı olur. Örneğin, montajı yapılarak oluşturulan bir oyuncak model temsil ettiği objenin çalışmasını modelini oluşturacak bir şekilde çalışabilir.

Bir sistem mimarisi veya çoklu sistemlerin mimarisi; sistemin yapısını, davranışını ve biçimselliğini tanımlayan kavramsal modeldir. Bir mimari tanımı; sistemin yapıları ve davranışları hakkında mantıksallığı destekleyecek şekilde organize edilen ilişkiselliğin standart bir açıklaması veya temsilidir.

<span class="mw-page-title-main">Gereksinim çözümleme</span>

Bilgisayar bilimlerinde, gereksinim analizi ya da gereksinim çözümleme; çeşitli sistemlerin gerekliliklerini ve olası çelişkili durumlarını göz önüne alarak, yazılımı analiz etmek, belgelemek, doğrulamak ve yönetmek için yeni veya değiştirilmiş bir ürün üzerinde projenin ihtiyaçlarını, sistem gereksinimlerini ve koşullarını belirleyen görevleri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sistemler Modelleme</span>

Sistemleri modelleme veya sistem modelleme iş ve bilgi teknolojileri (IT) gelişiminde sistemleri inşa etmek ve kavramsallaştırmak için modellerin kullanımının disiplinlerarası çalışmasıdır.

Yazılım, hümanistik (insani), bilimsel teoriler, yönetim ve organizasyon gibi çeşitli alanlarda kullanılan, yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıyanın her ikisi de bilgi işleme ve bilgi sıralama stratejisidir. Pratikte, bir düşünce, öğretim veya liderlik biçimi olarak görülebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Proses tasarımı</span>

Kimya mühendisliğinde maddelerin istenilen fiziksel ve kimyasal dönüşümü için ünitelerin seçimi ve sıralanmasına proses tasarımı adı verilir. Proses tasarımı kimya mühendisliğinin esasını oluşturan merkezidir. Bu alanın tüm unsurlarını bir araya getirdiğinden kimya mühendisliğinin zirvesi olarak düşünülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Blok diyagram</span>

Blok diyagram, ana parçaların veya fonksiyonların blokların ilişkilerini gösteren çizgilerle birbirine bağlanan bloklarla temsil edildiği bir sistemin diyagramıdır. Donanım tasarımında, elektronik tasarımda, yazılım tasarımında ve süreç akış diyagramlarında mühendislikte yoğun olarak kullanılırlar.

İş analisti, bir organizasyonu veya işletme alanını analiz eden bir analist mesleğidir. İş modelini veya teknolojiyle entegrasyonunu değerlendirerek işini, süreçlerini veya sistemlerini belgeler. İş analisti, veri analizi yoluyla süreçleri, ürünleri, hizmetleri ve yazılımları iyileştirmede işletmelere rehberlik etmeye yardımcı olur. Analistler finans, bankacılık, sigorta, telekom, kamu hizmetleri, yazılım hizmetleri, hükûmet vb. gibi farklı sektörlerde çalışır. BA'ların çalışabileceği iş alanları arasında iş akışı, faturalandırma, arabuluculuk, sağlama, raporlama ve müşteri ilişkileri yönetimi yer alır. Son olarak, iş analistleri, operasyon ölçeklendirme, satış planlama, strateji geliştirme, geliştirme sürecinde yer alabilecekleri veya bir atik yazılım geliştirme ürün ekibinin parçası olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Süreç mühendisliği</span> ham veya başlangıç maddesinin kimyasal-fiziksel ya da biyolojik işlemler kullanılarak başka bir ürüne dönüştürüldüğü tüm teknik işlemler

Süreç mühendisliği, insanların hammaddeleri ve enerjiyi endüstriyel düzeyde toplum için yararlı ürünlere dönüştürmesini sağlayan temel ilkelerin ve doğa kanunlarının anlaşılması ve uygulanmasıdır. Süreç mühendisleri, basınç, sıcaklık ve derişim gradyanları gibi doğadaki itici güçlerden ve kütlenin korunumu yasasından yararlanarak, istenilen kimyasal ürünleri büyük miktarlarda sentezlemek ve saflaştırmak için yöntemler geliştirebilirler. Süreç mühendisliği, kimyasal, fiziksel ve biyolojik süreçlerin tasarımı, işletimi, kontrolü, optimizasyonu ve yoğunlaştırılmasına odaklanır. Süreç mühendisliği, tarım, otomotiv, biyoteknik, kimya, gıda, malzeme geliştirme, madencilik, nükleer, petrokimya, ilaç ve yazılım geliştirme gibi çok çeşitli endüstrileri kapsamaktadır. Sistematik bilgisayar tabanlı yöntemlerin süreç mühendisliğine uygulanmasına "süreç sistemleri mühendisliği" adı verilir.

Bu, proje yönetimi ve proje danışmalığı ile ilgili terimler sözlüğüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.