İçeriğe atla

İşim Nehri

İşim Nehri
İşim Nehri
İşim Nehri
Konum
Ülke(ler) Kazakistan
 Rusya
Genel bilgiler
Ağızİrtiş Irmağı
Uzunluk2450 km
Havza alanı177.000 km2
İşim Nehri - Astana

İşim Nehri Kazakistan ve Rusya içinden akan nehirdir. İrtiş Nehri'nin koludur.

Coğrafi konumu

İşim Nehri’nin toplam uzunluğu 2450 km, Kazakistan topraklarında ise 1400 km’dir. Havzanın alanı 177.000 km2, Kazakistan topraklarında ise 113.000 km2.

Nehrin başlangıcından sonuna kadarki inişi 513 m, ortalama eğim 21 cm/km. Nehir yatağı büküntülü ve onun genişliği 40 ile 200 metre arasında değişir. Dibi daha çok kumludur. Derinliği sığlıkta 0,1-0,3 m, derin yerlerde (плёс) 8–10 m’ye kadardır. Ortalama vadi genişliği 4–22 km’dir. Çok sayıda göllerle alüvyon ovası büyüktür. Bahar döneminde (Nisan-Mayıs) stokun %93,3, yaz-güz döneminde (Haziran-Ekim) %5,8'i, kış döneminde (Kasım-Mart) %2.9’u oluşmaktadır. Maksimum aylık ortalama debi 356 m³/s'dir. (Mayıs su taşması).

İşim nehri yıllık stokunun %80’ini veren kardan beslenir. Petropavlovsk şehrinde ölçenen ortalama uzun zamanlık (100 yıl gözlenen) debi 76 m³/sn, Astana şehrinde ise sadece 5,7 m³/sn'dir.

Hidroloji

Nehrin ortalama yıllık stoku 2.5 km³. Donma Kasım ayının ikinci yarısında başlar ve beş ay sürer. İklimin kuru olması ve nehri besleyen yeraltı suların yüksek oranda tuzlu olmasından dolayı İşim suları yüksek mineralleşmeye sahiptir. İşim’in miniralleşmesi sezona göre değişir ve alçak su seviyesi döneminde 500-800 g/lt olarak Petropavlovsk şehrinde ve 2 g/lt olarak Astana şehrinde ölçülmüştür.

İşim nehri havzasının yüzeyi için özgü inme güneyden kuzeye doğru olup hidrografi için doğal olan su ayrım hattından nehir yatağına doğru yüzey kotları inmektedir.

Meskûn yerleri ve nüfusu

İşim nehri havzası Karagandı, Akmola, Kuzey Kazakistan Eyaletleri topraklarında akmaktadır. Doğrudan doğruya İşim boyunda Astana şehri (510 bin kişi) ve Petropavlovsk şehri (193 bin kişi) yerleşmektedir. İşim nehri havzasında 1 milyona yakın insan yaşamaktadır.

Kolları

Kalkutan, Jabay, Akkanburluk. Nehir boyunda Vyaçeslavskoe ve Sergeyev barajları bulunur.

Ayrıca bakınız

  • Dünyanın en uzun nehirleri

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çoruh</span> Gürcistan ve Türkiyede nehir

Çoruh, Türkiye'nin kuzey-doğusundaki Erzurum ili sınırları içerisindeki Mescit Dağları'ndan doğan bir nehirdir. Kelkit-Çoruh Fayı boyunca Bayburt, İspir, Tortum, Yusufeli ve Artvin şehirlerinden akarak Gürcistan'a ulaşır ve buradan; yani Batum'un hemen güneyinden, Türkiye-Gürcistan sınırının birkaç kilometre kuzeyinden, Karadeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amazon (Nehir)</span>

Güney Amerika'da bulunan Amazon nehri, Afrika'daki Nil Nehri'nden sonra dünyanın en uzun ikinci nehridir. Büyük Okyanus'a 160 km. mesafede, Peru'daki And Dağları'nın doruklarından doğarak doğuya doğru bir seyir izleyip Atlas Okyanusu'na dökülür. 6.400 km uzunluğundaki Amazon'un taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil ve Yangtze nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır. Amazon, yıllık ortalama 180.000 m³/sn olan debisiyle ve suladığı Amazon Havzası'nın büyüklüğü itibarıyla en büyük nehirdir. Denize döküldüğü Atlas Okyanusu kıyılarında genişliği yaklaşık 240 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Meriç</span> Balkanlarda nehir

Meriç Yunanistan ile Türkiye sınırının bir kısmını oluşturan, Bulgaristan'da doğarak Türkiye'ye giren ve Edirne üzerinde Ege Denizi'ne dökülen ırmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Göksu</span> Türkiyede akarsu

Göksu Antalya, Konya, Karaman ve Mersin illerinden akan ve Mersin ili Silifke ilçesi güneyinde Akdeniz'e dökülen bir nehirdir. Göksu Nehri'nin uzunluğu 260 km, havza alanı 10.000 km²'dir. Aşağı yukarı aynı uzunlukta iki kolu vardır: Kuzey kolu Gökçay, güney kolu ise Gökdere'dir, ikisinin kaynağı da Toros Dağları'ndaki Geyik Dağları'ndan çıkar. Geyik Dağları Antalya-Gündoğmuş ve Konya-Hadim arasındadır ve Alanya'nın 50 km kuzeyinde bulunur. Bu iki kol Karaman-Ermenek'i geçtikten sonra Mut'un güneyinde birleşerek Göksu adını alır ve daha sonra Silifke güneyinde Paradeniz adıyla bilinen deltada Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Asi Nehri</span> Nehir

Asi Nehri, Lübnan'daki Bikâ Vadisi'nin doğu kısmından doğar ve Türkiye'nin Hatay ilinden Akdeniz'e dökülür. Asi Nehri'nin toplam uzunluğu 556 km olup, 366 km Suriye'de, 98 km Türkiye'de, 40 km Lübnan'dadır. 52 km'si Türkiye-Suriye sınırını oluşturur. Antakya ile Akdeniz'e doğal su yolu bağlanmış olan Asi Nehri'nin ortalama su debisi 30 m³/sn dir. Kış mevsimi ile ilkbaharda taşkınlar nedeniyle pek çok su baskını yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ural Nehri</span>

Ural Nehri veya Yayık Nehri, Rusya ve Kazakistan topraklarından geçen nehir.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Tobol Nehri</span> Rusya ve Kazakistandan geçen bir nehir

Tobol Kazakistan ve Rusya topraklarında bulunan, İrtiş nehrinin sol kolu olan nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Ağstafaçay</span>

Ağstafaçay - Kura ün sağ koludur. Esasen Ermenistandan ve Azerbaycan'in Qazax ve Ağstafa bölgelerinin üzerinden geçmektedir. Uzunluğu 133 km, havza alanı 2500 km2 dir. Başlangıcını Küçük Kafkasya'nın kuzey-doğu bölümünde, Pembek sıra dağlarından alır. Akımıyla yeraltı (45%), kar (35%) ve yağış (20%) sularından oluşur. Yaz mevsiminde kar ve yağmur suları nehirde taşkınlar meydana getirir.

<span class="mw-page-title-main">Anamur Çayı</span> Mersinde akarsu

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Nehri</span>

Moskova Nehri ya da Moskva Nehri, Batı Rusya'da yer alan bir nehirdir. Moskova'nın 140 km (90 mi) batısında yer alır, Smolensk ve Moskova Oblastı'nın doğusunda yer alır. Moskova'nın 110 km (70 mi) kuzeydoğusundaki Kolomna şehrinden geçen Oka Nehri, Volga Nehri'nin bir koludur ve Hazar Denizine bağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Sarısu Çayı</span> Kandırada yer alan bir akarsu havzası ya da bir tatil beldesi, adası

Sarısu Çayı , Kocaeli ili, Kandıra ilçesinde Karadeniz'e dökülen akarsu. Akarsuyun havza alanı 368 km², uzunluğu 137 km, ortalama akımı 3,82 m³/sn'dir.

<span class="mw-page-title-main">Genceçay</span> Azerbaycanda çay

Genceçay veya Gence Nehri - Azerbaycan'da yer alan bir nehirdir. Küçük Kafkasya'dan doğar ve Kura Nehri'ne akar.

<span class="mw-page-title-main">Narın (İrtiş)</span> Kazakistanda bir nehir, İrtişin sağ kolu

Narın, Kazakistan’ın Doğu Kazakistan Eyaleti Katonkaragay İlçesi’nde bir nehirdir ve İrtiş'in sağ koludur.

<span class="mw-page-title-main">Bagyrlai Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Bagyrlai, Kazakistan'da Batı Kazakistan Eyaleti'nin Akjayık İlçesi ve Atırav Eyaleti'nin İnder İlçesi'nden akan bir nehirdir. Ural nehrinin sağ kıyısından ayrılır. Nehir bir zamanlar eski Ural deltasının bir koluydu.

<span class="mw-page-title-main">Malaya Almatinka Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Malaya Almatinka, Kazakistan'ın Almatı şehrinden geçen bir nehirdir. Kaskelen'in sağ koludur.

<span class="mw-page-title-main">Kılşaktı Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Kılşaktı, Kazakistan'da Akmola Eyaletinde Burabay ve Zerendi ilçelerinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Üşbas Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Üşbas Kazakistan'da Jambıl eyaletinin Sarısu ilçesi ve Türkistan eyaletinin Sozak ilçesinden akan bir nehirdir.