İçeriğe atla

İşgal Almanyası

Müttefik işgali altındaki Almanya
Müttefik Tetkik Yönetimi
1945-1949
Müttefik işgali altındaki Almanya bayrağı
Almanya'nın taksimi.
Almanya'nın taksimi.
Berlin'in taksimi.
Berlin'in taksimi.
BaşkentBerlin (de jure)
Frankfurt
(Amerikan bölgesi)
Bad Oeynhausen
(İngiliz bölgesi)
Baden-Baden
(Fransız bölgesi)
Doğu Berlin
(Sovyet bölgesi)
Hükûmetİşgal yönetimi
Valiler (1945) 
• Amerikan bölgesi
Dwight Eisenhower
• İngiliz bölgesi
Bernard Montgomery
• Fransız bölgesi
Lattre de Tassigny
• Sovyet bölgesi
Georgi Jukov
Tarihçe 
• Kuruluşu
1945
• Almanya'nın teslimiyeti
8 Mayıs 1945
• Tetkik Yönetimi'nin kuruluşu
5 Temmuz 1945
• Batı Almanya'nın kuruluşu
23 Mayıs 1949
• Doğu Almanya'nın kuruluşu
7 Ekim 1949
• Dağılışı
1949
Para birimi
6 para birimi
Öncüller
Ardıllar
Nazi Almanyası
Batı Almanya
Doğu Almanya
Saar Protektorası
Batı Berlin
a Amerikan, İngiliz ve Fransız idaresindeki bölgelerde ve Batı Berlin'de kullanıldı.
b Sovyet idaresindeki bölgede ve Doğu Berlin'de kullanıldı.

İşgal Almanyası, Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrasında Müttefik Devletlerce kontrol edildiği döneme denir. Amerikan, İngiliz, Sovyet ve Fransız güçlerinden müteşekkil Müttefik Tetkik Yönetimi, 1945'ten 1949'a değin ülkeyi idare etti.

Almanya'nın İşgali

İşgal altındaki Almanya. Mor kısım Batılı Müttefikler'in Temmuz 1945'te çekildiği Sovyet bölgesidir.

1945 yılının ilk aylarında İngilizler, Kanadalılar, Amerikalılar ve Fransızlar Ren'i geçerek Batı ve Güney Almanya'yı işgal ettiler. Sovyet ordusu ise Polonya, Macaristan ve Çekoslovakya üzerinden Berlin'e girdi. 16 Nisan ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında süren çetin bir savaştan sonra Berlin düştü. Bu sırada Adolf Hitler intihar etti. Bundan birkaç gün sonra, 8 Mayıs 1945'te, Fransa'daki Alman ordusu General Dwight Eisenhower'a teslim oldu.

Almanya'nın tümü Müttefiklerce işgal edilmişti. İngilizler Ren bölgesini, Hannover, Schleswig-Holstein ve Hamburg'u; Amerikalılar Orta ve Güney Almanya ile Bremen'i; Fransızlar Saarland ve Yukarı Ren'i; Sovyet kuvvetleri Elbe'nin doğusunu ve Königsberg'i (günümüzde Kaliningrad); Polonyalılar, Doğu Prusya'nın geriye kalan bölümünü, Pomeranya'yı, Brandenburg'u ve Oder ile Neisse ırmaklarının doğusunda kalan eyaletleri işgal ettiler.

ABD, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği'nin 17 Temmuz ile 2 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki Potsdam Konferansı'nda aldıkları karara göre Almanya tek bir ülke gibi yönetilecekti. Ama bu karar hiçbir zaman uygulamaya geçmedi ve Müttefikler'in her biri işgal altındaki bölgeyi kendi kurallarınca yönetti.

Birleşik Krallık, ABD ve Fransa ile Sovyetler Birliği arasındaki görüş farklılıkları giderek keskinleşmeye başladı. Sonunda birlikte çalışma olanağı ortadan kalktı. Almanya doğu ve batı olmak üzere ikiye bölündü. Berlin'in bir bölümü Sovyet bölgesinde kaldı.

İki Alman Cumhuriyeti

II. Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya büyük bir yıkıma uğramıştı. Milyonlarca insan açlıktan kırılıyor ve evsiz kalan milyonlarca Alman derme çatma yerlerde, yıkıntılar arasında yaşamaya çalışıyordu. Fabrikaların çoğu yerle bir olmuştu. Ayakta kalanlar da yakıtsızlıktan ya da hammadde yokluğundan çalışamıyordu. Bunları dışarıdan almak için para da yoktu. Pek çok köprü, lokomotif, kamyon yok edilmiş, demiryolları kullanılamaz hale gelmişti. Sonuç ise yoğun işsizlikti. Müttefikler bu sorunlarla uğraşırken Haziran 1948'de aralarında yeni bir bunalım çıktı. Sovyetler Birliği, Berlin ile Batı Almanya arasındaki ulaşımı kesti. Bunun üzerine Birleşik Krallık ve ABD, Berlin kentinin yiyecek ve öteki gereksinimlerini dokuz ay boyunca havayoluyla karşıladılar.

Bu sırada ABD, Birleşik Krallık ve Fransa yeni bir Alman hükûmeti oluşturma çalışmalarına başladılar. Batı Almanya'nın federal bir cumhuriyet olması kararlaştırıldı. Ağustos 1949 seçimlerinin ardından yeni parlamento Bonn kentinde çalışmaya başladı. Konrad Adenauer, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin ilk şansölyesi oldu.

Sovyetler Birliği de Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasına önayak oldu. 1954'te ABD, Birleşik Krallık ve Fransa, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin işgaline bir yıl içinde son verilmesini ve ülkenin bir savunma iş birliği antlaşması olan Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) üye olmasını kararlaştırdılar. Aynı yıl Sovyetler de Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olduğunu açıkladı.

Nazizmden Arındırma Süreci

Müttefikler Almanya'nın işgali boyunca nasyonal sosyalizmin tüm izlerinin ülkeden silinmesi için çalışmalarda bulundu. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi bir suç örgütü ilan edildi ve yeniden kurulması yasaklandı. Nasyonal sosyalizmi simgeleyen her şey kaldırıldı, gamalı haç "yasaklı simge" olarak nitelendi. Nazi iktidarı boyunca kullanılmış olan bayrak kaldırılarak yerine günümüzde de hâlen kullanılan siyah-kırmızı-altın renklerden oluşan bayrak yürürlüğe kondu. Hitler'in ismini taşıyan yüzlerce sokak tabelası kaldırıldı ve bu sokakların isimleri değiştirildi. Devlet mekanizmasının temelini oluşturan "Reich", yani "İmparatorluk" kavramı kaldırıldı. Müttefik askerleri Alman halkına toplama kamplarını gezdirerek öldürülen Yahudilerin cesetlerini gösterdiler. Bu ve buna benzer çalışmalar, Alman toplumunun fikirsel anlamda yeniden yapılanması için sürdürüldü.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konrad Adenauer</span> Almanya Federal Cumhuriyetinin ilk şansölyesi (1949–1963)

Konrad Hermann Josef Adenauer, Alman devlet adamı, şansölye.

<span class="mw-page-title-main">Mihver Devletleri</span> II. Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Japonya arasında ittifak

Mihver Devletleri, II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletler bloğuna karşı temel olarak Almanya, İtalya ve Japonya'nın, bunun dışında Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya, Bağımsız Hırvatistan Devleti, Vichy Fransası, Arnavutluk, Habeşistan, Mançukuo, Tayland, Burmanya ve Irak'ın oluşturduğu blok. Ayrıca İran Şahı Rıza Pehlevi Almanya'dan yana tavır almış, İspanya ise Mihver güçlerin bir taraftarı olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Müttefik Devletler</span> II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık, Fransa, Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ittifak

Müttefik Devletler, II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık, Fransa, Sovyetler Birliği, ABD ve Çin Cumhuriyeti başta olmak üzere Mihver Devletler'e karşı oluşturulan blok. Günümüzde ise ABD ve ona destek verip müttefiki olan ülkelere verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Charles de Gaulle</span> 18. Fransa cumhurbaşkanı

Charles André Joseph Marie de Gaulle, Fransız asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Almanya</span> 1949dan 1990a dek varlığını sürdürmüş sosyalist Alman devleti

Doğu Almanya veya resmî adıyla Demokratik Alman Cumhuriyeti, günümüzdeki Almanya'nın doğu kısmında bulunmuş, 1949 ile 1990 yılları arasında var olmuş sosyalist cumhuriyet. ADC; 1945'te II. Dünya Savaşı'nın Nazilerin yenilgisiyle son bulması ve Almanya'nın işgal bölgelerine ayrılmasının ardından 1949'da Almanya Sosyalist Birlik Partisi'nin Sovyet işgal bölgesindeki topraklarda sosyalist bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış ve 1989 sonbaharında gerçekleşen Barışçıl Devrim ile Batı Almanya'yla yeniden birleşmesine kadar varlığını sürdürmüştür. Devletin resmî ideolojisi, Marksizm-Leninizm idi. Hükûmetin anlatısı ise Doğu Almanya'yı "işçi ve köylülerin sosyalist devleti" ve "barış Almanyası" olarak tanımlıyor, ülkenin savaşın ve faşizmin kökünü kazıdığını öne sürüyordu; öyle ki, antifaşizm ülkede bir devlet doktriniydi. Diğer sosyalist Doğu Bloku ülkeleri gibi, Doğu Almanya ve hükûmeti de 40 yıl kadar süren varlığı boyunca Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler ve karşılıklı etki içerisindeydi ve Varşova Paktı'nın bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Batı Almanya</span> Almanya Federal Cumhuriyeti (1949–1990)

Batı Almanya, Federal Almanya ya da resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Fransa kontrolü altındaki bölgede kurulmuş devlet. "Batı Almanya", 15. yüzyıldan beridir Almanya diye adlandırılan ülkenin, II. Dünya Savaşı'ndan sonra politik ve coğrafi olarak ikiye ayrılması sonucu oluşmuştur ve bu ad, 1949'dan 1990'a kadar ABD ve Birleşik Krallık'ın sebebiyet verdiği politik arenada kullanılan bir ad olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vichy Fransası</span> II. Dünya Savaşı Sırasında Kurulan Fransız Devleti

Vichy Fransası, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'nın Fransa'yı mağlup etmesinden sonra Fransa'nın Vichy kentinde kurulan Fransız hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Almanyası</span> 1933ten 1945e dek Nazi Partisi yönetimindeki Almanya

Nazi Almanyası, Almanya’nın 1933 ile 1945 yılları arasında, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) idaresi altında, tek parti rejimine dayalı yönetim sistemiyle “Führer” unvanlı hükûmet (1933-1945) ve devlet başkanı (1934-1945) Adolf Hitler’in liderliğinde egemenlik sürdüğü döneme verilen isim. Alman tarihi içerisinde “Reich”ların üçüncüsüdür; bundan dolayı Üçüncü Reich ismiyle de nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Sosyalist Birlik Partisi</span> Almanyada bir siyasi parti (1946–1989)

Almanya Sosyalist Birlik Partisi, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulduğu 7 Ekim 1949 tarihinden Mart 1990 seçimlerine kadar iktidarda bulunan partidir. SED, geleneksel Marksist-Leninist ideolojiyi benimseyen bir komünist partiydi. 1980'lerde SED, Sovyetler Birliği'nde gerçekleşmekte olan perestroyka ve glasnost açılımlarına cephe almıştır. Sovyetler Birliği ve ABD arasında Alman Demokratik Cumhuriyeti yönetiminin dahil edilmediği Moskova görüşmeleri sonucu Almanya Federal Cumhuriyeti ile Alman Demokratik Cumhuriyeti fiilen birleşince parti iktidardan düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Batılı Müttefiklerin Almanya'yı işgali</span> 2nci dünya savaşında Almanyanın işgali

Batılı Müttefiklerin Almanya'yı işgali, II. Dünya Savaşı'nda Müttefikler'in Almanya'yı işgali ile başladı. Müttefikler Ren Nehri'ni geçip Almanya'nın içlerine doğru ilerlemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Batı Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

Batı Cephesi, Almanya'nın işgal ettiği Belçika, Hollanda ve Fransa'da Müttefikler ile geçen savaşlar dizisine verilen addır. Cephe iki evreden oluşur. Birinci evre 1940'ta Fransa Seferi ile Fransa'nın Almanlar tarafından işgal edilişi, ikinci evre ise 1944'te Normandiya Çıkarması ile daha çok ABD, Birleşik Krallık ve Kanada'dan oluşan Müttefik Birleşik Ordusu'nun Fransa'yı Almanlardan geri alması ve Almanya'yı işgal etmesidir.

II. Dünya Savaşı'nda Avrupa Cephesi, Almanya'nın 1 Eylül 1939 tarihinde Polonya'yı işgal etmesiyle başlayan II. Dünya Savaşı'nın, Almanya'nın 8 Mayıs 1945 tarihinde kayıtsız şartsız teslim olmasına kadar sürdüğü bir cephe bölgesidir. Müttefik kuvvetler bu cephenin içindeki iki cephenin yanı sıra bitişik Akdeniz ve Orta Doğu Cepheleri üzerinde de Mihver kuvvetleri ile savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Rapallo Antlaşması (1922)</span> I. Dünya Savaşından sonra SSCB ve Alman Weimar Cumhuriyeti arasında imzalanan antlaşma

Rapallo Antlaşması, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Sovyetler Birliği ve Alman Weimar Cumhuriyeti arasında İtalya'nın Rapallo kentinde 16 Nisan 1922 tarihinde imzalanan antlaşma.

<span class="mw-page-title-main">Batı Berlin</span>

Batı Berlin, siyasi unsurlar yüzünden oluşmuş ve 1949'dan 1990'a kadar var olmuş bir eksklavdı. Batı Berlin sadece bugünkü Berlin'in batısındaki bölgeyi kapsıyordu ve Doğu Berlin ve Alman Demokratik Cumhuriyeti ile sınırlarını paylaşıyordu. Şehrin batısı 1945'te oluşan Amerikan, İngiliz ve Fransız sektöründen oluşuyordu. Siyasal olarak bu sektörler Batı Almanya'ya bağlıydı ama yine de bu bölgeler özel statülere sahipti, çünkü bu bölgelerin yönetimi Müttefik Devletler tarafından yapılıyordu. Doğu-Berlin'de Sovyetler tarafından işgal edilmişti ve böylece Sovyet sektörü olmuştu, Doğu Berlin böylece Sovyetler yönetimi altına girdi ve bütün Berlin'in Doğu Almanya'nın başkenti olması talep edildi. Bu talep Batılı Müttefikler tarafından reddedildi ve Berlin'in yönetiminin dört işgalci güçleri tarafından gerçekleştirilmesi istendi. Sovyetler'in ve Batılı Müttefikler'in siyasal nedenler yüzünden anlaşamaması nedeniyle kent bölündü ve Berlin Duvarı'nın 1961'de yapılmasıyla şehir resmen duvarlar tarafından bölünmüş oldu. Berlin duvarı'nın 1989'da yıkılmasıyla şehir yeniden birleşti.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerden arındırma</span> nazilerden arınma hareketi

Nazilerden arındırma veya denazifikasyon, II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Devletler tarafından Alman ve Avusturya toplumlarında uygulanan ve nasyonal sosyalizmin etkisini kültür, toplum, ekonomi, basın, hukuk ve siyaset alanlarından silmek için uygulanan politikaları anlatır. Politika kapsamında sorumlu örgüt liderleri görevden alınmış, ilgili kurumlar kapatılmıştır. Politika, savaşın hemen ardından toplanan Potsdam Konferansı'nda kararlaştırılmıştır. Politika kapsamındaki uygulamalar Soğuk Savaş'ın başlamasıyla beraber fiilen sona erdirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saar Protektorası</span>

Saar Protektorası, II. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisinden sonra Nazi Almanyası’ndan koparılmış olan kısa süreli bir protektoradır. Dördüncü Fransız Cumhuriyeti tarafından yönetilmiştir. Batı Almanya’ya 1957’de katılmasından sonra, en küçük Alman eyaleti olmuştur. Adı Saar Nehri’nden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sonlanması</span>

Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sonlanması, Almanya'nın Nisan ayında başlayarak Mayıs ortalarına kadar Sovyetler Birliği ve Batılı Müttefiklerine teslim olmasıyla savaşın sona ermesidir.

<span class="mw-page-title-main">Müttefik Kontrol Konseyi</span>

Müttefik Kontrol Konseyi veya Müttefik Kontrol Otoritesi ve aynı zamanda Dört Güç olarak da anılır, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Almanya'daki Müttefik İşgal Bölgeleri ve Müttefik işgali altındaki Avusturya'nın yönetim organıydı. Üyeleri Sovyetler Birliği, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa idi. Merkezi, Berlin-Schöneberg'de bulunuyordu. Konsey, Doğu Avrupa ve Almanya'da sınırların nasıl değiştirileceği ve nüfusların nasıl aktarılacağı da dahil olmak üzere, savaş sonrası Avrupa için çeşitli planlar belirlemek üzere toplandı. Dört Müttefik Güç olarak, Almanya'da üstün güç iddiası bulunan Müttefik Kontrol Konseyi, Nazi Almanyası'nın lağvedilmiş sivil hükûmetinin yerini alarak ve bir bütün olarak Almanya'nın tek yasal egemen otoritesini oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Potsdam Anlaşması</span> 1945 yılında 3 büyük Müttefik arasında İkinci Dünya Savaşının sona ermesine ilişkin anlaşma

Potsdam Anlaşması,, Ağustos 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nın galibi üç büyük Müttefik devlet olan Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında yapılan anlaşmadır. Potsdam Konferansı'nın bir sonucu olan bu anlaşma, Almanya'nın sınırlarının ve Alman işgalinden kurtarılan bölgede sınırların belirlenmesi ve yeniden inşası ile ilgiliydi. Ayrıca Almanya'nın silahsızlandırılması ve ödeyeceği savaş tazminatları, savaş suçlularının yargılanması ve etnik Almanların Avrupa'nın çeşitli bölgelerinden toplu olarak sınır dışı edilmesi konularını da ele almıştır.