İçeriğe atla

İşboşet

Antik İsrail
İşboşet ve Davut'un askerleri arasındaki mücadeleyi gösteren resim

İşboşet (İbranice: אִֽישְׁבֹּ֫שֶׁת), Aşbaal veya İşbaal, Tanah'ta adı geçen krallardan biridir. ~MÖ 1047'de doğan İşboşet, Kral Şaul'un dört oğlundan biri olup annesi Ahimaaz'ın kızı Ahinoam'dır. Şaul'un ve üç erkek kardeşinin Gilboa Dağı Savaşı'nda ölmesinin ardından, İsrail'in on iki kabilesini içinde barındıran İsrail Krallığı'nın ikinci kralı olarak seçildi.

İktidarı ve ölümü

Babası Şaul ve kardeşleri Gilboa Dağı Savaşı'nda ölünce[1] Şaul'un ordusunun kaptanı Avner, Transürdün Mahanaim'de İşboşet'i MÖ 1007'de İsrail'in kralı ilan etti.[2] İşboşet 40 yaşında kral oldu ve iki yıl krallık yaptı.[3]

Şaul'un ölümünden sonra Yehuda kabilesi kendisini Şaul hanedanlığı hakimiyetinden çekti ve Davud'u kendilerine kral olarak seçtiler, bunun ardından da savaş başladı.[4] Davud taraftarları İşboşet taraftarlarına kıyasla güçlenmeye başladı,[5] Avner Davud'a katılana kadar savaş devam etti.[6] Şaul'un kızı, İşboşet'in kız kardeşi ve Davud'un karısı olan Mihal, Davud ile Şaul'un arası bozulunca babası Şaul tarafından el konuldu. Davud'in İşboşet ile barış yapmasının koşulu Mihal'in kendisine iade edilmesiydi; İşboşet bu isteği yerine getirdi.[7] Avner'in ölümünden sonra İşboşet'in iktidarda kalma arzusu suya düştü.[8]

~MÖ 1005'te ordu kaptanlarından Rekav ile kardeşi Baana İşboşet'e suikast düzenleyip öldürdü,[9] bunun karşılığında Davud'den bir ödül bekliyorlardı. Fakat Davud, krallarına ihanet ettikleri için onları taşlatarak öldürttü. İşboşet, Avner'in yanına gömüldü.[10]

Davud, Krallığın başına MÖ 1000'de geçtiği için Yehuda kabilesi dışındaki kabilelere, İşboşet'in ölümünden sonraki 5 yıl boyunca kimin krallık yaptığı konusunda tarihsel bir bilgi bulunmamaktadır.

İsim

İşboşet ve Aşbaal isimleri, orijinal İbranicede anlamı belirsiz olduğu için kafa karıştırıcı ve sıra dışıdır. Bir görüşe göre "İş"in anlamı "adam" ve "boşet"in anlamı "utanç"tır, dolayısıyla ismin anlamı "utanılası insan"dır. Bir başka anlamı ise "Uzman kişi"dir. Baal, Torah'da Tanrı'nın hor gördüğü, pagan bir tanrı olduğundan bu isim kullanılmış olabilir.

Eleştirisel görüşe göre, nasıl ki Yahudilikte YHVH kelimesi kullanılmazken onun yerine Adonay kullanılıyorsa; "Boşet" de "Baal" için kullanılan bir terimdir.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "1 Samuel 31:1-4". 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  2. ^ "2 Samuel 2:8-9". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  3. ^ "2 Samuel 2:10". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  4. ^ "2 Samuel 2:10-12". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  5. ^ "2 Samuel 3:1". 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  6. ^ "2 Samuel 3:6-10". 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  7. ^ "2 Samuel 3:14-15". 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  8. ^ "2 Samuel 4:1". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  9. ^ "2 Samuel 4:5-7". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
  10. ^ "2 Samuel 4:12". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2011. 
İşboşet
Şaul hanedanlığı
Resmî unvanlar
Önce gelen
Şaul		İsrail Kralı
MÖ 1007-1005 		Sonra gelen
Davud

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yehuda Krallığı</span>

Yehuda Krallığı, Yakup'un 12 oğlundan biri olan Yehuda'nın, Güney Levant'ta kurduğu Yehuda kabilesinin gelişip monarşi sistemine dönüşmesi ile oluşmuş bir Demir Çağı krallığı. Birinci dönemde, Tevrat'a göre İsrail Krallığı'nın kralı Şaul'un ölümüyle Yehuda topraklarında bir krallık oluştu ve bu krallığın başında Yehuda kabilesinin lideri Davud geçti. Yedi yıl Yehuda'nın krallığını yaptıktan sonra İsrail Krallığını tekrar bir araya getirdi ve başkenti Kudüs yaptı. İkinci dönem ise Yehuda Krallığı dendiğinde akla ilk gelen dönemdir. MÖ 930'da Birleşik İsrail Krallığı ikiye bölündü. Davud'un torunu Rehoboam'ı kendilerine kral olarak seçmek istemeyen kuzeydeki on kabile kendi (ikinci) İsrail Krallığını oluşturdu ve güneydeki iki kabilenin krallığını yapan Rehoboam Yehuda Krallığı'nın lideri oldu. Bazen bölünmeden sonraki İsrail Krallığı'na Kuzey Krallığı Yehuda Krallığı'na da Güney Krallığı denir. Yehuda'nın varlığı MÖ 587 yılında II. Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'nun Kudüs Kuşatması ile son bulmuştur. Babillilerin bölgeyi fethiyle birinci Tapınak yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (birleşik monarşi)</span> Birleşik monarşili İsrail devleti

Birleşik İsrail Krallığı Tanah'ta anlatıldığı üzere İsrail topraklarında MÖ 1050 ve MÖ 930 yılları arasında var olmuş bir birleşik monarşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Tâlût</span> İsrail Krallığının ilk kralı

Tâlût, Şaul veya Şaul Ben Kiş, Tanah'taki kitaplardan olan Samuel kitabı ve 1 Tarihler ve Kur'an'da adı geçen MÖ 1047 ile MÖ 1007 yılları arasında İsrail Krallığı'nın ilk kralıydı. Hakim Samuel tarafından krallığa seçilen Şaul zamanında başkent Gibeah'tı. Antik Filistinliler ile Gilboa Dağında yaptığı savaş sonucu yaralandı ve oğlu Yonatan'ı kaybetti. Bunun üzerine savaş meydanında öleceğini anlayan Şaul, düşmanın kılıcıyla ölmektense intihar etmeyi yeğledi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (kuzey)</span>

İsrail Krallığı Birinci İsrail Krallığı'nın MÖ 930'da yıkılmasından sonra kurulmuş iki devletten biridir. MÖ 930'da kurulan krallığın varlığı MÖ 720'de Asur İmparatorluğu'nun işgaliyle son buldu. En önemli şehirleri Şehem, Tirzah ve Samiriye idi.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda kabilesi</span>

Yehuda kabilesi, gelecekte Yehuda Krallığı'na dönüşecek olan Yakup'un oğlu Yehuda tarafından kurulan bir İsrailoğlu kabilesi. Yakup'un oğulları tarafından kurulan toplam On İki İsrail Kabilesi'nden biri olan Yehuda kabilesi, ismini kurucusu Yehuda'dan alır.

<span class="mw-page-title-main">Benyamin kabilesi</span> Torada adı geçen On İki İsrail Kabilesinden birisi

Benyamin kabilesi Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Efraim kabilesi</span>

Efraim kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir. Menaşe kabilesi ile birlikte Yosef Hanedanlığını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Ruben kabilesi</span>

Reuben kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Şimon kabilesi</span>

Şimon kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dan kabilesi</span>

Dan kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Naftali kabilesi</span>

Naftali kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gad kabilesi</span> Torada adı geçen On İki İsrail Kabilesinden biri

Gad kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Aşer kabilesi</span>

Aşer kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Rehav'am</span>

Tevrat'a göre Rehoboam önce Birinci İsrail Krallığı'nın, MÖ 931'deki bölünmeden sonra da güneydeki Yehuda Krallığı'nın kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yoaş (İsrail)</span> İsrail kralı.

Joaş, Jehoahaz'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı. Tahta geçtiği zaman İsrail Krallığı, Hazael önderliğindeki Aramlıların saldırılarına maruz kalıyordu. William F. Albright'a göre M.Ö. 801 - M.Ö. 786, E. R. Thiele'ye göre ise M.Ö. 798 - M.Ö. 782 yılları arasında krallık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Yehoram (Yehuda)</span>

Jehoram Jehoşafat'ın oğlu ve Yehuda Krallığı'nın kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Atalya</span> Yehuda Krallığının 8. hükümdarı, kraliçe.

Athaliah Jehoram'ın eşi, Ahaziah'ın annesi ve Yehuda Krallığı'nı altı yıl süreyle tek başına yöneten kraliçeydi. William F. Albright'a göre MÖ 842 - MÖ 837 yıllarında, Edwin R. Thiele'ye göre ise MÖ 842/841 ile MÖ 836/835 yılları arasında hükümdarlık yaptı. Athaliah genelde İsrail Kralı Ahab ile Kraliçe Jezebel'in kızı olduğu farzedilir. Jehoram ile olan evliliği iki krallık arasındaki anlaşmanın bir ürünüdür.

Krallar Kitabı, Kral David'in ölümünden Yekoniya'nın Babil'de esir düşmesine kadar geçen 400 yıllık sürede antik İsrail ve Yehuda krallıklarıyla ilgili hikâyeleri anlatır. Yeşu, Hâkimler ve Samuel kitaplarının bulunduğu bir dizi tarihsel kitabın sonuncusudur ve ana amacı Yahudi krallığın Babilliler tarafından neden yıkıldığını dini açıdan anlatmak ve sürgünden dönüşün temelini hazırlamaktı.

Samuel kitapları, Yeşu, Hakimler ve Krallar kitaplarıyla birlikte Nevi'im'in İlk Peygamberler bölümünü oluşturur. Peygamberler aracılığıyla Tevrat'ı doğrulayıp onun açıklamasını yapar.

<span class="mw-page-title-main">Câlût</span> Tanah, Eski Ahit ve Kuranda bahsi geçen savaşçı dev

Câlût ya da Golyat MÖ 11. yüzyılda yaşadığına inanılan ve Tanah, Eski Ahit ve Kur'an'da bahsi geçen savaşçı dev. İsrail Krallığı'nın gelecekteki hükümdarı Davud ile yaptığı ve kaybettiği düello ile bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.