İçeriğe atla

İş yerinde şiddet

İş yerinde şiddet, işçi veya işveren tarafından yol açılan, organizasyon ve çalışanlar için bir tehdit ögesine dönüşen, şiddet ve zorbalık içeren davranışların tümüdür.[1]

Çalışanların istismar edildiği, tehdit veya taciz edildiği, sağlıklarının ve güvenliklerinin riske atıldığı her tür davranış şiddet ögesi olarak görülebilir; bu tanım zarara yönelik potansiyeli olan durumları da kapsar. Sürekli sözel istismar ve tehdit çalışanlarda endişe ve stres yaratır. Şiddet, kalıcı fiziksel zarar veya ölümle de sonuçlabilir.

Türleri

  • Fiziksel olmayan şiddet (Gözdağı verme, psikolojik istismar, baskı, tehdit vb.)
  • Fiziksel şiddet (Yumruklama, tekme atma, itme vb.)
  • Ağır fiziksel şiddet (Silah kullanımı (tabanca, bıçak, eşyalar vb.))

Hangi biçimde olursa olsun şiddet, yönetim ve çalışanlar için üzerinde durulması gereken bir konudur. Örgütsel moralin düşmesi, kuruluş imajının zedelenmesi, yeni çalışanlar bulmakta ve mevcut çalışanları tutmakta yaşanacak zorluklar, organizasyonların iş yerindeki şiddet nedeniyle karşı karşıya kalacakları durumlardan bazılarıdır. Ekstra maliyetlerin ortaya çıkması, sigorta primlerinde artış ve yasal cezalar karşılaşılabilecek parasal yüklerdir.

Nedenleri

İş yerinde şiddete başvurma nedenlerinden biri çıkar sağlamaya çalışmaktır. Daha hızlı veya etkin bir iş birliği beklentisi, ilgi veya yalnız bırakılma isteği bunlardan bazılarıdır. Şiddete başvuran kişiler sahip olmadıkları bir şeyin veya -başka bir şekilde yapamadıkları için- bu yolla diğerlerini etkilemenin peşinde olabilirler.

Nedenlerini anlamak, şiddeti azaltmak veya riski düşük tutmak için ilk adımdır.

İş yerinde şiddet çeşitli biçimlerde kendini gösterebilir:

  • Kuruluşla veya çalışanlarıyla ilgisi olmayan kişiler iş yerinden para veya ticari mal çalma amacıyla şiddete başvurabilir veya başka suçlar işleyebilirler.
  • Kuruluşla doğrudan ilgisi olmayan ancak bir çalışanın yakını olan kişiler diğer bir çalışana karşı şiddete başvurabilirler.
  • Kuruluştan ürün veya hizmet almış bir müşteri yaşadığı sorunlar nedeniyle şiddete başvurabilir.
  • Çalışanlar kendilerine veya çalışma arkadaşlarına adil davranılmadığını düşündükleri durumlarda veya çıkar amacıyla şiddete başvurabilirler.

Ayrıca bakınız

  • İş güvenliği

Kaynakça

  1. ^ Işık, İ. (2015). İnsan Kaynakları Yönetimi Profesyonellerinin İş Ortamındaki Zorbalık Davranışlarına Dair Perspektifleri: Zorbalığın Tanımı, Nedenleri ve Sonuçları. Çalışma ve Toplum, 4, 237-274. http://www.calismatoplum.org/sayi47/isik.pdf 5 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Transfobi, transgender veya transseksüel kişilere ya da direkt olarak transseksüelliğe karşı duyulan hoşnutsuzluğu ve olumsuz tutumu kapsamaktadır. Transfobi, toplumun cinsiyet normlarına uymayan insanlara karşı duyulan korkuyu, tiksintiyi, nefreti veya rahatsızlığı ve bunlara bağlı olarak şiddeti kapsayabilir. Genellikle homofobik görüşlerle birlikte ifade edilir ve bu nedenle sıklıkla homofobinin bir türü olarak kabul edilir. Transfobinin mağdurlarından olan çocuklar tacize, okulda zorbalığa ve/veya okul içinde şiddete, koruyucu aileleri tarafından şiddete maruz kalmaktadırlar. Yetişkin mağdurlarsa kamuoyunda alaya, tacize, sataşılmaya, şiddet ile tehdide, soyguna uğramaya ve yanlış tutuklamaya maruz kalmaktadır ve bu yüzden birçoğu toplumda güvensiz hissetmektedir. Bazıları; trans olduğu için kovulacağından veya muhafazakâr politikaların, onları korumak için yasalara karşı çıkan dindar grupların etraflarını kuşatmasının baskısından dolayı sağlık hizmetini reddediyor veya işyeri ayrımcılığıyla mücadele ediyor. Kurbanların yüksek bir oranının cinsel şiddete maruz kaldığı rapor edilmektedir.

Şiddet, bir kişi veya gruba yönelik; mağdurun bedensel bütünlüğüne, mallarına veya simgesel ve kültürel değerlerine zarar verecek şekildeki her türlü davranıştır.

Hayvanlara uygulanılan şiddet veya hayvan istismarı; kabul edilemez şiddete sebep olan veya hayvanlara zarar veren davranışların bir bütünüdür. Kabul edilemez acı kişiden kişiye göre değişmektedir. Bazıları kabul edilemez şiddeti sadist eğilimlerle hayvanlara eziyet etmek olarak tanımlarken, bazıları kürk avcılığını, tıbbi, bilimsel veya kozmetik sanayide yapılan testleri bu istismarın içerisine alır.

İstismar, Türkçeye Arapçadan geçen ve sözlük anlamı olarak iyi niyeti kötüye kullanma, sömürme anlamına gelen bir sözcüktür.

Baskı, en genel anlamda, bireylerin kişisel özgürlüklerini engelleyen, onları kendi iradeleri ve istekleri hilafına düşünmeye ve davranmaya itmeyi hedefleyen bir fiil ve suç unsurudur.

Çocuk istismarı bir çocuğa bir yetişkin tarafından fiziksel ya da psikolojik olarak kötü davranılmasıdır. Ayrıca çocuklara kötü muamele, çocuk istismarı ve ihmali ile çoğu zaman aynı anlama gelir. Dünya Sağlık Örgütü çocuk istismarını şöyle tanımlar: "Çocuğun sağlığını, fiziksel ve psikososyal gelişimini olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek ya da bilmeyerek uygulanan tüm davranışlar çocuğa kötü muameledir."

<span class="mw-page-title-main">Cinsel istismar</span>

Cinsel istismar, kişinin başkaları tarafından cinsel olarak kötüye kullanılması, suistimal edilmesi, istemediği halde başkalarının cinsel yönelimlerine hedef olması durumudur. Her cinsiyetten, her sosyal sınıftan ve meslek grubundan kişiler cinsel istismara uğrayabilmektedir ancak genel olarak kadınların ve çocukların cinsel istismara daha çok maruz kaldıkları söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Aile içi şiddet</span> Bir aile üyesinin; diğer veya eski üyesine fiziksel ya da psikolojik olarak hükmetmesi, zarar vermesi

Aile içi şiddet, bir aile üyesinin; diğer üyesi veya eski üyesine karşı fiziksel ya da psikolojik olarak hükmetme ya da zarar vermesidir.

<span class="mw-page-title-main">Zorbalık</span> kişinin kendinden zayıf ya da küçük gördüğü birini kasıtlı olarak korkutması durumu

Zorbalık; psikolojide ve hukukta, daha üstün konumda ya da güçlü olanın karşısındakini -genellikle istediklerini yaptırmak amacıyla- etkilemesi, ezmesi ve gözünü korkutması. Bu durum, doğrudan sözlü veya fiziksel tacizi içerebileceği gibi isteksiz birini zorla ikna etmek, tehdit ederek ya da manipüle ederek istediklerini yaptırmak gibi daha üstü örtülü yöntemleri de kapsar. Zorbalığın en yaygın örneklerine okulda öğrenciler arasında veya aile içerisinde genellikle ebeveynlerden birisi olmak üzere bir bireyin diğer aile üyelerine yaptığı zorbalık şeklinde rastlanır. Eğer zorbalık eden taraf bir grup ise, eylem mobbing olarak adlandırılır.

Nefret suçu ; bir kişiye veya gruba karşı ırk, dil, din, cinsiyet ve cinsel yönelim gibi durumlara karşı oluşmuş ön yargı sebebiyle işlenen, genellikle şiddet içeren suçlar. Zaten suç olan eylemleri kapsar ve ön yargı sebebiyle işlenilmiş olmaları suçun cezasının artmasına neden olur. Bu açıdan nefret söyleminden farklı bir kavramdır. Eğer bu suç bir defaya mahsus olarak işlenmemişse ve süreklilik arz ediyorsa, suç işleyenler nefret grubu olarak adlandırılırlar. Bu suçları engellemeye ve suç işleyenleri cezalandırmaya yönelik düzenlenmiş yasalara ise nefret yasası denir.

Kuruluş, kurum, organizasyon veya teşkilat; ortak bir amaç çerçevesinde kurulmuş, ortak bir çalışma düzenine sahip, kendi verimini yönetebilen toplumsal bir düzendir. Organizasyonlar sosyoloji, iktisat, işletme, siyaset bilimi ve psikoloji gibi birçok sosyal bilim dalının araştırma konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Ergenlikte eşcinsellik</span>

Ergenlikte eşcinsellik, ergenlik süresi içerisinde keşfettiği eşcinsel kimliği ya da ergenlikte çocuğun yaşadığı homoseksüellik benzeri eğilim taşıyan davranışlar bütünü. Çocukluk ve ergenlik çağında çocuğun başından geçen eşcinsel dürtü ve eğilimler bütünü olarak adlandırılır. Bu cinsel dürtüler bireyin cinsel yönelimi, cinsel kimlik arayışı sürecinde kendini bulmasında önemli bir yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kadına yönelik şiddet</span> kadınlara yönelen cinsiyet temelli şiddet eylemleri

Kadına yönelik şiddet, kadınların cinsiyetleri nedeniyle maruz kaldıkları fiziksel, cinsel, psikolojik acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan her türlü eylem, uygulama ya da bu tür eylemlerle tehdit edilme, zorlanma veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakılmalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal mühendislik</span>

Bilgi güvenliği bağlamında sosyal mühendislik, eylemleri gerçekleştirmeye veya gizli bilgileri ifşa etmeye yönelik olarak insanların psikolojik manipülasyonudur. Bu, gizli bilgilerin ifşa edilmesiyle ilgili olmayan sosyal bilimlerdeki toplum mühendisliğinden farklıdır. Bilgi toplama, dolandırıcılık veya sistem erişimi amaçlı bir tür güven hilesi, genellikle daha karmaşık bir dolandırıcılık planındaki birçok adımdan biri olması nedeniyle geleneksel bir hileden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güvenlik ve İstihbarat Ajansı</span>

Güvenlik ve İstihbarat Ajansı Hırvatistan Cumhuriyeti Güvenlik ve İstihbarat Sistemi Yasası'nın onayıyla birleştirilerek 2006 yılında kurulan Hırvat güvenlik ve istihbarat servisleri olan eski karşı istihbarat ajansı (£) ve her ikisinin de yürürlükten kalkan İstihbarat Teşkilatıdır (OA).

Zehirli iş yeri, çoğunlukla kişisel mücadelelerin verimliliği düşürdüğü, önemli iç çatışma ve olayların görüldüğü çalışma ortamıdır. Zehirli iş yerleri genellikle güç, para, makam gibi kişisel kazançlar tarafından güdülenen, etik olmayan, anlayışsız ve kimi zaman çevresindekilere hile yapan ve onları rahatsız eden zehirli çalışanlar sonucu ortaya çıktığı kabul edilmiş; ve bu kişilerin güdüleri güçlerini, parayı veya makamı sürdürmek ve artırmak ya da düşük performanslarına ve yaptıkları kötülüklere karşı dikkatleri dağıtmak içindir. Zehirli çalışanlar, etik veya profesyonel anlamda diğer iş arkadaşlarına ve işlerine karşı hiyerarşik yükümlülüğü kabul etmezler. Zehirli çalışanlar iş arkadaşlarına karşı ilişkilerini hiyerarşik yapı yerine sevdiği, sevmediği ya da güvenmediği arkadaşları olarak tanımlarlar.

Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun veya 6284 Sayılı Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 8 Mart 2012'de kabul edilen ve 20 Mart 2012'de T.C. Resmî Gazete'de yayımlanan yasadır. Kanunun amacı şiddet gören ya da bu yönde bir tehdit altında bulunan kadın, çocuk, aile bireyi ve tek taraflı ısrarlı takip mağdurlarının korunması ve bu kişileri hedef alan şiddetin önlenmesi için alınacak önlemleri düzenlemektir.

Psikolojik şiddet, failin mağduru duygusal olarak sindirmek ve aşağılamak, ona yaptırım uygulamak veya cezalandırmak için toplumdan soyutlamak üzere baskı uyguladığı bir saldırganlık ve istismar biçimidir.

Ekonomik şiddet, toplumsal ve ekonomik yapıda dezavantajlı olan bireylerin ekonomik bağımsızlıkları ve bunun oluşum sürecindeki menfi etki ve engelleri tanımlar. Özellikle feminist teori ile ilişkilendirilmektedir. Örneğin, kadınların ekonomik bağımsızlığını elde edememesi üzerindeki menfi etkiler ve bunun kadınlara karşı bir kontrol, tehdit ve yaptırım olarak tezahür etmesi bu şiddet türünün bir örneğidir. Ekonomik şiddetin kapsamı kadınların bağımlı hâlde olmasındaki etkiler dışında kadın istihdamına izin verilmemesi, istenilmeyen bir işte zorla çalıştırılması, iş hayatındaki ileri pozisyonların kısıtlanması, eşit işe eşit ücret verilmemesi ve kadının daha az kazanması, müsadere vb. gibi birçok örnekle genişletilmektedir. Bu eksende kısıtlanan kadın özgürlüğü ile fakirleşme, fiziksel şiddetin daha fazla görünür olması ve psikolojik sorunlar ortaya çıkmakta ve cinsel istismar, kadın ticareti, HIV ve morbidite oranı artmaktadır. Bu kapsamda kadın istihdamın ve istihdam sürecindeki sorunların giderilmesi, kadına yönelik şiddete karşı çalışmaların yapılması ve mağdurlar için destek servislerinin kurulması önerilmektedir.

Seks işçilerine yönelik şiddet, dünya çapında hem fiziksel hem de psikolojik düzeyde rapor edilmiştir. Kurbanlar ağırlıklı olarak kadınlardır, aşırı durumlarda bu şiddete cinayet de dahildir.