İş yapma kolaylığı endeksi

İş Yapma Kolaylığı Endeksi Dünya Bankası Grubu^[1] tarafından oluşturulmuş bir endekstir. Üst sıralarda (düşük sayısal değer) yer alan ülkeler iş yapma açısından kolay, düzenli ve malvarlığı konusunda güçlü korumaların yer aldığı ülkelerdir. Dünya Bankası tarafından finanse edilen bu ampirik araştırma, bu kuralların iyileştirilmesinin ekonomik büyümeye etkisini artırdığını ortaya koymuştur.^[2]

Rapor her şeyden önce, düzenlemeleri içeren bir ölçümleme çalışmasıdır. Bir anketi de barındıran çalışma İş Yapma Takımı tarafından akademisyenlerin katkısı da alınarak yapılmıştır. Anket basit bir iş yapma durumunu merkeze koyarak, zaman içinde bunun ülkeler arası karşılaştırılmasını sağlar. Anket ayrıca iş yapma biçimi, işin boyutu, konumu ve iş yapma biçimlerini temel alır.^[3] Bu endeks, iş yapma biçimlerini etkileyen yönetmelikleri kapsarken, geniş marketlere yakınlık, altyapının kalitesi, enflasyon ya da suç gibi konulara eğilmemektedir.

Bir ülkenin endekste sıralamasında aşağıdaki 10 temel madde dikkate alınmıştır:

• Bir iş kurmak için gerekli süreçler, zaman, maliyet ve başlangıç sermayesi ^[4]
• Bir işletme inşaatı kurmak için gerekli süreçler, zaman ve maliyet ^[5]
• Yeni inşası yapılan işletmeye elektrik çekmek için gereki işlemler, zaman ve maliyet ^[6]
• İşletmeyi Kaydetme Süreçleri ve Zaman Maliyetleri ^[7]
• Kredi Alma Süreçleri ^[8]
• Yatırımcıları Koruma Açıklık düzeyi, Mali yükümlülük düzeyi ve paydaşların haklarının korunması maddeleri ^[9]
• Vergi Ödeme, Ödenen vergi miktarı, Vergi iadeleri için yılda harcanan saatler ^[10]
• Dış Ticaret, Dışsatım ve İçalım için gerekli belge saysısı, maliyet ve zaman^[11]
• Sözleşme,Anlaşmalar, Kredi Sözleşmesi için gereki süreçler, zaman ve maliyet^[12]
• İflas Etme Durumu için harcanan zaman, maliyet ve kurtarma yüzdesi ^[13]

Doing Business (İş Yapma) projesi aynı zamanda aşağıdaki verileri de sunmaktadır:

• Sınıra uzaklık Her ekonominin “sınır”a olan mesafesini gösterir; bu, her bir göstergenin “İş Yapma Kolaylığı”na dahil edilmesinden bu yana dahil edilen tüm ekonomilerdeki göstergelerin her birinde gözlemlenen en yüksek performansı temsil eder.^[14]
• Girişimcilik, Girişimcilik faaliyetini ölçer. Veriler, son yedi yılda yeni kayıtlı firma sayısına ilişkin doğrudan 130 şirket kayıt memurundan toplanıyor ^[15]
• İyi uygulamalar, “İş Yapma Kolaylığı” ile ölçülen alanlarda hükûmetlerin geçmişte düzenleyici ortamı nasıl iyileştirdiğine dair içgörü sağlamak ^[16]
• İş mevzuatında şeffaflık, Mevzuat bilgilerinin erişilebilirliğine ilişkin veriler, bir ekonominin en büyük ticari şehrinde 4 düzenleyici süreç için ücret tarifelerine erişmenin ne kadar kolay olduğunu ölçer ^[17]

En yeni sıralama "Doing Business 2020" raporundan gelmektedir. Ülke ekonomilerinin karşılaştırması "Doing Business 2006" raporuyla başladı.^[18]

Yeni Zelanda 2020 yılının en kolay iş yapılan ülkesi.

Singapur ise 2016 yılında en tepedeydi.^[19] Singapur deneyimini temel alırsak, IDA International ICT stratejileri, ulusal altyapı, eğitim ve bilgiye yatırım gibi çalışmalar İş Yapma Kolaylığı Endeksi'nde üst sıralara çıkmayı kolaylaştırıyor.

Ülke	Sınıf	2020	2019	2018	2017	2016	2015	2014	2013	2012	2011	2010	2009	2008	2007	2006
		[18]	[20]	[21]	[22]	[23]	[24]	[25]	[26]	[27]	[28]	[29]	[30]	[31]	[32]	[33]
Yeni Zelanda	Çok kolay	1	1	1	1	2	2	3	3	3	3	2	2	2	2	1
Singapur	Çok kolay	2	2	2	2	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2
Hong Kong	Çok kolay	3	4	5	4	5	3	2	2	2	2	3	4	4	5	7
Danimarka	Çok kolay	4	3	3	3	3	4	5	5	5	6	6	5	5	7	8
Güney Kore	Çok kolay	5	5	5	4	5	4	5	7	8	8	16	19	23	30	23
ABD	Çok kolay	6	8	6	8	7	7	4	4	4	5	4	3	3	3	3
Gürcistan	Çok kolay	7	6	9	16	24	15	8	9	16	12	11	15	18	37	100
Birleşik Krallık	Çok kolay	8	9	7	7	6	8	10	7	7	4	5	6	6	6	9
Norveç	Çok kolay	9	7	8	6	9	6	9	6	6	8	10	10	11	9	5
İsveç	Çok kolay	10	12	10	9	8	11	14	13	14	14	18	17	14	13	14
Litvanya	Çok kolay	11	14	16	21	20	24	17	27	27	23	26	28	26	16	15
Malezya	Çok kolay	12	15	24	23	18	18	6	12	18	21	23	20	24	25	21
Mauritius	Çok kolay	13	20	25	49	32	28	20	19	23	20	17	24	27	32	23
Avustralya	Çok kolay	14	18	14	15	13	10	11	10	15	10	9	9	9	8	6
Tayvan	Çok kolay	15	13	15	11	11	19	16	16	25	33	46	61	50	47	35
Birleşik Arap Emirlikleri	Çok kolay	16	11	21	26	31	22	23	26	33	40	33	46	68	77	69
Kuzey Makedonya	Çok kolay	17	10	11	10	12	30	25	23	22	38	32	71	75	92	81
Estonya	Çok kolay	18	16	12	12	16	17	22	21	24	17	24	22	17	17	16
Letonya	Çok kolay	19	19	19	14	22	23	24	25	21	24	27	29	22	24	26
Finlandiya	Çok kolay	20	17	13	13	10	9	12	11	11	13	16	14	13	14	13
Tayland	Çok kolay	21	27	26	46	49	26	18	18	17	19	12	13	15	18	20
Almanya	Çok kolay	22	24	20	17	15	14	21	20	19	22	25	25	20	21	19
Kanada	Çok kolay	23	22	18	22	14	16	19	17	13	7	8	8	7	4	4
İrlanda	Çok kolay	24	23	17	18	17	13	15	15	10	9	7	7	8	10	11
Kazakistan	Çok kolay	25	28	36	35	41	77	50	49	47	59	63	70	71	63	86
İzlanda	Çok kolay	26	21	23	20	19	12	13	14	9	15	14	11	10	12	12
Avusturya	Çok kolay	27	26	22	19	21	21	30	29	32	32	28	27	25	30	32
Rusya	Çok kolay	28	31	35	40	51	62	92	112	120	123	120	120	106	96	79
Japonya	Çok kolay	29	39	34	34	34	29	27	24	20	18	15	12	12	11	10
İspanya	Çok kolay	30	30	28	32	33	33	52	44	44	49	62	49	38	39	30
Çin	Çok kolay	31	46	78	78	84*	90	96	91	91	79	89	83	83	93	91
Fransa	Çok kolay	32	32	31	29	27	31	38	34	29	26	31	31	31	35	44
Türkiye	Çok kolay	33	43	60	69	55	55	69	71	71	65	73	59	57	91	93
Azerbaycan	Çok kolay	34	25	57	65	63	80	70	67	66	54	38	33	96	99	98
İsrail	Çok kolay	35	49	54	52	53	40	35	38	34	29	29	30	29	26	29
İsviçre	Çok kolay	36	38	33	31	26	20	29	28	26	27	21	21	16	15	17
Slovenya	Çok kolay	37	40	37	30	29*	51	33	35	37	42	53	54	55	61	63
Ruanda	Çok kolay	38	29	41	56	62	46	32	52	45	58	67	139	150	158	139
Portekiz	Çok kolay	39	34	29	25	23	25	31	30	30	31	48	48	37	40	42
Polonya	Çok kolay	40	33	27	24	25	32	45	55	62	70	72	76	74	75	54
Çekya	Çok kolay	41	35	30	27	36	44	75	65	64	63	74	75	56	52	41
Hollanda	Çok kolay	42	36	32	28	28	27	28	31	31	30	30	26	21	22	24
Bahreyn	Çok kolay	43	62	66	63	65	53	46	42	38	28	20	18	—	—	—
Sırbistan	Çok kolay	44	48	43	48	59	91	93	86	92	89	88	94	86	68	92**
Slovakya	Çok kolay	45	42	39	33	29*	37	49	46	48	41	42	36	32	36	37
Belçika	Çok kolay	46	45	52	42	43	42	36	33	28	25	22	19	19	20	18
Ermenistan	Çok kolay	47	41	47	38	35	45	37	32	55	48	43	44	39	34	46
Moldova	Çok kolay	48	47	44	44	52	63	78	83	81	90	94	103	92	103	83
Belarus	Çok kolay	49	37	38	37	44	57	63	58	69	68	58	85	110	129	106
Karadağ	Çok kolay	50	50	42	51	46	36	44	51	56	66	71	90	81	70	92**
Hırvatistan	Çok kolay	51	58	51	43	40	65	89	84	80	84	103	106	97	124	118
Macaristan	Çok kolay	52	53	48	41	42	54	54	54	51	46	47	41	45	66	52
Fas	Çok kolay	53	60	69	68	75	71	87	97	94	114	128	128	129	115	102
Kıbrıs Cumhuriyeti	Kolay	54	57	53	45	47	64	39	36	40	37	40	—	—	—	—
Romanya	Kolay	55	52	45	36	37	48	73	72	72	56	55	47	48	49	78
Kenya	Kolay	56	61	80	92	108	136	129	121	109	98	95	82	72	83	68
Kosova	Kolay	57	44	40	60	66	75	86	98	117	119	113	—	—	—	—
İtalya	Kolay	58	51	46	50	45	56	65	73	87	80	78	65	53	82	70
Şili	Kolay	59	56	55	57	48	41	34	37	39	43	49	40	33	28	25
Meksika	Kolay	60	54	49	47	38*	39	53	48	53	35	51	56	44	43	73
Bulgaristan	Kolay	61	59	50	39	38*	38	58	66	59	51	44	45	46	54	62
Suudi Arabistan	Kolay	62	92	92	94	82	49	26	22	12	11	13	16	23	38	38
Hindistan	Kolay	63	77	100	130	130	142	134	132	132	134	133	122	120	134	116
Ukrayna	Kolay	64	71	76	80	83	96	112	137	152	145	142	145	139	128	124
Porto Riko	Kolay	65	64	64	55	57	47	40	41	43	47	35	35	28	19	22
Brunei	Kolay	66	55	56	72	84*	101	59	79	83	112	96	88	78	—	—
Kolombiya	Kolay	67	65	59	53	54	34	43	45	42	39	37	53	66	79	66
Umman	Kolay	68	78	71	66	70	66	47	47	49	57	65	57	49	55	51
Özbekistan	Kolay	69	76	74	87	87	141	146	154	166	150	150	138	138	147	138
Vietnam	Kolay	70	69	68	82	90	78	99	99	98	78	93	92	91	104	99
Jamaika	Kolay	71	75	70	67	64	58	94	90	88	81	75	63	63	50	43
Lüksemburg	Kolay	72	66	63	59	61	59	60	56	50	45	64	50	42	—	—
Endonezya	Kolay	73	73	72	91	109	114	120	128	129	121	122	129	123	135	115
Kosta Rika	Kolay	74	67	61	62	58	83	102	110	121	125	121	117	115	105	89
Ürdün	Kolay	75	104	103	118	113	117	119	106	96	111	100	101	80	78	74
Peru	Kolay	76	68	58	54	50	35	42	43	41	36	56	62	58	65	71
Katar	Kolay	77	83	83	83	68	50	48	40	36	50	39	37	—	—	—
Tunus	Kolay	78	80	88	77	74	60	51	50	46	55	69	73	88	80	58
Yunanistan	Kolay	79	72	67	61	60	61	72	78	100	109	109	96	100	109	80
Kırgızistan	Kolay	80	70	77	75	67	102	68	70	70	44	41	68	94	90	84
Moğolistan	Kolay	81	74	62	64	56	72	76	76	86	73	60	58	52	45	61
Arnavutluk	Kolay	82	63	65	58	97*	68	90	85	82	82	82	86	136	120	117
Kuveyt	Kolay	83	97	96	102	101*	86	104	82	67	74	61	52	40	46	47
Güney Afrika	Kolay	84	82	82	74	73	43	41	39	35	34	34	32	35	29	28
Zambiya	Kolay	85	87	85	98	97*	111	83	94	84	76	90	100	116	102	67
Panama	Kolay	86	79	79	70	69	52	55	61	61	72	77	81	65	81	57
Botsvana	Kolay	87	86	81	71	72	74	56	59	54	52	45	38	51	48	40
Malta	Kolay	88	84	84	76	80	94	103	102	—	—	—	—	—	—	—
Bhutan	Kolay	89	81	75	73	71	125	141	148	142	142	126	124	119	138	104
Bosna-Hersek	Kolay	90	89	86	81	79	107	131	126	125	110	116	119	105	95	87
El Salvador	Kolay	91	85	73	95	86	109	118	113	112	86	84	72	69	71	76
San Marino	Kolay	92	88	93	79	76	93	81	—	—	—	—	—	—	—	—
Saint Lucia	Kolay	93	93	91	86	77	100	64	53	52	53	36	34	34	27	—
Nepal	Kolay	94	110	105	107	99	108	105	108	107	116	123	121	111	100	55
Filipinler	Kolay	95	124	113	99	103	95	108	138	136	148	144	140	133	126	113
Guatemala	Kolay	96	98	97	88	81	73	79	93	97	101	110	112	114	118	109
Togo	Kolay	97	137	156	154	150	149	157	156	162	160	165	163	156	151	149
Samoa	Orta	98	90	87	89	96	67	61	57	60	61	57	64	61	41	39
Sri Lanka	Orta	99	100	111	110	107	99	85	81	89	102	105	102	101	89	75
Seyşeller	Orta	100	96	95	93	95	85	80	74	103	95	111	104	90	84	—
Uruguay	Orta	101	95	94	90	92	82	88	89	90	124	114	109	98	64	85
Fiji	Orta	102	101	101	97	88*	81	62	60	77	62	54	39	36	31	34
Tonga	Orta	103	91	89	85	78	69	57	62	58	71	52	43	47	51	36
Namibya	Orta	104	107	106	109	101*	88	98	87	78	69	66	51	43	42	33
Trinidad ve Tobago	Orta	105	105	102	96	88*	79	66	69	68	97	81	80	67	59	—
Tacikistan	Orta	106	126	123	128	132	166	143	141	147	139	152	159	153	133	—
Vanuatu	Orta	107	94	90	84	94	76	74	80	76	60	59	60	62	58	49
Pakistan	Orta	108	136	147	144	138	128*	110	107	105	83	85	77	76	74	60
Malavi	Orta	109	111	110	133	141	164	171	157	145	133	132	134	127	110	96
Fildişi Sahili	Orta	110	122	139	142	142	147	167	177	167	169	168	161	155	141	145
Dominika	Orta	111	103	98	101	91	97*	77	68	65	88	83	74	77	72	—
Cibuti	Orta	112	99	154	171	171	155	160	171	170	158	163	153	146	161	—
Antigua ve Barbuda	Orta	113	112	107	113	104	89	71	63	57	64	50	42	41	33	—
Mısır	Orta	114	120	128	122	131	112	128	109	110	94	106	114	126	165	141
Dominik Cumhuriyeti	Orta	115	102	99	103	93	84	117	116	108	91	86	97	99	117	103
Uganda	Orta	116	127	122	115	122	150	132	120	123	122	112	111	118	107	72
Filistin	Orta	117	116	114	140	129	143	138	135	131	135	139	131	117	127	125
Gana	Orta	118	114	120	108	114*	70	67	64	63	67	92	87	87	94	82
Bahamalar	Orta	119	118	119	121	106	97*	84	77	85	77	68	55	—	—	—
Papua Yeni Gine	Orta	120	108	109	119	145	133	113	104	101	103	102	95	84	57	64
Esvatini	Orta	121	117	112	111	105	110	123	123	124	118	115	108	95	76	—
Lesotho	Orta	122	106	104	100	114*	128*	136	136	143	138	130	123	124	114	97
Senegal	Orta	123	141	140	147	153	161	178	166	154	152	157	149	162	146	132
Brezilya	Orta	124	109	125	123	116	120	116	130	126	127	129	125	122	121	119
Paraguay	Orta	125	113	108	106	100	92	109	103	102	106	124	115	103	112	88
Arjantin	Orta	126	119	117	116	121	124	126	124	113	115	118	113	109	101	77
İran	Orta	127	128	124	120	118	130	152	145	144	129	137	142	135	119	108
Barbados	Orta	128	129	132	117	119	106	91	88	—	—	—	—	—	—	—
Ekvador	Orta	129	123	118	114	117	115	135	139	130	130	138	136	128	123	107
Saint Vincent ve Grenadinler	Orta	130	130	129	125	111	103	82	75	75	75	70	66	54	85	—
Nijerya	Orta	131	146	145	169	169	170	147	131	133	137	125	118	108	108	94
Nijer	Orta	132	143	144	150	160	168	176	176	173	173	174	172	169	160	150
Honduras	Orta	133	121	115	105	110	104*	127	125	128	131	141	133	121	111	112
Guyana	Orta	134	134	126	124	137	123	115	114	114	100	101	105	104	136	105
Belize	Orta	135	125	121	112	120	118	106	105	93	99	80	78	59	56	—
Solomon Adaları	Orta	136	115	116	104	112	87	97	92	74	96	104	89	79	69	53
Yeşil Burun Adaları	Orta	137	131	127	129	126	122	121	122	119	132	146	143	132	125	—
Mozambik	Orta	138	135	138	137	133	127	139	146	139	126	135	141	134	140	110
Saint Kitts ve Nevis	Orta	139	140	134	134	124	121	101	96	95	87	76	67	64	44	—
Zimbabve	Orta	140	155	159	161	155	171	170	173	171	157	159	158	152	153	126
Tanzanya	Orta	141	144	137	132	139	131	145	134	127	128	131	127	130	142	140
Nikaragua	Orta	142	132	131	127	125	119	124	119	118	117	117	107	93	67	59
Lübnan	Orta	143	142	133	126	123	104*	111	115	104	113	108	99	85	86	95
Kamboçya	Orta	144	138	135	131	127	135	137	133	138	147	145	135	145	143	133
Palau	Orta	146	133	130	136	136	113	100	111	116	120	97	91	82	62	—
Grenada	Orta	147	147	142	138	135	126	107	100	73	92	91	84	70	73	—
Maldivler	Orta	148	139	136	135	128	116	95	95	79	85	87	69	60	53	31
Mali	Ortalama altı	149	145	143	141	143*	146	155	151	146	153	156	166	158	155	146
Benin	Ortalama altı	150	153	151	155	158	151	174	175	175	170	172	169	151	137	129
Bolivya	Ortalama altı	151	156	152	149	157	157	162	155	153	149	161	150	140	131	111
Burkina Faso	Ortalama altı	152	151	148	146	143*	167	154	153	150	151	147	148	161	163	154
Moritanya	Ortalama altı	153	148	150	160	168	176	173	167	159	165	166	160	157	148	127
Marshall Adaları	Ortalama altı	154	150	149	143	140	139	114	101	106	108	98	93	89	87	48
Laos	Ortalama altı	155	154	141	139	134	148	159	163	165	171	167	165	164	159	147
Gambiya	Ortalama altı	156	149	146	145	151	138	150	147	149	146	140	130	131	113	—
Gine	Ortalama altı	157	152	153	163	165	169	175	178	179	179	173	171	166	157	144
Cezayir	Ortalama altı	158	157	166	156	163	154	153	152	148	136	136	132	125	116	128
Mikronezya Federal Devletleri	Ortalama altı	159	160	155	151	148	145	156	150	140	141	127	126	112	106	56
Etiyopya	Ortalama altı	160	159	161	159	146	132	125	127	111	104	107	116	102	97	101
Komorlar	Ortalama altı	160	164	158	153	154	159	158	158	157	159	162	155	146	144	—
Madagaskar	Ortalama altı	161	161	162	167	164	163	148	142	137	140	134	144	149	149	131
Surinam	Ortalama altı	162	165	165	158	156	162	161	164	158	161	155	146	142	122	—
Sierra Leone	Ortalama altı	163	163	160	148	147	140	142	140	141	143	148	156	160	168	136
Kiribati	Ortalama altı	164	158	157	152	149	134	122	117	115	93	79	79	73	60	45
Myanmar	Ortalama altı	165	172	171	170	167	177	182	—	—	—	—	—	—	—	—
Burundi	Ortalama altı	166	168	164	157	152	152	140	159	169	181	176	177	174	166	143
Kamerun	Ortalama altı	167	166	163	166	172	158	168	161	161	168	171	164	154	152	130
Bangladeş	Ortalama altı	168	176	177	176	174	173	130	129	122	107	119	110	107	88	65
Gabon	Ortalama altı	169	169	167	164	162	144	163	170	156	156	158	151	144	132	—
São Tomé ve Príncipe	Ortalama altı	170	170	169	162	166	153	169	160	163	178	180	176	163	169	123
Sudan	Ortalama altı	171	162	170	168	159	160	149	143	135	154	154	147	143	154	151
Irak	Ortalama altı	172	171	168	165	161	156	151	165	164	166	153	152	141	145	114
Afganistan	Ortalama altı	173	167	183	183	177	183	164	168	160	167	160	162	159	162	122
Gine-Bissau	Ortalama altı	174	175	176	172	178	179	180	179	176	176	181	179	176	173	—
Liberya	Ortalama altı	175	174	172	174	179	174	144	149	151	155	149	157	170	—	—
Suriye	Ortalama altı	176	179	174	173	175	175	165	144	134	144	143	137	137	130	121
Angola	Ortalama altı	177	173	175	182	181	181	179	172	172	163	169	168	167	156	135
Ekvator Ginesi	Ortalama altı	178	177	173	178	180	165	166	162	155	164	170	165	165	150	—
Haiti	Ortalama altı	179	182	181	181	182	180	177	174	174	162	151	154	148	139	134
Kongo Cumhuriyeti	Ortalama altı	180	180	179	177	176	178	185	183	181	177	179	178	175	171	148
Doğu Timor	Ortalama altı	181	178	178	175	173	172	172	169	168	174	164	170	168	174	142
Çad	Ortalama altı	182	181	180	180	183	185	189	184	183	183	178	175	173	172	152
Kongo DC	Ortalama altı	183	184	182	184	184	184	183	181	178	175	182	181	178	175	155
Orta Afrika Cumhuriyeti	Ortalama altı	184	183	184	185	185	187	188	185	182	182	183	180	177	167	153
Güney Sudan	Ortalama altı	185	185	187	186	187	186	186	—	—	—	—	—	—	—	—
Libya	Ortalama altı	186	186	185	188	188	188	187	—	—	—	—	—	—	—	—
Yemen	Ortalama altı	187	187	186	179	170	137	133	118	99	105	99	98	113	98	90
Venezuela	Ortalama altı	188	188	188	187	186	182	181	180	177	172	177	174	172	164	120
Eritre	Ortalama altı	189	189	189	189	189	189	184	182	180	180	175	173	171	170	137
Somali	Ortalama altı	190	190	190	190	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—

_* – Bu işaretli olanlar başka ülkelerle aynı sıralamayı paylaşmaktadır
_** – the State Union of Serbia and Montenegro

Not: Sıralama yayınlandığı yıla aittir, değişiklik gerekebilir.