İçeriğe atla

İş ve özgürlük için Washington'a yürüyüş

28 Ağustos 1963 günü yürüyüşün sonunda Washington'da toplanan eylemciler

İş ve özgürlük için Washington'a yürüyüş veya Büyük Washington yürüyüşü (İngilizce: March on Washington for Jobs and Freedom) 28 Ağustos 1963 günü Washington'da sona eren hak mücadelesi eylemlerini anlatır. Yürüyüş ve gösterilerin amacı ABD'de ırk ayrımcılığına maruz kalan Afroamerikalıların hakları ve yaşamakta oldukları yoksulluğa karşı çözüm arayışıdır. Eylemlerin kapanışında insan hakları savunucusu Martin Luther King Jr. Lincoln Anıtı önünden yaptığı tarihi Bir Hayalim Var konuşmasıyla ırkçılığın sonlandırılması çağrısı yapmıştır.

Yaklaşık 250 bin kişinin katıldığı eylemde çoğunluğu Afroamerikalılar oluşturmuştur. ABD tarihindeki en büyük insan hakları gösterisi olan eyleme United Auto Workers sendikası ve beyaz başkanı Walter Reuther de destek vermiştir. Eylemin 1964 Medeni Haklar Yasasının kabul edilmesinde büyük etkisi olduğu belirtilmektedir.

Arka planı

Amerika Birleşik Devletleri Anayasasına yapılan Onüçüncü Değişiklikle Afroamerikalılar yasal olarak kölelikten kurtarılırken Ondördüncü Değişiklikle eşit yurttaşlık hakkını elde etmişlerdir. Amerikan İç Savaşının hemen ardından Onbeşinci Değişiklikle Afroamerikalı erkekler seçme hakkına kavuşmuştur. Ancak 1865-1877 döneminde uygulanan Amerika Birleşik Devletleri'nin yeniden yapılanma dönemi siyaseti terk edilince özellikle eski köleci Güney eyaletlerinde iktidara gelen eski varlıklı sınıflar yasal hakları fiilen sınırlamış ve uygulanmasını engellemiştir. Dolayısıyla yoksul beyazlar ve siyahiler siyasetin dışına itilmiş, ayrımcılığa uğramıştır. Tüm ülkede adı konmamış bir şekilde Jim Crow yasaları 1960'lı yıllara kadar egemen olmuştur. İnsanların eğitim, seçme, seçilme hakları gibi temel özgürlükleri engellenmiş, siyahlarla beyazların evlenmesi yasaklanmıştır.

20.yüzyıl başlarında hak savunucuları Washington D.C.'ye yürüme fikrini hak aramanın bir aracı olarak hayal etmeye başlamıştır. Bu çabaların ilki 1940'lı yıllardaki Washington'a Yürüyüş Hareketi adı altında örgütlenmiştir. Özellikle Pullman Şirketi tarafından işletilen demiryolu yataklı vagonlarında hamal [a] olarak görev yapan siyahiler sendikada örgütlenmiş ve temel haklarını aramaya başlamıştır. Vagon Hamalları Sendikası başkanı A. Philip Randolph diğer sendikalarla birlikte hareket ederek 1941 yılında 100 bin siyahi Amerikalının Washington'a yürümesi yolunda çağrı yapmış ve sürmekte olan II. Dünya Savaşı sırasında olağanüstü kârlarla çalışan savunma sanayii firmalarının siyahi işçilere yönelik ayrımcılığına son verilmesini talep etmiştir. 1 Temmuz 1941 günü için planlanan eylemin yakıcılığından çekinen dönemin ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt 25 Haziran günü yayınladığı 8802 sayılı kararnameyle savunma sanayiindeki ayrımcılığa son vermiş, yürüyüş de iptal edilmiştir.[1]

1963 yılına gelindiğinde insan hakları mücadelesi artık güç kazanmış durumdaydı. Bu yıl aynı zamanda Başkan Abraham Lincoln tarafından imzalanan Özgürlük Bildirgesinin 100. yıl dönümüydü. Bu dönemde artan hak talepleri nedeniyle çeşitli şiddet olayları yaşansa da bu alanda faaliyet gösteren iki büyük çaplı örgüt olan National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) ve Southern Christian Leadership Conference (SCLC) aralarındaki anlaşmazlıkları ikinci plana atarak Washington D.C.'ye yürüyüş için ortaklaştılar. Bu dönemde insan hakları konusunda büyük umutlar bağlanan John F. Kennedy yönetiminin beklentiyi karşılayamamış olması da eylemi tetiklemiştir. Kennedy Afroamerikalılara yönelik haklara dair çalışma yapsa da süreç suikast sonucu öldürülmesiyle durmuş, ondan sonra başa geçen Lyndon B. Johnson tarafından yasalaştırılmıştır. Ancak buna rağmen siyahilere yönelik ayrımcılık ve şiddet sürmüştür.

Yürüyüş

Yürüyüşün sorumluları Washington'da Başkan Yardımcısı Lyndon B. Johnson ve Başsavcı Robert F. Kennedy ile birlikte Beyaz Saray'da, 22 Haziran 1963

A. Philip Randolph ve Bayard Rustin, Aralık 1961'de yürüyüşü planlamaya başlarlar. İki güne yayılmış şekilde tasarlanan protesto eylemlerinde oturma eylemleri, lobi faaliyetleri ve Lincoln Anıtında yapılacak olan kitlesel bir miting yer almaktaydı. Randolph ve Rustin siyahiler arasındaki işsizliğe çözüm bulunması ve kamu görevlerinin siyahilere de açılması yönünde talepleri dile getirmek istiyorlardı. Farklı örgütler eylem fikrine destek vermiş sendikalar da iş konusuna odaklanılması durumunda destek vereceklerini bildirmişlerdi. 15 Mayıs 1963'te büyük herhangi bir örgütün desteğini veya onayını almadan kamuoyuna yaptığı açıklamada Randolph Washington'a yapılacak yürüyüşü ilan etmiştir. Diğer insan hakları örgütleri ve sendika liderleriyle yapılan görüşmelerin ardından yürüyüşün iş ve özgürlük için olmasında karar kılınır. 1963 yılı Haziran ayında örgütler ve kurumlar arasında koordinasyon sağlanması için Council for United Civil Rights Leadership adlı komisyon kurulur. Komisyonu oluşturan liderler şunlardı:

  1. Randolph, yürüyüşün lideri
  2. James Farmer, Congress of Racial Equality Başkanı
  3. John Lewis, Student Nonviolent Coordinating Committee Sekreteri
  4. Dr. Martin Luther King Jr., Southern Christian Leadership Conference Başkanı
  5. Roy Wilkins, NAACP Başkanı
  6. Whitney Young, National Urban League Başkanı.

Yürüyüşten iki ay önce komiteye dört beyaz lider dahil edilir. Böylece toplamda 10 kişiden oluşan ve verimli çalışan bir heyet oluşur:

  1. Walter Reuther, United Automobile Workers Sendikası Başkanı
  2. Eugene Carson Blake, National Council of Churches eski başkanı
  3. Mathew Ahmann, National Catholic Conference for Interracial Justice Başkanı
  4. Joachim Prinz, American Jewish Congress Başkanı.

Yürüyüş planı, tüm hak savunucu örgütler tarafından desteklenmiyordu. Rustin başta olmak üzere bazı kesimler eylemin şiddete yol açmasından çekinmekte ve hareketin saygınlığının zedelenebileceğini düşünmekteydi. Ayrıca İslam Milleti hareketi lideri Malcolm X planı "Washington'daki maskaralık" şeklinde tanımlayarak eleştirmiştir.[2]

Yürüyüş ulusal ölçekte basın kurumlarının dikkatini çekmeyi başarmıştı. Ancak kimse bu kadar büyük bir toplamın biraraya gelmesine ihtimal vermiyordu. Life dergisi yürüyüşle ilgili yaptığı haberde başkentin Birinci Bull Run Muharebesi'nden bu yana böyle bir işgal girişimiyle karşılaşmadığını yazabilmiştir. Emniyet güçleri eylemde gözaltına alınacaklara yer açmak için çoksayıda hapishanedeki tutukluların yerlerini değiştirmiştir. 28 Ağustos günü tarifeli seferlerin dışında 2 binden çok otobüs, 21 tren, 10 uçak ve sayısız hususi araç Washington'a gelmek üzere yola çıkmıştır. Yürüyüşün liderlerinin Kongre üyeleriyle toplantısı uzadığı için toplanan kalabalık onları beklemeden Washington Anıtından Lincoln Anıtına doğru harekete geçmiştir. Constitution Caddesinde yürüyüş kolunun önüne geçebilen liderler burada fotoğraflanmıştır. Yürüyüş televizyonlardan canlı olarak verilmiş, hapishanelerde mahkûmların izlemesine olanak tanınmıştır. Yürüyüşün sonunda aşağıdaki kişiler konuşma yapmıştır.

  1. A. Philip Randolph – Yürüyüş koordinatörü
  2. Walter Reuther – UAW, AFL–CIO
  3. Roy Wilkins – NAACP
  4. John Lewis – SNCC
  5. Daisy Bates – Little Rock, Arkansas
  6. Dr. Eugene Carson Blake – United Presbyterian Church and the National Council of Churches
  7. Floyd McKissick – CORE
  8. Whitney Young – National Urban League
  9. Kısa konuşmalar: Haham Joachim Prinz – American Jewish Congress, Mathew Ahmann – National Catholic Conference ve Josephine Baker – dansçı ve aktris
  10. Dr. Martin Luther King Jr. – SCLC. Ünlü Bir Hayalim Var konuşmasını yapmıştır.

Konuşamayanlar

Konuşmacılar arasından bir kadının olmaması başta hak savunucusu Anna Arnold Hedgeman olmak üzere çok sayıda kişi tarafından eleştirilmiştir. Daisy Bates, Josephine Baker, Gloria Richardson, Rosa Parks ve Lena Horne gibi isimler orada olmalarına rağmen konuşturulmamıştır. Ayrıca işsizler adına bir işçinin konuşturulmaması da yürüyüşü tertipleyenlerin orta sınıf ideolojisine hitap etmeleri eleştirilerine prim vermiştir.

Sahne alan sanatçılar

Etkinlik sırasında sarasında Joan Baez, Bob Dylan, Peter, Paul and Mary gibi sanatçılar sahne almıştır. Hiçbir siyahi grubun sahne almaması Dick Gregory gibi sanatçılar tarafından eleştirilmiştir.

Süreci destekleyen ünlüler

Etkinlik sırasında orada bulunan ünlüler arasında Josephine Baker, Harry Belafonte, Sidney Poitier, James Baldwin, Jackie Robinson, Sammy Davis, Jr., Dick Gregory, Eartha Kitt, Ossie Davis, Ruby Dee, Diahann Carroll, Bill Russell ve Lena Horne sayılabilir. Ayrıca etkinlik sırasında orada olmasalar da sürece destek verenler arasında James Garner, Robert Ryan, Charlton Heston, Paul Newman, Joanne Woodward, Rita Moreno, Marlon Brando, Bobby Darin, Burt Lancaster ve Judy Garland sayılabilir.

Tepkiler

Yürüyüşü örgütleyen isimlerden Randolph ve Rustin olağanüstü katılıma rağmen taleplerinin yerine getirilmesinden umutsuz olurken King, yürüyüşün etkili olduğunu ancak sonraki eylemlerde ekonomik adaletsizliğe daha çok odaklanılması gerektiğini söylemiştir.

Malcolm X, yaptığı değerlendirmede yürüyüşün bir pikniğe döndüğünü söylerken esas amaçtan sapıldığına vurgu yapmış, siyahilerin güçlerinin ve nefretlerinin beyazların da eyleme katılmasıyla seyreltildiğini savunmuştur.

Eyleme katılan çok sayıda kişi tarihi ve hayatlarını değiştiren bir eyleme katılmaktan dolayı mutluluklarını ifade ederken, bazıları yürüyüşün amacının seyreltildiği görüşünü desteklemiştir.

Etkileri

Black Panther Party ve ABD Komünist Partisi gibi örgütler yürüyüşteki eşitlik talebinin halihazırdaki sistem içinde asla mümkün olmadığını, bu değişikliğin bir sosyalist devrim ile olanaklı olduğunu vurgulamıştır.

Liberal ve muhafazakârlar yürüyüşü sadece King tarafından yapılan Bir Hayalim Var konuşmasına indirgemiş ve içeriğini boşaltarak popüler hale getirmişlerdir.

İzleyen dönemde çok sayıda hak savunma eylemi Washington'a yürüyüş şeklinde gerçekleşmiştir.

Galeri

Notlar

  1. ^ İngilizce: Porter

Kaynakça

  1. ^ FDR Library sitesinde kararnamenin tam metni 11 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 26 Nisan 2022 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Taylor Branch, Parting the waters: America in the King years 1954-1963 Simon & Schuster, 1989 s.88


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rosa Parks</span>

Rosa Louise Parks ya da doğum adıyla Rosa Louise McCauley, Amerikalı insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Malcolm X</span> Afroamerikalı insan hakları aktivisti

Malcolm X (İngilizce telaffuz: [ˈmælkəm_ˈɛks], gerçek ismi Malcolm Little olan, hacca gittikten sonra Arapça El-Hacc Mâlik eş-Şabâz adını alan Amerikalı siyasetçi ve insan hakları savunucusuydu. Suikast sonucu öldürülmüştür. Gelmiş geçmiş en etkili Siyahi Amerikalılardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Martin Luther King Jr.</span> Afrikalı-Amerikalı Baptist pastör ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi

Martin Luther King Jr. veya doğum adıyla Michael King Jr., 1955'ten 1968'deki suikastına kadar sivil haklar hareketinin en önde gelen liderlerinden biri olan Amerikalı Baptist papaz, aktivist ve siyaset filozofuydu. Siyahi bir kilise lideri ve ilk sivil haklar aktivisti olan papaz Martin Luther King Sr.'ın oğlu olan King, Jim Crow yasalarına ve diğer yasallaştırılmış ayrımcılık biçimlerine karşı şiddet içermeyen direniş ve şiddet içermeyen sivil itaatsizlik yöntemlerini kullanarak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki beyaz olmayan insanların sivil haklarını geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Desmond Tutu</span> Başpiskopos

Desmond Mpilo Tutu Cape Town, Güney Afrika Cumhuriyeti), apartheid karşıtı ve insan hakları aktivisti olarak yaptığı çalışmalarla tanınan Güney Afrika Anglikan Kilisesi başpiskoposu ve ilahiyatçı. 1984 yılında Nobel Barış Ödülünü kazandı. 1985'ten 1986'ya kadar Johannesburg Piskoposu ve ardından 1986'dan 1996'ya kadar Cape Town Başpiskoposu olup her iki durumda da bu mevkiye gelen ilk Siyah Afrikalı oldu. İlahiyat alanında Siyah ilahiyat kaynaklı fikirleri Afrika ilahiyatı ile birleştirmeye çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Ulusal Kongresi</span>

Afrika Ulusal Konseyi, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde çoğunluk yönetiminin kurulduğu Mayıs 1994'ten bu yana hükûmette bulunan merkez-sol çizgideki partidir. Parti Güney Afrika Sendikalar Birliği (COSATU) ve Güney Afrika Komünist Partisi'yle (SACP) birlikte bir üç parçalı ittifak içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Montgomery Otobüs Eylemi</span>

Montgomery Otobüs Eylemi 1955 yılında Alabama eyâletinin Montgomery şehrindeki toplu taşımacılık sisteminde uygulanan ırkçılık politikasına başkaldırmak için başlatılmış sosyal ve politik bir protestoydu. Mücadele 5 Aralık 1955'ten 21 Aralık 1956'ya kadar sürdü ve sonuçta Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi Montgomery'deki ırkçı kanunlarının anayasaya aykırı olduğunu açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Montgomery, Alabama</span> Alabamanın başkenti

Montgomery, ABD'de Alabama eyâletinin başkenti ve Montgomery ilinin (county) merkezi kent. Alabama ırmağı kıyısında kuruludur. 2007 sayımına göre nüfusu 204.000 civarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Robert F. Kennedy</span> Amerikalı avukat ve siyasetçi (1925 – 1968)

Robert Francis Kennedy ya da kısaca RFK, Amerikalı siyasetçi ve avukattı. Ocak 1961'den Eylül 1964'e kadar 64. Amerika Birleşik Devletleri başsavcısı ve Ocak 1965'ten Haziran 1968'de Demokratların başkan adaylığı için yarıştığı sırada suikaste uğrayana kadar New York'tan ABD senatörü olarak görev yaptı. Kardeşleri John F. Kennedy ve Ted Kennedy gibi o da Demokrat Parti'nin önde gelen bir üyesiydi ve modern Amerikan liberalizminin bir simgesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Charlton Heston</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1923 – 2008)

Charlton Heston, Akademi ödüllü Amerikalı sinema, televizyon ve tiyatro oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">1964 Medeni Haklar Yasası</span> Amerika Birleşik Devletlerinde siyah ırka mensup kişilere yapılan ayrımcılıkları kaldıran yasa

1964 Medeni Haklar Yasası, Amerika Birleşik Devletleri'nde siyah ırka mensup kişilere okullarda, kamusal alanlarda ve işe alımda yapılan negatif ayrımcılığın yasaklanması konusunda dönüm noktası olan bir yasadır. 2 Temmuz 1964'te dönemin ABD başkanı Lyndon Johnson tarafından imzalanarak yürürlüğe giren bu yasa ile, ırkçı ayrımcılık yasa dışı kılınmıştır.

March on Washington for Lesbian, Gay and Bi Equal Rights and Liberation, 25 Nisan 1993 tarihinde Washington kentinde yer almış büyük siyasi gösteri idi. Düzenleyicilerin tahmin ettiklerine göre 1 milyon kişi yürüyüşe katıldı, ancak Millî Park Servisi katılımın 300.000 olduğunu tahmin etti.

<span class="mw-page-title-main">Freeman Havaüssü İsyanı</span>

Freeman Havaüssü İsyanı, ABD'nin Indiana eyaleti Seymour kenti yakınlarında ABD Hava Kuvvetlerine ait Freeman Havaüssünde yaşanan olayları anlatır. Olaylar 477. Bombardıman Grubuna bağlı Afrikalı-Amerikalı subayların beyazlar için ayrılmış subay gazinosuna girmeye çalışmasıyla patlak verir. Ayaklanma sonunda 162 tutuklama yapılır. Üç subay görece düşük suçlardan askerî mahkemeye verilir. Sadece bir kişi ceza alır. 1995 yılında alınan karar sonrasında ABD Hava Kuvvetleri Afrikalı-Amerikalı subayların haklı olduğunu resmî olarak kabul ederek askerî mahkeme kararlarını bozar, ilgili subayların sicillerinden olaya dair kayıtların kaldırılmasına karar verir. İsyan, Sivil itaatsizlik hareketi için önemli bir adım olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Maya Angelou</span> Amerikalı şair, yazar ve sivil haklar savunucusu

Maya Angelou Afroamerikan yazar, şair, dansçı, aktris ve şarkıcı. Angelou, yedi tane otobiyografi, üç tane deneme, birkaç tane şiir kitabi yayınlamıştır. Ayrıca Maya Angelou’nun elli yıldan fazla bir süreyi kapsayan kariyerinde birçok oyun, film ve televizyon gösterisi bulunmaktadır. Düzinelerce ödül ve otuzdan fazla onursal doktora derecesi almıştır. Angelou kendi çocukluğunu ve yetişkinlik çağının ilk dönemlerini konu alan otobiyografileri ile tanınmaktadır. Otobiyografilerinden ilki ‘I Know Why the Caged Bird Sing' (1969), 17 yaşına gelene kadarki hayatını anlatmaktadır. Bu otobiyografi Angelou'ya uluslararası tanınırlık ve beğeni getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">George Lincoln Rockwell</span>

George Lincoln Rockwell Amerikalı aşırı sağcı bir siyasi aktivist ve Amerikan Nazi Partisi'nin kurucusuydu. Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ndeki neo-Nazi hareketinde önemli bir figür haline geldi ve inançları, stratejileri ve yazıları birçok beyaz üstünlükçüyü ve neo-Nazi'yi etkilemeye devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Coretta Scott King</span>

Coretta Scott King ABD'li bir yazar, aktivist, sivil haklar lideri ve Martin Luther King Jr.'ın karısıydı. Afro-Amerikan eşitliğinin aktif bir savunucusu ve 1960'lardaki sivil haklar hareketinin liderlerindendi. Coretta Scott King aynı zamanda sık sık insan hakları çalışmalarını müzik ile destekleyen bir şarkıcıydı. Coretta Scott King, kocasıyla Boston'da lisansüstü öğrenim görürken tanıştı. İkisi de Amerikan İnsan Hakları Hareketi'nde giderek daha aktif hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Birlik Ordusu</span>

Birlik Ordusu, Amerikan İç Savaşı sırasında birlikten yana olan devletlerin silahlı kuvvetleridir. Birlikten ayrılmaya çalışan devletlerin kurduğu Konfedere Devletler Ordusuna karşı mücadele vermiş ve zafer kazanmıştır. Zaferin ardından Amerika Birleşik Devletleri Ordusu olarak tüm ülkenin silahlı birlikleri olarak görev yapmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bir Hayalim Var</span> Martin Luther Kingin halka açık konuşması

"Bir Hayalim Var" ya da özgün İngilizce ifadeyle "I Have A Dream", Amerikalı medeni haklar aktivisti Martin Luther King Jr. tarafından 28 Ağustos 1963'te İş ve özgürlük için Washington'a yürüyüş sonunda sivil ve ekonomik haklar ve ırkçılığa son verilmesi için çağrıda bulunduğu bir konuşmadır. Washington DC'de 250.000'den fazla sivil hakları taraftarına sunulan konuşma, sivil haklar hareketinin ve Amerikan tarihindeki en ikonik konuşmalar arasındadır.

Siyahi milliyetçiliği veya Siyah milliyetçiliği, Siyahların bir ırk olduğu inancını benimseyen ve Siyah ırksal ve ulusal bir kimlik geliştirmeye ve sürdürmeye çalışan bir milliyetçilik veya panmilliyetçilik türüdür. Siyah milliyetçisi aktivizm, özellikle beyaz kültüre asimilasyona direnmek ve belirgin bir Siyah kimliğini korumak için Siyah toplulukların ve insanların sosyal, siyasi ve ekonomik olarak güçlendirilmesi etrafında döner.

<span class="mw-page-title-main">Martin Luther King Jr. suikastı</span>

ABD'li Baptist din adamı ve insan hakları savunucusu Martin Luther King Jr. 4 Nisan 1968 günü saat 18:01'de (CST) Memphis, Tennessee'de kalmakta olduğu Lorraine Motel'de vurulmuştur. St. Joseph Hastanesi'ne kaldırıldıktan sona saat 19:05 itibarıyla ölmüştür. ABD'deki insan hakları mücadelesinin liderlerinden olan ve Nobel Barış Ödülü sahibi King, şiddet içermeyen mücadele yöntemlerini ve sivil itaatsizlik eylemlerini savunmaktaydı. Cinayet 1960'lı yıllarda ABD'de işlenen en önemli dört cinayetten birisidir.

<span class="mw-page-title-main">King suikastinin ardından çıkan olaylar</span>

ABD'li Baptist din adamı ve insan hakları savunucusu Martin Luther King Jr. 4 Nisan 1968 günü saat 18.01'de (CST) Memphis, Tennessee'de kalmakta olduğu Lorraine Motel'de vurulduktan sonra götürüldüğü St. Joseph Hastanesi'nde 19.05 itibarıyla ölmesinin üzerine ABD vatandaşları ülke çapında cinayeti protesto etmişler, bazı yerlerde kontrolden çıkan eylemlere emniyet güçleri müdahale edince eylemcilerden çok sayıda kişi ölmüştür. Yaşanan olaylar, ABD'nin Amerikan İç Savaşı'ndan bu yana gördüğü en yaygın ve en geniş toplumsal eylemlerdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.