İçeriğe atla

İş jeti

Cessna 560XL Citation Excel İsviçre Hava Kuvvetleri'ne ait bir iş jeti.
Raytheon Hawker 800 iş jeti (Eski adıyla DH125, HS125 veya British Aerospace 125)

İş jeti, özel jet ya da yaygın olmayan kullanımıyla bizjet iş insanı gruplarını taşıyan jetlerdir. İş jetleri sivil kullanımda olduğu gibi askeri amaçlarla da kullanılabilir.

Tarihsel Arka plan

Daha eskiden kullanılan terimiyle hava taksisi, piston motorlu küçük turboprop uçaklarla gerçekleştirilirdi. Zira daha hızlı, daha güvenli, daha esnek hava şartlarında görev gerçekleştirebilme kabiliyeti, daha geniş kabin ve daha gelişmiş aviyonik sistemlere sahip olması sebebiyle iş jetleri bu uçaklara alternatif olarak geliştirilmiştir.

Neredeyse bütün iş jetleri iki ya da üç motora sahiptir. Lockheed Jetstar gibi ilk nesil iş jetleri gibi dört motorlu istisnalar da bulunmaktadır. Dört motorlu iş jetleri tarihe karışmıştır ve Dassault Aviation'un hala ürettiği Falcon haricinde; iki motordan daha fazla motor kullanan iş jeti kalmamıştır. Hafif jet ya da kişisel jet olarak geçen tek motorlu bazı tasarımlar da bulunmaktadır.

Bazen ticari uçakların lüks iş jetlerine dönüştürüldüğü de olmuştur; ama genelde ya ünlüler ya da spor kulüpleri gibi geniş grupları taşımak için böyle bir dönüştürme işlemine başvurulmuştur.

Çok hafif iş jetleri olarak anılan mevcut iş jetlerinden çok daha ucuz bir iş jeti kategorisi de mevcuttur. Buna verilebilecek en iyi örnek Cessna'nın geliştirdiği altı koltuklu (ikisi mürettebat olmak üzere), çift motorlu Mustang modelidir. 2.55 milyon Amerikan doları tutarındaki bu uçak 2006 sonunda hizmete girmiştir. Bazı küçük üreticiler Eclipse 500 gibi daha ucuz iş jetleri (1.5 milyon Amerikan doları civarında) üretmeyi planlamaktadır.

Şu an ağırlıklı olarak Amerikan firmaları tarafından üretilmiş 11000 adet iş jeti Dünya filolarında yerini almıştır. Pazar liderliğini ABD'den sonra Avrupa izlemektedir. Fakat Asya ve Avrupa üreticileri ABD'de de artan etkinlikle beraber pazarda daha büyük paya sahip olmaya başlamışlardır.

Sınıflar

İş jetleri ağır, orta, hafif ve çok hafif olmak üzere sınıflandırılırlar.

Özel bir Boeing 737-800 London Luton Havaalanına inerken, Birleşik Krallık.

Örnekler

İş Jetleri

Çok hafif jetler

  • Eclipse Aviation Eclipse 500 (1-2 milyon Amerikan doları)
  • Adam Aircraft Industries A700 (Yaklaşık 1.3 milyon Amerikan doları)

Ayrıca bakınız

  • Çok hafif iş jeti

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Hayalet uçak</span> stealh teknolojisi ile üretilmiş radarlara görünürlük oranı aşırı düşük genellikle askeri ve gizli görevler için kullanılan askeri uçaklar

Hayalet uçak, radar sistemleri tarafından yakalanamayan ya da yakalanması çok güç olan uçaklara verilen resmî olmayan bir isimdir. Stealth teknolojisi'ne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Avcı uçağı</span> Savaş uçağı türü

Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed F-117 Nighthawk</span>

Lockheed Martin F-117A Nighthawk ; radara yakalanmama teknolojisiyle geliştirilmiş ve hizmete girmiş ilk hava aracı. Körfez Savaşı döneminde kullanılması nedeniyle basında geniş yer bulmuş ve popüler kültür içerisinde de yayılmıştır. Dünyada sadece ABD Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır, ancak ABD Hava Kuvvetleri, elindeki F-117'leri daha başarılı olan yeni nesil F-22'lerle değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yolcu uçağı</span>

Yolcu uçağı, genel anlamda sadece yolcu taşıma amacına yönelik olarak üretilmiş uçak. Yolcuların yanı sıra yolculara ait bagajların ve kısmen diğer malzemelerin nakliyesinde de kullanılırlar. Yolcu uçağı tabiriyle daha çok havayolları tarafından kullanılan yüksek kapasiteli ve performanslı uçaklar kastedilir. Bununla birlikte hafif uçaklar da az sayıda yolcunun çoğunlukla kısa mesafelere ulaştırılmasında kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Cessna</span> Textron şirketinin uçak üreten yan kuruluşu

Cessna, özel ve ticari uçak serisi.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed U-2</span> yüksek irtifa keşif ve istihbarat uçağı

Lockheed U-2, tek kişilik, tek motorlu, yüksek irtifa keşif uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cessna Citation II</span> turbofan motorlu bir iş jeti

Cessna Citation II, 1978 yılında piyasaya sürülmüş olan turbofan motorlu bir iş jetidir.

<span class="mw-page-title-main">Cessna Citation III</span> turbofan motorlu iş jeti

Cessna Citation III, 1983 yılında piyasaya sürülmüş olan turbofan motorlu bir iş jetidir. Günümüze kadar üç yüzden fazla Citation III serisi üretilmiştir. Birçok ülke, şirket ve iş insanı tarafından VIP uçağı olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hafif hava aracı</span>

Hafif hava aracı, maksimum gross kalkış ağırlığı 12.500 lb (5.670 kg) veya daha düşük olan havadan ağır hava aracı. Sabit veya döner kanatlı hafif hava araçları tüm dünyada gerek sivil, gerek askerî amaçlarla yaygın olarak kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Uçak motoru</span>

Uçak motoru, uçağa itiş gücünü sağlamak için mekanik güç üreten bileşendir. Uçak motorları çoğunlukla hafif pistonlu motorlardan veya gaz türbinli motorlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Embraer</span>

Embraer SA ticari, askeri, idari ve tarımsal üretim amaçlı kullanılan uçakları üreten ve havacılık hizmetleri sunan Brezilya merkezli bir havacılık konglomeratıdır. Şirket 1969 yılında, genel merkezinin de bulunduğu São Paulo, São José dos Campos'ta kuruldu. Şirket, Boeing ve Airbus'ın ardından en büyük üçüncü sivil uçak üreticisidir.

<span class="mw-page-title-main">Embraer Phenom 100</span>

Embraer EMB-500 Phenom 100, Embraer tarafından üretilen Brezilya yapımı bir çok hafif iş jetidir. Uçak, Nisan 2017 tarihi itibari ile 37 ülke tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dassault Falcon 20</span>

Dassault Falcon 20, Dassault Aviation tarafından üretilen Fransa yapımı bir iş jetidir. Uçak, şirketin geliştirdiği ilk iş jeti olup aynı isim altında üretilecek iş jetleri ailesinin ilk ürünüydü.

<span class="mw-page-title-main">Trijet</span>

Trijet üç jet motoruyla çalışan bir jet uçağıdır. Genel olarak, yolcu havayolu trijetleri, turbofan teknolojisinin ilerlemesine ek olarak yenilikçi motor konumları nedeniyle ikinci nesil jet uçakları olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed L-1011 Tristar</span> Uçak serisi

Genellikle L-1011 veya TriStar olarak adlandırılan Lockheed L-1011 TriStar, Lockheed Corporation tarafından inşa edilen bir Amerikan orta-uzun menzilli, geniş gövdeli trijet uçağıdır. Boeing 747 ve McDonnell Douglas DC-10'dan sonra ticari operasyonlara giren üçüncü geniş gövdeli uçaktı. Uçak, 400 yolcuya kadar oturma kapasitesine ve 4.000 deniz milinin (7.410 km) üzerinde bir menzile sahiptir. Trijet konfigürasyonunda, her kanadın altında bir motor bulunan üç Rolls-Royce RB211 motorunun yanı sıra, kuyruğa ve üst gövdeye gömülü bir S-kanalı hava girişi ile merkeze monte edilmiş üçüncü bir motor bulunur. Uçakta otomatik iniş kabiliyeti, otomatik iniş kontrol sistemi ve mevcut alt güverte mutfak ve dinlenme tesisleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cessna 310</span> Bir Cessna Uçağı

Cessna 310, Cessna Şirketi tarafından 1954 ve 1980 yılları arasında üretilmiş, dört ila altı koltuklu, alçak kanatlı, çift motorlu bir Amerikan uçağıdır. Cessna'nın 2. Dünya Savaşı'ndan sonra üretime alınan ilk çift motorlu Pervaneli uçaktır.

<span class="mw-page-title-main">Jet çağı</span>

Jet Çağı, havacılık tarihinde, jet türbinli motorlarla güçlendirilmiş hava taşıtlarının ortaya çıkışı ve ticari jet seyahatinin desteklediği sosyal ve kültürel değişikliklerle belirlenen bir çağdır.