İçeriğe atla

İşçi Partisi (İsrail)

İşçi Partisi
מפלגת העבודה
Genel başkanYair Golan
Kuruluş tarihi21 Ocak 1968 (56 yıl önce) (1968-01-21)
MerkezTel Aviv, İsrail
İdeolojiSosyal demokrasi
İşçi Siyonizmi
İki devletli çözüm[1][2][3]
Siyasi pozisyonMerkez sol[4][5]
Resmî renklerMavi, kırmızı
Knesset
4 / 120
İnternet sitesi
İsrail

İsrail İşçi Partisi (İbranice: מִפְלֶגֶת הָעֲבוֹדָה הַיִּשְׂרְאֵלִיתMifleget HaAvoda HaYisrelit), genelde HaAdova (İbranice: הָעֲבוֹדָה “İş”) olarak bilinen, sosyal demokrat[6][7][8][9] ve Siyonist[9][10] olan İsrailli bir siyasi partidir. İsrail işçi Partisi 1968 yılında, Mapai, Ahdut HaAvoda ve Rafi’nin birleşmesinden doğmuştur. 1977 yılına kadar, bütün İsrail Başbakanları İşçi hareketiyle ilişkili olmuştur.[11] Partinin günümüzdeki lideri (Mayıs 2024 itibarıyla) Yair Golan’dır.

İşçi Partisi, İsrail-Filistin Barış Sürecini destekler, pragmatik bir dış politikadan yanadır ve sosyal demokrat ekonomi politikalarını savunur.[12] Parti İlerici İttifak’ın bir üyesidir[13] ve Avrupalı Sosyalistler Partisi’nin gözlemleyici bir üyesidir.[14] Parti aynı zamanda, 2018 yılına kadar Sosyalist Enternasyonel’in bir üyesiydi. Sosyalist Enternasyonel, İsrail’e karşı tasfiye, boykot ve yaptırım kampanyasına katılma kararını aldı. 2018 yılında İsrail boykotu gerçekleşince ayrıldı.[15] Günümüzde İlerici İttifak'a üyedir.

Tarih

Dominant siyasi parti 1968-1977

İsrail İşçi Partisi’nin oluşumu, 1965 seçimlerinden kısa bir süre önce gerçekleşti. Ülkenin en büyük solcu partisi ve bağımsızlık sonrası kurulan her hükûmetin dominant partneri Mapai ve Ahdut HaAvoda bir ittifak kurdu.[16] Mapai’nin uydusu olan Arap listeler bu birleşmeye katıldı.

İttifak, eski Başbakan David Ben Gurion liderliğinde kopan 8 üyesinin ardından, Mapai’nin oylarını desteklemesi amacıyla kuruldu. Rafi Partisini kuran eski Mapai’li grup, Mapai’nin İsrail’deki nispi temsile dayanan seçim sistemini değiştirememesini protesto etmek amacıyla bu girişimde bulundu. İşçi İttifak, seçimlerde 45 sandalye kazandı ve Mapam adlı Milli Dini Parti, Bağımsız Liberaller, Poalei Agudat Yisrael, Gelişim ve İlerleme ve İşbirliği ve Kardeşlik partileriyle hükûmet için koalisyon kurmayı başardı. Altı Gün Savaşı başladığında, Rafi ve Gahal partileri de koalisyona katıldı.

21 Ocak 1968 tarihinde Mapai, Ahdut HaAvoda ve Rafi (protesto amacıyla Milli Listeyi kuran Ben-Gurion hariç) bir parti olarak birleşti ve İsrail İşçi Partisi’ni kurdular.[17][18]

28 Ocak 1969 tarihinde parti Mapam ile ittifak kurdu. Bu ittifak Hiza (alignment) olarak adlandırıldı. Hiza’nın en büyük grubu olan İşçi Partisi, ittifakı domine etmekteydi. Mapam sekizinci Knesset döneminde ittifakı terk etti ama kısa bir süre sonra geri döndü. 1970’lerde, refah devleti başarılı İşçi hükûmetleri tarafından genişletildi[19][20] ve emeklilik gelirleri artırıldı.[21] Yeni sosyal güvenlik tasarıları yürürlüğe girdi. Bunların arasında, 1970 yılında gelen engellilik ve işsizlik sigortaları, 1975 yılında yürürlüğe giren çocuk sigortası, 1976 yılındaki evlat edinen ailelere tanınan tatil ödemesi,[22] 1970’deki gazilere verilen aile ödeneği ve 1975’teki gönüllülere verilen faydalar vardı.[23] 1975-76 yıllarında bir düzine muhitte iskan rehabilitasyonu başlatıldı[24] ve 1976 yılında, işe hastalık nedeniyle gidemeyen çalışanlar için hastalık izni kanunu yürürlüğe girdi.[25]

Muhalefet ve Geri Geliş 1977-2001

İşçi Partisi oy pusulası: Emet

1977 seçimlerinde, İşçi Partisi ilk defa muhalefete düştü. 1984 seçimlerinde, parti Likud ile milli birlik hükûmetini kurdu ve başbakanlığı iki partinin lideri arasında rotasyona soktu.

Mapam, onbirinci Knesset döneminde yine partiden ayrıldı. Sebebi, sinirli Şimon Peres’in Likud ile milli birlik koalisyonu kurmak istemesiydi. Bağımsız liberaller 1980’lerde Hiza’ya katıldılar ama bu dönemde Knesset’te temsilde değillerdi.

7 Ekim 1991 tarihinde, Hiza tamamen ortadan kayboldu. Bunun nedeni, ittifakı oluşturan bütün grupların İşçi Partisine resmi olarak katılmasıydı. Bu dönemde, Likud, birçok problemle karşılaştı. Bunların arasında, ekonomik problemler, eski Sovyetler Birliği ülkelerinden gelen göçmen akını, Başkan George W. Bush yönetimindeki ABD ile ciddi gerilim ve iç hizipleşme vardı. İzak Rabin liderliğinde, İşçi Partisi, 1992 seçimlerini kazandı ve Meretz ile Shas partileriyle hükûmet kurdu. İç politikada, İşçi Partisi liderliğindeki hükûmet, çeşitli girişimlerle sosyal güvenlik politikalarını geliştirdi. Tek ebeveynler[26] ve engelliler[27] için daha iyi koşullar geliştirildi. Ayrıca gelir destek sistemi liberalleştirildi.[28] 1994 Yoksulluk Azaltma ve Gelir Eşitsizliği Kanunu, ihtiyacı olan ailelere gelir yardımını geliştirdi. Bunu özellikle toplumun en yoksul kesimlerine yönelik hazırladı.[29] 1995 yılında, milli sağlık sigortası politikası yürürlüğe girdi ve bütün İsrailliler için sağlık hizmeti hak haline dönüştü.[30] Milli sigorta katkılarını toplama sistemine yönelik daha ilerici yöntemler getirildi.[31] Evlatlık alan annelere, annelik bağışı yürürlüğe girdi[32] ve ev hanımlarına yaşlılık sigortası tanındı.[33] Asgari işsizlik ödeneği[34] ve kısmi yaralanma ödeneği[35] gibi ödenekler tanındı. Bunun yanı sıra, birçok geliştirme projelerine yatırımlar yapıldı[36] ve Filistinlilere kamuda iş verme gibi pozitif ayrımcılık politikaları geliştirildi. İçişleri Bakanlığı yerel Arap meclislerinin bütçelerini artırdı ve Eğitim Bakanlığı da Arap eğitimine yönelik bütçeyi artırdı.[37]

İşçi Partisi’nin daha sonraki büyük rolü, Oslo Anlaşmaları’yla ilgili oldu. Anlaşma güvenoyu ile sonuçlandı ve hükûmet 61-50 oyla, güven oyunu kazandı. Birçok Knesset vekili hükûmete karşı çıktı ama Arap vekiller durumu kurtarmayı başardı. İsrail’de bir anayasanın olmaması nedeniyle, hükûmet, küçük çoğunlukla anlaşmayı yürürlüğe sokabildi. İzak Rabin’in Oslo Anlaşmalarını imzalama noktasına gelen, Filistinlilerle barış müzakerelerini başlatmak isteği, 1995 yılında. Yigal Amir tarafından suikaste kurban gitmesine sebep oldu. Peres, 1996 yılında erken seçim çağrısı yaptı. Bunun nedeni seçimlerden, barış görüşmeleri için görev almak istemesiydi. Buna rağmen, planı gerçekleşmedi ve İşçi Partisi’nin Knesset’te sandalyelerin çoğunu almasına rağmen, Başbakanlık seçimini Benyamin Netanyahu’ya karşı kaybetti. Bu sonucun en büyük nedenleri arasında, Hamas’ın gerçekleştirdiği bir seri bombalı saldırıydı. Netahyahu ve Likud hükûmeti kurdu. Koalisyonu giderek parçalanan Netanyahu, 1999 yılında erken seçim kararı aldı. Ehud Barak parti adaylığını kazandı ve İşçi Partisi’nin başbakan adayı olarak seçildi. Aynı zamanda, parti Meimad ve Gesher ile ittifak kurdu ve ittifakın adı “Bir İsrail” oldu. Barak, başbakanlık seçimini kazandı ve Bir İsrail ittifakı ise Knesset seçimlerini 26 sandalyeyle kazandı.

Barak 75 sandalyelik, Shas, Meretz, Yisrael BaAliyah, Milli Dindar Parti ve Birleşmiş Torah Yahudiliği ile koalisyon kurdu. Dini partilerle (MDP, Shas ve BTY) koalisyon kurmak laik Meretz’i sinirlendirdi ve Shas partisiyle Eğitim Bakanlığı üzerine tartışmaya giren Meretz, koalisyonu terk etti. Diğer partiler, 2000 Camp David Zirvesi’nden önce koalisyonu terk etti.

2001 sonrası düşüş

İkinci İntifada ve Ekim 2000 ayaklanmalarından sonra, Barak istifa etti. Daha sonra başbakanlık için yapılan özel seçimi Likud’un Ariel Şaron’una karşı kaybetti. Buna rağmen, İşçi Partisi, Ariel Şaron’un Milli Birlik hükûmetinde kaldı. Koalisyonda Likud, Shas, Yisrael BaAliyah ve Birleşmiş Torah Yahudiliği vardı ve işçi partisine bu koalisyonda iki önemli kabine görevi verildi. Peres Dışişleri Bakanı oldu ve Benyamin Ben-Eliezer ise Savunma Bakanı oldu. İşçi Partisi Nisan 2002’de Filistinlilere karşı Batı Şeria’da gerçekleştirilen Güvenlik Kalkanı Operasyonu’nu destekledi. Peres ve Ben-Eliezer’in barışı desteklemedikleri ve Ariel Şaron’un kuklaları oldukları eleştirileri üzerine, 2003’te İşçi Partisi hükûmetten ayrıldı.

2003 seçimlerinden önce, Amram Mitzna, parti iç seçimlerini kazandı ve partiyi, Gazze Şeridi’nden tek taraflı çekilme planıyla seçimlere götürdü. Parti seçimlerde 19 sandalya kazandı (o zamana kadarki en düşük sonuç oldu). Şaron’un Likud’u 38 sandalye kazandı. Daha sonra, Mitzna, parti içi eleştiriler sonucunda parti liderliğini bıraktı[38] ve çok kısa bir süre sonra yeri Şimon Peres tarafından alındı. Şaron İşçi Partisi’ni Mitzna’nın planı olan çekilme planı için koalisyona davet etti. 8 Kasım 2005 tarihinde, Histadrut birliği lideri Amir Peretz, bir İşçi Parti iç oylamasıyla, Şimon Peres’in yerini alarak, İşçi Partisi’nin yeni lideri oldu. Partiyi eleştirenler, partinin son yıllarda ekonomi ve iş dünyası elitlerinin çıkarı doğrultusunda, sosyalist dokusundan ve imkanları az olan insanları, sağcı ve dindar partilere karşı koruyan parti olmak özelliğinden uzaklaştığını belirtmekteydi.[39] Peretz, İşçi Partisi’nin geleneksel sosyalist politikalarını tekrar yürürlüğe sokmak istediğini açıkladı ve partiyi hükûmetten çıkardı. Bu, Şaron’un istifasına ve Mart 2006’da yeni seçim çağrısı yapmasına sebep oldu. Seçimden önce, siyasi harita yeniden çizildi. Bunun nedeni, Şaron’un, içinde Şimon Peres’in de bulunduğu bazı Likud’lu Knesset vekilleri ve başka partilerden gelen vekillerle Kadima adlı yeni bir siyasi parti kurmasıydı. Seçimlerde İşçi Partisi 19 sandalye kazandı ve bu partiyi Kadima’dan sonra ikinci en büyük parti yaptı. Parti, Ehud Olmert’in Kadima liderliğindeki hükûmetine katıldı ve Peretz Savunma Bakanı oldu. İşçi Partisi’nin koalisyon için ana şartı ve kampanya sözü, asgari ücreti artırmaktı.[40]

28 Mayıs 2007 tarihinde, parti liderliği yarışında, Ehud Barak ve Ami Ayalon, Peretz’i yenip onu üçüncü sıraya gönderdi. İkinci turda, Barak partinin yeni başkanı olarak seçildi. Olmert’in istifa etmemesi durumunda, partiyi hükûmetten çekeceğini belirtti[41] ama buna rağmen, hükûmette kaldı ve Savunma Bakanlığı görevini üstlendi. 2009 seçimlerinden önce, İşçi Partisi ve Meimad ittifaklarını sona erdirdi. Meimad daha sonra Yeşil Hareket’le ortak liste oluşturdu ama grup seçim barajını geçemedi. Partinin Ami Ayalon ve Efraim Sneh gibi bazı önemli isimleri partiyi terk etti. Seçimlerde, İşçi 13 sandalyeye düştü ve Kadima, Likud ve Yisrael Beiteinu’dan sonra Knesset’teki dördüncü en büyük parti oldu.

İsrail siyasetinde daha önce çok önemli ve dominant bir konumdaki böyle bir partinin neden büyük bir düşüş yaşadığı üzerine, Begin-Sadat Stratejik Çalışmalar Merkezi’nden Efraim İnbar, analizler yaptıktan sonra, saptadığı çeşitli faktörleri açıkladı. İsrail Devleti’nin kurulması ve yerleşmesiyle özleşmiş kimliğinden uzaklaşarak, İşçi Partisi en önemli varlığını kaybetti. Siyonist bir sembol olan Kudüs’ü terk etmek ve bir kısmını Filistinlilere bırakmaya meyil göstermek, parti için oldukça yanlış bir hareketti. Kozmopolit ve bireysel değerler partiye yaralar açarken, parti kendisini kolektif değer sisteminden uzaklaştırdı. Parti bu uzaklaşmayı yaşadığı dönemde kolektif ve dayanışmaya dayanan değerler İsrail’de hala dominant ve oldukça yaygındı. Oslo Anlaşmalarıyla olan ilişkileri, anlaşmanın başarısızlığıyla da ilişkilendirilmelerine mani olmadı. Demografik nedenler de partinin aleyhine çalıştı. Bunlardan biri artan Sefarad ve Rus Yahudi nüfusudur. Toplumun bu yeni kesimleri başka partilere oy verdi. Partinin oy için İsrailli Arapları hedeflemesi, partinin imajını zedeledi ve oy açısından hiç işe yaramadı.[39]

Partinin kurulmasından sonraki seçimlerde İşçi Partisinin Knesset’teki sandalye sayısı.

17 Ocak 2011’de, barış süreci gibi, koalisyon politikalarına gösterdiği destekten dolayı hayal kırıklığına sebep olan parti lideri Ehud Barak İşçi Partisini terk etti ve diğer dört Knesset üyesiyle yeni bir merkezci, Siyonist ve demokratik bir siyasi parti olan Bağımsızlık Partisi’ni kurdu. Hemen sonrasında bütün İşçi Partisi hükûmet bakanları istifa etti.

Bu kopuştan iki gün sonra, içinde Kudüs Girişim Partnerleri’nin başkanı Erel Margalit gibi isimlerin bulunduğu İsrail’in iş, teknoloji ve kültürel topluluklarından önemli isimler, “Şimdi Avoda” hareketini başlattı ve İşçi Partisi’nin tekrar hayata döndürülmesi çağrısını yaptı. Hareket topluma İşçi Partisini desteklemesi çağrısını yaptı. Böylece parti kurumarını yenileyecek, sosyal değerlerini tekrar hayata döndürecek ve yeni bir dinamik lider sececekti.[42]

Shelly Yachimovich, 2011’de parti lideri olarak seçildi ve “Beraber çalışacağımıza söz veriyorum. Bu yeni bir İsrail Toplumu için sadece bir başlangıçtır” dedi. Yachimovich, içlerinde eski rakibi Amir Peretz’in de bulunduğu birçok kişi tarafından kutlandı.[43] 2013 yılında Yachimovich’in yerini İzak Herzog aldı. 22 Ocak 2013 tarihli yasama seçimlerinde, İşçi Partisi oyların 11.39% unu aldı ve 15 sandalye kazandı.[44]

10 Aralık 2014 tarihinde, parti lideri İzak Herzog ve Hatnuah partisi kurucusu ve lideri, Tzipi Livni, seçim ittifakına gireceklerini açıkladı.[45] 7 Mart 2015 tarihli yasama seçimlerinde, Siyonist Birliği ortak listesi 24 sandalye kazandı ve bunların 19’u İşçi Partisi’ne aitti. Her iki parti birbirinden bağımsız kaldı ama her ikisi de Knesset’in Siyonist Birliği grubu altında temsil edildi. Partilerin ortaklığı, Avi Gabbay’ın 10 Temmuz 2017 tarihine İşçi partisi liderliğine seçildikten sonra da devam etti ama 1 Temmuz 2019 tarihinde, Gabbay tek taraflı birliğin bozulacağını ilan etti.[46]

10 Temmuz 2018 tarihinde, İşçi Partisi, Sosyalist Enternasyonel üyeliğini askıya aldı. Bunun nedeni, Enternasyonel’in İsrail’e karşı Boykot, Tasfiye ve Yaptırım politikasını yürürlüğe sokmasıydı.[47] İşçi Partisi’ne destek Nisan 2019 yasama seçimlerinde çöktü ve parti 4.43% oy olarak 6 sandalye kazandı. Bu parti tarihindeki en kötü sonuçtu. Temmuz 2019’da Amir Peretz partinin yeni lideri olarak seçildi.[48] Birkaç hafta sonra, 18 Temmuz 2019 tarihinde, Eylül 2019 seçimleri öncesi, Amir Peretz partiyi Gesher partisiyle birleştirdi ve Gesher’e İşçi listesinden birçok yer verdi.[49]

Peretz, 2021 seçimlerinde yeniden aday olmama kararı aldı ve parti liderliğinden de istifa etti. Ardından yapılan liderlik seçiminde, (Netanyahu hükûmetine katılmayan) Merav Michaeli yeni lider seçildi. Michaeli lider olmadan önce yapılan anketlerde barajı aşmaya çalışan İşçi Partisi, sandalye payını 7'ye çıkardı. Parti daha sonra yeni hükûmete katıldı.[50][51]

Siyasi Presipler

Eski

Mapai, sosyalist Poale Zion hareketinden doğdu ve Nahum Syrkin ve Ber Borochov tarafından ortaya konulan Sosyalist Siyonist idolojiye bağlı kaldı. Ben-Gurion’un liderliğinde (1930-1954), Mapai ana olarak Siyonist gündem üzerine yoğunlaştı. Bunun nedeni, Yahudiler için bir anavatanın oluşturulmasının en acil konu olmasıydı. İsrail Devleti’nin kurulmasından sonra, Mapai, bir ulus inşa etmeye girişti ve İsrail Ordusu’nun kurulması (diğer silahlı örgütleri dağıtarak), birçok yerleşim birimlerinin oluşturulması, bir milyondan fazla Yahudi göçmenin İsrail’e yerleşmesi ve İsrail’de yaşayan bütün herkesin yeni Siyonist, Yahudi ve İsrailli kültür altında toplanması gibi birçok proje üzerinde çalışmaya başladı.

İşçi Partisi, güvenlik ve savunma alanlarında önce daha sertti. İktidarda olduğu dönemlerde, İsrail, 1965 Sina Savaşı, Altı Gün Savaşı ve Yom Kipur Savaşı gibi savaşlarda taraftı.

Yeni

Partinin karma ekonomi ve sosyal refah programlarına dayanan ilk sosyalist ideolojisi zamanla evrildi. Soğuk Savaş döneminde, partinin dış politikası, ABD’ye karşı güçlü bir bağlılık gösterdi. Güvenlik politikasına göre, Filistinlilerle barış, sadece uygulanabilir politikalarla kabul edilebilir.[52] Diğer İsrailli merkez-sol partileri gibi, İşçi partisi de İsrail’in Yahudilere ait bir demokratik devlet olması gerektiğini savunmaktadır. Güçlü bir savunma gücüne sahip olunması gerektiğine inanır ve insan haklarının devlet tarafından korunması gerektiğini destekler. Anayasa Mahkemesinin insan haklarıyla ilgili kararlarının birçoğunu destekler ve yazılı bir anayasanın, insan hakları için ne kadar önemli olduğuna vurgu yapar.[52]

Kasım 2005’te Amir Peretz, sosyal demokrat olan Bir Ulus’u İşçi Partisi’yle birleştirdi ve partinin başkanı olarak seçildi. 2006 seçim kampanyasında, Peretz liderliğindeki parti, büyük bir ideolojik değişim yaşadı. Sosyal ve ekonomik problemleri gündeminin en başına koydu ve ılımlı bir sosyal demokrat yaklaşımı (asgari ücret ve sosyal sigorta ödemelerini artırmak gibi) destekledi. Bu neoliberal politikaları isteyen eski Maliye Bakanı Benyamin Netanyahu’dan oldukça farklıydı.

Parti Liderleri

No. Resim Lider Göreve Başlama Görevden Ayrılma Başbakanlık Süresi Knesset Seçimleri Lider Olarak Seçildi/Yeniden Seçildi
1Levi Eshkol 1968 1969 1963–1969 1965 (Mapai lideri olarak)1965 (Mapai)
2Golda Meir1969 1974 1969–1974 1969, 1973 1969
3Yitzhak Rabin 1974 1977 1974–1977 1974, 1977 (Şubat)
4Shimon Peres 1977 1992 1984–1986 1977, 1981, 1984, 1988 1977 (Nis), 1980, 1984
(3)Yitzhak Rabin 1992 1995 1992–1995 1992 1992
(4)Shimon Peres 1995 1997 1995–1996 1996 1995[53]
5Ehud Barak1997 2001 1999–2001 1999 1997[53]
6Binyamin Ben-Eliezer 2001 2002 2001[54]
7Amram Mitzna 2002 2003 2003 2002[55]
(4)Shimon Peres geçici[56]2003 2005 2003[56]
8Amir Peretz2005 2007 2006 2005[57]
(5)Ehud Barak2007 2011 2009 2007
9Shelly Yachimovich 2011 2013 2013 2011
10Isaac Herzog 2013 2017 20152013
11Avi Gabbay2017 2019 2019 (Nis) 2017
(8)Amir Peretz2019 2021 2019 (Eyl), 2020 2019
12Merav Michaeli2021 2024 2021, 20222021, 2022
13Yair Golan 2024 2024 2024

Seçim Sonuçları

Knesset

Seçim Lider Oylar % Koltuklar +/- Hükûmet
1969 Golda MeirAlignment parçası
49 / 120
Koalisyon
1973
44 / 120
azalış 5 Koalisyon
1977 Şimon Peres
28 / 120
azalış 16 Muhalefet
1981
40 / 120
artış 12 Muhalefet
1984
37 / 120
azalış 3 Koalisyon
1988[a]685.363 30,02 (#2)
39 / 120
artış 2 Koalisyon (1988–1990)
Muhalefet (1990–1992)
1992 Yitzhak Rabin 906.810 34,65 (#1)
44 / 120
artış 5 Koalisyon
1996 Şimon Peres818.741 26,83 (#1)
34 / 120
azalış 10 Muhalefet
1999 Ehud BarakBir İsrail parçası
23 / 120
azalış 11 Koalisyon (1999–2002)
Muhalefet (2002–2003)
2003[b]Amram Mitzna 455.183 14,46 (#2)
18 / 120
azalış 5 Muhalefet (2003–2005)
Koalisyon (2005)
Muhalefet (2005–2006)
2006[b]Amir Peretz472.366 15,06 (#2)
18 / 120
SabitKoalisyon
2009 Ehud Barak334.900 9,93 (#4)
13 / 120
azalış 5 Koalisyon (2009–2011)
Muhalefet (2011–2013)
2013 Shelly Yachimovich 432.118 11,39 (#3)
15 / 120
artış 2 Muhalefet
2015Isaac Herzog Siyonist Birlik parçası
19 / 120
artış 4 Muhalefet
Nis 2019 Avi Gabbay190.870 4,43 (#6)
6 / 120
azalış 13 Erken seçim
Eyl 2019[c]Amir Peretz212.7824,80 (#9)
5 / 120
azalış 1 Erken seçim
2020 İşçi-Gesher-Meretz parçası
3 / 120
azalış 2 Koalisyon[d]
2021 Merav Michaeli268.737 6,09 (#6)
7 / 120
artış 4 Koalisyon
2022175.922 3,69 (#10)
4 / 120
azalış 3 Muhalefet
  1. ^ Alignment'ın tek üyesi olarak
  2. ^ a b Meimad ile birlikte
  3. ^ Gesher ile birlikte
  4. ^ İşçi MK'leri Amir Peretz ve Itzik Shmuli katılırken MK Merav Michaeli katılmadı.

Başbakan

Seçim Aday Oylar % Sonuç
1996 Şimon Peres1.471.566 49,5 (#2) Kaybedildi
1999 Ehud Barak1.791.020 56

,1 (#1)

Kazanıldı
2001 Ehud Barak1.023.944 37,6 (#2) Kaybedildi

Not listesi

Kaynakça

  1. ^ Elshout, Jan (2011). "It's a Myth That Israelis Support a Two-State Solution". Washington Report on Middle East Affairs (March 2011): 24 f. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021. 
  2. ^ "Guide to Israel's political parties". BBC News. 21 Ocak 2013. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2015. 
  3. ^ Ishaan Tharoor (14 Mart 2015). "A guide to the political parties battling for Israel's future". The Washington Post. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2015. 
  4. ^ Cheryl Rubenberg (2003). The Palestinians: In Search of a Just Peace. Lynne Rienner Publishers. s. 410. ISBN 978-1-58826-225-7. 
  5. ^ Sharon Weinblum (2015). Security and Defensive Democracy in Israel: A Critical Approach to Political Discourse. Routledge. s. 10. ISBN 978-1-317-58450-6. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021. 
  6. ^ Emilie van Haute; Anika Gauja (2015). Party Members and Activists. Routledge. s. 17. ISBN 978-1-317-52432-8. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  7. ^ Richard Collin; Pamela L. Martin (2012). An Introduction to World Politics: Conflict and Consensus on a Small Planet. Rowman & Littlefield. s. 218. ISBN 978-1-4422-1803-1. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013. 
  8. ^ Rhodes Cook (2004). The Presidential Nominating Process: A Place for Us?. Rowman & Littlefield. s. 118. ISBN 978-0-7425-2594-8. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2012. 
  9. ^ a b Sara E. Karesh; Mitchell M. Hurvitz (2005). Encyclopedia of Judaism. Infobase Publishing. s. 283. ISBN 978-0-8160-6982-8. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  10. ^ James C. Docherty; Peter Lamb (2 Ekim 2006). Historical Dictionary of Socialism. Scarecrow Press. s. 179. ISBN 978-0-8108-6477-1. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2013. 
  11. ^ The Labor Party 9 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jewish Virtual Library
  12. ^ "Israel Labour Party". Encyclopædia Britannica Online. 13 Eylül 2013. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  13. ^ "Participants | Progressive Alliance". progressive-alliance.info. 2 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  14. ^ Parties 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Party of European Socialists
  15. ^ Israel's Labor Party quits Socialist International after it adopts BDS 19 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Jerusalem Post, 10 July 2018
  16. ^ "Israel Political Parties: Ahdut Ha'avodah". Jewish Virtual Library. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  17. ^ The establishment of the Labour Party by a union of parties 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Israeli Labor Party (in Hebrew)
  18. ^ Ervin Birnbaum (1970) The Politics of Compromise: State and Religion in Israel, Fairleigh Dickinson University Press, p53
  19. ^ Swirski, Shlomo (2004). Politics and Education in Israel: Comparisons with the United States. Taylor & Francis. s. 204. ISBN 0203906721. 
  20. ^ Portugese, Jacqueline (1998). Fertility Policy in Israel: The Politics of Religion, Gender, and Nation. Greenwood. s. 98. ISBN 0-275-96098-6. 
  21. ^ Ben-Arieh, A.; Gal, J. (2001). Into the Promised Land: Issues Facing the Welfare State. Praeger. s. 106. ISBN 9780275969059. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  22. ^ Social Security Administration (1 Mart 2011). "Social Security Programs Throughout the World: Asia and the Pacific, 2010 – Israel" (PDF). 8 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  23. ^ Gal, John (2001). "Values, Categorical Benefits and Categorical Legacies in Israel". Asher Ben-Arieh; John Gal (Ed.). Into the Promised Land: Issues Facing the Welfare State. Greenwood. s. 126. ISBN 0-275-96905-3. 
  24. ^ Lazin, Frederick A. (1994). Politics and Policy Implementation: Project Renewal in Israel. State University of New York Press. s. 18. ISBN 0-7914-1691-7. 
  25. ^ "Employment" (PDF). The Ministry of Aliyah and Immigrant Absorption. 16 Temmuz 2014. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  27. ^ "Changes to disability benefits". International Social Security Association. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  28. ^ "Changes to income support entitlements". International Social Security Association. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  29. ^ Alisa C. Lewin and Haya Stier (25 Nisan 2002). "Who Benefits the Most? The Unequal Allocation of Transfers in the Israeli Welfare State" (PDF). Social Science Quarterly. 83 (2). Southwestern Social Science Association. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  30. ^ "2BackToHomePage2". mfa.gov.il. 21 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  31. ^ "Collection of contributions". International Social Security Association. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  32. ^ "Maternity grant for adopting mother". International Social Security Association. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  33. ^ "Old-age insurance for housewives". International Social Security Association. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  34. ^ "Unemployment allowances and minimum wages". International Social Security Association. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  35. ^ "Payment of partial injury allowance". International Social Security Association. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  36. ^ "Sheves Shimon about the social and economic policies of Rabin's government – YouTube". youtube.com. 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  37. ^ Go, Julian (19 Eylül 2012). Political Power and Social Theory. Emerald Group Publishing. s. 128. ISBN 9781780528670. 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  38. ^ "Mitzna's resignation speech". Ynet.co.il. 20 Haziran 1995. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2010. 
  39. ^ a b Efraim Inbar: "The Decline of the Israel Labor Party 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Perspectives Papers on Current Affairs, Perspectives 70, 23 February 2009.
  40. ^ "Kadima, Labor talks 'making progress'". 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020. 
  41. ^ Israel party votes to oust leader 24 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC News, 29 May 2007
  42. ^ "Erel Margalit Announces His Candidacy to Lead the Labor Party". Reuters. 27 Nisan 2011. Erişim tarihi: 8 Eylül 2011. 
  43. ^ "Yacimovich celebrates becoming Labor leader: We've won – Breaking News – Jerusalem Post". jpost.com. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  44. ^ "Elections in Israel January 2013". mfa.gov.il. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  45. ^ "Labor, Livni Agree to Join Forces Ahead of Elections – National – Haaretz". haaretz.com. 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  47. ^ Hoffman, Gil (10 Temmuz 2018). "Israel's Labor party quits Socialist International after it adopts BDS". Jerusalem Post. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  48. ^ "Amir Peretz elected Labor party leader". Globes. 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019. 
  49. ^ Gil Hoffman; Jeremy Sharon; Tamar Beeri (18 Temmuz 2019). "Labor nabs Orly Levy-Abekasis, Left joint list called off". The Jerusalem Post. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2019. 
  50. ^ "Israel opposition parties agree to form new unity government". BBC (İngilizce). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  51. ^ Pérez-Peña, Richard (13 Haziran 2021). "Israel's Parliament Approves New Government, Ousting Netanyahu". The New York Times. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021. 
  52. ^ a b Baskin, Judith Reesa, (Ed.) (2010). The Cambridge Dictionary of Judaism and Jewish Culture. Cambridge University Press. s. 303. ISBN 9780521825979. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  53. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kenig isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  54. ^ Hermann, Peter (28 Aralık 2001). "Israel's Labor gets tilt to right". Baltimore Sun (İngilizce). 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 
  55. ^ "CNN.com – New Israeli Labor leader calls for party unity – Nov. 20, 2002". www.cnn.com. 20 Kasım 2002. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 
  56. ^ a b "Israel's Labor Party Picks Peres as Its Interim Leader". Los Angeles Times. 20 Haziran 2003. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 
  57. ^ "Peres loses party leadership bid". The Guardian (İngilizce). 10 Kasım 2005. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ehud Olmert</span> 12. İsrail başbakanı

Ehud Olmert, İsrail'in 12. başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İzak Rabin</span> 5. İsrail başbakanı

İzak Rabin, İsrailli asker ve politikacı. İsrail’in 5. Başbakanı olan Rabin, 1974-77 yılları arasında ve 1992 ile 1995 yılındaki suikastına kadar olan süre olmak üzere iki dönem başbakanlık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Şimon Peres</span> 9. İsrail devlet başkanı

Şimon Peres, İsrailli siyasetçi ve İsrail Devleti'nin 9. Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Binyamin Netanyahu</span> 9. İsrail başbakanı

Binyamin "Bibi" Netanyahu (; İbranice: 

<span class="mw-page-title-main">İzak Navon</span> 5. İsrail devlet başkanı

İzak Navon İsrail Devleti'nin 5. Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Avigdor Liberman</span> İsrail savunma bakanı

Avigdor Levi Liberman, İsrailli siyasetçi, siyasi parti lideri eski bakan.

<span class="mw-page-title-main">Likud</span> İsrailde bir sağ siyasi parti

Likud, İsrail'in ana sağ siyasi partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Roni Milo</span>

Roni Milo, İsrailli politikacı, avukat, gazeteci ve çeşitli bakanlıklarda görev yapmış eski Knesset üyesi; 1988–1990 yılları arasında İsrail Çevre Koruma Bakanı; 1990 yılında Refah ve Sosyal Hizmetler Bakanı; 1990–1992 yılları arasında Kamu Güvenlik Bakanı; 1993–1998 yılları arasında Tel Aviv'in belediye başkanı; 2000–2001 yılları arasında İsrail Sağlık Bakanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2014 İsrail başkanlık seçimi</span>

2014 İsrail başkanlık seçimi, İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres'in görev süresinin dolmasından ötürü, 10 Haziran 2014 tarihinde yapılan seçimdir. Seçimleri Reuven Rivlin kazanmış ve 10. İsrail Devlet Başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2015 İsrail yasama seçimi</span>

2015 İsrail yasama seçimi, 2 Aralık 2014'te İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Koalisyon Hükûmeti içindeki muhalif isimlerden Adalet Bakanı Tzipi Livni ile Maliye Bakanı Yair Lapid'i görevden alıp, İsrail Parlamentosu Knesset'i mümkün olan en kısa sürede feshedeceğini açıkladı. Olaylar sonrasında normal şartlarda Kasım 2017'de yapılması gereken seçim erkene alınmış ve 17 Mart 2015 erken seçim tarihi olarak belirlenmiştir. Yair Lapid'in görevden alınmasıyla beraber bazı bakanlar da görevlerinden istifa ettiler.

<span class="mw-page-title-main">Naftali Benet</span> 13. İsrail başbakanı

Naftali Benet, İsrailli siyasetçi, siyasi parti lideri ve 13 Haziran 2021'den 30 Haziran 2022'ye kadar İsrail başbakanı. 2013-2019 yıllarında Diaspora İşleri Bakanı ve 2019-2020 yıllarındaysa Savunma Bakanı olarak görev yapan Benet, 2012-2018 yılları arasında Yahudi Yurdu partisine liderlik etmiştir ve Yeni Sağ partisine 2018'den beri başkanlık etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yisrael Katz</span> İsrail Dışişleri Bakanı

Yisrael Katz İsrailli siyasetçi ve bakan. Likud partisinden Knesset üyesi olup şu anda Dışişleri bakanı olarak görev yapmaktadır. İsrail Güvenlik Kabinesi'nin eski bir üyesidir. Katz, daha önce Tarım bakanı, Ulaştırma bakanı, İstihbarat bakanı, Enerji bakanı ve Maliye bakanı olarak da görev yapmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Siyonist Birlik</span>

Siyonist Birlik İsrail merkezli eski siyasi parti ittifakı. 10 Aralık 2014 tarihinde İsrail İşçi Partisi, Hatnuah ve İsrail Yeşil Hareketi'nin bir araya gelmesiyle kurulan ittifak, 2015 İsrail parlamento seçimlerinde yüzde 18 oyla 2. sırayı alarak 24 milletvekili ile parlamentoya girmiştir. 1 Ocak 2019 tarihinde Avi Gabbay, ittifakın sonlandığını açıklamıştır.

Avraham Sharir ,İsrailli siyasetçi ve eski bakandır.

İşçi Siyonizmi ya da Sosyalist Siyonizm, Siyonist hareketin solcu kanadıdır. Yıllar boyunca, Siyonistler ve Siyonist kuruluşlar arasında en kayda değer eğilim olmuştur. Harekete mensup gruplar, kendilerini, Doğu ve Orta Avrupa’daki Yahudi işçi hareketlerinin Siyonist dilimi olarak gördüler ve birçok ülkede çok sayıda Yahudi üyeye sahip yerel birimler kurdular. Theodor Herzl tarafından kurulan ve Haim Wiezmann tarafından desteklenen Politik Siyonizm’in tersine, İşçi Siyonizmi, bir Yahudi devletinin, İngiltere, Almanya ve ya Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük devletlere yanaşıp yardım isteyerek basit bir şekilde kurulamayacağına inanıyordu. Aksine, İşçi Siyonistler, bir Yahudi devletinin ancak Yahudi işçi sınıfının gayretleriyle, İsrail topraklarına yerleşerek ve çalışarak kurulacağına inandılar. Yahudiler, kibbutz ve moşavlar ile ilerici bir Yahudi toplumu ve şehirli Yahudi proletaryasını kurmalıydılar.

İsrail'de seçimler, yurt geneli nispi temsile dayanmaktadır. Seçim barajı 3.25% ve Knesset'te partilerin sandalye sayısı aldıkları oyla orantılıdır. Knesset seçimleri dört yıllık bir dönem için yapılmaktadır ama birçok hükûmet, bu dört yıllık dönemi tamamlayamamıştır. İsrail'de erken seçimler oldukça sık bir şekilde gerçekleşmektedir. İsrail çoklu parti sistemine sahiptir ve genelde koalisyonlar tarafından hükûmetler oluşturulur. Bunun en büyük nedeni hiçbir partinin, seçimlerde tek başına iktidar olacak sandalyeye sahip olamamasıdır. Sadece 1969 seçimleri öncesi birkaç partinin bir araya gelmesiyle oluşan ittifak, HaMa'arakh (hiza), kısa bir dönem için çoğunluğu elinde tutmuştur. İsrailli vatandaşların oy verme yaşı 18'dir. Seçimler, Merkezi Seçim Komitesi tarafından yönetilmektedir ve Knesset Seçim Kanunu'na göre yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Leon Litinetsky</span>

Leon Litinetsky İsrailli politikacı. 2008-2009 yılları arasında İşçi Partisi için Knesset ve 2014-2015 yılları arasında Yisrael Beiteinu üyesi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Sağ (İsrail)</span> İsrail’deki siyasî parti

Yeni Sağ, Ayelet Shaked ve Naftali Bennett tarafından Aralık 2018'de kurulan İsrail'de sağcı bir siyasi parti. Yeni Sağ, hem dindar hem de seküler insanlara açık sağcı bir parti olmayı hedefliyor. Parti, Eylül 2019 seçimlerinde üç sandalye kazanmasına ve Mart 2020 seçimlerinde bu sandalyeleri korumasına rağmen, Nisan 2019 seçimlerinde hiç sandalye kazanamadı. Şu anda Yamina parti ittifakının tek üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Otzma Yehudit</span>

Otzma Yehudit, İsrail'de aşırı sağcı bir siyasi partidir. Parti, 13 Kasım 2021 tarihinde Ulusal Birlik'ten ayrılması sonucu kurulmuş olup ideolojik kökenleri yasaklanan Kah partisine dayanmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.