İçeriğe atla

İçki yasağı

1925'te James, Ontario Kanada'da yapılan bir içki baskını

İçki yasağı, alkol yasağı ya da prohibisyonizm[1] Alkol ve alkollü içecek üretiminin, taşınmasının ve satışının hukuki olarak yasaklanmasıdır. Bu terim aynı zamanda bazı ülkelerin alkol yasağını zorunlu kıldığı dönemleri isimlendirmek için kullanılır. Alkol yasağı teriminin bir dönemi isimlendirmek için kullanımı tipik olarak Avrupa kültürüne sahip ülkelerinde görülür. İslam ülkelerinde ise şeriata bağlı olarak alkollü içecek tüketimi zaten yasaktır. Bu sıkı disipline karşın islami ülkeler ve onların çeşitli tarihi dönemleri arasında da oldukça farklar görülebilir.

Tarihi

Tarihte alkol yasağına dair kayıtlar Çin'deki Xia Hanedanı'na kadar gitmektedir. Xia Hanedanlığı'nın ilk hükümdarı Büyük Yu hükümdarlık sınırları içerisinde alkolü yasaklamıştır.[2] Bu yasak daha sonra onun oğlu Qi hükümdarlığı döneminde kaldırılmıştır.

20. yüzyılın başlarında alkol yasağının gelmesi konusunda aşırı dindar Protestanların ahlaki olarak bunu suç görmesinin büyük ölçüde etkisi olmuştur.[3]

20. yüzyılın ilk yarısında alkollü içkilerin bazı ülkelerde yasaklandığı dönemler görülebilir;

  • 1907 - 1948 Prens Edward Adası,[4] ama Kanada'nın diğer illerinde daha kısa dönemler vardır.
  • 1907 - 1992 Faroe Adaları, ama 1928 yılından sonra Danimarka'dan kısıtlı olarak ithalat yapıldı.
  • 1914 - 1925 Rusya ve Sovyetler Birliği
  • 1915 - 1922 İzlanda (bira yasağı 1989 yılına kadar sürdü)[5]
  • 1916 - 1927 Norveç (1917 - 1923 yılları arasında bira ve şarap yasağı ile desteklendi)
  • 1919'da Macaristan (Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, 21 Mart ile 1 Ağustos arası szesztilalom olarak adlandırılır)
  • 1919 - 1932 Finlandiya (kieltolaki yani "banlama yasası" olarak adlandırılır)
  • 1920 - 1933 Amerika Birleşik Devletleri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Chinese Administration of Alcoholic Beverages". 29 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2012. 
  3. ^ Richard J. Jensen, The winning of the Midwest: social and political conflict, 1888-1896 (1971) pp 89-121 online 13 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Heath, Dwight B. (1995). International handbook on alcohol and culture. Westport, CT. Greenwood Publishing Group, p. 21 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. There seems to be agreement in the literature for 1948 but various dates are given for the initiation of PEI's prohibition legislation. 1907 is the latest. 1900, 1901 and 1902 are given by others.
  5. ^ Associated Press, Beer (Soon) for Icelanders 24 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York Times, May 11, 1988

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rakı</span> anason aromalı alkollü içki

Rakı; damıtma yoluyla elde edilen suma kullanılan ve genellikle anason tohumu ile aromalandırılan, alkollü bir geleneksel Türk içkisidir.

<span class="mw-page-title-main">Bira</span> arpanın mayalandırılmasıyla yapılan alkollü içki

Bira, dünyadaki en eski ve en yaygın alkollü içeceklerden biridir. Su ve çaydan sonra en popüler üçüncü içecek‘tir. Bira tahıldan üretilirː Yaygın olarak malt arpa kullanılır ama buğday, mısır ve pirinç de kullanılan ürünler arasındadır. Şıradaki(malt-su karışımı), nişasta şekerlerinin fermantasyonu birada etanol ve karbondioksiti açığa çıkarır ve köpüklü bira oluşur.

<span class="mw-page-title-main">İçki</span> Etanol içeren içecek

İçki ya da alkollü içecek, etanol içeren bir içecektir. Likör, viski, cin, votka, rom, tekila, şarap, bira, vermut; dünyada yaygın olarak tüketilen içkilerdendir. Alkollü içeceklerin tarihi'nin Neolitik dönemli erken bir tarihe kadar uzanması düşünülmektedir. Alkollü içeceklerin tüketimi, birçok kültürde önemli bir sosyal rol oynar. Çoğu ülkede alkollü içeceklerin üretimini, satışını ve tüketimini düzenleyen yasalar vardır. Düzenlemeler, yüzde alkol içeriğinin etiketlenmesini ve bir uyarı etiketinin kullanılmasını gerektirebilir. Yasal içki içme yaşı dünya genelinde 15 ile 21 yaş arasında değişir. Bazı ülkeler bu tür faaliyetleri tamamen yasaklıyor, ancak alkollü içecekler dünyanın birçok yerinde yasaldır. Alkolün sağlık üzerindeki olumsuz etkileri birçok ülkelerde önemli sorun hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pub</span>

Pub. tesislerinde tüketilmek üzere alkollü içecek servisi yapmak üzere lisanslı bir içki mekanıdır. Britanyalı sosyal kültürünün en önemli parçalarından birisi olan pub, "Public House" kelimelerinin kısaltılmasından oluşur. İnsanların boş vakitlerini geçirdiği, dinlendiği ve bir arada bulunduğu, alkol tüketilen yerlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Barmen</span>

Barmen, barlarda içkileri hazırlayan ve servis eden görevlidir. Müşterilerin istediği içkileri doğrudan doğruya bar tezgâhı üzerinde ikram eder. Bazı barmenler, kokteyl denen aperitif, alkol, likör, meyve suyu, süt vs. karışımı içkileri hazırlamakta ustadırlar. Kokteyl bardağa dökülmeden önce shaker (şeykır) yani karıştırıcı denen özel bir kapta sallanıp karıştırılır.

<span class="mw-page-title-main">ABD'de içki yasağı dönemi</span> Tüm ABDde geçerli olmuş tarihi alkol yasağı

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki alkol yasağı dönemi ya da "Prohibition" dönemi, 1920'den 1933'e kadar On Sekizinci ABD Anayasası Değişikliği doğrultusunda ülke çapında alkolün satılması, üretilmesi ile taşınmasının yasak olduğu dönemdir. Bu dönemin tanımlayıcı içki yasağı "Prohibition"ın yanı sıra "The Noble Experiment" olarak da biliniyordu. Alkol karşıtı hareketin oldukça kuvvetli baskısı altında 18 Aralık 1917'de ABD Senatosu On Sekizinci Anayasa Değişikliği'ni teklif etti. 36 eyalet tarafından onaylanmasının ardından 16 Ocak 1919'da tasdik edildi, bir sene sonra 17 Ocak 1920'de yürürlüğe girdi. Bazı eyaletler bundan önce zaten eyalet çapında içki yasakları uygulamışlardı.

<span class="mw-page-title-main">Gece kulübü</span> geceleri açık olan eğlence mekânları

Gece kulübü, herkese açık müzikli, içkili müzik mekanı, konser, show ve eğlence yeri, insanların eğlenme amacıyla gittikleri, müzik eşliğinde dans edilen, alkollü içecek tüketilen, genelde gece açılan sabaha dek açık kalan mekânlardır. Bir gece kulübü genellikle bir dans pisti, lazer ışık gösterisi ve disk jokey (DJ) için sahne içeren bir eğlence mekanıdır. "Gece kulübü" adlandırması zamana göre isim değişikliğine uğramıştır. İlk başlarda disko, diskotek olarak adlandırılan bu mekanlar günümüzde gece kulübü ya da sadece kulüp olarak adlandırılır.

İslamiyet öncesi ve sonrasında Türklerde devam eden içecek kültürü çeşitli maddelerle sürdürülmüştür. Dîvânu Lugâti't-Türk'te "içkü" kelimesi alkollü veya alkolsüz tüm içilen sıvılarla ilgili kullanılır. İslamiyet öncesi kımız, suci gibi isimlerle anılan içeceklerin yanı sıra şarap, rakı, boza, ayran, kahve ve en son çay Anadolu ve Rumeli Türklerinin içecekleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">William David Upshaw</span> Amerikalı siyasetçi (1866 – 1952)

William David Upshaw, döneminde alkol karşıtlığı ile ün yapmış olan, 1919–1927 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Kongre üyesi olarak görev alan senatördür.

<span class="mw-page-title-main">Meksika birası</span> Vikimedya liste maddesi

İspanyolların Amerika'ya gelişinden çok önce Mezoamerikan kültürde fermente edilmiş alkollü içkiler ve mısır birası bilinirken, Meksikalılar arpa ile hazırlanan Avrupa usulü birayla Hernán Cortés'in gelişiyle tanıştı. Bira üretimi malzeme yetmezliğinden dolayı sömürge döneminde ve İspanyol sömürgeciler tarafından ürüne konan ağır kısıtlamalar ve vergilerden dolayı sınırlıydı. Meksika Bağımsızlık Savaşı yaşandıktan sonra bu kısıtlamalar kayboldu ve endüstri gelişim için olanak sağladı. Ayrıca buraya gelen Alman göçmenler ve Meksika İmparatoru I. Maximilian, 19. yüzyılda ülkenin çeşitli yerlerinde bira fabrikasının açılabilmesi için teşvik sağladı. Ancak Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere pek çok yabancı devlet hükümdarlığını reddetti. Başlarında Benito Juárez olan Cumhuriyetçiler tarafından yakalanıp Santiago de Querétaro'da 1867 yılında kurşuna dizilerek infaz edildi. 1918'de 36 bira şirketi vardı ama 20. yüzyılda bugüne kadar sağlam iş şirketinden sadece iki tane kaldı. Bunlar, ülkedeki bira piyasasının yaklaşık %90'ını kontrol eden Grupo Modelo ve FEMSA'dır. Bu endüstri çeşidi ülkede en yaygın olanlardan biridir. Meksika nüfusunun %63'ünden fazlası bira satın alıyor. Bira ayrıca ülke için en önemli ihracatlardan biridir. Bu biraları en çok ithal eden ülke ise Amerika Birleşik Devletleri'dir. Ancak bira dünyada 150'den fazla ülkede mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Çavdar birası</span>

Çavdar birası, arpa maltının yanı sıra kayda değer oranda çavdar maltı ya da sek çavdar kullanılarak üretilen özel tahıl biralarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Çavdar biralarında şerbetçi otundan gelen acılık, çavdarın kendisinden gelen acılığı ve ekşimsiliği daha da artırmamak amacıyla genelde orta düzeyde tutulur.

<span class="mw-page-title-main">Darı birası</span>

Darı birası, darı maltıyla yapılan bir alkollü içecektir. Doğu, Orta ve Batı Afrika'da yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Düşük alkollü bira</span> standart biralara göre oldukça düşük oranlarda alkol içeren biralar

Düşük alkollü bira, standart biralara göre oldukça düşük oranlarda alkol içeren biraları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Light bira ya da alkolsüz bira olarak da bilinirler. Düşük alkollü biralar genelde lager tipi olarak üretilmesine karşın, ale tipi olarak üretilenleri de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Hard soda</span>

Hard soda, aromalı bira olarak da bilinen bir alkollü içecek türüdür. ABD'de Small Town Brewery aracılığıyla üretilen Not Your Father's Root Beer adlı biranın başarısından sonra popülaritesini artırmıştır. 2016 yılının mayıs ayı sonunda ABD'de işler durumda olan 39 hard soda markası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Light bira</span>

Light bira, ilk kez 1967 yılında Amerikalı biyokimyager Joseph Owades aracılığıyla kullanılan, düşük alkollü ya da düşük kalorili biraları tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Hazır içecek</span>

Hazır içecek veya içmeye hazır paketlenmiş içecekler, tüketime hazır olarak hazırlanmış formda satılan sıvılardır. Dünyada en fazla tüketilen nesnelerden biridir. Bu, örneğin buzlu çay ve alkollü içeceklerin hazırlanmasını gerektiren, formlarda satılan paketlenmiş içeceklerdir. Hazır kahve, toz içecek, süt tozu, hazır çay da bu listeye dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de alkollü içecek yasaları</span> Türkiyede uygulanan alkol yasaları‎

Türkiye'de alkol yasaları alkollü içeceklerin satışını ve tüketimini düzenlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alkol hukuku</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Alkol hukuku ya da alkol yasaları, alkolün veya etanol içeren alkollü içeceklerin üretimi, kullanımı, etkisi altında olma ve satışı ile ilgili yasalardır. Yaygın alkollü içecekler arasında bira, şarap, elma şarabı ve damıtılmış alkollü içecekler bulunur. Amerika Birleşik Devletleri alkollü içeceği "hacimce yüzde birin yarısından az olmayan alkol içeren sıvı formdaki herhangi bir içecek" olarak tanımlar ancak bu tanım uluslararası olarak değişir. Bu yasalar, alkol üretebilenleri, satın alabilenleri, bir kişinin ne zaman satın alabileceğini, etiketleme ve reklamı, satılabilecek alkollü içecek türlerini, nerede tüketilebileceği, sarhoşken hangi faaliyetlerin yasak olduğu ve nereden satın alınabileceği ile yasalardır. Bazı durumlarda bu yasalar, 1920'den 1933'e kadar Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yasakta olduğu gibi, alkol kullanımını ve satışını tamamen yasaklamıştır.

Porchclimb olarak da bilinen Porchcrawler, esas olarak bira, likör ve tatlandırıcı maddeden yapılan karışık bir içecektir. İçki için en yaygın likörler votka, cin, rom veya viskidir. Nihai ürün genellikle meyvemsi bir tada ve açık pembe veya sarı bir renge sahip yüksek alkollü, karbonatlı bir punchtır. Genellikle büyük bir buzluktan servis edilir ve özellikle Kuzey Amerika üniversite öğrencileri arasında popülerdir.

<span class="mw-page-title-main">Alkol derecesi</span>

Alkol derecesi, belirli bir alkollü içecek hacminde ne kadar alkol (etanol) bulunduğunun standart ölçüsüdür. 100 mililitre ve 20 °C (68 °F) çözeltide bulunan saf etanol'ün mililitre (mL) cinsinden değeri olarak tanımlanır. Saf etanolün mililitre değeri, etanolün kütlesinin 20 °C (68 °F) yoğunluğuna bölümüdür. Yani 0,78945 gram/mililitre (0,028521 lb/cu in). ABV standardı dünya çapında kullanılmaktadır. Uluslararası Yasal Metroloji Örgütü, farklı konsantrasyonlarda ve sıcaklıklarda su-etanol karışımlarının yoğunluk tablolarına bildirmektedir.