İçeriğe atla

İçerik dağıtım ağı

Tek server dağıtımı (solda)
CDN ile dağıtım (sağda)

Content delivery network (CDN) (Türkçe: İçerik dağıtım ağı), internet üzerindeki birçok veri merkezinde bulunan dağınık ve geniş bir sunucu sistemidir.

CDN'nin amacı kesintisiz bir şekilde yüksek performans ile son kullanıcılara içerik sunmaktır. İçerik dağıtım ağları (CDN) günümüzde web içeriklerinin (metin, grafik ve komut), indirilebilir içeriklerin (medya dosyaları, yazılım, belgeler), uygulamaların (e-ticaret, portallar), canlı video yayınlarının (live streaming media), talep üzerine sunulan videoların (on-demand streaming media) ve sosyal ağların da dâhil olduğu internet içeriğinin büyük bir kısmını sunmaktadır.

Medya şirketleri ve e-ticaret firmaları gibi içerik sağlayıcılar içeriklerini izleyici kitlelerine ulaştırması için CDN operatörlerinden profesyonel hizmet satın alırlar.[1] CDN’ler ise internet servis sağlayıcıları (ISS), taşıyıcılar ile sunucularını barındıran veri merkezlerinden hizmet satın alırlar. Daha iyi performans ve daha kesintisiz erişimin yanı sıra, CDN’ler içerik sağlayıcının kendi altyapısı üzerindeki yükü aldığı ve doğrudan kendisi sunduğu için içerik sağlayıcının maliyetten tasarruf etmesini de sağlayabilmektedir.

Operasyonu

CDN’ler büyük ölçüde internet üzerindeki bir uygulama servis sağlayıcısı (ASP) olarak işletilmektedir. Giderek artan sayıda internet ağı sahibi on-net içerik dağıtımını geliştirmek ve telekomünikasyon altyapıları üzerindeki taleplerini azaltmak için kendi CDN'lerini inşa etmiştir.[2]

Teknoloji

CDN üzerindeki bilgisayarlar (düğümler) genellikle farklı coğrafi noktalara konuşlandırılmış ve birden fazla ana kablo (omurga) üzerine bağlanmıştır.[3] Bunların faydaları bant genişliği maliyetlerini azaltması, sayfa yükleme sürelerini iyileştirmesi ve içeriğin küresel olarak kesintisiz kullanılabilirliğini artırmasıdır. CDN’yi oluşturan bilgisayar (düğüm) ve sunucuların sayısı mimariye bağlı olarak değişmektedir. Birçok uzak erişim noktası (PoP) üzerindeki on binlerce sunucuyla binlerce bilgisayarı bulunduranları vardır. Diğerleri küresel bir ağ kurar ve sınırlı sayıda coğrafi uzak erişim noktasına (PoP) sahiptir.[4]

İçerik talepleri genellikle bir algoritma ile en uygun bilgisayarlara (düğümlere) yönlendirilir. Performans için optimize edilmiş durumda, içeriğin kullanıcıya en hızlı iletecek coğrafi konumlar seçilir. Bu coğrafi konumun seçimi en az yönlendirici (hop) kullanan coğrafi konumların bulunması, talepte bulunan istemciye en az ağ saniyesi uzakta bulunan konumun belirlenmesi ve sunucu performansı (mevcut ve geçmiş dönemdeki) anlamında en kesintisiz hizmeti sunabilenin belirlenmesiyle yapılır.[5] Bu şekilde içerik paylaşımı yerel ağlar üzerinden optimize edilmiş olur. Maliyet için optimize edilmiş senaryoda en ucuz coğrafi konum seçilir. Optimal durumda bu iki amaç dengelenir ve son kullanıcıya en yakın ve fiyat/performans oranı en uygun olan sunucu tercih edilir.[6]

Birçok CDN sağlayıcısı hizmetlerini ABD, Uluslararası ya da Global, Asya-Pasifik gibi istenen coğrafi bir alanı bağlı olarak kapsama alanı değişebilen, tanımlanmış bir uzak erişim noktaları (PoP) seti ile sunar. Bu uzak erişim noktaları (PoP) setlerine EDGE ya da EDGE ağları denmektedir.

Önemli içerik dağıtım servis sağlayıcıları

  • Amazon CloudFront
  • MerlinCDN
  • Akamai Technologies
  • Windows Azure CDN
  • CacheFly
  • CDN77
  • CDNetworks
  • CDNlion
  • CDNsun.com
  • ChinaCache
  • CloudFlare
  • Cotendo (Akamai tarafından satın alındı)
  • Distil Networks
  • EdgeCast Networks (Verizon tarafından satın alındı)
  • Highwinds Network Group
  • HP Cloud Services
  • Incapsula
  • Internap
  • KeyCDN
  • LeaseWeb
  • Level 3 Communications
  • Limelight Networks
  • MaxCDN
  • MetaCDN
  • Mirror Image Internet
  • NACEVI
  • OnApp
  • OVH
  • Rackspace Cloud Files
  • Speedera Networks (Akamai tarafından satın alındı)
  • StreamZilla CDN Europe

Kaynakça

  1. ^ "ICAP Forum". 10 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020. 
  2. ^ "Saltzer, J. H., Reed, D. P., Clark, D. D.: "End-to-End Arguments in System Design," ACM Transactions on Communications, 2(4), 1984" (PDF). 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. 
  3. ^ RFC 3568 Barbir, A., Cain, B., Nair, R., Spatscheck, O.: "Known Content Network (CN) Request-Routing Mechanisms," July 2003
  4. ^ RFC 3507 Elson, J., Cerpa, A.: "Internet Content Adaptation Protocol (ICAP)," April 2003.
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar ağı</span> kaynaklarını paylaşmak üzere birbirine bağlanmış iki veya daha fazla bilgisayarın oluşturduğu yapı

Bilgisayar ağı, küçük bir alan içerisindeki veya uzak mesafelerdeki bilgisayarların ve/veya iletişim cihazını iletişim hatları aracılığıyla birbirine bağlandığı, dolayısıyla bilgi ve sistem kaynaklarının farklı kullanıcılar tarafından paylaşıldığı, bir yerden başka bir yere veri aktarımının mümkün olduğu iletişim sistemidir. En az iki bilgisayarı birbirine bağlayarak bir ağ oluşturulur. 1980'li yıllarla birlikte, Ethernet ve LAN teknolojisinin gelişmesiyle, kişisel bilgisayarlar ve ofisler bilgisayar ağlarına kavuşmuştur. En bilinen ve en büyük bilgisayar ağı, İnternettir.

Telnet, Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel isimdir. Telnet iki bileşenden oluşur: (1) iki tarafın nasıl iletişim kuracağını belirleyen protokolün kendisi ve (2) hizmeti sağlayan yazılım uygulaması.Kullanıcı verileri, İletim Kontrol Protokolü (TCP) üzerinden 8 bitlik bayt yönlendirmeli bir veri bağlantısında Telnet kontrol bilgisi ile bant içi serpiştirilir. Telnet, 1969'da RFC 15 ile başlayarak geliştirildi, RFC 855'te genişletildi ve ilk İnternet standartlarından biri olan İnternet Mühendisliği Görev Gücü (IETF) İnternet Standardı STD 8 olarak standartlaştırıldı. encryption sağlayan bazı Telnet eklentileri geliştirilmiştir. Bağlanılan makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (İng:username) ve bağlantının gerçekleşebilmesi için bir telnet erişim programınızın olması gereklidir. Fakat bazı kütüphane ve herkese açık telnet bazlı web servisleri, bağlantı sırasında kullanıcı ismi (numarası) istemeyebilirler; ya da, kullanıcı isim ve parola olarak ne yazmanız gerektiği bağlandığınızda otomatik olarak karşınıza çıkar. Telnet, BBS sistemlere İnternet üzerinden erişimde günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Telnet erişim programları, günümüzdeki işletim sistemlerinin çoğunda işletim sistemi ile birlikte gelmektedir. Çok kullanıcılı işletim sistemleri genellikle kullanıcılara metin tabanlı bir arayüz sunar ve bu sistemlerde tüm işlemler klavye vasıtası ile komut isteminden gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Sanal özel ağ</span> Uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan internet teknolojisi

Sanal Özel Ağ, uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanmayı sağlayan bir internet teknolojisidir. VPN, sanal bir ağ uzantısı oluşturarak, ağa bağlanan cihazların fiziksel olarak bağlıymış gibi veri alışverişinde bulunmasına olanak tanır. Basitçe, İnternet veya diğer açık ağlar üzerinden özel bir ağa bağlanmayı mümkün kılan bir bağlantı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Web 2.0</span>

Web 2.0, O'Reilly Media tarafından 2004'te kullanılmaya başlayan bir sözcüktür ve ikinci nesil internet hizmetlerini - toplumsal iletişim sitelerini, vikileri, iletişim araçlarını, folksonomileri- yani internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. Kelimenin tam anlamı tartışmaya açıktır, Tim Berners-Lee gibi teknoloji uzmanları da kelimenin manasını sorgulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Web sunucusu</span> Web site içeriklerini kullanıcıya sunan sunucu

Web sunucusu, Hosting ya da "barındırma" işlemini İnternet protokolü üzerinden sunan bir sunucudur. Barındırma ya da hosting, Web sayfalarını İnternet'te yayınlamak için gerekli alanın kiralanmasıdır. Diğer bir ifade ile hosting, bir Web sitesinde yayınlanmak istenen sayfaların, resimlerin veya dokümanların İnternet kullanıcıları tarafından erişebileceği bir bilgisayarda tutulmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vekil sunucu</span>

Vekil sunucu veya yetkili sunucu, İnternet'e erişim sırasında kullanılan bir ara sunucudur. Bu durumda, örneğin bir ağ sayfasına erişim sırasında doğrudan bağlantı yerine:

<span class="mw-page-title-main">Barındırma hizmeti</span> Web Sitelerin dosya barındırma sistemi

Barındırma (hosting), bir web sitesinde yayınlanmak istenen sayfaların, resimlerin veya belgelerin internet kullanıcılarının erişimine sunulabilmesi amacıyla bir sunucuda saklanmasıdır. Barındırma hizmeti, web sitesinin içeriğinin yüklenip saklandığı sunucunun veri depolama işlevini üstlenir.

<span class="mw-page-title-main">Peer-to-peer</span> Yazılım

Peer-to-peer ya da P2P olarak tanımlanır. Peer eş, denk demektir. İki veya daha fazla istemci arasında veri paylaşmak için kullanılan bir ağ protokolüdür.

<span class="mw-page-title-main">İnternetin tarihi</span>

İnternetin tarihi, bilgisayar teknolojisinin gelişimi ve küresel ağların birbirine bağlanması süreçleri ile yakından ilişkilidir. 1950'lerde bilgisayar bilimlerinin gelişimiyle başlayan bu süreç, 1960'larda ARPANET projesiyle devam etti.

<span class="mw-page-title-main">IPTV</span>

IPTV, İnternet protokolü üzerinden görüntü ve ses aktarımı.

<span class="mw-page-title-main">Steam</span> çevrimiçi içerik sunan, dijital dağıtım ve hak yönetimi platformu

Steam, Valve Corporation tarafından geliştirilen, bir dijital dağıtım, dijital hak yönetimi, çok oyunculu oynanış ve iletişim sunan platformdur. Oyunların geniş çapta dağıtımı ve onlarla ilgili çoklu ortamların tamamen internet üzerinden yayılımı için kullanılmaktadır. Pek çok oyun, eklenti paketi, yazılım, video ve oyunlar ile ilgili programların satışı Steam üzerinden yapılmakta ve bu sayede bilgisayara doğrudan çevrimiçi olarak indirilebilmektedir. Ayrıca Steam, kullanım açısından performans sağlayan sistem tepsisi/sistem çekmecesi ve görev çubuğundaki pozisyonu ile benzerlerinden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Bulut bilişim</span> internet tabanlı bilişim hizmeti

Bulut bilişim, bilgisayarlar ve diğer cihazlar için, istendiği zaman kullanılabilen ve kullanıcılar arasında paylaşılan bilgisayar kaynakları sağlayan, internet tabanlı bilişim hizmetlerinin genel adıdır. Bulut bilişim bu yönüyle bir ürün değil, hizmettir; temel kaynaktaki yazılım ve bilgilerin paylaşımı sağlanarak, mevcut bilişim hizmetinin; bilgisayarlar ve diğer aygıtlardan elektrik dağıtıcılarına benzer bir biçimde bilişim ağı üzerinden kullanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Storage area network</span>

Storage area network (SAN), Türkçe literatüründeki adı ile Depolama alan ağı; büyük ağ kullanıcılarına hizmet vermek üzere veritabanı sunucuları ile birlikte farklı tipteki veri depolama cihazlarını birbirine bağlayan ve bu cihazlar arasında veri alışverişine olanak veren özel amaçlı, yüksek hızlı bir ağdır. Bir depolama alan ağı, yönetim katmanına fiziksel bağlantılar sağlayan ve aynı zamanda bilgisayar sistemlerini, depo birimlerini ve bu birimlerin aralarındaki bağlantıları düzenleyen bir iletişim altyapısından oluşmaktadır.

Diyaloguer (ingilizce) olarak da bilinen, ağ işletim sistemi, bir sunucu üzerinde çalışan ve verileri, kullanıcıları,grupları, güvenliği, uygulamaları ve ağ üzerinde koşan diğer çoğu ağ işlevlerinin yönetilmesine olanak sağlayan bir yazılımdır. Ağ işletim sistemleri, bir ağ içerisinde bulunan bilgisayarların ağ içerisindeki diğer bilgisayarlarla yazıcı paylaşımı, ortak dosya sisteminin ve veritabanının paylaşımı, uygulama paylaşımı gibi işlevleri yerine getirmek için tasarlanmıştır. En popüler olanları Novell NetWare, Linux, Windows Server 2003, Mac OS X tir.

Bulut oyun veya oyun akışı bulut bilişimin en yeni türlerinden biridir. Bulut oyundaki mantık uzak sunucularda çalıştırılan bir bilgisayar veya konsol oyunu anlık görüntü olarak oyuncuya internet vasıtasıyla ulaştırılmasıdır. Oyuncunun klavye ve fare hareketleri de anlık olarak uzaktaki sunuculara aktarılır. Bu sayede yüksek donanım gerektiren en yeni oyunları düşük donanım özelliklerine sahip cihazlarda veya desteklenmeyen platformlar arasında oynamak mümkündür. Ancak buradaki dezavantaj yüksek ve kesintisiz internet bağlantısı gerekmesidir.

HTTP/2 Dünya Çapında Ağ Birliği tarafından kullanılan HTTP ağ protokolünün ikinci ana sürümüdür. SPDY tabanlıdır. HTTP/2, İnternet Mühendisliği Çalışma Kolu'nun Hiper Metin İletim Protokolü çalışma grubu(httpbis, bis burada “tekrar” veya “iki defa” anlamına gelmektedir.) tarafından geliştirilmiştir. HTTP/2, 1997'de RFC 2068 bünyesinde standart haline getirilen HTTP 1.1'den beri gelen ilk yeni HTTP sürümüdür. Çalışma grubu HTTP/2'yi IESG'ye önerilen standart olarak incelenmesi için 2014 Aralık ayında sunmuştur ve IESG 17 Şubat 2015'te bunun önerilen standart olarak yayınlanmasını onaylamıştır. HTTP/2 belirtimi 2015 Mayıs ayında RFC 7540 olarak yayınlanmıştır.

Çevrimiçi ofis paketi bir hizmet olarak yazılım biçiminde web siteleri tarafından sunulan bir ofis paketi türüdür. Herhangi bir işletim sistemini çalıştıran herhangi bir İnternet uyumlu cihazdan çevrimiçi erişilebilirler. Bu, insanların dünya çapında ve her zaman birlikte çalışmasını sağlar ve böylece uluslararası web tabanlı işbirliği ve sanal ekip çalışmasına yol açar. Genellikle, temel sürümler ücretsiz olarak sunulur ve daha gelişmiş sürümler için nominal bir abonelik ücreti ödemek zorunludur.

Amazon CloudFront, Amazon Web Servisleri tarafından sunulan bir içerik dağıtım ağıdır. İçerik dağıtım ağları, videolar ya da diğer yüksek hacim gerektiren içerikler için içeriği tüketicilere yerel sunucular da ya da en yakın yerel sunucu da önbelleğe alan, böylece içeriği indirmek için erişim hızını artıran global olarak dağıtılmış proxy sunucuları ağı sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Akamai Technologies</span>

Akamai Technologies, Inc., ABD merkezli bir internet şirketidir. Şirket, 1998 yılında kurulmuş olup içerik dağıtım ağı, bilgisayar güvenliği ve bulut bilişim alanında faaliyet göstermektedir. Şirketin merkezi Massachusetts eyaletine bağlı Cambridge kentinde yer almaktadır.

GTunnel, Garden Networks tarafından geliştirilen ve trafiği amaçlanan hedefine ulaşmadan önce sunucu grubu boyunca tünelleyen yerel bir HTTP veya SOCKS vekil sunucusu kuran bir Windows uygulamasıdır.