İçeriğe atla

İç kale

Casale Monferrato müstahkem şehrinin 17. yüzyıl planı. İç kale soldaki büyük yıldız şeklindeki yapıdır.

İç kale, bir kentin tahkim edilmiş çekirdek kısmıdır. Tahkimatın dış bölümleri düşman eline geçtiğinde insanlar buraya sığınırdı. Önceleri ahmedek adıyla bilinirdi.[1]

Tanım ve adlandırma

Tabyalarla korunan tahkimatlardaki en korunaklı ve sağlam kısım iç kaledir. Bu yapı ekonomik sebeplerle dış surların bir kısmını oluşturacak şekilde de inşa edilebilir. Düşmanın diğer savunma hatlarını geçmesi durumunda son savunma hattını oluşturması için yapılır. İç kalenin sur yüksekliği diğer tahkimata göre daha yüksektir. Başkule ile birlikte son sığınak konumundadır.

Geliştirilmesi ve kullanımı

Antik Çağ'da kentlerdeki korunaklı iç kaleyi ele geçirmemiş bir ayaklanma tam olarak başarılı sayılmazdı. Buna en güzel örnek Selevkos İmparatorluğundaki Judea'da yaşanan Makkabilerin ayaklanmasıdır. Kudüs'teki Helen garnizonu yerel desteğin de sayesinde isyancıların denetimindeki bölgede yılalrca ayakta kalabilmiştir. Bilinen en eski iç kalelerden başlıcaları İndüs Vadisi uygarlıklarında görülmüştür. 12 metre yüksekliğinde surlara sahip yapının işlevi tam olarak bilinememektedir. Orta Çağ'da iç kaleler kentelere ilave koruma sağlama konusunda oldukça avantaj sağlamıştır. Örneğin 1543 yılında Osmanlılar tarafından gerçekleştirilen Nice Kuşatmasında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki birlikler kentin genelini yağmalayıp ele geçirse de iç kalelerin düşmemesi sayesinde şehir tamamen ele geçirilemez. Benzer bir durum 19. yüzyılda yaşanmış, General David Hendrik Chassé komutasındaki Hollanda birlikleri 1830-32 döneminde bağımsızlığını ilan etmiş olan Belçika toprakları içinde iç kalenin korumasında var olmuştur. Fransız Devrimi sırasında Bastille Hapishanesi şehrin içinde devrim karşıtlarının korunağı durumunda olması ve devrimcilerin hapsedildiği yer konumuyla hedef olmuş ve saldırı sonrası ele geçirilmiştir. İspanya İç Savaşı sırasında milliyetçiler Toledo'daki Alcázar'da iki ay kuşatma altında kalmışlar, sonrasında gelen destekle kurtulmuşlardır. Bu örnekten de görüleceği üzere modern savaşta da iç kale gibi güçlü tahkimatlar savunma amacıyla kullanılabilmiştir. Vietnam Savaşı sırasında 1968 yılında Huế Kuşatmasında Vietkong birlikleri 26 gün boyunca Huế İç Kalesi'nde sayıca çok üstün ABD ve Güney Vietnam birliklerinin saldırılarına karşı koyabilmiştir.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "KALE - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Minas Tirith</span> orta dünya kurgusal evreninde bir kale kent

Minas Tirith ya da eski adıyla Minas Anor, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir kale-kenttir. Elendil tarafından inşa edilmiştir. Üçüncü Çağ 2002'de Minas Ithil'in Cadı Kral tarafından alınmasının ertesinde adının Minas Morgul yapılması sonucunda Minas Anor da ad değiştirmiş ve "Minas Tirith" olmuştur. Bundan sonraki yüzyıllar boyunca Minas Tirith, Mordor’un kara güçlerine cesaretle karşı koymuş ve Orta Dünya'nın geri kalanı için kötülüğü durduran bir takım görevi görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Zigetvar Kuşatması</span> 1566da Zigetvar Kalesinin Osmanlı güçlerince fethedilmesiyle sonuçlanan kuşatma

Zigetvar Kuşatması, 1566 yılında Zigetvar kalesinin Osmanlı güçlerince fethedilmesiyle sonuçlanan kuşatma ve Kanuni Sultan Süleyman'ın son seferidir.

<span class="mw-page-title-main">Kale</span> Orta Çağ boyunca Avrupa, Asya ve Orta Doğuda soylular tarafından inşa edilen müstahkem yapı

Kale ya da kermen, düşmanın gelişinin beklendiği yollar üzerine, stratejik öneme sahip olan şehirlere, geçit ve dar boğazlara savunma amaçlı olarak inşa edilen ordusal yapı. Bu tür tahkimatlar antik çağlardan beri kullanılmıştır. ve askerî işlevlerinin yanı sıra idari, siyasi ve ekonomik merkez olarak iş görmüştür. Kimi kaleler saray halkına konaklama imkanı sağlardı. Kalelerde kuleler ve surlar gibi farklı özelliklere sahip bölümler bulunurdu. 15. yüzyılda topların yaygınlaşmasıyla Orta Çağ kaleleri işlevlerini yitirdi ve yerini İtalyan tarzı kalelere bıraktı.

Kuşatma ya da muhasara, bir şehrin, bir ülkenin ya da bir bölgenin abluka altına alınıp dış dünya ile ilişkisinin kesilmesidir. Kuşatma diplomasi, casusluk ve muharebe gibi pek çok aşamayı içeren bir süreçtir. Bu yollarla tahkimatın ele geçirilmesi planlanır.

<span class="mw-page-title-main">Alesia Muharebesi</span>

Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tahkimat</span> savunma savaşı ve üsler için tasarlanan savunma yapıları

Tahkimat veya istihkâm, savaşlarda kullanılmak üzere savunma amaçlı inşa edilmiş askerî yapılar ve binaları tanımlar. İnsanoğlu binlerce yıllık uygarlık tarihinde çok çeşitli şekillerde savunma amaçlı yapı inşa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hendek</span>

Hendek, özellikle kale, bina veya kenti çevreleyen geniş, derin ve genellikle suyla dolu tahkimattır. Bazı örneklerde su engeli olarak da daha karmaşık yapay göllere evrildiği görülmüştür. Modern dönemlerde hendek veya su engelleri artık önleyici etkileri kaybolduğundan görsel olarak tercih edilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Başkule</span>

Başkule Avrupa'da Orta Çağ şatolarında soyluları tarafından inşa edilen büyük, müstahkem kulelerdir. Büyük kule, ayrık kule, donjon erk ve bâlâhisar aynı yapıyı ifade eden diğer kelimelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Senkendaz</span>

Senkendaz veya tepe mazgalı, Orta Çağ kule veya sur gibi tahkimatlarda ana yapıdan çıkma şeklinde ileride olan ve aşağıya doğru taş, ok vb saldırı silahının kullanılmasına izin veren açıklığın adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mazgallı siper</span>

Mazgallı siper, barbata veya dendan şehir surları veya kaleler gibi yapıları içeren savunma mimarisinde genellikle dikdörtgen şeklinde, savunmalardan ok ya da başka şeyler fırlatmak için açılan boşluklar veya girintilerin meydana getirdiği bir küpeşteden oluşur. Bu boşluklara mazgal ve bu boşluklardan oluşan bir yapıya mazgallı denir ve daha önceden aralıklı olmayan bir küpeşteye mazgal eklemek mazgallamak olarak adlandırılır.

Yıldız kale, ilk olarak 15. yüzyılda İtalya'da görülen, Orta Çağ'da özellikle barutun ve topun muharebe alanlarına girmesiyle birlikte yapılmaya başlanan kale türevi bir tahkimattır.

<span class="mw-page-title-main">Drogheda Kuşatması</span>

Drogheda Kuşatması, sürmekte olan İngiliz İç Savaşı sırasında İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi sırasında yaşanmıştır. 3-11 Eylül 1649 günleri arasında doğu İrlanda'da bulunan Drogheda kasabası İrlandalı Katolik Konfederasyonu ve İngiliz monarşi yanlıları tarafından savunulmaktaydı. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birlikleri tarafından kuşatılan ve sonrasında zorlu bir muharebe sonunda alınan kasabada Parlamento kuvvetleri tarafından çok sayıda sivil ve askeri savaş esiri öldürülmüştür. Tarihçiler arasında, yapılan uygulamanın bir katliam olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine dair tartışmalar hala devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şev</span>

Şev veya glasi, askeri mühendislikte bir Orta Çağ veya Yeni Çağ kalesindeki yapay yollarla oluşturulan bir eğimdir. Geçici bir yapı olması için topraktan veya daha kalıcı bir yapı olması için taştan inşa edilebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Surları</span> Lefkoşayı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır.

Lefkoşa surları, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'yı çevreleyen bir dizi savunma duvarıdır. İlk şehir surları Orta Çağ'da inşa edilmiş ancak 16. yüzyıl ortalarında Venedik Cumhuriyeti tarafından tamamen yeniden inşa edilmiştir. Venedikli mühendis Guilio Savorgnan'nun bir sanat eseri olarak görülen surlar 4,8 kilometre (3,0 mi) uzunluğunda olup on bir burç ile üç giriş kapısına sahiptir. Günümüzde büyük ölçüde bozulmamış bir hâlde olan surlar, Doğu Akdeniz'deki en iyi korunmuş Rönesans surları arasındadır. Önemli bir turistik cazibe merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kemah Kuşatması</span>

Kemah Kuşatması, 1515 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun, Safevi Devleti yönetimindeki Kemah Kalesi'ni almasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuşatma makinesi</span> kuşatma savaşında şehir surlarını ve diğer surları yıkmak veya atlatmak için tasarlanmış makina

Kuşatma makinesi kuşatmalarda ağır kale kapılarını, kalın şehir surlarını ve diğer tahkimatları yıkmak veya üzerinden atlamak için tasarlanmış bir cihazdır. Bazıları sabittir, uzaktan düşman tahkimatlarına saldırmak için inşa edilirken diğerleri düşman tahkimatına ilerlemek için tekerleklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kotor'un Tahkimatı</span>

Kotor surları, surlar, kuleler, hisarlar, kapılar, burçlar, tahkimatlar, sarnıçlar, bir kale ve yardımcı binalar ve yapıları içeren Orta Çağ Kotor kentini koruyan entegre bir tarihi sur sistemidir. Askeri yapıları ağırlıklı olarak Venedik'in, bunun yanı sıra İlirya, Bizantion ve Avusturya'nın da mimari sistemlerini içermektedir. Eski şehir ve doğal çevresi ile birlikte, surlar 1979'da Kotor'un Doğal ve Kültürel-Tarihi Bölgesi Dünya Mirası olarak listelenmiştir ve Karadağ'daki bu tür kültürel öneme sahip tek bölgeyi temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Osetya mimarisi</span>

Oset mimarisi - Oset halkının yüzyıllar boyunca oluşturduğu eşsiz maddi kültürünün örnekleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kastelnovo Kuşatması</span>

Kastelnovo Kuşatması, 1537-1540 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre, Osmanlı Devleti'nin bir yıl önce Kutsal İttifak bünyesindeki İspanya Krallığı'nın eline geçmiş olan kaleyi 1539 yılında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Türk donanmasının kuşatması sonucunda geri aldığı askeri çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Angelokastro</span>

Angelokastro Yunanistan'ın Korfu Adasındaki Bizans dönemi kalesidir. Adanın kuzeybatı kıyısındaki tepenin zirvesinde konumlanmıştır. Deniz seviyesinden 305 metre yükseklikte ve Korfu kentine hakim konumdadır. Adadaki en müstahkem mevzi konumundadır, adadaki Gardiki ve Kassiopi kaleleriyle beraber sistematik bir tahkimat bütünü oluşturur. Kalenin tam olarak ne zaman inşa edildiği bilinmemekle beraber I. Mihail Komnenos Dukas döneminde olduğu tahmin edilmektedir. Kale çok sayıda korsan saldırısının yanı sıra üç kez Osmanlı İmparatorluğunun kuşatma girişimine başarıyla karşı koymuş ve hiç fethedilmemiştir. Bugün İyon Adalarının en etkileyici kaleleri arasında değerlendirilmekte ve turizme açılmış durumdadır.